30 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
PERŞEMBE 30 MART 1933 £ irei | sene No. 2563 NUSHASI 5 | 5 KURUŞTUR Joponya'nın İstifası aylar tetkik eden Uzak Şark mesel *197 lar komitesinin kararı umumi heyet tarafından tasdik edildikten lonra anın Milletler Cemiye- tinden istifası emri vaki şeklini almış b. Bu karar nihayet verilmiştir. Muh terem karilerimiz. varan gazetemizin diğer bir sütununda Japon Nazırının Milletler Cemiyeti Umumi Kâtipliğine hitaben yazdığı istifana- meyi okuyacaklardır. İstifanamenin esbabı mucibesi, Ja ponyanın Milletler Cemiyeti Meclisin- de ve Umumi Heyetinde Mançurya davasını müdafaa ederken ileri sür- düğü Omoktai mazarm (tekrarından ibarettir. Japon Hariciye Nazırı, Ja- ponyanın, Milletler Cemiyeti teşkil edileli, bu teşkilâta karşı olan yakm alâkasından ve on üç seneden beri ta- kip ettiği teşriki mesai siyasetinden bahsettikten sonra Mançurya mesele- si hakkında verilen kararın haksızlı- ğma İşaret ederek bundan böyle bu siyaseti takip edemiyeceğini bildiri- yor. Japon Hariciye Nazırma göre, Milletler Cemiyeti Uzak Şarktaki va- ziyeti iyi kayrıyamamıştır. Çin mun- tazam teşkilâtı bir devlet değildir. Ve Hukuku düvel kaideleri Çin hak- kıda tatbik edilemez. Bu bilğisizlik n Milletler Cemiyeti Umumi atbik edilmesi mümkün olmı- formüller kabul etmiş- Ve Japonya Misakın bi- rinci maddesinin ü fıkrasının iş- tinaden Milletler Cemiyetinden çekil- mektedir. » Milletler Cemiyeti Misakma göre, bir devlet cemiyetten çekilebilmek için İki sene evvel Umumi Kâtipliğe malü mat vermesi lâzımdır. o Binaenaleyh Japonya Hariciye Nazırı tarafından Yazılan bu istifaname iki sene evvel verilmesi lâzım gelen bu haber ma- kamına geçecektir. Yani Japonya iki sene daha hükmen Milletler Ci tinin azası olarak kalacaktır. Bunun- la beraber, bunun ameli bir faydası olamaz, Japonya bugün, Siyam'dan maada bütün dünya devletlerinin ittifakı ârâ ile verdiği bir karara meydan 0- kur bir vaziyettedir. Ve eğer Uzak Şark meselesi hakkmda bulunan for- mâüller, Japon Hariciye Nazırınm İsti. fasmda bahsedildiği gibi tatbik edi. lemez mahiyette ise, bu imkânsızlık Japonyanm isyankâr siyasetinden ile- ri gelmektedir. Gerçi Milletler Cemi. yeller çekilmek, Japanları, bu Ce- tinden kurtaramaz. Milletler Cemiyeti Mançurya hakkındaki kararmı Ja. ponya Cemiyet azası olduğu için de- ğil, Çin Milletler Cemiyeti azası bu- İunduğu için vermiştir. Fakat Japon- yanın Uzak Şarktaki hâkim vaziy 5i karşısında hak ve hukuk noktaları mevzuu bahsolamaz. Milletler Cemi yeti, bu meselede verilebilecek yeğüne kararı vermiştir. Ve bu karar verildik. ten sonra Üzerine “Mütecaviz" dam- gan vurulan bir Ge ri ve mü- #alemet İşlerinde diğer le te b riki mesai etmesinin manası e dı. Jspon Hariciye Nazırı, Japonya. nın Milletler Cemiyetinden çekilmesi hakkındaki sababı mucibeyi istifana- mede uzun uzadıya izah etmekle be- raber, bizça Japonyanın bu hareketi- ne amil olan hakiki sebep M. Matsu- oka Cenevreden ayrılırken, gazeteci- lere söylediği sözlerdedir. M. Matsu- oka büyük devletlerin Japonyaya ta- riz etmelerine ima ederek demişti ki; “ İncilde Hazreti sam rünahkür bir kadını taşlamak üzere bulanan bir takım adamlara hitap ederek şu söz. leri söylediği yazılıdır, "Ik taşı içi mizden günal olmıyan atsın. Hep- si de günahkâr olduğundan biç biri kadına taş atmak hakarlığını göster imiyerek dağılmışlardır”, M. Matsuoka'nın bü sözleri aarih- #r: Japon murahhası diyor. ki, yanın bu hareketini takbih edenler, bu günahı kendileri işlemiş olmalıdır. lar. Hukuk noktasından bunun Ja. ponya için ne dereceye kadar bir mü: dafan teşkil edeceği münakaşa edi. lir bir mesele olmakla beraber, bazı devletler tarafından takip edilen iy, peryalizm siyaseti karşımda Japon. yayı bu Mançurya siyasetinde mazur. gösterecek cihetler olduğunu da ka bul etmek lâzımdır. Ahmet ŞÜKRÜ Yarından itibaren Aka Gün- düzün bir makale silsilesini koy maya başlıyor: Ankarayı propagan- da ediyorum Bu heyecan ve şiir dolu maka. ieleri bekleyiniz. Bir Yahudi Sinagoğu'nun duvarında “Kahrolsın Yahudilik” yazısı ve Hitler işareti. Almanya Yahudilere bir cehennem oluyor! Neşredilen resmi beyannameye gö. re, boykotaj cumartesiye başlıyor Naziler dükkânların BERLİN, 29 A.A. — Milliyet- perver sosyalist fırkası müdürlü- ğu bugün Alman milletine hita- ben neşrettiği bir beyannamede cumartesi sabahı saat onda: ren Almanyada Yahudi halkma karşı umumi boykotaj başlayaca- ğımı bildirmektedir. Bu boykotaj kapılarını tutacaklar dan maksat, Yahudilerin teşebbü- sü ve yardımı ile bütün dünyada Almanya aleyhine yapılmakta o- lan propağandayı tenkil etmektir. Yahudilerin idaresi altmda bulur nan mağaza ve müesseselerle Ya- hudi doktorlarma ve sanat adam- (Devamı 4 üneti sahifede) Otobüs rekabetine karşı Şirket içtimaları devam ediyor Dün de Liman Kooperatifi ve bir çok şirket- ler senelik içtimalarını yaptılar Liman Şirketi Umumi Müdürü Hamdi Bey Liman kooperatif şirketi heyeti ü- menniyesi dün Liman hanında kalaba- lık bir ortağın iştirakile toplanmıştır. Evvelâ okunan meclisi idare raporun da bilhassa deniliyordu kit “Satış mağazamız 1 haziran 832 de aldığımdan o senenin yedi ti satış yekünu 85744 lira 36 kuruşu bul muştur. hrukat işlerinde 1932 senesinde Muhafız alayının münasebetle diyoruz. ristandan 50,000 okka odun kömürü getirterek ortaklarımıza tevzi ettik. İşe başladığımız gün sermayemiz 5981 lira idi O zaman ortağımızın ax dedi 245 idi. Bu sermayeyi haziran 932 de 9400 liraya çıkardık ve ayni zamanda yeniden 4000 liralık hisse taahhüt etmek ve aydan aya ödemek suretile sermayemizi SİZ senesi sonun da 13972 liraya isal ettik. Ortak ade- dimiz dahi aile efradı dahil olmamak üzere 262 ye baliğ old 1932 senesi nihayetinde umum İş- lerden elde ettiğimiz ham kâr 14610 lira 26 kuruştur. Bu ham kâr şu mua” melerden gelmiştir: İlk seneki muamelelerimizden do- layı 1843 lira 90 kuruş safi kâr elde ettik. Bunu nizamnamenin 1l nel ma- desi mucibince şu şekilde tevziini tok» lif ederiz: o 20 İhtiyat akçesine 308 9, 5 İdare meclisi âzalarma N 8, 5 Memurlara 8, 70 Ortaklara Gelesili dönere deki 1080 1,90 1543,90 Rapor alkışlarla kabul edildikten sonra, Âlİ makamlara tazim telgrafla- rı çekilmesine karar verildi. Meclisi idare © ve mürakıpların kı huzur almamaları kabul edildi. Bundan sonra yeni İdare heyeti şu şekilde seçildi: Reşat B., İrfan B., Re- fik B., Faruki B., Kemal B. Mürakip- ler Ziya Akif ve Maci Beyler. Kooperatife yardınlarından ve himayesinden dolayı Şirket umumi mü dürü Hamdi Beye teşekkür edilmesi kabul edildikten sonra 5 kişilik gayri mesul bir mübayaa heyeti seçildi. Senelik kongre bu suretle bitti, (Devamı 4 üncü sahifede) tertip ettiği Av koşusundan bahsetmiştik. Tayyare postasile aldığımız bir fotoğrafı neşre Suvariler Çubuk © suyunu geçiyorlar. gl rinin çoğa Yeni açılacak Iİ Mektepler Munllimlerin ders saatle- | mcağı asılsız ANKARA, 29. (Telefonla) — İs- Öl tanbulda yeni dera senesi başında &- İl çılması tekerrür eden yeni lise ve İİ ortamektepler için Maarif Vekâleti hazırlıklara başlamıştır. Bu mek- tepleri açmaktan maksat sıkışık bir halde ve şehrin bazı mmtakalarında köhne binalarda bulunan mektepleri İİİ veni ve müsait binalara nakletmek- Mi tir. Kadırgadaki ortamektep te kapa- tılacak mektepler meyanındadır. Dü- | yunu umumiye binası kız lisesine tah- İİ sis edilecektir. Bu mekteplerin açıl. ması dolayısile muallimlerin dersle- İİ rinin haftada mecburi olarak, (25) e çıkarılacağı haklındaki şayinlar e sassızdır. Zira yeni binalarda açılan İğ) İİ cak mekteplere İİ talebeleri nakledileceği gibi muallire- kapanacak mektep lere de yeni mekteplerde ders verile- cektir. Bununla (o beraber açılacak mekteplere fazla talebe alımacağı için İl © bu mekteplerin yeni muallimlerle tnkwivesi de şüphesizdir. Ticaret Mümessilleri Celâl B.in riyasetinde bir toplantı yapılacak Iktmat Vekili Celâl B. in bayram tatilinde Başvekil ile birlikte kısa bir seyahata çıkacağı" ma yazmıştık. Vekil B.in bu seyahatini — müten- kip Ankarada ha- rici ticaret mümes- silleri ve diğer xe- vat iştirakile top İantılara - başlana» caktır. Ankaradan gelen (8 malâmata nazaran | meseleleri görüşü- leceği gibi bilhama © Halil Mitat B. yeni iktmat teşkilâtrmızm alması lâ- rom gelen şekil tanzim edilecektir... İlktmadi mehafilde bu toplantılara büyük bir ehemmiyet verilmektedir. Ticaret Mümessilimiz Harici tcaret mümessillerimizin Ankarada yapacakları içtimaa iştirak edecek olan Berlin ticaret mümessili- miz Mecdet Bey şehrimize gelmiş ve dün Ankaraya hareket etmiştir, Dahiliye vekili Bugün geliyor ANKARA, 29 A.A. — Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey hususi iş- leri için bu akşamki trenle İstan- bula gitmiştir. Feci bir kaza Büyük bir tayyare düştü, 15 ölü var LONDRA, 29 A.A.—Cityof Li- verpool ismindeki büyük nakliye tayyaresi, havada vukubulan bir infilâk neticesinde tamamen ha- rap ve içindeki 15 kişi telef olmuş tur. Alman haberlere göre bu 15 ki- şinin on dördü İngiliz, biri Belçi- kalıdır. Bunların dördü kadm idi. Iktısat konferansı VAŞINGTON 29, (A.A.) M. Rozvetl'in cihan iktisat konfe- rTansmın proğramı hazırlamak ü- zere pek yakın bir zamanda müte- hassıslar göndermelerini başlıca ! devletlerden istiyeceği söylenmek tedir. İngilteredeki casusluk davası LONDRA, 29 A.A. — Mülâzım Baille Stewart'i muhakeme eden yülnek mahkeme, o rwmaileybin bazı haberleri toplamağa, bunları elde etmeğe ve başkalarına ver. meğe teşebbüs etmiş olduğuna dair olan ithamları reddederek bunlar dolayısile mücrim olmadığı na karar vermiştir. İ kelime Orhon abidelerinde Sahip ve Başmubarriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Dil anketi Her vasıtadan istifade Dr. Agop Martayan Efendinin fikirleri ve verdiği örnek Münakaşalı oalarana bugün yapılacak Dil kurultayında türk dilleri hakkım daki tetkiklerile bilhassa dikkat göz- lerini üzerine çeken © Pr. Agop Marta- yan Ef. anketimize şu cevapları veriyor? — Dil seferberliğinde nasıl çalışılma- sı fikrindesiniz ? — Birkaç sahada birden çalışılmalı- dır : 1 — Edebiyatı olan eski türk li sanlarmdan bütün öz türkçe kelimeleri toplamalı. Bu lisanlar gök türkçe (Mi- lâttan 732 sene evvel), Uygur türkçesi (Milattan 1069 sene evvel), Çayatay türkçesi, Koman türkçesi, ve Azeri türk- gesidir. 2 — Maha bilgisi (semantik) sahası, Meselâ silik kelimesini ele alalım: Bu temiz ma- nasna kullanılmış, silik kız — temiz kaz denilmiştir. Bunun gibi daha birçok ke- Himelerin tarihi mevcudiyetleri kolaylık arap ve imelerin türkçe mukabilleri var sa bunları kâmilen ortadan kaldırmalı. Menelâ yıl varken sene ve "sâl "e yer vermemelidir. o Gene yürek durerken “kalp” ve «dil» e ihtiyaermız yoktur. Eski menbalardan birçok kelimelerin karşılıkları bulunabilir. Meselâ de yapılabilir. Meselâ gök türkçede “bi- Tiğ” kelimesi var. Biz bu kelimeyi bilgi şeklinde kullanıyoruz. Gök türkçede “bitiğ” kelimesi vardır. ki zayi manasma gelir. Bilizden bilgiyi (Devamı 2 İnci sahifede) 19 uncu Liste ANKARA, 29 A.A. — T.D. T. Cemiyetinden verilmiştir: Karşılıkları aranacak arap- | numaralı listesi şudur: 1 — Özür 2 — Ufuk - ufke 3 — Uhde 4 — Ukde 5 —üUlvi 13 — Ulfet 14 — Ustat 15 — Uzlet Listelerde çıkan kelimeler- den manaları birden fazla olan ların her mânası için ayrı kar- | şılıklar ileri sürülebilir. Karşılık gönderen zatların Sn karşılıktan duyul ve işidilmiş olmıyanları | Bizei kaynaklardan aldıkları» nı göstermeleri rica olunur. Encümenlerde ihtilâf İmtiyazlı şirketler hakkındaki teklif mecliste münakaşa edilecek ANKARA, 29 (Telefonla) — Hükümetçe verilmiş olan imtiyaz- lara müteallik mukavelelerde ya- zılı vergi ve resim muafiyetleri- nin meriyeti hakkında hükümetin Meclise takdim ettiği kanun lâyi- hasmı Nafia Encümeni müzakere ve kabul etmişti. Bu lâyihaya göre Teşkilâtı Esa» siye Kanunu meriyet mevkiine girdiği 20 nisan 1340 tarihinden itibaren 2025 numaralı menafii u- mumiyeye mütesllik imtiyazlar bakkımdaki kanunun neşri tarihi- ne kadar geçen devre zarfında hükümetçe verilen ve lâyihaya raptedilen bir cetvelde yazılı im- tiyaz mukavelelerindeki vergi ve resim muafiyetleri da zikrolunan devre zarfında ve gerek bundan sonra mukavelele- rin devamı müddetince mer'i ve muteber olacaktı. Bu muafiyetlerden istifade ede- cek şirketler arasında İstanbul A- nadolu ciheti elektrik tesisatınm İstanbul elektrik şirketine devri mukavelenamesi, Üsküdar ve ha- valisi halk tramvayları, Beynel- milel tayyare şirketi, Aeroekspre- sa şirketi vardı. A Bütçe Encümeni Reisi Hasan Fehmi Bey Bütçe encümeni ise mevzubahs olan mukavelâtım tasdiki sadedin- de yeniden kanun tedvirine ihti- (Devamı 4 üncü sahifede) İKİ KAFADAR — Hiç şüphe yok; Âvrupalılar bi- se yalnız şu veya bu malın değil, ede- biyatın da bir çok kamlotunu sürüyor- lar. Kafasını çok aydınlık sanıp ha- emele enem içinde yal a a okuyan sinirleri bitik, luyguları kırık, Lâhin saha ve inatçı İller güden bir çok (perot) var. sörü fikir süprüntüsünü kapışa kapışa okuyor. Okuyanlar arasında, pek ya- kından bilirim ;kendisini çok akılir sa nan hayli Türk kadın ve erkeğine de rastlanılmaktadır. Belli ki hudutla- rımızda, gümrüklerimizde olduğu gi- Bi zihinlerimizde de manevi bir ka. rantina, bir holen teşkilâtı lâzım. Şe- naat kaçakçılığı, irfan kalpazanlığı i- le savaşmak için. — Ne demek istiyorsan? Daha a- çık söylesene. — Daha açığı nedir, hakikat orta- da duruyor. Memleketimizde yazı ya- zan adı sam belli hayli yurttaşın bile EE Fazıl AHMET hültürü neden pek cılız diye hiç dü- in mi? Halbuki bu çok dikkat edilecek iş. Bence bu fihir züğürtlü- sebebi, yazı yazan, kiz gürbüzleştirici bir yiyecek almamış 0- İuyor. Pek iyi bilirsin; asıl sağlam ve yüksek fikir kitapları kolay kolay a- borda edilemez. O kitaplara ermek için mutlaka başka bir iskele lâzım- dır. Nasıl ki Ehramın tepesine çıka- cak bir gesici, Fellâh kılavuzun o- muzuna binmeğe mecburdur; okuyu- cuların büyük bir bölüğü de tıpkı böyle bir merdiven veya basa- mak ister. Bu doğru ama asıl müellif, asıl edip başka türlü olmak gerek. di — beple de kendisi gibi ygpıcılara doğ- (Lâtfen sahifeyi çeviriniz)
