3 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 114 93felâketleri ve Ignatief Teklifler reddolunursa altı devle. tin sefiri İstanbuldan gidecekti. İki ay kadar süren müzakereler. den sonra son karar buraya varınca, Mitat Paşa yeniden Babsâlide bir u- mumi meclis topladı. Bu mecliste bir beyanname okudu. Panslavist'lerin yıllardan beri yaptıkları tahrikler- den söze başlıyan bu beyanname; Nevesin'lilerin Karadağa gidip geliş- lerinden beri geçen vak'aları anlata- çak, konferans tekliflerini, bunlar ara: ecnebi komisyon ve valilerin devletlerin reyile nasfı miöd- delerini tahlil etmekte ve bunların kabulü devletim istiklâlini mahvöde- seğini, reddi de belki de muharebe- ye varacağmı göstermekte idi, Beyanname © okunduktan sonra, Mitat Paşa söze başladı. Tekliflerin ağırlığını anlattı: — Bu teklifler hal de altı devletin a se firleri İstanbuldan çekileceklerdir. Bunlardan İngiltere ile Fransa “A- lezhinize e Lâkin size uavenet te Avusturya şimdilik bitaraftır. Lâkin 17 milyon İslâv ahalisinin tazyikine dayanamıyarak ileride Rusya ile itti- fak etmesi de muhtemeldir. Bizim halimiz de malümdur Bu tekliflerin kabulü ise devletin istiklâl hukuku- sun mahvı demektir. Bunu lâyıkile ar Herkes reyini serbestçe Mine Şile ölüm sessizliği hâkim ol- muştu. İlk sözü eski sadrazam Mü- tercim Rüştü Paşa aldı: — Hayat, ruh ile kaimdir. Dev- letin ruhu istiklâldir. Bu teklifler devletimizin rubunu izale ederek bi- si cansız bir kalıba döndürür. İstik- Iâli kalmıyan bir devlet için beka (arzolunsa bile tasından Rifat Paşa zade Rauf Bey galeyana geldi: Sırtamıza abayı giymeli, petrol lâmbası yerine kırmızı dipli Varna mumunu yakmalı, seen da etmeli, bu teklifleri kabul et- memeli. Diye haykırdı. Abidin Bey, yi Ber, heye Mitat Paşa, meclisin müslüman olmıyan azasına döndü: papaslarmdan Enfiyeciyan Efen- di, ayağa kalktı. Ermenilere mah- —— tafrafuruşlukla gu nutku söy- iz selale; bale abii zm kemi en bir vatanda yatıyor. Onlardan bize tevarüs eden toprağım muhafazası birfaci vazifemizdir. Ölüm tabiidir. Tarihler gösteriyor ki bundan evvel pek çok va büyük devletler gelip şmahvolmuşlardır. — Cenabı o Hak eğer devletimizin hayatını şu zamana ka- dar tayin ve takdir etmiş isa ona ne denir? Lâkin mah - volmakla namuslu mahvolmann rasında pek büyük fav werrlem Mer, i desini lâyık olduğu stiyan ki j gitsin. Lâkin siyaseten yekvücuduz. *ve cümlemiz biribirimize sarılmalı lar tarihi bir hâdiseye şahit olmuş- lardır: o gün Cemiyet Umumi he- yeti arma ibi hakkında e yemi Cenevre |J. gazeteleri i celi le ie ar seyi şöy mumi ret reisi o Hymans, gelseyi açtıktan sonra “19” lar ko- Mmitesi namına râporın talep etmiş ve komite hiç birinin söz söylememeğe ka- rar verdiklerini bildirmiş. Bundan sonra Çin hası,Dr. Yen, irat ettiği kısa bir mem Japonya gi- bi cemiyetin en kuvvetli azasma karsı vaziyet almakta (tereddüt gösterilmemesinden dolayı mem- nuniyetini beyan etmiş ve Çin na- mına kayıtsız şartsız komisyonun | tavsiyelerini kabul etmeğe hazır | olduğunu bildirmiş. Sonra da Ja- | riz. Bundan sonra dahi ittihat mad- dereceye sal et- İhtilâfı mezhep, vicdani bir şeydir. İslâm camii şerife, hari: Menfaatte ve mazarratta müşterek ve müttehidiz. “Şimdi sefirler gidince, | #sebebi hıristiyanları muhafaza niyetinde bu- lunmalarıdır» gibi bazı müfsitler taş- ralarda buralarını bilmez bir takım adamları aldatıp, onlar da <bizim çek tiğimiz hep bu hirmtiyanlar yüzün. dendir» diyerek bazılarınca fenalık» lar vukun getirebilmeleri muhtemel- dir. Bunun önünü almak iki tarafın u- lemasına ait bir vecibedir. Binaena- leyh Şehislâm Efendi Hazretlerile bi- lümum ülema efendiler hazaratımdan rica ederiz ki onlar da bu hale sây ve himmet buyursunlar. “Böyle büyük bir devlet mahvo- lanca, İslâm, heristiyan bütün ahali o büyük saltanat binasmın harabele- ri altnda kalarak ifanyı vjeut etme- liyiz. Vaktile İstanbısl alındığında ne kadar kanlar döküldüyse, şimdi de onun bin mislini dökmedikçe teslim edemeyiz. Biz bu yolda bilittifak ça- liştıkça Avrupa ofkkârı ârsmesi dahi bittabi bizim lehimize döner. Bu hal- ve mezhep kavgası namını vermiye- rek hıfzr vatan muharebesi demeli yazi” (2). Umumi meclislerde sükünet âdet i- ken, bu nutku herkes elçırparak al- kaşladı. * mibi Efendivi bu yolda söyleme?e sevke- den sebepler, acaba yalnız günün ri- caline hoşgörünmek mülâhazası mı- dır? Bir kere muharebede mavı muhakak addediş, Papas Efen- dinin bu muharebeyi iyi görmediğini gösterir. Bir milletin devlet varlığı mahvolmosını sükünetle muhakeme et mek o millete bağlı bir | insan için mümkün değildir. Sonra hıristiyan» ları mıhafaza için ülemadan istiana- ye kalkıs, Cerkerler vesilesile Anada- ladaki hiristivanları — yani Ermeni leri — hatırlatış, bır Patrikhane arda- mın karışık mivetlerle söz sövled'$i. sünhesini uyandı İsnatisf'in bin bir vasıtası arasnda, içimize karısa- | rak herbi körüklemek üzere bövle vasıtlaarın da olmadığına kanmak için safdil olmak lâzımgelir. Teme ee Ese secesi İzmir lisesinde yetişenler cemi | yeti tarafından “Ege Gecesi” dün gece Park oteli salonlarında tes”. İ it edildi. Eğlencede zeybek elbiseli genç ler ve milli elbiseli hanımlar da- vetlileri karşılıyor ve ağırlıyorlar ir çok zevatın zeybek kıyafe- tinde oldukları görülüyordu. ponya murahhas Matsuoka daha uzunca bir nutukla (o Japonyanın “19” lar komitesi raporunu neden a göten izah etmiş. : bu sebepleri izah Seki bir buçuk seneden (beri söylenen sözlere yeni bir şey ilâ. ve etmemiştir. Hulâsası şudur: 19 lar komisyonu ve Milletler Cemi- yeti Uzak Şarktaki vaziyeti iyi an. lamıyor. Çinde bütün memlekete hâkim bir devlet kuvveti yoktur. Nankin Hükümeti, Çinin 18 vilâ- ee ancak 4 vilâyetine hâkim dir. Japonya Uzak Şarkta bir sulh ve müsalemet unsurudur. Millet. ler Cemiyeti de sulh ve müsalemet için çalışıyor. O halde © gayeleri | birdir. Fakat bu kararla Milletler | Cemiyeti Japonyanın - vazifesine mâni olmak istiyor. Matsuoka U- zak Şarkta sülh ve müsalemet na- MİLLİYET SUMA, Beli MART HARİCİ Jeholde harp | Ordumevcutları | Japonlar yaktıkları şehirlere giriyorlar TOK!O, 2 A.A. — Japon kuv- vetlerinin dün akşam Lingyuan'a girmelerinden evvel Chang-Hsue - Liang'ın kıtaatı, şehir haricinde ve cenubi garbiye doğru Pingehu- an istikametinde bulunmakta idi, Çinliler, çekilmeden evvel mu- kabil bir taarruz yapmışlarsa da iki saat devam eden şiddetli bir muharebeden sonra mukavemet. leri kırılmıştır. Bu muharebe esna sında Japon topçusu, piyade kuv- vetlerinin harekâtmı kolaylaştır. mak için Çin taarruzlarını şiddet li bir ateş altnda bulundurmuş- tur. Şimali şarkiden ilerlemekte o- lan Kawahara hivası, Lingyuan'da Hottori kuvvetlerile birleşmiştir. PEİPİNG, 2 A. A, — Her biri 8 tayyareden mürekkep olan 4 grup, Yeposhou'da Çin ihtiyat hat İarını bombardıman etmiştir. Çin hatlarma henüz birşey ol. mamıştır. Bombardıman yüzün. den tepelerde kimse kalmamış ve şehir tamamile harap olmuştur. Jehol muharebeleri ŞANGHAY, 2 A. A. — Jehol şehrinin akibeti, mevzuu bahistir, Şimali şarkiden ve şarktan gelmiş olan iki Japon kuvveti mareşal Chang Hsue Llang'ın taze kuvvet ri tarafından müdafaa edilmek. Chihfeng maiilmendaki mu. harebeler hakkında biribirini bo. zan bir takım haberler dir. Japonlar, süvari kuvvetleri. nin Chihfeng geçidine girmiş ol. duklarını bildirmekte, Çinliler i. se bunu kat'i surette tekzip etmek tedir, Bu geçitte şimdi muntazam ÇiR ordusuna mensup 30 bin kişi bu- lunmaktadır. Çinliler buraya yapılacak taar- ruzları karşılamağa hazır bir hal de bulunduklarını bildiriyorlar. İhi şehre duha girdiler TOKIO, 2 A.A. — Suichun'den gelen haberlere göre Japon piştar kıtagtı 1-2 Mart gecesi güneş ba- tarken bu Lingyuan'ı zaptetmiş- lerdir. Japonların Jehol'daki iler! hareketi TOKIO, 2 A.A. — Ling - Yu- an'dan gelen bir telgrafta bildiril is M. Daladier'nin bir nutku PARİS, Z A.A. — Amerikan - İngiliz matbuatı tarafından M. Waleter Edge şerefine verilen bir ziyafette'nutuk söylemiş olan M- Daladier, silâhların bırakılması, ve iktisadi buhran gibi böyük me selelerin ancak İngiltere, Ameri- ka gibi büyük demokrat milletler arasında aktedilecek bir itilaf ile halledilebileceği kanaatini izhar etmiştir. mma şapatık kabul İaemisisi istedi. Bundan sonra Venezuellâ mu- rahhası Zameta, Kanada murah- hası Dr. Ridell ve Litvanya mu- rahhası Zaunius birer kısa nutuk söylediler ve bunun neticesinde de ârâya müracaat edildi. Müs tenkif kalan Siyam'dan ve tabii rapor aleyhine rey veren Japon murahhasından maada lehine rey vermişlerdir. Milletler Cemiyeti nizamnamesine göre ge- çen cuma günkü karar ittifakı ârâ ile verilmiş telâkki ediliyor, Çün- fla alâke- dar devletlerden bu devletin reyi sayılmaz. Siyam da müstenkif kalmakla içtimaa iş- tirak etmemiş addedilir. Binaen- aleyh karar 42 rey ile ve ittifakla verilmiş demektir. İçtimada hazır | bulunmıyan devlet murehhasları, | Habeşistan, Irak, Liberya Cümhu- riyeti ve on Cenubi Amerika dev- Tevfik Rüştü B. yeni beyanatta bulundu CENEVRE, 2 A, A. — Hususi muhabirimiz bildiriyor: Ordu miktarının tenzili şekli. nin müzakeresine devam eden u- mumi komisyonda asayiş kuvvet. lerinin hesabında her memleketin nüfusunu esas alan projenin mü- zakeresi esnasında İran murahha- sı, vasıtaları- nm noksanlığından bahsederek kalacak kuvvetlerin hesabımda bu gibi hususi şartin nazara alınma. sını söylemiştir. Amerika murahhası, her mem- leket için icap eden hususi şeraiti nazara alınacağından nüfus ade- dinin en esaslı miyar olacağını söylemiştir. Tevfik Rüştü Bey, söz alarak İran murahhasının beyanatını tak viye ve bu meselede Amerika mu- rahhasından ayrıldığını söyliye- rek Türkiye'nin de garp havalisin de fazla nüfus kesafeti olduğunu diğer havaliye nakledildiğini, hal- buki şark havalisinde ve hu- dudu kısmında kesafetin nisbeten az olduğunu, bu itibarla bu muh- telif şeraiti bilfiil bildiğimizden kuvvetlerin yalnız nüfus adedine göre değil masahanın da büyük- Bey, lıkla mücadele için fazla kuvvete ihtiyaç vardır. Demiştir. Fransız murahhası, cevabında Tevfik Rüştü Beye hak vererek, projenin bütün bu imkânları mah- fuz tutan şekilde ta. etmiş ve kabul edilmiştir. Finlandiya'da yangın HELSİNGFORS, 2 A.A. — Şi mücssesesi- ni tahrip etmiştir. Rüzgâr pek şid- detli olduğundan şehrin yarısının harap olmasi tehlikesi vardır. Yan gm: komünistlerin çıkarmış olma- larından şüphe edilmektedir. Kaçırılan milyarder KANS CİTY,2Z A.A, —13 şu. bat tarihinde evinden a olan milyarder Chanrles eher, 60,000 dolar ek mu kabilinde serbest bırakılmıştır... Boettcher bırakıldıktan sonra hemen hemen bütün polis kuvve- | ti, haydutları ele geçirmek için harekete geçmiştir. İtalyan kıralının Mısırda ziyaretleri LUKSOR, 2 A. A. — İtalyan kral ve kraliçesi, Thâbes harabe. lerindeki ziyaret ve tetkiklerine devam ederek, dün sabah “Kra- liçeler” vadisini gezmişlerdir. Bu vadide eski eserler hakkın- da bein bulunan bir İtalyan heyeti, ilmi ve tarihi araştırma! yapmaktadır. iŞ M. Daladier, Londraya gidecek PARİS,2ZA.A.—M. Daladi- m bu ay içinde İngiltere'ye kısa bir seyahat yapmak niyetindedir. Karar bu şekilde kabul e- dilir edilmez Japon © murahhası Matsuoka içtima salonunu terket- miştir, Japon çö al içtima sa- lomundan ve sonra da Cenevreden ayrılması, Japonyanın Milletler Cemiyeti azalığından istifa etme- si demek değildir. Ancak bugün- kü şerait altında Japonyanın Mil- etler Cemiyeti azalığınsla kalıp kalmaması, akademik noktai na- zardan ehemmiyetli olabilir. Ja- ponyanm cemiyetten çekilmesi iki sene siren merasime tâbidir. An- cak filen Japonya Milletler Cemi- yeti azası değil demektir. Çünkü ittifakı ârâ ile misaka muhalif ha- rekette bulunduğuna karar veril miştir. Hemen söyliyelim ki şim- diye kadar cihan tarihinde bütün dünya devletlerinin bir o mesele hakkında ittifak ettikleri o görül memiştir. Bu, ilk defa olarak vu- kubulmaktadır. . mıştır. edecektir. dı HABERLER Küçük it itilâf Yugoslav mec meclisi mi- sakı tasdik etti BELGRAT, 1 A. A. — Yugos- lavya meclisi bugün küçük itilâf misakını tasdike dair kanun lâyi- hasını müzakere etmiştir. Hariciye nazırının çok alk nan bir nutkundan sonra mecl misakı tasdik etmiştir. Ayni 'za- manda bu vesile ile Romanya, Çe- koslovakya parlâmentolarıma bi- rer selâm telgrafı çekilmesi karar- Taştırılmıştır. Leticia meselesi CENEVRE, 2 A, A. — Leticin meselesini tetkik etmekte olan Üçler Komitesi raporunu hazırla. mıştır. Komite ihtilâflı arazısinin muvakkat bir komisyon şeklinde Milletler Cemiyeti tarafından i- ee edilmesini tavsiye etmekte- ir. Vilâye Defterleri değiştitme tahkikatı Beyoğlu © Malmüdürlüğünde tahkikat devam etmektedir. Tah- kikat iki ayrı mesele üzerinde ce- reyan ediyor. Eskiden memur olan bir şaham tavassutu ile yapılan vergi kaçak- çılığına ait tahkikat bitmiş ve bu suretle suç işlediği meydana çıka- rılan şahıs mahkemeye verilmiş- tir, Vergi alâkadar mücssesaler- den de cezasile birlikte tarholun- muştur. Bir makarna fabrikasına ait 0- lup ta tetkik için Malmüdürlüğü- ne getirilen defterin dairede iken değiştirilmesi noktasından... yapıl makta olan tahkikatın da harici kısmı bitmiştir. Bu değiştirme hâ- disesinin vâki olduğu anlaşılmış- tır, Şimdi bu memurlar hakkında tahkikat yapılmaktadır. Bir iki memura işten el çektirileceği tah- min edilmektedir. İskân dosyaları İskân işleri (o hazirana kadar bitirilerek idare ilga edileceği ci- hetle teffiz dosyalarının da Tapu idaresine gönderilmesine başlan- Bundan sonra, sahibi etab- H olduğu anlaşılan emlâk için de muhabere Muhtelit Mübadele ko- misyonu ile tapu idaresi arasında cereyan ğ Bir yavru boğuldu İZMİR, 2 (Milliyet) — Kiraz na- hi kızı 2. yaşında Ne- riman dereye düşerek boğulmuştur. Gemlikte Hilâllahmer GEMLİK (Milliyet) — Hilâliah. mer şubesinin çok istifadeli bir top- lanması oldu. Bütçe (60) lira indi- tildi. (650) liralık bir bütçe yapıl- (Armutlu) nun iltihakile Gemlik Hilâliahmer şubesinin geliri artaca- ğr hakkındaki haber toplananları sevindirdi. Merkeze gönderilecek his- se ayrıldıktan sonra Gemlik şube- mizin (250) liralık bir masraf büt çesi de hazırlandı. Geçen yıl İne- göl tütün inhisar müdürü Abdülha- mit Bey Gemlik müdürü iken (290) liralık bir istifade temin etmişti, Heyeti idareye şu zevat seçilmiş” tir; Maarif memuru Hüseyin B., müs B., muallim Raşit B., muallim N. B., emer pan > doktor Sacit B., sandık emini Efendi, diş ustası Sait Ef. leyhtar olmasma ağ, Japon. ya üzerine müessir bir tazyik ya. pılabileceği şüphelidir. Milletler Cemiyeti kararı yermiş bulunu- Fakat bu kararın arkasında. M üeyyidelerin tatbikine geçil. mesi mümkün görülmüyor. Çünkü misakın 16 ncı maddesinde sayı. lan bu müeyyidelerin / tatbikino geçmek, Japonya ile Milletler Ce- miyetine mensup devletler arasın. da bir harbi göze almak demektir. Bu haide Japonya bu devletlerden en ziyade kestirdiğine hü- cum edeceğinden Milletler Cemi. yeti Çinden maada bir veya bir kaç devleti daha Japonyanın elin- den kurtarmak gibi bir vazife kar- sısında kalacaktır. Hiç bir devlet Japonya ile harbi göze alamıyor. Şimdilik Japonyaya karşı ted. bir olmak üzere bu memlekete $i- lâh satılmasının memnwiyet altına alınması düşünülmektedir. Ancak i Yeni fabrikalar İktisat vekili Kayse- riden Sivasa gitti KAYSERİ, 2 (Milliyet) — Kayseride > yapılacak > mensucat fabrikasının yerini tesbit için buraya gelen İktrsat vekili Celâl Bey Bünyana giderek /elekirik ve iplik fabrikalarını gezmiş 0€ şelâlenin su vaziyetini tetkik et miştir. Celâl Bey şerefine Halk fırkası ticaret odasi, belediye tarafından ziyafetler verilmiştir. İ Vekil B. ikhsadi vaziyerler hakında halk ve tüccarlarla gö- İ rüşmüştür. Bu akşam Sivasa hare - İ ket etmişlerdir. ANKARA, 2 (Telefonla) İktısat vekili pazar günü buraya dönmüş bulunacaktır. Batum konsolosluğu ANKARA, 2 (Telefonla) — Münhal bulunan Batum korzolos- | dan Rüştü Bey tayin edilmiştir. Vekâlet emrine alınan müfettiş ANKARA, 2 (Telefonla) — Gümrük ve inhisarlar müfettişi İbrahim Bey vekâlet emrine alın- müşter. Meb'usluktan istifa ANKARA, 2 (Telefonla) — Ziraat Bankası umumi müdürü Kemal Za Bey Konya meb'as- luğundan istifa etmiştir. İstifana- me Meclisin cumartesi inikadında okunacaktır. Kaymakamlar arasında ANKARA, 2 (Telefonla) — Ödemiş kaymakamlığına Targatla Knl leyin enik, Çermite Urfa Mektupçülağuna da Kas- tamonu Mektupçusu Seyfeddin B. ler tayin m Kemah kaymakamı Tevfik Bey Vekâlet emrine alınmıştır. Müşerref H. davası IZMİR, 2 (Milliyet) — Mü şerref H. mın müdafaasına Mah mut Esat Bey bugün devam etti. İki şahidini ifadelerindeki tezadı işaret etti, Heyecanlı uzan izahat verdi. Müddetumumile münaka- şalar oldu. Müddeiwmumi şahitle- rin tazyik gördüğünü reddetti. Mahmut Esat Bey buna cevap- ladı. Bilhassa müddeitmemi ye minli ifadelerin doğruluğuna işa ret ettiği zaman Mahmut Esat Bey lâyık Türk mahkemelerinde dini hissiyatın Em bahis ola mıyacağını, şahitlerin namus, şe- ve üzerini iedelediklerini bar tırlatmıştır. edeni ifadelerin de tezat görülen şahitlerin tekrar çelbine karar verdi. Bir sahtekârlık İZMİR, 2 (Milliyet) İzmir müze kâtibi Tevfik EF, min müzenin res. mi mühürünü polis merkezi mühürü diye kullanarak ar yaptığı Dre ma meydanda buna bile” bile karar verilemiyr. esasen verilse de Japonya gibi ne de silâh satılmıyacağından tedbir, Çinden ziyade Japonyaya yardım e: Diğer taraftan ER) Çinin yeni bir eyaletini daha işgal et mek üzere askeri harekâta başla” miş bulunuyor. Jehol eyaletinde bir haftadanberi harp devam edir yor. Ve Japonlar muvaffak olu- yorlar, Jehol eyaleti Japonların e- İline geçtikten sonra Şimali Çin de ellerine düşebilir. Milletler Cemi- yeti tatbik edilemiyecek kararlar alırken, Japonya da Çinin parça lanmasına doğru adımlar atmak” tadır. ... Gelecek pazar günü Almanys tarihi günlerinden birini daha ya” şıyacak. 5 marta tesadüf eden bü günde (Alman Millet Meclisi v€ Prusya diyeti için intihabat yap” Incaktır, 5 mart intihabatı yaln* Almanya için değil, bütün Avru" luğuna orta elçilik müsteşarların. | 2YO2YEZE BSB3E..S SİNE TvÜ SaMNaSE —rosr