9 Şubat 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 93 93 felâketleri A T>,>Z.,.İZIİII>—<ş..,...——Z—-ZğşZmZ—<—< ş--—-<. | i M. Litvinof Sovyetle- Mithat Paşa Damat Mahmut 'ş.nın gidişini beğenmiyordu! İ emeğe başladı. Bu sözler İtürafn yapılıyor. herkesin #mda: , b a z den gene güya kendisi mütees- sir gibi, sadrazama, Mi- tat Paşaya müracaatla: — Bu delilik haberi her tara” fa yayıldı. Herkes bir şey söylüyor, Bir çaresine Bizi e inin himelieeie Yolunda güya hayırhâhane nasihatler veriyordu, Rüştü ve Mitat Paşalar Damat Mahmut Paşanın gidişini beğenemiyor- lardı, Fakat, Sultan Muradın gerçekten çılgın bir halde bu” İunması ellerini, kollarını bağla mıştı. Bir taraftan Mahmut | Paşaya müracaatla: — Dairenizden bir çok şa- yialar çıkıyor. Bunların önünü almanız münasip olur. Yoluda teskin tedbirlerine başvuruyorlar, diğer taraftan akıl hastalıklarında mütehassıs Viyana doktorlarından Lieder- sdorff'u İstanbula çağırıyorlar- dı. O zamana kadar deli padir şahımşehzadeliğindenberi sadık doktoru bilinen (o Kapolion ile tımarhane başhekimi Monceri tedavi ediyolardı. (1), Valde Sultan da boyuna üfi hocalara müracaat ediyordu. Damat Mahmut Paşa, bir ta- raftan da Serasker Kaymakamı “İ olan Redif Paşaya sokuluyor- du (2), Redif Paşa, serasker ol- mak, Hüseyin Avni Paşa gibi Türkiyeyi hükmü altına almak bevesindeydi. o Sultan Murat tahtta oldukça Rüştü ve Mitat Paşaların önüne geçerek baş o Daha ! lamıyacağını eniryordu. Mah- mut Paşa, Hamit Efendiyi tah- ta çıkarmak fikrini ileri sürün” ce, hattâ; — Rüştü Paşa ile Mitat Pa- şa deli bir padişah namma hü- kümet sürmek için bu hali de- vam ettirmek istiyorlar, Buna meydan vermemek lâzımdır. Yolunda sözler söyleyince, Redif Paşada kendi de bir iş becerip işbaşına geçmek heves leri yanıyordu. : (Devamı var) (1) Lütfa Simavi Beyin “Dev- ri inkelâp” risalesine göre Kapo- lion Mahmut Paşa tarafından pa- a: | 75 ile hazanılmıştı. Banu teyiden mıyor, sonra geri verilirken: — Efendimiz sizi tebrik ve dir - ediyorlar. Bu milleti Hrtarmak için bundan daha traflı bir tedbir olamaz. Bır & kabul ve icra edecek olan adişah, bütün Osmanlıların iyet âleminde büyük fatihler- #n daha büyük bir nam bıraka #ktar, Sultan Muradm hastalı Meebile Cenabı Ria tiyarlığı efendimiz için ha- irlamıştır, diye poh, poh Yapı” > #yordu. Damat Mahmut Paşa, ken isinin ber tarafa yaydığı Si ; 8m Muradın deliliği haberin Bu riralede: “Sultan Hamit cülü- sundan biraz sonra Sultan Murat af Bu hala dm varan Gümle- i 'ye gönderirken işbu Kapo- üona rütpeler, nişanlar verirdi” deniliyor. Ayni risaleye göre Mon geri de dilelere baka baka delir. miş olduğundan, Sultan Murada lüzumsuz yere müshiller vererek kan alarak yanlış tedaviler yap- gualar, deli padişahı bütün bütün kuvvetten düşürmüşlerdir. Hattâ doktor Liedersdorff İstanbula ge- lip padişahı muayeneden sonra te. yapıldığını söy- lemiş. (2) Hüseyin Avni Paşa yerine serasker olan Serdarsekrem Apti Paşa muharebeye gittiğinden Re- di! Paşa Kaymakam, yani seray. ker vekili olmuştu. i inde, yani dairesinde bulun. n MILLIYET PE EM& 9 HARİCİ HABE rin tezini anlattı Almanlar da silâhları bırakma konferansına program verdiler MOSKOVA, 8. A A. — Sovyet hariciye komiseri M. Litvinof, Ce- evrede silâhlerı bırakma umumi | hiç komisyonunun toplontısında Fran- sız planı hakkımda demiştir ki: bırakılıamsı katiyen emniyet mesele- #ne tabi tutulmaktadır. Sovyet ti murahhosası emniyet meselesinin. ne kadar snühim olduğunu temamen müdriktir. Fakat bütün milletlerin emniyetini kefalet altma alınak için yezine deği'ce bile en iyi vasıtanın kat'i ve hiç olmazsa azami derecede silahların bırakılması olduğu kanan- tindedir Sovyet heyeti murahhasası, Bri- and - Kelloy'a | wisakına iştirak e- denlerin kabul ettikleri teahhütlerin sanhsuz derecede — levsi ve tefsiri hakkındaki franuz tekliflerine itiraz edecek değildir. Arcak bu misaka tevfikan kabul olunan teahhütlerin büfün alâkadarlar için ayni derece. de mer'iyetini muhafaza etmesine i- tina clanmalıdır. Sovyet heyeti murahhasası zame- mı geldiği vakıt mezkür misaka bazı ihtiraz kayitlar koymuş olan devlet lerin bu kayıtlardan vazgeçmelerini veyahut ta akdolunacak beynelmilel Mütecaviz tarafları tatbik oluna- cak ceza tedbirleri (o meselesine ge- lines, çok mufuzlu siyaset | adamlarını ve dün olduğu gibi bözün de hükümet azaları meşgul etmektedir. Yarın da böyle olacaktır. Bu siynset adam hükümet azaları Sovvet Tarı Rusya- ya kurşı mucadeleyi harici siyasetle rine heman heman mihveri | haline koymak istiyorlar ve daha şimdiden bu maksatla Rus mültecileri ile ski | 5 münasebette bulunuyorlar, Binaena- İeyh Sovyet Rusya kendi kirin» xu sunlı sormak mecuri. Bu şerait için. de Sovyet Rusya mubatım kapite- bilir mi? Sovyet Rusya bu üzviyetin kapitalist devletlere temin olunacak nisbeti kendisi için de temim edecek etmesini iste. bir tarzda terekkküp mek iyeti katiyetle iddin olunnbili ibülâfta halil mütecaviz bulunamaz . Ve daha fenası, kendi- sini müdafaa eden memleket müteca viz olarak gösterilebilir. Brisnd - Kellogg misakımı mer'yette tutmak istiyorsak, beymekmilel üzviyete tali. mat vermeliyiz ve harbin tecavüzün ne olduğuna öçıken terbit ederek te cavüzü sureta muhik gösteren maza- riyeleri ebediyen takhih etmeliyiz. M. Litvinof müteakiben komisyona teklif etmiştir; Bütün memleketlerin istiklâl, em- niyet ve müdafaa hususlarında müsa mmsaları itiba riyle, harbi ilk ilân eden, askeri ha- reketlere ilik başlıyan, & ilah, devlet M. Litvinol, bu proje hakında &- ererek zahat vw terihte kaydolunan te cavüzleri nne kadar haksız sebeple, re istinet etmiş olduğunu ve ileride yapılacak tecavüzlerin de ne derece haksız delillere istinat edebileceğini göstermiş ve edmiştir kiz Sovyet beyânname projesi küçük ve büyük devletler tarafından tanın maş müsbet hidutların tamamlığı ve hiçbir devletin diğerinin işlerine, im- kişafına, kanunlarına ve idaresine ka rışmak hakkını haiz cak kati veya #zami tetrki teslihat verebilir. Sovyet kükümeti ba yeni teklifleri yaparken ancak © umumi sulh crectde temin etmek orzmsayle sis bulunmaktan der. BERLİ| Bı ee, Fesnsiz İngili ui prog veya m plân, gibi değildir.Şimdiye kadar ya pılmış olan tekliflere karşı Almanya» nın itirazların ihtiva edecektir. Sa rih teklifler gizli tutulmaktadır. Fa- devletlerce kabul M. Daladier bir ik- tısat konfe- ransı toplatıyor PARİS. 8, A A. 5 milyar ha. dar tahmin olunan arel ya baki. be Ves #üddetle itfa odilmiyecek. tir, PARIS, « A A, — Başcekil W. Daladier, yakında bir Fransız iktisat konferansı toplarmağ» karar vermiş. tir .Bu konferansta Pütün teşekkül. lerin mümessilleri hazır bulunacak ter, Konferansın mevzuu $a olacak. tr. beyannamesini menidir. Amcak bu takdirdedir ki | ba beynelmilel mukaveldleni © ernmiyet | Hi” hisleri verebilirler. Bazı emniyet bis | leri diyorum, çünleğ kati emniyeti an | RLER | Borcu Kapatmak için Amerikaya götürü para vermek teklifi LONDRA, 8 (A.A.) — Avam kamarasmda meb'uslardan biri harp borçlarının ödenmesi için A- merikaya evvelce tediye edilen 15 birinci könun taksiti de dahi Bl ek ME e Ga İm lirasını geçmiyecek para ve if edilmesi fikrini ileri sürmüştür. Malye nazırı M. Neville Chamber- inin, mebusun teklifine çu cevabı vermiştir: “ Bu yolda bazr tetilifler yapıldı. ğı biliyorum. Fakat, yakında yapı- lacak müzakereler bir neticeye va- rıncıya kadar bu teklifler hakkında herhangi bir mutalen ileri sürmenin doğru olmadığını zannediyorum. VASHİNGTON, 8. A A. — De- molerat Farkensı — Rai. lier zazetecilere beyanattta buluna- rak nakit para olarak (götürü bir meblağ verilmesine taraftar olduğu- mu, zira borcu taksitlere bağlamak ve bunu wzun bir devreye talesim et- mek sistemine itimat edilemiyeceği- ni söylemiştir. —..—— 19 lar Komitesinde Japon teklifi ger- ginliği azaltmış CENEVRE, 8. A, A, — Çin <Ja- - | pon ihtikfı umumi dikkati cebetrmek tedir. Bu sahah, 19 Jar komitesinin tahrir komitesi, milletler © cemiyeti tarafından hazırlanan o mütekaddım ve saya projesini öğrenmek için t0p- lanmıştır. Müzakerat pek o kadar i- leri götürülmemiştir. Çünkü komite de birçok tadil teklifleri yapılmıstır. Bun'ar bilâhare tetkik olunacaktır. 19 İsr komitesi, henüz Japon ha yetinin son tekliflerinden resmen ha Lei Mr i nin bu teklifleri tetlika salâbiyetter "İ olmadığı bildirilmektedir. Bu sebep- | sul bulan ten dolayi, 19 lar komitesi milletler cemiyeti böyük meclisinden bunları tetkik etmek üzre yarın toplanmasını istiyecektir. ihtilâfı hakkında eyi ma Kömat almakta olan © mabafilde son Japon tekliflerinin vaziyetteki gergin Tiği biraz izale eylemiş olduğu ve ya- rım yi son gayretlerden son- ra 19 lar komitesi tarafından alman kararlara istinaden bir itilâf vücude getirilmesi mümkün olduğu intibai Şiddetli bir zelzele NEUCHATEL, 8 A.A, — New chöte rasathanesi, saat 8,07 de mer- kezi takriben 200 kilometre mesafe- İ de bir zelzele kaydetmiştir. Sarsın. tanın Kara ormanda bulunması muh temeldir. Sarsıntı, Bâl'de Fribourg en Bri- gnu'dn da hissedilmiştir. STRASROURG, 8 A. A, — Bu sabah sant 7,07 de burada bir zel. zele bissedilmiştir. KARLSRUHE, 8 .A A. Bu sabah Bade'da şiddetli bir zelzele ol- muştur, Saremiı, 104 senesindenbe. ri eşi görülmemiş derecede şiddetli olumiş, Rastat şehrinde zarar ve ha- sar tır, Bu şehirde 50 kadar , bireck enmlar Valla Yakılacak hale gelen Yi mevcuttur. ii | er boşaltılmıştır. Birçok evlerin dı- varlar çatlarıştır. Bazı sokaklar kre mit parçalarile örtülü bir haldedir. İnsanca zayiat dair hiçbir haber yoktur, Iktisat Vekilinin tetkikati ANKARA, $ (Telefonla) — Cuma günü İstanbulda bulunacak olan İktesat Vekili Mahmut Celâl Boyu > orada birkaç gün tetkikatla meşgul olacak, aym ortasında Anka; İZMİR, $ (A.A.) — İktısat Vekili Celâl raya Bİ, ticaret odasında sanayi birliği azasnı kabul ederek kendileriyle İzmir mıntakas sa- nayi vaziyeti ve ihtiyaçları etrafında uzun müddet görüşmüşlerdir. Kâbil ve Kahire elçilikleri ANKARA, 8 (Telefonla) — Kâbil büyük elçiliğine Elâziz meb'- us Memduh Şevket ve Kahire orta elçiliğine büyük elçilik müsteşa- rı Mehmet Ali Şevki Beylerin tayinleri âli tasdika iktiran etmiştir. Izmir Fırka vilâyet kongresinde Bursa hâdisesi tel'in edildi IZMIR, 8 (Milliyet) — Fırka vilâyet kongresi bugün Halkevim- de toplanmıştır. Toplantıda İktisat vekili Celâl Bey de bir müddet bulunmuştur. Kongrede faaliyet raporunun kraatinden evve! murah haslardan Resnu kadın Vaiz Halil Hilmi Beyin Bursa hüdisesini tel'in eden takriri Atifakla kabul edilmiştir. Gaz Hz. le Meclis riyasetine ve Başvekâlete tazim telgrafları gönderilmesi kabul edildikten sonra senelik rapor okunmuştur. Dün Ankarada zelzele oldu ANKARA, 8 (A.A.) — Bu sabah saat dokuzu yedi gece şeh- rimizde aşağıdan yukarı kuvvetli darbeli bir zelzele hissedilmiştir. Sarsıntı mikdarı baroğrafta 7 milimetre kaydedilmiştir. T.D.T.Cemiyetinde derieme işi T.D.T ANKARA, 8 (A.A) — T. D. T. Cemiyeti umumi âtipliğindeni birim umumi merkez heyeti Maarif Vekili Dr. Reşit Beyin reisliği altında toplanmıştır. Derleme işleri hakkında vilâyet- lerden zelen suallerin cevapları karşılanmış, iş gönderen icap eden kararlar v saat 10 da tekrar toplanacaktır. Alman İntihabatı cemiyet merkezinde ilk ü Burdur ve Muğln vilâyetlerinin gönderdikde. ri fişler gözden geçirilmiş, kollardan gelen kâğn iştir. Umumi merkex heyeti pazar günü Kovalamaca | Başladı 14 fırka listelerini | Felemenk zırhlın verdiler BERLİN, 8 (A.A.) — Yakinda yapılacak Reichstag o meclisi için şimdiye kadar 14 fırın, Mste bazır İayıp vermişlerdir. İntihabat kanu nunda yapılan tadilât, yeni fırka- müntahibin imzaları bulunmasına Hizum göstermektedir. Yeni fırka lar tara! teler, Dal iye nazırmın tasvibine tâbi olacaktır. BERLİN, 8 (A.A.) — Havas A- jansı muhabirinden: Nasyonal Almanlar arasında hu- muvakicat İLLA, rin dekilAie. TE rk öramadaki ihtilâflar Rayiştağın feshi «i dolayısile başgöstermiştir. mekte oldukları muvaffakryetler Nasyonal Almanların zararına ola caktır. Muhafazakâr Alman ma- hafilinin bu tahavvülü iyi bir na- zarla görmiyecekleri söylenilebi. Nazilerle * | meclisinde kat asi zırhlıy: takibe çıkıyor BATAVİA, & (A.A.) — De Ze ven Provincien zırhlısının bu sa- bah saat 7 de Zeeblem boğazının İ ların verecekleri listelerde 80,000 | garbında görülmüş olduğu haber verilmiştir. Son haberlere göre ge- mi, Pora adağı sahilleri boyunca m tertip edilecek lis | gitmektedir. LA HAYE, 8 (ALA.) — Harbi ye nazırı Zeven Provincien zırhlı # isyanı münasebetile meb'usan dirde yapılacak b müte- mesele- | akip kuvvet istimali suretile ha- . Pük| rekete vaki, önümüzdeki intihabatta Nar | tir. Sosyaliit zilerin kazanacaklarını tahmin et | dağıtılması seğini beyan elmiş- gazetelerin orduda BATVYA, 8 (A.A.) — Yava kruvazöorü ile Eversten ve Piet - Hein torpito muhripleri, âsi gemi yi takip için 1200 millik bir mesa- Tir, çelik miğferlilerin resmi naşi- | fe katedeceklerdir. Filo bu seya- ri efkkâr Kreuz diden milli birliğin duğu baya! inkisarlarından bahset meğe başlamıştır. daha Nasyonal Al. | meok hat için Sourabaya'da kömür al- ie laa maktadır. sari asker vi in uman manlarm naşiri efkârı olan Reich | da etmekte olan kontramiral, Fe- #post gazetesi daha şiddetli bir li- | i | telgrafla görüşmüştür. Pilonun ha san kullanmaktadır. M, Mussolini yi imtisal etmek suretile Nazi fır- kasın başran yalnızca tahakküm lemenk milli müdafaa nazım ile rekâtma ait her türlü haberlerin neşredilmesi menedilmiştir. Sahil etmesi Almanyada devam edemez | müdafaasına memur olan de Ze- Harici vaziyet çok tehlikelidir, ik tısadiyatın hali vabi ven - Provincien zırhlısı 28 lik ili imdir. Alman- | 15 lik ve 7,80 lik 10 topla müceh yanm dahildeki “düşmanları çök | hezdir. Tayyorelere karşı topu kuvvetlidir ve teşkilâtları mükem- yoktur. Bu gemi Felemenk filom- #meldir. Milli hükümetin dahilinde | mun silâh itibarile en kuvvetli ki ihtilâfın neticesi, ancak Nazi kasın Pyrrhus'vari bir muvaffa» kıyeti olabilir ve belki de bunu Alman mifliyetperverliğinin müt. hiş bir, inhidlamı takip eder. İrlanda devlet reisliği DUBLİN, 8. A.A, — M. De Vale va SA reye karşı 82 rey ile Irlanda devleti reisliğine intihap ©- Tünemeatunr, harp gemisidir. Fakat saatte am- cak 16 ml katedebilir. Gemi hacmindedir. Ve yalm: 15 lik larla e değ mücehhezdir. Hafif bir sark iki deniz tayyaresi yardır. Pict Hein ve Eversten torpitoları yeni inşa edilmiştir. Saatte 25 lâ 36 mil katedebilirler. yedi aylık bütçe açığı bir mil- jar iki yüz milyon doları bulduğu gb emniyet ve itimadın sarsıl- minanbahş şayet dolar, al tur. Vaziyet, bundan birkaç ay ev- vel Mr Hoover'in gene dolar hak- kında yaptığı ifşant neticesinde hâsıl olan heyecanlı vaziyete ben ziyor, Zee Ümmi şiyksılanda mahsus derecede düşüyor. Sukut daha fazla tacil edilmiyor sa bir nu, İngiltere Bankasınm külliyet- li miktarda dolar mübayan etme sine atfeylemek icap eder. Avru panın bazı mali gazeteleri bu siya seti tenkit ederek diyorlar ki: Ger- çi İsterling'in lüzumundan fazla tereffüuna mâni olmak için ecnebi kambiyosu mübayaa etmek doğru dur; fakat öyle bir döviz intihap etmeli ki altma tahvili Oo mümkün ve kolay olsun. Doların hali ha- zırda takip ettiği yol ise hiçte it dir. Binaenaleyh, esasmdan ayri- lacak olursa, İsterling de şimdiki na sebebiyet vermiş olur, Bu mütalealar doğru olsa idi, isterling'in de müteessir o olması lâzım gelir idi; halbuki fiatinin daima tereffua meyyal görüyoruz. Daba garibi su ki, İn- giltere, altı ret ettiği halde, son zamanlarda, ber tarafın dan, — Hindistan. Cenubi Afrika, Amerika — altın oraya akın edi- Londra* üre Cümhuriyet Merkez Bankası- nın 22933 tarihli bilinçosu öki hafta evvelki (*) bilâncosuna 2: zaran aşağıdaki farkları göster mektedir; Kasa ve muhabirler nezdindeki mevcut 40,145,407 liradır. Bunun 19,422.391 Prası banknot, 1535, 677 lirası altına tahvili kabil ser- best dövizler, 20,958 068 lirası da 14900 kilo safi altından ibarettir. İki haftadan beri © altın mevcudu 108 kilo artmıştır. Serbest döviz” kus vardır. Cüzdanı teşkil oden senedat ye esham ve tahvilât hesaplarında tisman yapı! e Pasif kısmında Türk İirası mev duatı 553.508 lira farkla (16,188, 372 Kiraya; döviz mevduatı da 309,422 lira moksanla 4445955 liraya inmiştir. Esham ve tahvilât İstanbul Menku! Kıymetler ve Kambiyo borsasında geçen hafta meşbut olan nikbinlik bu hafta da devam, ve bilhassa Anadolu Şimen difer kâğrtları üzerine gene retli mı etti. kâğıtlar meyanında en ziyade lep edilen Mümessil senetleridir; ondan sonra obligasyonlar, ve ni- hayet aksiyonlar gelir. Mukayese- yi teshil için gene geçen haftaki fiatlerle dün akşamki kapanış fiat- lerini aşağıya : Aksiyon 24,05 25. ira Obligmsyon - 43,90 © 45:28 Lira Iveli Obligasyonlll 43 4,25 Lim Mümessil 50,30 54,30 Lira Mümessiller bir (o aralık 5480 liraya kadar yükselmişlerdi. İnifiyeler de mahsus bir teref” ati 7,05 Tira idi. ( İstikrazı dahili 94 14 da, tek tük alıcı vardır. a1 Bankaları morsinal 10.05 lira Tı 52; Bomonti 24,25; Telefon 1350; Terkos 38,80; İt tihat Değirmencilik 2580; Şark Değirmencilik 1,90; Şirketi Hay- riye 15 lira . bir aralık 13:25 liraya kadar çıkmış iken 11,15 hiraya ge ledi ve nihayet 11,70 Kirada kak Kote harici Mısır Kredi Fonsi- yelerinin fiati şunlardır: 1886 tertibi 160. lira m 96so ısı , ms Gayri mübadil bonolarınm fiati 36 9) kuruştur. Altın geçen haftadan beri iki kuruş geriliyerek 923 ta kaldı. K.H. (9) Geçen haftaki bilânço, vakti de gazetelere yetiştirilmediği için mf kayeseyi, bizzarur, bilânçosu ile yapıyoruz. iki evvelki hafi? |