9 Şubat 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi mcı cuzu çıktı • 25 • •• •• ' 1 •"* Dokozuncu sene: No. 3147 llân umhuriyet . . tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf T» mekftrp adresl: Cumnuriyet, Istenbul Posta kutusu: lstanbol, No 848 Porcpmho Q Cııhat T C İ e f O n : B a 8 m u h a r r l r : **«* Tahrlr mudüru: 23238, tdare müduru: 22365. Matbaa: 20472 nerkese açıkhr CumhıırlyetTe neşrettirilecek Oânlar için dogrudan doğruya idarehanemlze dabl müracaat olunabilir. mnmmfV(mıllllfl>mıl (> Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bufunmak lâzımdır. Mes'elenin mahiyeti: Din değil, dil! ı.....H. l ..,Hi,.mmm m ı m . n »ra,mnmn,m,.m,,m.Mn., m ,,ra m n m ı ,, ı m i l ı n ı , m f f l n ı m ı n n n ı n ı H I l l I I I | i n , m ı m GUzeller Bugün Hakem Heyetinin Huzuruna Cıkacaklar Dün Bursa'da iki kişi 933 Kraliçesi bugün intihap ve netice daha tevkif edildi gece Tokatlıyan'da ilân edilecektir Ulucami hatibi de şehrimizde tutuldu, bugün Bursa'ya gönderilecek Büyük Başbuğumuz Gazf Hz. nin Bursa hâduesini o kadar mühim gdrmîyen kîymetli beyanatlan şu cSmlelerle nihayet bulayordnt « Mes'elenin mahiyeti etasen din değil, dildir. Kat*i olarak bilinmehdir ki Tark milletinin milli benliği bat&n hayatmda hâkim ce e«ukalacaktır.y Fflhakflca yeni TSrkiye'mn înkılâpçî rejiminde dünya islerinden tefrik olanan din haHan vicdanî telâkkileri halinde iman, Hflcat ve ibadet olarak tamamfle mohterem bir hârriyet ve istiklâle tnazhar kdmmıştır. Düşönmek, inantnak ve ibadet ebnek hususunda ferdin ve cemaatin harekât ve sekenafa başlcalannm ve umumun huzufunu, hürnyetinJ ve menfaatini ihlâl etmemek kayit ve şartfle her guna taarruz ve mudahaleden masundur. Dinin siyasî maksatlarm alet edilerek her hangi şekfl ve sorette bir tahrîk vasıtası gibi kuflanıbnamasmdaki kanunî memnuiyetin hikmeti uzermde uzun söz söylemeğe hacet yokhn*. Dfl mes'elesine geKnce raüK varlığm en aslî unsrunu teşkil eden bu bahsi esasen dinden ayn bir mevzn olarak mütalea etmek lâzım ve hatta Türk'lere nisbetle dinin büe taraamiyetini bunun kemalinde görmek eaizdir. ,Yahuz ibadet vazifemizi görmek için değfl, hatta insan olarak tahayyüz ve lemayüz edebilmek için bile her şeyden fevvd anladıgnmz ve anlatabfldiğimiz bir dilde • yani kendi dilimizde • konusabKmekliğimiz lâzımdır. Soylemesi bizden ziyade hususile din bahsinde âlim geçinen zatlara düşen fcir halnkati ifade efanif olmak üzere diyeceğiz ki ibadeitn sıhhati bile onan hnlaşılan bir dBde yapdmasue kaimdir iı u** ha»> « u < « VHksek anlayışh P hakikî âlhn büyüfc bir Tiirk şairinhı | u beytine bakmız: Bizaru "Uhuzurum Oâhi zemanede Dergâhı tzzetinde fiğan etmek isterim! tnsan anlamaz ve anladığmı söylejnezse Ulu Tanrmın yiiksek huzurunda pasü feryat ve figan etmiş olabüir? Çok aşflcâr bir keyfiyettir ki insanlar fcendi naçiz benliklerini taran büyük «trfcın haznrunda el bağlıyarak kendi faniliklerinin bütün âcizliklermi ve ıstıraplarmı ebedüiğin mutlak bekasüe birlestirdiklerinde fflrirlerinin kıvılcımlarma {ve kalplerinin hislerine ancak ve ancak kendi dillerile tercüman olduklan fcamandır ki manevî bir vazife görmüş fre ruhanî bir zevkle kendî varhklannı Jnkamış olabilirler. Yoksa Mevlâna jCelâlettini Rumi'nin dediği gibi: 8er be zemln, düm be heva mikünend Yani ki îbadati huda mikünend Yani başlannı yere koymak ve fcuyruklannı havaya kaldırmakla sanki Allah'a ibadet etmiş olduklannı zantaetmekten başka bir şey yapmamış Oİurlar. tslâmın en büyük mütefekkirterinden olan bu zat manan anlaşılmıyarak yapüan ibadetin büyük bir kıymeti olaınıyacağıaa bu beyiH 3e •arih bir torette ifaret eylemi; bulunBiaktadır. Arapça bümiyen Acem'lerin farisi îdiline tercüme ohmacak Kur'an ayetlelile ibadet eylemeleri caiz olup olmıytacağını istifta etmeleri uzerine tslâmın adı üstunde en büyük imamı olan tmamı Azam bu suale musbet cevap vermiç, yani tamamfle Acem dilinde ftadet edüebflecegmi söylemiştir. Bitom mezhebhniz ıyinin ve dogrunnn tayminde çok yüksek kîymetli bir fazüet olarak akhn delâletine istinat etmek esasmı kabul etmiş değil midir? Hanefi fıkhında hüsün ile kubhu temyiz eden miyarda akla verflen büyük mevkii idin âlimlerimiz tabii büiyorlar. Türkçe O yapılacak ibadetten jüphe ebnek, turkçe olarak ifade etmiş olacağınuz temennileri ve tazarrulan •nlamıyacağım zannetmekle musavi •ayılacak kadar abestir. Büâkis din Içtimaî bir ahlâk fazfletİ te$kO edebiltaıis olmak için her milletin kendi dininî kendi dilinde terennüm etmesi bir sarurettir bile denilebüir, ve işte şahsan bîz sarahat ve kat'iyetle bu iddiadayu. Buraa'da yatan Süleyman Çelebi'nin dört yüz bu kadar senelik mevh*t kkabı esasen bir hikâyeden ibaret olduğu halde Türk'Ierin onu oldum olasıya ve hâlâ adeta mnkaddes bir kitap kıymeti Türkiye Güzellik Kraliçeliği , . „„,„,, „„,„„,„, „ + " " " ^ " ^ •»• »*• Bursa hâdisesi tahkikatı •M ^ğF •HU M U I 1 I | | | ^ fzmtr OüeeU Hertmtc* Mantm GfizeDik mgtabakan, bag&B saat dSrt buçukta idarehanemizde yapılacak ve 1933 tstanbul güzeli fle birind ve ikmcm 1933 Türkiye Guzelfik Kraliçeti fle hirind ve ikindsi seçüecektir. Şu halde bugün iki intihap yapılacak ve bes güzel seçflecektir. Dün de yazdıgnmz gibi hakem heyetine, tstanbul Belediye Reiti Muhittnı Bey riyaset edecekth*. Hakem heyetmi teskil eden ve memleketin munevver ve güzide şahsiyetleri arasrodan »cçflmış olan mubterem zevatm, Belediye Reisimizin riyaseti albnda azamî bir bitarafhkla vazifelerini yapacaklarma fSpb* yokhn*. Hakem h«yeti azasınnı isimlermi ne»t eüneyişimiz de, bu muhterem zevab her turlS müracaat ihti OüeeM ae buçun aniafdacak maHermden masun balundurmakb. Bursa Oüsett Leman ffsnm dahaleye maruz kabnamalan için ba kaideye son derece riayet edilecektir. Binaenaleyh, nasıl olursa müsabaka salonuna girerîz, ümidOe idarehanenıîze gehnek iatiyenlerden ihtiyan zahmet etmemelerini rica ederiz. Lutfen nöfus tezkerelerinizi unutmayınız MSsabakaya gelecek hanmüardan nüfus tezkerelerini unutraamalarmı tekrar rica ediyoruz. Nüfu» tezkerelerini getirmiyenlerin müsabakaya girmeleri imkânsızdır. Saat dörtte idarehanemiz» de hazır bulunmalanm da aynca rica ederiz. Müsabaka esnasında, müsabaka salonunda hakemlerden ve güzellerden başka kimse buhınmıyacaktır. Muıaba kanın inb'zamı ve bakemlerin bitaraflıklarmı muhafaza efaneleri ve hariçten mö Tokatlıyanda Müsabakanm netieesi, idarehane mizde ilân edümiyecek, akşatn Tokatlıyan'da merasimle ilân olunacakbr. Tokatlıyan'da tstanbul ve Türkiye müsabakalannda bîrinci, ikinci ve 3* oiincü çıkan hanımların hepsi buhma • caklardır. Keriman Halis Hannn seva • hate çıkbğı için, onun yerine 1931 Türkiye Güzellik Kraliçesi Naşide Saffet (Mabadt 2 inci sahifede) 8 (Telefonla) Bursa hft disea tahJdkabna bugün de devam e> dOmistir. Bugün veniden Cetnal ve Buraa hâdlsesı UZT ne tevkif edilenler ısticvap edllmek tteere Adllyeye gotfirfilfirlerke& Lfttf İ kmmde İki kişi tevkif edilmişler, ö?ün tevkif edilen lerle birlikte mev • kuflarm yekunu 23 olmustur. Emniycti Umn miye Müdürü Tavfüc HitO, AdVye müfettişi Necmettm Tann*, yeni mudderomuroî Muzaffer Bey* ( MabaM S mcı sahifede ) MOsabaka esnasında Abbas Hilmi Paşa bugün İtalya'ya hareket ecliyor Hidiv, Irak'ta yaptığı seyahatte bilhassa petrol sahalarııu gezdi Bir haftadanberi şehrimizde bulunan sabık Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa Hazretleri, bugün Ardiya vapurile ttalya'ya gideceklerdir. Müşarünileyh Napoü'de bir kaç gün kaldıktan sonra (Cannes) e gidecek ve kişı orada geçirecektir. Abbas Hilmi Paşa Hazretlerinin Arabistan danilinde yaptıklan en son seyahat etrafında aldiğımiz yeni malumata göre, bu seyahat bir çok safhalan itibarile çok sayanı dikkat olmustur. Abbas Hilmi Paşa Hazretleri, kinunuevvel başlannda Napoli'den Empires of Britany ismindeki büyük transit atlântikle Hayfa'ya gttmiş Ierdir. Hayfa'da kendilerini bekli yen Nknetullah yatmda kânunusaninin on birine kadar kalmıslar, oradan da Tabariye, Mafrak ve bütün yeni petrol tesisatmın yapıldığı mınta kayı takip ederek Bağdad'a gitmiş lerdir.Abbas Hilmi Paşa Hazretleri, Bağdat'ta Kral Faysal Hazretlerinin misaf iri olmustur. Kral, en güzel saraylanndan birini misafirine tahsis etmîstir. Bu seyahati esnasında, Şarkî Erden hükumeti tarafından liva rütbesmde olan Hâmit Paşa ile bir manga müsellâh muhafız maîyyetine terfik edilmiştir. Muhafızları kendilerini Irak hududuna kadar getir tnlşlerdir. Irak hükumeti de Abbas Hilmi Paşa Hazretlerinin muhafazasına iki mitralyözlü otomobil tahsis etmiştir. Paşa Hazretleri, Londra'ya hususî olarak sipariş ettikleri bü yük hususî otomobilile bu seyahati yapmışlardır. Bu otomobil alh tekerIekli olup 100 beygir kuvvetindedir. tçerisinde altı kişinm yatabileceği llltllllllflllllllllllinillllllllllllllllllllillllfllll lllll llll lllllll Reisicumhur HzJ Reisicumhur Hz. dün akşama kadar Dolmabahçe sarayındaki hususî dairelermde meşgul ofanuslar, bir yeri tesrif etmemişlerdir. Şehrimizde bulunan Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Pş. Hz. dün saat dörtte Dolmabahçe sarayına gitmiş ve Reisicumhur Hz. tarafından kabul buv»ruhnuştur. Abbas Hilmi Pş. Gazi Hz. nin nezdinde bir saat kadar kahnışlardır. Berlin sefirimiz Kemalettin Sami P*. ve tstanbul Meb'usu Sairi azam Abdülhak Hâmit Bev de dün müşarSnfleyh Hz. tarafından ayn ayn kabul buyurulmuslardır. Reisicumhur Hz. nin şehrimizde ne kadar ikamet buyuracaklan henüz (Mabadi 3 üncü sahifede) KENDt KENDİMÎZI TENKİT: Almanya ile iktısadî te* sayı kabul buyurdular maslara devam edilecek Dün Abbas Hilmi Paı « I • • Yarım kalan müzakerelere Berlin Sefirimîzin avdetini müteakıp başlanacak Kemalettin Sami Paşanm Gazetemize beyanatı Geçenlerde Ahnanya'da feci bir otomobil kazası geçiren ve istirahat maksadfle şehrimize gelen ve maruf dok • torlanmız tarafından tedavi edilen EerUn sefirimiz Kemalettin Sami Paşa, tamamen iyileşmiş bulunmaktadır. Müşarünileyh, bir kaç güne kadar Ankara'ya giderek hükumetle temas edecek ve sonra Berlin'e avdet ede cektir. Berlin sefirimiz, dün bir muharririmize Almanya ile olan iktısadî münasebatımız etrafında şu beyanatta bulunmuştur: «Almanya fle siyasî münasebabmız kuvvetli dostluk miıahedesine müsteniden samimî bir vaziyette ve iktısadî ıtıııııııııııııııııııııııııı 111111111 Amerikan mektepleri Memleketimizdeki ecnebi mektepJerindetı bâhis olarak «Cumhuıiyet» te çıkan başmakalenin tahsisan Amerikan mekteplerine taalluk eden kısmının gerek bizim Maarif Vekâletimizce, gerek Rober Kollej ve Arnavutkby'ü Kız Kolleji idareleTİ tarafından lâyık oldu^u ehemmiyetle takdir olunup olun mıyacağını pek İyi kestiremiyoruz. Halbuki bu mes'ele her iki taTafta çok ryi anlaşılmak lâzımdır, bilhassa yeni Mıidür ve yüksek terbiyeci Doktor Monro taTafından Amerika''ılar açık konusmağı se verlermis. O halde açık konuşalım: Bu mekteplerin birer misyoner müessesesi olmak mahiyetinden çıkarılarak hiç muzmer fikirsiz irfan mıiesseseseleri haline kalbedilmeleri çok şerefli bir iş olacaktır Bu da lâfia olmaz. Bu müesseselerin İdarelerinde hatıra^an tahriş eden bir masebak vardır. Daha dtinkü olan bu maziyi unutmaklığımız için bu müesseselerin o maziyi hatır • latan eleman'ardan tasfiyesi mutlak bir zarurettir. «Cumhuriyet» şahsiyatı sevmediğ! içîn olacaktır ki Başmuharririmiz makaltesinde utnumiyetle yapılacak işe1 işaretle iktifa eylemiştir. Yoksa ileri sürülen davantn isabetini isbat etmek için Vak'alar iizerine müesses bir tarihçeyi bütün şahıslarile ve bütün tafsi • lârile vermek güç bir şey olmazdı. Ümit ederiz ki muhterem Doktot Monro bizi bu davanın tafsiiâtile izah ve isbatına ihtiyaç bırakmaz. * * tudlv Abbas Hllml Paşa Hz nln istasyonunda alınmıs bir reslmleri tarzda hususi tertibatı, salonu ve bütün konforu vardır. Saatte 50 60 kilometre yapmaktadır. Abbas Hilma Paşa Hazretleri, Bağdat'ta yedi gün kalmış, oradan Kerbelâ, Necif, Remadiye, Gergök ve Musul'a gitmiş, Gergök'te yapılan petrol tesisah (15) milyon tngiliz lirasına malolmaktadır. Abbas Hilmi Paşa Hazretlerinin bu seyahati (20) gün devam etmiştir. Bu seyahat vesilesile Paşa Hazretleri için Arabistan'da bir krallığa getirilmesi mevzuu bahsolduğuna dair bazı şayialar çıkmıştı. Alâka darlar tarafından bu şayia ve haberler kat'iyetle tekzip edilmiştir. IIIIIIIIIHIMIIIIMimillllllllllllMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIinU SerKn Büyük Elçîmfe KemaTettin Sami Paşa raünaıebahmız da normal şerait içindc Lutfen sahifeyt çeviriniz ıııııııııııımııııııııııııııınııııııııııııtı ""iıımııııııııııımifiımiiiıııııııııııınıııııııııaııiMMiıiHiııııııııı fle eüerinden düşürmemij ve düşürmemekte ohnalan bu kitabın zamanına göre ve hatta zamanımıza göre oldukça selis ve her halde çok samimî bir türkçe fle yazıhıuş ohnasından ileri gelir. tçtimaî bir müessese olan din şiir fle, hikmetle, hulâsa yüksek anlayışlan ifade ve tesbit eden san'atladır ki daha ulvi mahiyetlere bürünerek mütemadi bir hayatiyet kazanır. Bu ise her cemaatin ancak kendi dilinde tahakkuk edebflir bir keyfiyettir. Esasen din işine kanşmıyoruz, bu berkesin kendi vicdanî telâkkilerine taalluk eder. Fakat Türk'ün maddî ve manevî bütün ihtiyaçlannı kendi dilile ifade edebümesi bizce içtimaî bir zarurettir, ki millî emniyet ve selâmetimiz namma bununla alâkadar olmak mecboriyetinden vareste kalamayız. Büyük GazTnin dediği gibi bu safhasında mes'ele hakikaten din degil, fakat sadece dfl mes'elesidir. YUNUS NADl Bu akşam için bana iki bilet verir misiniz? Yanyana boş yer yok isterseniz ayn iki yer vereyim. Alâ! Zaten ben de karımla beraber gelecektim.