28 Kasım 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Radyonun Yararlıkları Ve kuvvetli Merkezler Bugün bir radyonun neşriyatı ne kadar iyi veya fena olursa ol-| sun, yalnız uzak semilerden işi e ehemmiyet verilmekis- dir, Sovyet Ruslar buna iyi bir mi- sal ölekilirler. Kırk, elli merkeze sahip olan kuvvetli sekili heşredilen proğram baştan propagandadır. Bu şal başta propaganda olduğu ders ve sair bilgiler radyo ile kıs- men cahil olan halka Musiki üçüncü derecede gelir. Avrupanı çok merkezleri sa küçük ahizeler bile- cek kadar kuvvetli rilmiştir. Bir milletin harice kar: ğını en yüksek bir sesle bildiren alet radyodur. p Stüdyoda bir muallimin ve! #i deri milyonlarca telebe dinli- yor. Rvvelce böyle bir şey söylen- o kimse inanmazdı ve bir mual- Timin milyonlarca kişiye ayni da- kikada ders dinleteceğini bir ha- yalperestlikle ittiham ederlerdi. müsame: lemek, farklı de- kiki piyesi görmekten gildir. Nihayet televizyon (cismi nak- leden alet) ler de Avrupa piyasa- larma satılığa çıkarılmış ise de henüz bu nevi merkezlerin faz- ia miktarda olmadığından ve fi- atları ancak lortlarm alabilecek bir pahalılıkta olduğundan çok satılamamaktadır. Bu da te- ammüm edince her milletin fert- İerini televizyon aletlerimizle gö- rebileceği: Bir gün gelecek ki radyo tele- fondan daha salim bir alet ola- caktır. Radyonun insaniyete de pek büyük hizmetleri dokunmaktadır. Bundan bir kaç hafta evvel Vi- yana m: neşriyat esna- unda haberler okunurken dikkat diye spiker dinleyicilere hitap et- tikten sonra sözüne şöyle devam etti: Orta boylu bıyıksız, koyu kurşuni elbiseli, bilmem ne renk şapkalı, fena dişli şu isimde bir zat evinden 36 saat evvel çıkmış ve bir daha avdet etmemiştir. Böy le bir zata tesadüf edecekler ilk bolis merközi veya radyo marke- zine baber vermelidirler, intihar- dan n güphe edilmektedir. Bu mühim haberi radyodan da- ha seri hiç bir vasıta ilân edemez. 'M. R. imzalı karimizin 17, 11. M2 tarihli mektubuna cevaptır: I Zorlanmamalı bilgiler Hoparlör fazla Yeni sistem hoparlörler ahize- lerle birlikte olarak imal edilmiş- tir. Bunlar o ahizelerin hoparlö lâmbalarının çıkış kudretine hamül edecek bir şekilde imal e Fazla sada ile çalmma- hammildirler. Bir çok kim #eler hoparlörü bir arada ahize almadıklarından © ayni ahizeleri hoparlörü ayrı olarak bulabilir. ler. Böyle hoparlörü ahizelerden ayrı radyo alanlar hoparlör İ mekte dikkat etmelidirler. i bir ahizeye tasarruf maksa, hoparlörler de az lâmbalı ahizelere uymazlar. Lâm balar sadayı doldurma; etmez. Her halde hoparlörle a ze yekdiğerin- uymalıdır. Fakat tesadüfen kuvvetli bir ahize ile zayıf bir hoparl: cak olursa hoparlör kartı ve cızırtılar çi dar yüksek bir sada ile çalımma- malıdır; zamanla bozulur. Sun'i surette anten kısalması Geçen hafta bahsettiğimiz an- ten kısaltma aletinin nasıl yapıl. dığını tarif etmezden evvel şunu kaydetmek isterim ki Alapıyada bu aleti yapmak için alınan kutu, müteharrik meksife ve fişler bir Türk lirasına Artık bu basit ve ucuz şeyle- rin burada ne fiyata satılabilece- ğlı bir şeydir. rrik meksife 500 san- i (Şekil 1) de görül düğü gibi izole tellerin diğer kı- amları bizzat kuru tahtadan imal ten kudreti sakisi gibi 5 kilovat tar, Bunda başka sebepler aramak lâzımdır. Parazit hususuna gelin- ce, mutat hilâfma bugünlerde yaz mevsimi daba fazla parazit merkezlerine karşı daha iyi vaziyette bulunmasından olabilir. Sadanın İstanbulda da fazlalaşma &i için oda anteninin (o şeklini de- #iştirmeniz icap eder. Bunun da-| ha başka sebepleri olabilir. Re- akâiyonlu ahizesi bulunan bir kom sunuz daima İstanbulu * dinleyip aletini gergin bir vaziyette veak- siyon ediyorsa bunun sizin aleti- niz üzerinde tesiri olabilir. İstanbul merkezinin pek uzak lardan dinlenildiğini üç hafta ev-| | vel bir Alman mecmuasında oku- dum. Bu mecmua yaptığı bir kri- tikte kendilerine monoton ve ex0- tigue görünen alaturka o musiki- den ve merkezin erken bitiğinden bahsederken İstanbulun Almanya dan pek iyi dinlenildiğini de kay detmektedir. Bundan anlaşılıyor ki İstanbul merkezini her hangi başka bir s6- bepten dolayı dinliyemiyorsunuz. Üsküdarda oOM. A: 5. imzalı mektuba cevaptır: Ahizetiizin lâmbalarına naza- ran fazla parazit olmaması lâzım- dır, Bunda birçok sebepler arana- Ahizenizin fena bir kontakta maruz kalması, blök Kondansa- perde yapması veya rezins- tansm iyi lehimlenmemiş olmasın dan ileri gelebil Masmafih madem ki anten ve toprağı yerinden çıkarınca hopar- İörünüzde hiç bir gürültü olmuyor gene buna tramvay hattı sebep ol. Ması ihtimali daha ziyadedir. Üsküdar tramvayları motörle- ri yokuşluca yerlerden çıkarken tesisatın oldukça eski sistem ol- ması hasebile pek fazla kıvılcım icar. Bu kıvılerm şerrareleri an- isbeten daha az rahatsız tramvay hattıma tama- Şeki: 2 edeceğiniz kutuya takacağınız iki ana fişine raptedilecektir. Sonra ona birisine geçecek bir banan ahizenin anten yerime uzatılacaktır. (Şekil 2). Di ğer ana fişe anten fişi takılacak- yi basittir; meksife açıl- | ie kısalır, kapandıkça Bu alet bir anteni muhtelif boy | lara tebdil eder. Bununla uğraş- | iz rupa Radyolarının sene- lik cereyan sarfiyatı Bütün Avrupa radyo merkez- lerinin kilovat kudretlerine nisbet Ahenâtar sesile spikerler müsabakasında Avrupa birinciliğini kazanan Roma mer- kesi konuşucusu (spikeri) Ma-| tanınmış ve dam Maria Luisa mikrofon ba-| le bir senelik elektrik sarfiyatla- rı hesap edilmiş ve 1,573,200,000 kilovat senevi cereyan sarfedil- iş olduju tespit edilmiştir. Viya na tarifesine göre, bu miktar cere tım — fis 1.600.000 ediyor. En iyi Radyo orkes'rası Muhtelif memleketlerin radyo larında pek yüksek orkestraların konserlerine tesadüf — olunduğu halde, daimi olarak bir radyo mer kezinde konserler veren ve “Rad- yo - orkestrası” namı © verilen bir takım en mükemmeli Lon- dra radyosunda bulunduğu tetkik lerden anlaşılmıştır. Alman dinleyicileri niçin azalmış Geçen sene nihayetinde Alman radyo şirketinin dinleyici mikta- rı 4.119.831 e baliğ olmakta idi. Bu sene bu miktar 4.077.347 ye sebeplerden dolayı radyo dinlemedikleri tespit edilmitşir 4, 61 abone umumi krizde, ©, 25 i muvakkaten mevcut olma | dikları için, #4 5 i hasta oldukla- yından, ©, 7 sinin aletleri eskiyip | yeni alet almak iktidarında | bu- İunmadıkları için, 7 2 sinin de neşriyattan gayri memnun olma. ları sebebindendir. İngilterede satılan alet miktarı İngiliz radyo sindikas 1932 se nesi zarfında 1.500.000 adet yeni satıldığını o fabrika i neticesinde anlaş. dığını bildirmiştir, Buna nazaran Avrupa millet- leri arasında en çok yeni abone kaydeden İngiltere radyo şirketi- dir. Amerihada tekrar bateri aletleri imal ediliyor Amerikan mecmuaları son gün lerde gene 926 dan 930 senesine kadar moda olan ve el ile işliyen aletlerin şemalarile gul olmakta ve halka bu çi leri tavsiye etmektedirler. Bu- nun da i yeni keşfedilip gayet az batarya cereyanı sarfe- den lâmbaların vücude getirilmiş fazlı cereyan tacizatma karşı mukavemetleri olduğu için hayli rağbet buluyor. #tadyo Selânik Balkan milletleri arasında şim diye kadar radyosu olmayan Bul- iler | Muhtelif Radyo Haberleri ) garistan ile Yunanistan idi. Bul.| garların Sofyada hariç memleket | lerden işitilmiyecek kadar hafif | bir istasyonları vardır. Yunanis- tan bundan da mahrum bulunu-| yordu. Haber aldığımıza göre Yunan lılar Selânikte oldukça © kuvvetli bir radyo İstatyonu yaptırmış lardır. Bunun Selânikte ri sı Selâniğin Yunanistanm e linde bulunmasındandır. eskidi lar bundan bir kaç sene evvel A- tinada bir merkez tesis ettirmek istiyorlarlardı. Fakat o #aman bu hususta tetkikat yapmak için A- merikadan gelen grup ile Yunan posta nezareti arasında bir anlaş- ma vücuda gelememişti. Selânik- teki merkezi imal eden diğer bir grup daha müs olduğundan bu ikincisi işe başla- miştar. Bu merkezin ne kudrette oldu- ğu malâm olmamakla beraber dal gasının 270 metre olacağı bildiri- liyor. Merkez ilk tecrübe neşriya- tma bir kaç hafta soora başlıya- caktir. Bizim en iyi “dinleyeceği- miz bir merkez o Selânik olacağı muhakkaktır. e. Görünmeyen refik- lerimizin musikisine iştirak “Görünmeyen refihine pi- yano İle iştirak eden bir genç hız Avrupa radyo merkezleri mu- siki meraklıları amatörleri mem- nun edeceklerini daima düşünür- ler. Sık, sık anketler © yaparlar. Bundan 2 sene evvel Viyana rad- yosu bütün abonelerine bir mat- bu anket yapmış ve gelecek se- Görünmeyen refikine ke- manla iştirak eden bir amatör zon zarfında yapılacak proğram hakkında umumun arzü ve fikir. lerini sormuştu. Ekseriyetin fikrine göre prog- ram tanzim edilmişti . Bu anket- ten kalma ve şimdi de ara sira iştirak.,, Piyano - keman - Viyolonsel yahut piyana - keman ile çalınma ğa mahsus parçalar pek sevildiği halde, evinde bir piyano çalan bir kimse kendisine her & zaman bir viyolonsel ve piyano ile iştirak e- decek arkadaş bulamaz ve iyi ke- man çalan bir musiki meraklısı da kolayca keman çalan bir part- ner bulamaz. Radyo merkezleri bunu stüdyoda temin etmişlerdir. Notası bulunan ve herkesçe se vilen iki kişi birlikte çalınmağa mahsus parçaların birisi radyoda çalınıyor, evinde toparlörde diğe- ri buna refakat ediyor. Resimler- de görülen iki kişinin bu nevi bir öneki aden” ila 6 günlük program (İstanbul saatine göre 5 tanzim PAZARTESİ, 28.11.932 AZMİ AL ISTANBUL 1200 m. 18 — 18445; Vedia Rıza H. 18,45 — 19,20:Orkestra 1920 — 1945; İlerlemişlere mah sus fransızca ders. 19,45 — 20,30: Orkestra 20,30 — 21: Yesari Asım Bey. 21 — 22; Aleko Ef, ve Hikmet Ri za Hanım. 22 — 22,30: Orkestra, Borsa haberleri, saat ayarı, VARŞOVA 1411 m. 13.15: Gramofon. 16.55: Gra- mofon. 17.30: Ders. 18.05: Solist- lerden mürekkep heyetin konseri. 19.05: Kahvehane konseri. 20.05; Muhtelif. 21 05: Fransız Lehar'ın eserlerinden “LİBELLENTANZ” opereti. 23.20: Kafe-konseri. BUDAPEŞTE 550 m. 18.05: Opera orkestrası tars- fından son 10 seneden beri çalı- nan dan: , 19.50: Gra- Ajans ve mofon, 21.05; Müsahabe, 21.35» | Ernest Dohanyi'nin idaresinde kl sik konser. 233.10: Haberler. Mi tenkıben: Salon musikisi car halk ha: i i operet parç VİYANA 514 m. 18.05: Çay musikisi “Alman Cümhüriyetinin tarzı ida- isimli konferans. 19.55: Ço- cuk üyatrosu (Prağdan naklen). 23.20: Chariy Gaudio caz takımı (Dario Medinanm iştirakile). PRAĞ 488 m. 18.15: Köylü musikisi. 1855: Gramofon. 19.20: Amele neşriya- tı. 19.35: Almanca neşriyat. 20.05 Çocuk tiyatrosu. 23.20: Bi ; Radyo orkestrası, BERN.ZÜRİH 459 ım. İ Müteakiben hafif musiki. ROMA 441 m. 21: Haberler, gramofon. 21.50: Yeni musiki, dans parçaları. BELGRAT 431 m. 20: Radyo orkestrası. 21.38: Taganni, 22: Gramofon. 22.45: Mütenevvi musiki. BÜKREŞ 394 m, 13.05: Gramofon, 14,05: Keza, 18,08: Konser. 1930: Dovamı.| 20,45: Gramofon. 21.05: 5 aletle konser (Brahms). 22.50: Devamı (Rohozinski). 22.20: Hafif musi- ki, PARİS POSTASI 328 m. 21: Dans musikisi (gramofon). 21.35: Konser. 22: Müsahabe, 22.18: Bazı plâklar. 22.35: Les teakıben Skeç, Sonra: temsil. 23,45: Konser. SALI, 29.11.932 m ISTANBUL 1200 m. 18 — 1845: ar, Hanım. 18,48 — 19,20: Orkestra 19,20 — 19,45 Frans, ders (müp- tedilere) 19,45 — 20: Orkestra. 20 — 21: Hafız Ahmet Bey 21 — 21,30: Fileriye Hanım. 2130 — 22: Taganni (Mel, Ro- zental) 22 — 22,30: Gramofon, Ajans ve Borsa haberleri, saat ayarı, VARŞOVA 1411 m. 13.15: Gramofon. 16.55: Keza. on3er, fe-konser. 20: Muhtelif. Polonyalıların eserlerinden Tagannili 2105: musi- ki. 22: Fransız eserlerinden kon- ser. 23.20: Gramofon — ile hafif 18.25: Budapeşte konser orkes- iran 1948. Müsahebe, 2020: n mame Şiirler. 2 temsil, is- ürekatlerde müsehabeler. Mütes VİYANA 514 m. 17.80: Winteritz takımı (ope- ra ve opsretler). 19.20: Müsaha- be. 20.10: İtfaiye neşriyatı (tec- rübeler). 20.50: Askeri musiki. 22.05: Skeç. 22.0: Haberler. 23. 05: Caz. PRAĞ 488 m. 18.50: Gramofon. 19.30: Haber ler. 19.30: Almanca şarkılar ve amire, 20.25: dans revüle- ri. 21.15: Yı iavların milli bay ramlarma ii « 23.30: Bando muzika. BERN-ZÜRİH 459 m. 20.50: Klose'nin eserlerinden parçalar. Müteakiben radyo orkes Arası. my 441 m. ; Gramofon. 22.35: Lon- iradi KEN (şüpheli). Mütenki- ben BELGRAT 394 m. 20.35: Gramofon. 2105: Zağ- naklen.? BÜKREŞ 394 m. $ Karışık fon. 71.05: Taganni, 21 25: Sen- fonik konser. 22.20: Senfonik kon serin devamı, BRESLAU 325 m. e konser (piya- Gramofon. Mü edilmiştir) 23.35 ri. Şehir orkestrasınm konse | ÇARŞAMBA, 30.11.932 ————— — ISTANBUL 1200 m. 18 — 18,45: Muzaffer Hanım. 18,45 — 20: Orkestra ler. 20,30 — 21,30: Hafız o Sadettin Bey. 21,30 — 22,30: Orkestra, Ajans, Borsa haberleri VARŞOVA İ4li m. 20.35: Müsahabe. 21.05: Ma- car mu 22.05: Haberler. 22.10: Keman konseri (23.20: Kahvehane konseri. UAKENZE 550 m. 05: in eserlerinden konser. 22.50: berler. Müteakiben: Sigan musiki İ si. 23.50: Fransızca konferans. İ Müteakiben: Cazband ve münte- hap fantaziler. VİYANA 514 m. musikisi (Franz “Dic bei- Hige Elisabeht” isimli Robert He- ger'in idaresinde senfonik musiki- li temsil. 23.05: Adolf Pauscher caz takımı (tagannili). PRAĞ 488 ım. 1,15: Çay konseri, 21.10: Senfanik Çı 23.20: Cazband. BERN-ZÜRİH 459 m. 20.50: Mandolin konseri. 21.35 Avusturya bestekârlarının eserle- rinden eserler, Müteakiben haber ler, dans musikisi, BELGRAT 431 m. 17.35: Gramofon. 20.05: Gra- mofon. 20.25: Dans mı 21.055: Viola - Piyano sonatları, 21.50: Gramofon. 22.05: Traviy: ta operasmdan fantaziler, BÜKREŞ 394 m. 13.05; Gramofon. 14.05: Ke- ia 18.05: Orkestra. 19.30: Kom- ser. 20.45: Gramofon. 21.05: Pi- yano konseri. 21 2150: Obon ai seri, 22.20: Solo kemi BRESLAU 325 m. 18.40: Keman ile romanılar. 19.10: Vatanın kültür muhiti (konferans). 19.55: Dünya siyase bir üteakiben muhtelif. konseri. $ alet İN takımın konseri. 21.05: Münih”. tenevvi : Londra'dan naklen: Ban do muzika, PERŞEMBE, 1.12.932 ———— ISTANBUL 1200 m. w 1845 : Nebil o, İsmail Hak- B. 18,45 — 19,20: Orkestra 19,20 — 19,45: Fran, ders (İlerle- | mixlere), 1945 — 2030: Orkestra, 20,30 — 21: Darülbedayi artistleri arkadaşları e ma Gramofon, Ajans, Boran haberleri ve saat ayarı. VARŞOVA 1411 m. 13.15: Gramofon. 13.40: Tale- Haberler. Müteakiben: Gramofon ile caz. VİYANA SM m. BÜKREŞ 394 18.05: Karışık konser. 20,45: Romen halk musikisi. 22.05: “MA DAME BUTTERFLY” operası. nın gramon ile neşri (Puccini). “PARİS POSTASI 328 m. 20.20: Çocuk neşriyatı. 21.15: Gramofon. 22.05: Tiyatro. BRESLAU 325 m. 17.20: Hafif ere 20.45: Gran ir z Askeri konser. 23.05: Haberler. ; 20 — 20,30: İnci ve Nuran Hanım | CUMA, 2.932 — ——— İSTANBUL 1200 m. 17 — 1745: Müşerref H 17,45 — 18: Gramofon. 18 — 19: Kemal Niyazi B. ve o». kadaşları 19 — 20: Orkestra. | 20 — 2030: Belkis Hanım. 20,30 — 21,30: Hanımlar saz he- yeti 21,30 — 22,30: Orkestın, Ajans Borsa haberleri ve saat ayarı İ VARŞOVA isti m 13.15: Gramofon. 18.05: Kore heyeti tarafından şarkılar, 19.05: | Hafif musiki. 1918: Mahtelif -05: Konsere dair sözler. 21.18 konser. 24.05: Dans BUDAPEŞTE 550 m. 17.05: Macar halk şarkıları tile). 18.35: Uzak şarktan mübahase. 19.05 Konser. 20.35: Büyük operadan Verdi'nin eserlerinden “OTHEL- LO” operası. Bunu müteakıp: Ta gannili dans musil VİYANA 514 m. 17.55: Yaşayan © Avustur bestekârlarının. eserlerinden. 19.20: Muhtelif. 21.05: Vardir nin eserlerinden “BİR MASKELİ BALO” ismindeki opera temsili, (Osvald Kabasta'nın idaresinde). 23.45: Gramofon ile caz. MİLANO 331 m. 20: Karışık konser. 20.35: Gra mefon .2130: Keza, 21.05: Ti gannili senfonik konser. ben Beethoven" PRAĞ 488 m. 16.35: Piyano konseri, 17.15: Çay konseri. 18.10: Yaylı aletler- den mürekkep takım. 19.35: Muh öt 7 ci senfonisi, telif. 20.25: Tamburistler heyeti konseri, 20.55: Orkestra, 21.35: Beethoven'in keman sonatları, 23.20: Yeni musiki (şarkılı). ROMA 441 m 21.50: Karışık konser | (Sere nat ve opera parçaları). 22.35: Piyes. 233.055: Kanser, gramo: fon ile senfonik musiki, BÜKREŞ 394 m. 13,05: Gramofon. 14.05: K ra, 18.05: Radyo orkestra; 30: Konserin devamı, 20.45: Gra- mofon. 214 Mozart'ın eserlerin den senfonik konser. 22: Konfe- rana, 22.20: Konser. BRESLAU 325 m. 1 1125: Richard Sirau'un eser lerinden konser. 20.35: Hamburg” dan: Eski ve yeni dans parçaları. 23.40: Ney'eli neşriyat. CUMARTESİ, 3.12.932 ———— ——— ISTANBUL 1200 m. 18 — 18,45: Darüttalimi musiki heyeti. 18,45 — 19,20: Orkestra. ie — 19,45: Müptedilere Fr. ri — 21,30: Darüttalimi m. k. 2130 — 22,30: Orkestra, ve Borsa haberleri ile saat ayarı. YARŞOYA 1dii m. 13.15: Gramofon. 16.40: Ço- tuk tiyatrosu. 17.05: Gramofon. 19.10: Hafif musiki. 20: Muhte- . 21.05: Hafif musiki. 23. Klâsik konser o (Chopin). Dans musikisi. BUDAPEŞTE 550 m. 17.35: Keman ve tagannili mü- samere, 19.30: Opera ori 20.50: Müsahabe. 21.20: ni heyeti. 23: Haberler ben Siyan musikisi ve şarkıları, VİYANA 514 m. 17.50: Ziter aletile parçalar. 18.50: Frank Foks cazı. 2030: ler, gramofon. 2150: e rr yp ellere PRAĞ 488 m. 18.55: Gramofon .23.20: Prağ toyatrosundan naklen müntehap solist konseri ve varyete. BELGRAT 431 m. on 735: Radyo. orkeniresi. 20: inolig .22: Karışık neşriyat. teakiben: Haberler - konser. i Ş ş 3 20.20: Akşam musikisi, 20.35: Hükümete ait neşriyat 21.05: Eski parçalar. 2215: Balet musi kisi. 23.35: Berlinden: Milletler balosu (Marmorsaal'dan naklen). PAZAR, 4. ISTANBUL 1200 m. 18 — 18,45: Nihal Hanım. ae 20: Orkestra. — 21,30: Bedayi musiki va : Madam Riçi tarafın;