6 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

(Baş celsenin zabıtları okundu ve ka- bul edildi. Yusuf Ahçora B. in beyanatı Yusuf Akçora Bey, kürsüye ge lerek dil ve tarihin milletlerin ha- yatında ikizi kardeşler olduğunu ve gayenin, Türkü öğrenmek ve Türke öğretmekten ibaret bulun- duğumu söyledi. İlk Türk kik cemiyetinin ilk kurultayını 36- İimladı ve: “Kutlu olsun kardeş- lerim, kamumuza kurultay! diye- rek sözlerini bitirdi Dil tetkik cemiyeti nizamnamesi Reis Kâzum Paşa, dil tetkik ce | nizamnamesi okunacağı nı söyledi. Ve nizamname madde madde okunarak reye kondu. Bi- rinci madde, okunurken bir zat Türk dili tetkik cemiyetine Türk dili araştırma birliği admın veril- mesini tekli fetti. Celâl Sahir Bey kürsüye gelerek her kelimenin ye inci sahifede) | manına tesadüf. ettirilmesi arzu- sunda bulundu. Celâl Sahir Bey — Kurultay her sene tçplandığı halde ilmi bir heyete mevzu bulmanm müşkülle seceğinden bahsetti, Fuat Bey — Biz çek bekledik. Daha fazla bekleyemeyiz dedi Hıfzı Tevfik Bey de ayni şeyi tekrarladı. Samih Rifat Bey — Kuruli her sene toplanmasındaki bü; müşkülâtı izah etti. Bazı kitapla- rı bulmak için ha lüzumuna işaret et- Fuat Bey — Kurultay her sene toplanmakla iyi bir şey yapılmış mı, ve lügat toplama bah- sinde acele edilmesini söyledi. Saim Ali Bey — Bilâkis üç se- pede bir toplanmak teklifinde bu lundu ve işin azamet ve müşkülâ- tından bahsetti. Bedros ve Fuat Beylerin kurul- takat | taym her sene toplanması hakkın seçildiğini de mi bilmiyorlar? diye bağıranlar vardı. Celâl Sahir Bey — Kadın erkek bütün millet efradının, kanuni va sfları hair olduğunu söyleyerek münakaşanın büyümesine mey- dan vermedi. Edip Serdengeçti Bey — Kurul tay azalarımın, cemiyetin tabii a- sayılmasını istedi Tek- Nif veye konarak böyle bir kayıt ilâvesine karar verildi. Derleme nedir ? 10 uncu madde umumi merkez heyetinin çalışma kollarma dairdi Bir zat, derleme tabirinden ne kast, i sordu. Celâl Sahir Boz izahat verdi. Biri Türk kitap larını taramak, diğeri de ağızdan kelime topl. üçüncüsü de memleket İeki Türk dille. rinden kelime almak suretile der- leme yapılacağını anlattı. Hatip sözünü dinletemedi! Oğuz Bey isminde bir zat, bu mrada kürsüye geldi — Dil inkılâbında fertçi yiz, clmhuriyetçi miyiz? diye baş | yenin ruhuna yapışa- | cağrm,, dedikten sonra bağırdı: | — Son kelimelerimi söyleyince i ederim maksadı kelimeler lügatlor, dev- leiten maksadı da gramer olduğu mu söyledi. Ve şive babsine gire- — Bundan sonra, meselâ “ver- di tezini efendi Cebeli.” demeli- yiz. dedi. Fakat salonda umumi bir iti. koptu. Celâl Sahir Bey, elbette dabil- dir dedi. Hıfzı Tevfik ve Kâzım Nami B. ler de bu mevzu etrafmda bazı şeyler söylediler. z z 12,13, 14, maddeleri Nizammamenin 11, 15, 16, 17 ve 18 inci müzakeresiz kabul edildi. Kurultayın en a2 iki yılda bir toplanmasına dair olan 19 öncü madde bazı münakaşalara sebep oldu. Bedros Bey — İki yıl uzaktır, kurultay her sene toplanmalı. de li. Necip Bey de kurultayın mesai tarzı hakkında bazı şeyler söyle- di. Halit Fahri Bey, 26 eylülün milli bir bayram olarak kabul edil e bekl oi daki teklifi bunun üzerine reye kondu ve reddedildi. Celseye on “dakika fasıla verildi. İkinci celse İkinci celsede reir Kâzım Paşa, kurultay müzakeratının bu akşam için nihayete erdirilmesi kabil ola cağını söyledi. Encümenlerin me- sai tarzma ait bazı tekliflerle 26 eylülün milli bayram günü olma- w hakkımdaki Halit Fabri Beyin teklifi bu arada yalnız cemiyet a- ettiği iyonik kurultayın tasvibine ar- aşik Bey — Cemiyetin çıka- racağı mecmuanm adı kurultay olsun dedi. Selâm yerine bir kelime Zeki Cemal Bey — Selâm yeri- ne özdilimizde bir kelime bulun- masını teklif ett. Şemsi Bey — Bu dili doğma- dan büyütürsek ana kirmil. te- suncuk olur. az. lay. ranulmasmı e Üye pek yüklenilmemesini teklif ederim. Fuat Bey — Büyük Türk lüga- tinin enacele iş olduğunu söyle- > Bir zat “selâm” ın ehemmiye- tinden bahsetti... Samih Rifat Bey, cevap vererek Rumelide selâm yerine “esenleş- mek” tabiri olduğunu, maamafih ii mevzuun da diğerleri gibi mer bırakılı ması münasip imi söyledi. Bundan sonra programin heyeti umumiyesi reye kondu ve ittifakla kabul edildi. On beş dakika için celseye bir aralık verildi. Merkez heyeti intihabı Üçüncü celsede dil tetkik ce- miyeti merkez heyeti intihap edi lecekti. Reis Paşa, aza olacak 26- vatm Ankarada çalışacaklarını ve kendilerine tahsisat de verilmeye- ceği için seçilecek isimlerin Anka rada devamlı surette bulunan ze vat arasmdan seçilmesini söyledi. Kurultaya, yüz imza ile merkez heyeti azası olarak İntihabı müna- sip görülen altı kişinin ismile bir Üste verilmişti. o Listede şu isimler vardı: Samih Rifat Bey (Reis), Ruşen Eşref Bey (umumi kâtip) Besim Atalay, Celâl Sahir, Ahmet Cevat Ragıp Hulüsi, Hâmit Zübeyir, Ha- İni ve Ibrahim Necmi Beyler. Kurultaya teker imza ile ayrıca yedi takrir verilmişti. Azadan bir zatın teklifi ile yüz imzalı tekrir de İsimleri zikredilen zeva ler biner birer olunmak reye arzedildi. ve müttefikan al- İ kışlar arasında kabul edildi. Samih Rifat B. in nutku Bundan sonra Samih Rifat Be- kürsüye gelerek çok güzel bir hi- tabe söyledi. Büyük Gazinin deha millet o şahikanm ot- rafında, onun parmağını göster. diği istikamete bakarak hareket ve hamle zamanlarını bekledik. Onun ip der izindeyiz.” dedi ve B.M, M. Reisi Kâzım Paşa ku- rultay reisliğini üzerine alarak onun asıl gayesini canlandırdığı Pu, mal hükümet reisi İsmet edeceğini edil elele > eslik bay» tn cereyanma yarının Türk çocuğu kehkeşan yerine sa- man yolu diyeceğini anlattı ve: — Alkış olsun Türk dilini e tarana... Alkış ona, ona.... ann, her zaman ona... diye bii Reşit Galip Beyin nutku Bundan sonra Maarif vekili Reşit Galip Bey kürsüye yi Büyük Gazi Reis. Büyük Kurul tayın muhterem azaları; Çalışmaya başladığınızın önün «vw günündeyiz. Ba müddet içinde ilimden ve çoşgun milli duygular. dan kana kana feyiz içtik. Bu müddet içinde Türk di emek vermeği, Türk dilinin kuru» MİLLİYET PERŞEMBE 6 TEŞRİNİEYVEL Dil kurultayı dün akşam mesaisine nihayet verdi geniş ve düzgün yollar açıldı. Bü- tün milletin katıla, ni isabetli süzgecinizden geçmiş teşkilât yasası ile, çalışma progra mı ile, yapılacak işler hakkındaki buyruklarınızla gösterdiniz. Run- ların harfi harfine başarılmas in bütün imkânların sonuna ka- k sahasına geçirileceğini, hş önündede söyledi- Ma teşkilâtı ümet teşki- lâtı namma Reisicümhur Hazret- leri ve Başvekil Paşa emriyle tek rar temin ve teyit ederim. Yüksek kiymette bine yakın Türk münevverinin burada topla- narak yorulmadan usanmadan ça lışması, yorgunluk, usanç ta: mak andiyle ayrılması irfan hinizde unutulmaz büyük hâdise- ve uzak istkbalin leri adlarınızı bahtiyar çocukları mızın ve daha bahtiyar torunları- mızın müteşekkir minnettar bakış ları karnında saygı ile anarak hakiki zenginliğme, seli güzelliğine ermesi işte onla- rm Kurultayı ile başladı... Diyeceklerdir. Muhterem arkadaşlar; Sizler, sabırsızlıkla kendi dili- ne kavuşmayı isteyen milleti, is- tediğime kavuşturmayı teahhüt et. miş ve manevi mes'uliyet altma girmiş milli bir heyetsiniz. Gele cek toplanışmızda kararlarımızı, hükümlerimizi o ne yapımız diye sormak açık hakkımız, sire, işte müm. gün olan her şeyi yaptık diyebilmek de bizim saadetimiz olacaktır. Yüksek kumandası altnda ye- mi milli cidale ve zafere yürüye ceğimiz Büyük Reiş ve muhterem Kurultay arkadaşlarım cümlenizi sağlık ve muvaffakıyet içinde tek rar buluşmak ç temenmileriyle ve en derin saygilarla selâmlarım. Maaril vekilinden sonra dil teot kik cemiyeti kâtibi umumisi Ru- şen Eşref Bey hitabesini söyledi. Ruşen Eşref B. in nutku Büyük Gazi, Arkadaşlar; İlk dil kurultayı bugün sonuna eriyor. Böyle büyük ve tarihi bir ifeyi gören kurultayı saygı ile | İayorum, güzel İstanbula ne | selâmla; mutlu ki, harf inkılâbı ilkin onda hazırlanmıştı. Dil inkılâbmen ilk hızı da şimdi ondan başlayor. Arkadaşlar; her biri süren on se vekil Bey, âlimler, edipler, Derin Ii dileklerini anlattı bu salondakiler dinle vaları aşarak yurdun dört kucağı na da sesinizi duyuran demi #ızlar önünde , toplanmış bütü yurttaşlar dinlediler. O yurttaşlar ki, kurultaymızı kutlulamak için yolladıkları binlerce ceğiniz işi alkışlayan bir mil- let sesi idi. Önümüzde daha zaman olsay- dı, kadm erkek, nice hatibin biri- birinden değerli sözlerini dinleye ların söyleyememiş ol- , söylemek istedikleri | şeyin dupeimeyacağı Hünel değildir. Umumi kâtiplik elindeki yazıta nı umumi merkez heyetine vere- cektir. Bunlar ileride bastırılıp ya yılacaktır. Böylece kurultaya yur dun dört bucağından getirilmiş © lan hiç bir armağın sayılmadan w nutulmuş, sunulmadan saklanmış olamayacaktır. Arkadaşlar; Bütün hatiplerin sözleri, kurul- tay programının altı maddesi üze rinde toplandı. Bu program Türk dilini üç zaman içinde döşündürü- yarmı, Onun için © diyebilirim ki, bu program, tarihi ve coğrafyası olan bir programdı. Çünkü, Türk içinde göz önüne koydu. Gördü ki, Türk di- li, genişlikten yana asyanın göbe- ğinden büyük ve Atlas Oscanlar rın kılılarına, Hint Oscanmın kıyı larından Fenlandiya körfezi kıyı- larma kadar. yayılmış Bir umman Derinlikten yana ise insan ze kâsınm en :raklardaki belirtisine kadar gider, uçsuz bucaksız bir yoldur. Gördük ki, dilimiz tarihin en izlerinin de ötesine varabilen devirlerdeki büyük muhaceretle- rin dili olmuştur. En ilk ve eski kültürlerin dili olmuştur. En bü- yük zaferlerin dil iolmuştur. Bı günkü lengüistiğin kök diye balr- tiği yunanca, lâtince gibi dillerin de daha kökünde du- Tan bil... sumerce, etice gibi ilk ön Asya medeniyetlerinin dil imiz Fatihlerin orduları ile mede mi alış verişlerin yolu ile eski, ye- ni dünyaları kaç boy daha dolaş muş, kendi varlığından nice izler bırakmış. O pek yakın bir geçmiş te bile Afrikanm Cezairinde, Su- danmda; Avrupanın Nemçe s#mir larında konuşuluyordu. Bugün bile onun coğrafyası her dilin çi- zemeyeceği çizgileri (çok ötelere aşmaktadır. O hâlâ Balkanlardan Hint sınırlarına, Çin içerlerine, buzlu istep derinliklerine kadar konuşuluyor. Onun herbir lehçesi bir diyarı tutmuş, bir iklimi be- Dimsemiş, orada kendinden olma- yan dillere göğüs geriyor. Bir çok | yerde mel meltepsiz, bakımsız kalsa Mz ir iii rl telyazıları | pı kuranların dili; ülkeler gibi de nizleri de şanla aşmışların o dili; toprağı işleyenlerin dili; beyinleri uyandıranlarm dili; sevgiler Mi; sızılarm dili... Türkçe; Analarımızın dili; ana dil; diller güzeli. Yerine göre ki- ıştan keskin, çelikten sert, kaya- dan sarp, boradan hızlı, bürüm- cükten ince, kelebekten uçucu, çi çekten renkli, kokudan tatlı, al- tından parlak, sudan duru türk- gen. Çoşkunların hızmı, o dertlilerin içszsmı; delikanlıların sevgisini, inanınız; güler yüzlü kızların İc raklığını; babaların öğütlerini, a- rn yumşak yürekliliğini, kız- senlerin şakası Bı, göklerin sraklığını, suların can hılığını, ay ışıklarının oynaklığını, güneş pa keskinliğini, her iç ya yışımız gibi ber dilden daha duy- gulu anlatan türkçe bize hayatı anlatan, bayatı kendisi ile anladı biribirimizle anlaştıran; dünya milletleri (o içinde bize şanlı ve belli bir varlık veren | türkçe, İşte bu kurultayda, on gündür, onun başından geçenleri, onun uğ radığı bakımsızlıkları, onun ken- disine gizli kalan zenginliği, onun ileride olacağı gürbü düşün dük. Onu ilk defadır ki, bu kadar toplu, bu kadar sürekli, bu kadar candan di yoruz. Yarma âbide yüceliğinde geçecek bir v sika, bir kitap bırakıyoruz. Yeni Turfan âbidesi! Tarih en büyük düşünce hare- ketlerinin belirti noktaları diye Perikles devrinden August devrin den, rönesanstan on dördüncü Louis devrinden, Büyük Ferede- if devrinden bahseder. Bunlar be ecek şeylerdir. Bunlara od. nı verenlerin bunlarla ne kadar uğraştıkları çok belli değildir. Fakat, bu devirlere eş bir devirde biz yaşıyoruz. Mustafa Kemal de wiriin düşünce hamleleri bizim i- çin onlardan çok uyarıcı ve başarı cadır. Adımı taşıyacak devrin ilk ba- unda o kendisi duracaktır. Sakar yada, Dumlupmmarda olduğu gibi şapkada da, harfte de, tarihte de, dilde de baş o olmuştur. Bun- larda onun hizmetinde çalışmış o- lanlar, babtm eliyle alınları svaz lanmış fanilerdir. Bu âbidelerin ustabaşısı yalnız odur. Bu program da onundur. Bu program Mustafa Kemalin bir me seleyi nasıl grafiğin den başka modir?. Bir davayı bü- tün gerçekliğiyle gözününe getir- mek, onu zaman ve mekân içinde ki yerine sırasına komak, beynin laboratuarında inceden inceye €- lenip dokunmuş bu işi masıl bir iş olduğunu görmek, göstermek dü- sünceleri o iş etrafımda bir araya toplamak, o işten çıkan neticeleri ilerisi için hedef edinmek. İşte Mustafa Kemalce düşünüş bu demektir. Bu kurultayın proğ ramı da bu cemiyetin kurulması gibi o düşünüşün bir örneğidir. Mustafa Kemalce düşünmek de- mek tahlil ve tertip etmek; yo Hamak demektir. Ba usul, Çanakkaleden dil kurultayı kadar i hazı ve sırayı göste Yaptığı işlerin hiç biri kol, ğildir. Onun ve hepimizin şim- bu sarayda toplanmamız için önce onun yıkılmış Türkiyeyi, ve- rilmiş İstanbulu kurtarması gerek ti. Onun ve bizim ee otur mamız İçin onun yeni kurması gerekti. Fri arihte bir büyüğe sonsuz san olacak bu dev işlerinin her birinden sonra: “artık ye diyip ünlemseydi. yecektir, Fakat, © bizi kai ran ber büyük işi kendinin bir gün işi gibi görüyor. bitmiş saymıyor. Bu dünyada len içi sğdırıyor. an bükün ii bolluk, bütün karanlıklarımıza ışık, bü tün mak bizim £ borcumuzdur. yurdumuzda olun gibi bir kuvve- #imiz bulunması bizim bahtımız. dır. Bugüne kadar dağınık dilek. ler, geçici özleyi üçük emek ler, şurada burada birer aym zımtıydı. O, işi eline aldığı andan beri ise bu umumi bir şuur oldu. lr b iken olda, milli deni devletleşti, yeni ve engin bir iz al Ey bizden daha genç olanlar, bu emekler, bu dilekler sizler için dir. Bu dille sizlere, me mutlu, Bizlerden çok ve güzel konuşacak anız, sizin yazacağınız türkçeyi duyaydım! Sizin ve sizin çocukla rmızm aşzından türkçe kimbilir ne güzel, ne duru bir varlık ola- caktır. Onu yarmki dâhi san'at- kârlar kim bilir daha ne imrenile cek yeniliğe ve güzelliğe yürüte- cetkir. Unutmasnlar ki bu yolu Mu hun başında bulunmuş olduğunuz için bahıtlısmız arkadaşlar, hem de Mustafa Kemali görerek, rey- lerinizle bu dile yol başında hiz- met ederek., Kâzım Pş.nın bitiriş nutku Roşen Eşvef Beyi mütcakıp is Kâzım Paşa ayağa kalkarak kurultayın ayrılık mulkumu söyle- Kemal açtı. Böyle bir yo | 1932 Kurultay çalışması hilti. Burada söylenen çok li beyanat Türk dilinin yüksek kabiliyeti meydana çıkmış tır. Verdiğiniz isabetli kararlarla dilimiz bütün dileklerimizi tama- miyle ifadeye elverişti temiz türk çe haline gelecektir. Bana verdiğiniz kurultay reis alci iimadmıza liyakati muhafaza et- miş isem bu sizlerin göstermiş ol- duğunuz itidal, ciddiyet ve büyük çalışma isteğinin vazifemi kolay- laştırması sayesinde olmuştur. Bu hizmetle daima iftihar edeceğim. İntihap buyurduğunuz merkez heyetinin Reisi, umumli kâtip azaları kurultay © kararlarını iyi tatbık etmek, gösterdiğiniz . yel- larda bilerek yürümek ve gayeye | sür'atle varmak için her türlü cv- saf ve ilmi salâhiyetleri haizdir. muvaffak ©- Baatımız vardır. Huzurlariyle ku- rultaya şeref veren Reisicümhür Hazretlerinin müzakereleri | her- gün dikkat ve ehemmiyetine delil Hanımlar, Efendiler; inkelâp bakire Mustafa Kemal, her dil inkelkp & Türk milletinin Türk milliyetper- verlerinin kendisile beraber oldu- | olacaktır. Ve semerelerini verecektir. Sizlere e takip eden- lere teşekkürlerini bildirmeğe be memur buyurdular, Size bü- yük şefimin memnuniyetlerini bil dirirken ona kendi sevinçlerimi, memnuniyetlerimi de katıyorum. Aziz ve muhterem kurultayer- lar, birinci büyük Türk dili ku- Teşkilât nizamnamesi A Maksat, umumi merkez teşki- muz 1932 de Türk Dili Tetkik Ce- miyeti adli bir cemiyet kurulmuştur. Madde 2 — Türk Dili Tetkik Ce iyetinin maksadı, Türk dilinin öz çıkarmak ve onu dünyanın dilleri a- rasında değerine yaraşır yüksekliğe iştirmektir,. Madde 3 — Türk Dili Tetkik Ce. miyetinin merkezi Ankaradadır. Madde 4 — Türkiye Cümhuriyeti Maarif Vekili Cemiyetin Fahri Rei- sidir. Madde 5 — Cemiyetin işlerine ve çalışmalarına umumi merkez heyetin ce düzen verilir. Madde 6 — Umumi merkez heye- tinin bir reisi, bir umumi kâtibi bir muhasebecisi ve altı — azası vardır. reis vekili olarak seçilir. | Ali aza nin herbiri onuncu maddede gösteri- len ip ve salya balların Başa Umumi raerkoz heyeti, daimi veya muvakkat olmak üzere, lüzum göre- ceği kadar yardımcı azn seçer. Madde 7 — Merkez heyeti kurul tay tarafından seçilir. Her kurultay- da değişir ayni zatlar yine seçilebi- Birler, Madde 8 — İki kurultay arasında islikte, umumi kâtiplikte ve azalık larda açılacak yerlere yenilerini u- wumi merkez heyeti seçer ve ilân e der. Madde 9 — Kendisnde kanuni va- sıflar bulunan her Türk cemiyete a- za olabilir. Halkevlerinin dil, edebiyat ve tarih şubeleri azası Türk dili tetkik <emiyetinin tabii azası sayılır. Madde 10 — Merkez heyetinin ku On e e e 1) Fileloji ve lenguistik 2) Etimoloji 3) Gramer ve sentaks 4) Lügat ve istılâhler ilâvesiyle. 5) Derleme 6) Neşriyat, Madde 1 — Umumi merkez he- yeti memlekette bulunan ber türlü ydalanmayi temin ede- B. — Dışarı teşkilâtı. Madde 12 — Türk Dik Tetkik doğ ruya umumi merkez heyetiyle mu habere eder. Madde 13 — Henüz Halkevi bu- Madde 14 — Vilâyet heyetleri ve şubeler teşkilâtiyle muhabir araların galışma proğramları ve talimatname- leri umumi merkez heyetince hasar. anar, C. Mali hükümler. Madde 15 — Türk Dü Tetkik Cemiyetinin geliri yardım ve tebar- erden ibarettir. ve| Bugünk en Merasim imei sahitede) bir çelenk O koyacak bundan sonra şehir, o darülfünen, genclik namına nutuklar irat edile cektir. Meydanda ya; m tribünde merasime davetli zevat jsket alay ve silindir şapka ile hazır bulunacak lardır. Akşam belediye © tarafından kurtuluş bayramı şerefine Perapalas otelinde 250 kişilik bir ziyafet vere cektir. Bugün kurtuluş bayramı mü nasebetile bütün mektepler tatildir. Ancak sabahle; lise ve orta mek tepler, darülfünün, yüksek mektep- ler geçit resmine işirak — edecökler. | dir. İlk mekepler de tatil olacak fakat İ sabahleyin mekteplerde toplanarak | | kendilerine kurtuluşumuz hakkında | konferanslar verilecektir. Daireler ta nün memurlara izin verebileceği hak kında bir tarim yapılmışır fından havai fişekler atılacak umumi | meydanlarda muzikalar çalmacaktır. Yüksek tahsil gençliğini davet Mülki Türk talebe birliğinden: İs. | tikdâl tarihimizin en müzaffer günle rinden biri olan güzel İstanbulumu- zun kurtuluşunun dönüm günü olan | e gününü tes'it için &“Yülknek | tahsil gençliğinin saat dokuzda De- rülfümun meydanmda hazır bulum- malarını dileriz, Daireler açıktır Bugün İstanbulun kurtuluş bayra | mı ise de resmi daireler açıktır. a yeti karariyle yapılır | Madde 17 — Mali işlerde reisler- den biri veya umumi kâtip ile mu. | hasebecinin imzası bulunmalıdır. — | D. Umumi hülümler. Madde 18 — Türk Lil; Tetkik Ce miyeti Türk olan veya olmayan dil âlimlerine, umumi merkez heyetinin karariyle, fahri azalık veya muhabir azalık urvanı versbili Madde 19 — Türk Dili Kurultayi enaz iki yılda bir umumi merkez he yetince tayin edilecek zamanda ve yerde toplanır. Toplanma tarihi en az üç sy önce ilân edilir. Karultayin toplanma şekli ve işti- gal edeceği mevat umumi merkex he yetince tespit olunur. Calışma proğram: “ Büyük Gezinin himayesiyle şe- reflenen Türk Dili Kurultayımn 11 | yem müzakerelerini candan dinle- İlk medeniyeti kuran Türkler el. Suğu gibi, ilk medeniyet dilinin de anasıdır. Türk dili, asırlardanberi ya bancı dillerle karışarak, özlüğü, te- mizliği bozulmuşken bile, şark me- deniyetinin başlıca anlatış vantala. rından biri olmuştur. Türk dili yeniden işlenip özlüğü- ne kavaşturulursa bugün de en ileri sayılan medeniyet dilleri arasmda ye | rini bulacağına şüphe yoktur. En kestirme, en doğru yoldan dile gimize ermek için, devlet, millet,hep birden elbirliğiyle çalışmalıdır. Bi- zim tedbir olarak düşündüklerimizi | aşağıda saralıyoruz. Kurultayın bun | ları har dileriz: Sumer, Et leriyle, yerek İ til değilşe de istiyen daire müdürü | Hint Araya, Semi denilen ile. | dö şanla yazli 2 — Türkçenin tarihi inkişefları aranmalı, mukayeseli grameri yazıl | malıdır. 3 — Türe lehçelerindeki kelime ler derlenerek lehçeler lüatı, sonra sene Türk kügatı, setlâh lâgnty Türk sarfı, nahvı tez elden Sarf, mahırv , Hügat şirret - tılâh konurken türkçenin bütün lâ hikalarınm araştırılmasına, bu lâhi kaların, edatların dilimizin bütün ih tiyaçlarına yetecek surette işlenilme sine ebemmiyet verilmelidir. 4 — Türkçenin çarihi grameri ya- , Garp memleketlerinde ISTANBUL, 5. A. A. — Reisiciim bur Hazretleri dil kurultayında T. D. T.C. Umumü merkez heyeti nza- ığıma seçilmiş olan zevatı bu akşam tine davet ve taltf İsmet i Köprüsü (Başı 1 inci sahifede) Re müfettiş İbra beraberlerinde Sıh. vekili fik, B, Umumü him Tali Beyler olduğu he saat 10 da Kömür Han köprü sünü teşrif buyurmuşlar perlak ce samimi bir surette karşılar» mışlardır. Kömür Han köprüsünde Ur ta, Diyarıbekir, Bayazıt, Malat| ya, Sıvas, Gaziayıntap Meraşl vilâyetlerinden gelen heyetler» ie civar köylerden çelen binler ce köylü toplanmıştı Küşat resmine yollar urunu! müdürü Beyin nutku ile buş- landı ve onu Elâziz ve Malatya namına iki mutuk © takip citi Birinci Umumü müfettiş | İbre Tali Bey köprünün “İs met Paşa” namı ile tevsim edi! leceğini tebşir ettikten sönal| İsmet Paşa Hazretleri mühür! bir nutak irat buyurdular ve köprüye gerilen kordelâlar. hesmek suretile, halkın müte- madi alkışları arasında resmini yaptılar. Köprü başında bir çok kur” banlar kesildi ve heyeti iyeye büyük bir ziyafe* rildi. Başvekil Paşa Hazretleri 0 tomobillerle Bedi. istasyonunal Malatyaya hareket buyurdur kadar giderek hususi bir trenlel lar. Konferansı (Başı 1 inci sahifede) Geçen sene İstanbulda top- lanan 2 inci Balkan konferan sında Türk © murahhasları 44 zattan teşekkül ettiği halde, b defa murahhaslar 24 e indirik miştir. Dünkü toplantıda mu- rahhasların hemen de hepsi hs" zır bulunmuş ve konferans ruz” namesi etrafında görüşülmüş tür, Üçüncü Balkan konferans! bermutat altı komisyona ayrıla caktır, Bunlar da teşkilât ve ad li meseleler, siyasi yaklaşma, fikri yaklaşma, iktisadi mes& leler, münakalât ve seyrüsefer sıhhi teşkilât ve içtimai siyaset komisyonlarıdır. Müzakerat o ruznamesinde mevcut başlıca maddeler şun- lardır: Balkan Misakı, Balkan tari" hini tetkik enstitüsü, © Balkaf | Ziraat Odası nizamnamesi, mef kezi İstanbul'da olmak © üzere bir Bahriye Ofisi teşkili, Bal kan yollarınm ve şimendiferle. rinin irtibatmı temin © projesi | Balkan hükümetleri tebaasının bütün Balkan memleketlerinde tabi olacakları ahkâm, Balkan tebaasından evli kadınların t#* bi olacakları ahkâm, © verem? karşı müşterek mucadele v. 8. Bu meseleler © arasında ef mühimleri Balkan misakile B kan tebaasının Balkan memle ketlerindeki hukukunu tayin 8 decek olan rejim projesidir. Balkan konferansı © evvelet yazdığımız gibi 18 teşrinievv de toplanacaktır. Muzakerat gin Romanya Meb'usan Mecli- si binasında bir daire ayrılmı#* tır. Konferansa, Romanya gr" pu ve Mebusan Meclisi reisi Ciciyopof riyaset edecektir. Pr. Orloff konfe- rans veremedi Rus Darülfünunu