9 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Siyasi ve tari KEMALİZM NEDİR? Selânik - Anafarta - Ankara.. Yazan: Edirne meb'usu Mehmet Şeref Köylüden çekebileceği ka- dâr menfaati elde el:nek için Zorbalıkta devam eylemiştir. Ötesi ise onu alâkadar etmemiş tr. Bu resmi teşekkülün de- vamlı > şoygunculuğu “yanında gayrı resmi soygunculük ta ala bildiğine Türk köylüsünü hır- palamıştır, Paşanın mütesellimi ; kadı: min muhzırı, aşarcı eşrafın su başısı köyden çekildikten #on- ra. kalana da imam. hoca, ha- Yir softas, bektaşi babası, sey- » efsuncu dede konmuş İşte hep veren bu köylü yal mız bir şey vermemiştir: Türk dili ve Türk duygusu! Bütün yurt kıran, ocak sön düren bu hücumlar Türk kö; lüsünde mukavemet kudretini arttırırken. onun içinden sezen duygulu anlayışını, selim aklı- nı ve milli duygusunu da bile- miştir. Dargin. küskün. süküt için- de kin ve gayız duyarak yaşa- dığı acıklı asırların Türk köy- lüsünde yaşattığı ve ebedileş- tirdiği Türk dili ve Türk duy- gusudur. Köylü dilini © korumuştur. Hele Anadolunun oo katıksız Türk kazıl başları Türk dilinin sadık bir nöbetçisi olarak gü- zel dilimizi yurtlarında yaşat. mışlardır. Şehirlerde bozulan dil köy- lerde ilk saffet ve benliğini sak lamıştır. imamlar, köyde kalın taas- subu körükleyerek köylüyü duy madığı ve anlamadığı hurafe- ler içinde necmidar, kesikbaş, türbedar, mızraklı uydurmala- rile, aldata aldata (o soydukları gibi safevi daiplerinin Anado- İuya yaydıkları Şah İsmail, Ki Hayber kalesi.Ham zaname düzmelerile de köylü- yü bunaltmışlardır. Köroğlu | Kerem. Aşık ga- rip, gibi hikâyeler de dillerde dolaşırken, İnamede kah- ramanlık yadını & yaşatıyordu ve bütün bu dil kıran, duygu bozan, fikir bulandıran yalan- cılıklar köylüyü sardığı halde asırların bu hücumları © yine Türk köylüsünün temiz ve saf karakterini kölüünden yıkıp de- virememiştir. Hemen hemen her Oköyün kızlarının dilinde şakiyan içli türküler. köy saz şairlerinin koşmaları Obütün © Anadolu köylerinde oo Türk (o dilinin güzelliğini saklamış. arttırmış. tır... Bugüne kadar onu koru- yarak getirmiştir. İmamm., şeyhin, babanın te- sirleri kabukta kalmış, temiz üsareye. kana (o karışamamış- tır, Son köylüye doğru dönü- sün, yaklaşmanın bıze öğretti- ği ve canlı örneklerini buldu- guncuz bu asli hâdise köylünün yeniliğe olan meylini, seri in- übak ve uysallığını göstermiş. Almanya Versailles muahe- desinin bir bağından daha kur- tulmak için yeni bir adım at- mıştır: Fransaya tevdi ettiği bir notada teslihat hususunda tür, Malümdur ki. harbi umu- minin sonunda mağlüp devlet- ler silâhlarından tecrit edilmiş lerdi. Almanya da Versailles muahedesile donanmasını ga- Tiplere teslim etti, Istihkâmla- dirdi, Bunlar da mecburi as- kerlik usulile değil, maaşla alı- nacak ve hizmetleri de İZ se- ne devam edecekti. Ancak Almanya hakkında vazedilen bu kayıtlar. diğer devletlerin de silâhlarını tah- dit etmelerine bir mukaddeme olacaktı, Şimdiye kadar silâb- sun kabilinden ara sıra aatlır, görülür ve mahut tabire göre - yy tatlı söylenerek soyulur- Türk İöylüsünü arayan, ar o temiz göğse başmı kos İ yarak.orada çarpan kalbi din- İ yen cümhuriyet, milli İ devleti ve Mustafa Kemal reji- İ mi olmuştur. Üç misal: Köylüyü tam ma- nasile ruhi anlarda bize anla- tan üç misal alıyorum.. Ya- şamış ve yaşayan tarihten: al- dığım bu misaller bize olduğu gibi Türk köylüsünü anlatabi- | iyer. Ve her devrin Türk köy- | lüsü asla benliğini vermemiş- tir. Vardar İlbşir Paşanın hayat venamu İ sunu kurtaran Ali Paşa zulme yamı, asker toplamaları üzerine Tokatla Sivas yolu © üstünde iki kafile birleşti... Biri Vardar oğluna, oteki İbşire gidiyor. du, — Ağalar uğurunuz nereye? — Ferman gelmiş, sefer ön lermiş, Paşa bayrağı altına va ralım — Paşalar W » İstan- bul onları biribirine tutuştu- rur, arada bizim köyler yanar. yetimler kalır, henize gerek? — Devletlü ferman buyur- muş Tügrakeş vezirden emir- ler geldi. Nice olur? — Haydi alnına Türkün Türküz. Omanlı bize un, aman verir mi? İbşirin nikâhlı karısmı İstan bul sarayındaki padişah ister, Vardar oğlu onu vermez.. Ya- rın onun da ötekinin de kafa- sını koparırlar.. Yol yakımdır.. Köyünüze dönünüz.. Osmanlı- r iman olmaz., Berikine yanaş e» Osmanlının İh ermez. Biz ne birden hizmet olmaz. Bir ga vip iştir. Kızılbaş cengine der- ler. Sipahlar. Yeniçeriyi bo- ğazlar., İstanbulda aksi olur. Şehirlinin yalanından. Os- manlının elinden Türkün gin tiğine &on yoktur. Verirsin doymaz, sin Tokat hapsine ata vermez- , İyisi İmi dönün geriye, köylerimizde bulunalım. İkinci e Hiyaneti ihanetin. canlı bir timsali v- Yüz bin köylü Tür şebbüsler bir netice vermeyin- ce, Almanya da müsavat teşeb- büsünde bulunmağa karar ver- miştir. eş a mermi talebi vatı talep etmişlerdi. Hitlerist- lerin istinat ettiği notkalardan biri de bu müsavat meselesi- dir. Müsavat meselesi, Von Papen tarafından son Lau- sanne konferansında da ileri sürülmüştü. Fransızlar, tami- rat borçlarının. tasfiyesi için götürü bir mikdar tediyesini is teyince; Almanlar da taviz o- larak bu müsavat meselesini talep etmişlerdi. Fakat esas iti- barile mali bir mesele olan ta- miral işine siyasi meselelerin ka rıştırılamıyacağını söyleyerek İiyen ve onunla içten uğrüşa- | | rak. konuşan ve anlaşmak isti- | Türk | oğlu hâdisesinde | İ karşı ayaklanmıştı. / İlbşirin. Haydar o oğlunun, (Vardar oğlunun taraf taraf O ki-| sak, ötekine yaranmayız, ikisi- | | Reichstag meclisi nihayet feshediliyor M. Herriot, Almanlara verile. cek cevabın projesini nazırlar meclisinde okudu.. Mareşal Hindenburg Berlinde PARİS, 8 A.A. — Fransiz ka- binesi meclisi M. Herriat'nun riya setimde içtima etmiştir. Mumaile yh, Almanyanın teslihat hakkın. da vermiş olduğu muhtıraya ce- vap olarak hazırlanan projeyi © kumuştur. Nazırlar meclisi İngilterenin bur bapta ittihaz ede. vaziyetten malümattar oldu sonra cuma günkü ictimaında bu cevabi tar vip eyliyeceklir. Nazırların şimdi lik hakkında hiçbir sarahat ven medikleri nota Versay muahedesi ahkâmından mülhem olan nokta kayit ve Fransa ile Almanyanm yalnız başına bu muahede ahkâmı nı tadil edemiyeceklerini işaret - decektir. Bu maddeleri imza eden dev- etler tarafından yeniden tetkiki, sekizinci madde ahkâmına tevfi- kan yalnız alâkadar devletlerin milli emnüselâmetlerile ve mi rek bir hareketle © vücude pi beynelmilel teahh“datın tatbiki le asgari derecede itilâf edebile- cek şekilde teslihatın yeniden ten zilini intaç edecekti Bu itibarla en ehemmiye- li haiz olan nokta sulbun en iyi| bir şekilde tensiki için meseleye | bir hal çaresi bulunmasıdır. Relchstag feshediliyor BERLİN, 8 A.A. — Havas A- jansı muhabirinden: Rayi; nümüzdeki hafta zarfında feshe- dilecek ve müntahipler, yeni par-| lamentoyu intihap etmek için 6 hes ermez içtimaa davet edile- mm kabinesi bu suretle hare kete karar 2 İyeşrerimerenilemmen dahilinde icra edilmesi kat'i de- #ildir. Zira hükümet, rakiplerin ollürinden bir taken azalıkleri SE mağı temin edecek mahiyette bir intihap projesi hazırlamış olup ri- yaseticümhur tarafından isdar &- lmiş olan bir kararname ile me- riyet mevkiine konulacaktır. Cuma günü Berline avdet ede- cek olan mareşal © Hindenbourg, iştaz reisi Nazilerdem * Gösh- ring'i hemen kabul edecek ise de onunla kabinenin mevkiinde ipka- s meselesi hakkında münakaşa ve girişmemeğe karar yermiş olduğu sanmölunmaktadır. şimdiden tahrnin değildir. Mazmafi Basyonal - Almanlar müstesna olmak üzere bütün fırkaların “kahrolsun irti- ca” parolasile kabineye karşı şid- detli bir cidal açacakları ve bu i- Mz 4 büyük fırkanın yani Na- , sosyalist ve merkez bkkisaiçeseağup dalar" fe- sında bir fark olmıyacağı muhak- kaktır. Volf ajansının tebliği gelecek Pazartesi günü Ra; da kıraat edilecek hükümet beyan namesinden sonra, gelecek hafta ortasına doğ ie yenen müzake rat ile "dahli vüziyeki vaziyeti siyasiyenin i hasebile Rayiş tay ilkinin gayri kabil çe olduğu zekidir Ba take tahmin edil- İ hi surette ileri sürülen teklif, nis birinci 18 gün mi intihabat hlakımcaklak Relchslag divanı riyaseti Lausanre konferansında şifa simdi bir nota ile teyit edilmek- yarattığı kin bir jansından: Gazeteler, Rayiştay r yaset divanının reisicümhur denbourg tarafından kabulü me- râsiminin icrasi için kat'i olarak 9 eylül cuma gününün tesbit edil- miş olduğunu bildiriyorlar, Fransız layyaresi A'man arazisi üzerinde PERL, 8 A.A. — Wolff Ajan- sından: Lorraine'den — gelen bir Fransız askeri tayyaresi Moselle nehrinin sağ sahili üstünde Alman i inden 15 kilometre İahilinde uçuşuna devam etmiştir. Hindenburg Berlinde BERLİN, 8 A.A. — Reisicüm- hur mareşal Hindenbourg Berline avdet etmiştir. sabah başvekil von Papen'i kabul etmiştir. Yarım saat Li de Reiştag | riyaset divanm kabul edecektir. Temps ne diyor PARIS, 8 A.A. — Havas Ajan sından: Temps gazetesi yazıyor: Almanya, Milletler Cemiyeti âzası olan diğer devletler gibi Mil letler Cemiyeti içinde her türlü hukuk ve müsavattan istifade edi yorsa bu hal, mevcut muahede ve itilâflar ahkâmile kendi uhdesine terettüp eden hususi teahhüdat- tan mütevellit hakiki müsavatsızlık tan hiçbir veçhile kurtulmak ma- masını ifham etmez. Alman tezi kabul edilecek olsa olan devletler de, Berlindeki tarzı tefsiri ileri sürmek ve ayni hukuk ve müsavatı, prensipi yadetmek içim seviyede terki teslihatm zaruri ol- 'duğunda israr ederek yeniden si- lâhlanmak hususundaki kat'i ar- zuyu herhanği bir mütaleadan da- ha mükemmel bir surette göster- mektedir. Amerikada Feyezanlar Bir çok kasabalar su altında kaldı NEVYORK, 8 A.A, — Rio mış, fakat ay tarafmdakiler mukavemet etmiştir . Binlerce hektar arazi sular al. tında « Hasarat yüzlerce milyon dolar tahmin. Şenlii halde telefat miktar; 12 baliğ olmuştur. Birçok kasaba» lar suların hicnmile tecei edilmiş bir hale kalmıştır. Gaz ouloff Affedilecek mi? PARİS, 8 A.A. — Kazak vi roff hakkındaki kanuni hakkında eme es m e alan muhtelif istida ve taleplari- efkârı umumiyeyi o kazanmak- tır. Velhasıl müsavat talebinin hava; meselenin sa- münakaşasıma | Fakat reisicümhur İ etmemiştir. M. Venizeler intihaba | tn sonuna kadar iktidar mevkiinde | F* M. Venizelos İstifa etti istifasını kabul etmedi.. ATİNA, 8. (Hu İntihabat dolayisile M. Ve “icümlür M. Zayı miştir, M. Zaymis itifaname; Cümhuriyeti korumak için ATİNA, 8. (Hususi) — Her han &i bir harekete karşı koymak maksa dile zabitan tarafından bir Cümhu- riyeti koruma komitesi teşkil edil miştir. Reisicümhur o bu komitenin dağılmasını arzu etmiş ise de M. Ve Bizelos komitenin mevcudiyetini şim dilik hazumlu addetmiştir. Donanma büyük zabitanı oda ayni suretle bir komite teşkil etmişler ve cümhuriye te karşı sedakatlarını ilân etmişler dir. Venizelistlerin mitingi ATİNA, 8. (Hususi) — Venize- listler tarafında maksadile, M. Ve- | nizelossun tavsiyesi üzerine vazgeçil | miştir. | Tevkifat ATİNA, 8 A.A. — Havas A- jansndan: Milliyet aleyhinde ih- tilâlkârane bir beyanname neşre- den komünist fırkasmın o intihap komitesi Azası hiyaneti vataniye cürmile ittiham edilerek tevkif © lunmuşlardır. Rusya Romanya VARŞOVA, 8 A.A. — Siyasi mahafil, Romanya ile Rusya ara- srda bir ademi tecavüz misakı ak di için tekrar müzakerelere baş- kında dirde - ki muhtemel görülmekte- dir - bu müzakerelere pek yakın- da başlanılarak intaç edileceği söy lenmektedir. Lehistan ve Rusya VARŞOVA, 8 A.A. — Leh - Sovyet ie 10 eylülde hu- rette tesbit edecektir . İngilterenin borcu LONDRA, 8 A.A. — İngiltere hükümetinin | Manisa'da üzüm müstahsilleri | kaç gün evvel Salihli Ticaret Oda isicümhur yakında Berline ge- Eğin ve kendilerini orada bir kongre yapıyorlar Üzüm fiatları bu MANISA: (Müliyet) © Bir sene çok düşük.. cn çok uzalğır. Bu itibârla maksüllerimizin! hiç olmazsa yirmi iki; yirmi üç ten başlayarak kırk ku ştan faj laya kadar satılması akıl ve mi tık ar heyeti ve bazı alâkadarlardan mürekkep bir kafile (Manisaya geldiler Üzüm fiatlarınn ölgün bir şekilde temadisi Manis” gibi | onları da mütecesir etmiş ve “bir | ne ( sevkeylemişti. kadar ve salâhiyot- ile vukubulan temas- icabından iken buz yasa bunlar nısfından bile dur. Müstehlik bu alış verişte taksiratı, naçar ve bizzarur kal landığı arz işindeki tehalük ve ü inde — müstahsil kaza | ticalidir. Filhakika üzüm borsa lar mümessillerinin de iştirakile — | sında satılığa arzedilen & mahsu daha şamil bir çekilde umumice | nümunelerinin şayanı hayret bi bir kongrenin Manisada içtimar | tekâsüf irne eden çokluğu dercede düşkün bir hale borçlunun biran bir dereceye kadar olsun — def” ihtiyaç ve tesviyei düyun gayre- tinde bulunması ve diğer bin sail dolayısile ihtiyar edilmektedir . Arzın fahiş bir yekün irae © den çokluğu karşısında talip na mın alan menfaatin nazlı hate ket edeceğine de şüphe edilemez. Bugün Manisada piyasaya ar- zedilen üzümlerimizim beher yesi 10 — 24 kuruş arasında mevvüç ediyor. Öyle ümit etmek) istiyoruz ki, aktedilecek mahalli kongrede bütün bu. cihetleri de mevzuu — bahsedecekler ve âcil tedbirler almağa çalışacaklardır. karargir olmuş ve lâzım gelen kazaların Ticaret odalarına tel- | graflar çekilmiştir. Bu hayati iş le daha yakından © alâkadar ol- mak üzer» meb'uslarımızdan Mus tafa Fevzi, Kâni, doktor o Saim, ve Osman Beyler de Manisada bu lunuyorlar , Aktedilcek kongrenin istihdaf edeceği esastan haberdar edilmiş olan kazaların muvafakat cevap- ları alınır alınmaz toplanma gü- nü kararlaştırılacak ve derhal telgrafla haberdar © edilecekler. dir, Bütün dünya rekoltesinin bu seneki noksanlığı Oo malümdur. Türkiyenin #4 80 misbetindeki re- | koltesini dolduran O Eze mmtâ. kası ve hassaten Manisa mahsulü ise ihtiyacı tatmin © edebilmek düşünülmek zarureti vardır . İzmirde Fransız hastahanesi hakkında tahkikat yapılıyor IZMIR, 8 (Milliyet) -- Gecenlerde Kordonda bir birahanede yas ralananları; “Gaceyarısı doktorumuz yoktur” diyerek kabul etmeyen Fransız hastahanesi hakkında sıhhiye müdürlüğü tarafından tahkika- ta başlanmıştır. Fransız konsolosluğu da hastahanedeki alâkadarların tecziyesi ei gidilmek üzere lahkikat yapmaktadı Üzüm piyasası yükseliyor İZMİR, 8 (Milliyet) — Üzüm piyasasında şayanı memnuniyet tereffüler kaydedilmeğe başlanmıştır. . Mütehassıslar Mersinde MERSİN, 8 (Milliyet) — Dört Türk, dört Rus mütehassısından mürekkep tetkik heyeti bugün şehrimize gelmiştir. o Heyet mesucat fabrikalarını gezmekte, pamuk cins, evsaf ve sureti istihsalini tetkik etmektedir. Borsada pamuk 295, sisam 21 ve 22,75 kuruştur. Ticaret âleminde itimat yeniden teessüs ediyor LONDRA, 8 A.A. — Wolff alt Ağanammdanı Iktisadi mahafil, ticaret âleminde itimadın yeniden teessüs etmekte olduğunu müşahede etti- ği sannındadır. Bu itzaat, başlıca bax iptidai maddeler fintlerinin ye niden düzelmesinde, buyük Alman bankalarının mali inhitatın en aşa: İs noktasının geçilmiş olduğu ve vaziyetin dönümünün eski hale takar rüp etmekte bulunduğu hakkındaki beyanatına matuf olarak Paris ve Berlin borsasmdan gelen iyi haberlere istinat eylemektedir. o Manisanın kurtuluş günü MANISA, 8 (A.A.) — Manisanm kurtuluşunun yıldönümünü halk büyük tezahürat içinde tes'it etmektedir. Halk dükkünlarını ka: pamış, hülümet kon önüne toplanarak minnet ve şükran hisleri- nin büyül yapılmıştır. Fener em tertip edilerek tes'it tezal devam edilmiştir. Yunan Reisicümhuru, M. Çaldarisi beyan. name neşrine davet etti ATİNA, 8 (A.A.) — Atinaika gezetesinin istihbarına göre Reisi- cümhur M. Zaimis, M, Çaldaris ile görüştüğü sırada intihabat müca- delesine karışmıyacağını söylemiştir. M. Çaldarit siyasi rejim mesele- sino temas ederek kendisinin hanedan ile alâkadar olmadığını be yan etmiştir. Reisicümhur, mumaileyhi sarih ve kat'i bir beyanname 'neşrine davet etmiştir. olan fırkalar ittihadı müsbet iş görebileceklerini isbat et mez, Bu. olsa olsa, ni kabul edeceğini bildirmişti, Mba karşı bir cephe birl Dahili vaziyetin bu hafta kat'i bir safhaya girmesi muh- rettir. Bir taraftan erene ile ma ala Ti fetaler Şi | kadar bağıra bağıra bu müsa- | wrette m hiç te müsait değildir. Fransız hükümeti Alman notasına vermekte isti- Şi göstermemektedir. Nota ve. iği Zaman başvekil Herriot tebdikanalı idi. Hâdisenin, tatil günlerinin sükünunu ih- lâl etmesine razı yacağı- m söyleyerek Parise avdet bile Hâlâ da resmen cevap verilmiş değildir. Ancak ceva- pın mahiyeti tahmin edilebi- lir: Fransız o hükümeti ağlebi ihtimal, meselenin Versailles muahedesile alâkadar olduğunu bu muahedenin yalnız Fransa tarafından imza edilmediğini ve bütün Avrupayı alâkadar et- tiğini söyleyecetkir, Yani klâ- sik tedir. Teklifin Fransada ne şe- kilde mukabele göreceği tah- min edilebilir. Gazeteler ateş püskürüyorlar. Bunu Ver- sailles muahedesini büsbütün hükümsüz bırakmak için atıl- miş yeni bir adım telâkki edi- yorlar. Dün tamirat ilga edili yor. Bugün teslihatta müsa- vat meselesi ileri sürülüyor. Yarın hudutların tashihi talep edilecek. Yeniden Alsas Lo ren'in geri istenildiği Ogünde yakındır. Bu Alman O hadna- şinaslığı nerede nihayet bula- cak? İşte Fransız gazetelerinin neşriyatları... Diğer taraftan Almanyada da hararetli neşriyat yapılmak- tadır. Esasen öyle anlaşılıyor ki; Von Papen hükümetinin bu müsavat talebini bu aralık ileri | ği şimdiden kestiril. tirilemez. Yal- Bu. öyleli marm aktedip riyaset divanmı kaçamaklı cevap. mıştır. Yeni riyaset divanı re- Meselenin nasıl halledilece- | isicü üşmek sürmesinin bir o sebebi i de | nız şu söylenebil A il, temeldir. Çünkü 12 eylülde , | yani pazartesi günü Reichstag tekrar içtima edecek. Hükü- met ilk içtimaa iştirak bile et- memişti. bu defa itimat mese- lesi mevzuu bahsolabilir. Eğer Reichstag hükümete ademi iti- mat beyan ederse, dağıtılacak- tır. Hitleristler ile merkez fır- kanın bir koalisyon yapmaları mevzuu bahisti. Hafta arası da devam eden pazarlık henüz müsbet bir meticeye müncer ol- mamıştır. Ancak bu ihtimal tahakkuk etse ve bir koalisyon vücut bulsa dahi, hükümete ademi itimat beyan edildiği tak dirde ei dağıtılmaktan kurtulmıyacaktır. Reisicüm- hur, meclisteki ila vaziyetine göre, bu meclisin iş göremiye- ei emini! fından dahi olsn: bu halkın te- yidi için bir ihtilâl yapmak lâ- zımdır ki, banu kimse göze a- lamaz. Esasen Almanya bu va- ziyetlere alışmıştır. Bismarck senelerce imparatorluğu, aşağı yukarı ayni şekilde idare et- dn *. * Mançurya meselesini tetkik etmek üzere Aksayı şarka gi . den Cemiyeti akvam komisye- nu avdet etmiştir. Komisyo- Dun raporu yakmda Cemiyeti akvama takdim < edilecektir. Raporun muhteviyatına göre eti akvam yeni tosssüs odam, Biniinlen bilimi ti intihap eyledikten sonra dağıl-