9 Eylül 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Heyeti vekilenin pazar günkü içtimaı için hazır- lık yapılıyor. Yunan başvekili M. Veni- zelos istifa etti, fakat istifası kabul edilmedi. — Sene 14 — No: 4999 — Fiatı her yerde: 5 kuruş CUMA — 9 Eylul 1932 Telefonlar: Tahrir 21636 — Idaro İlâ34 Kontenjan Son günlerin en gürültülü mev- zuunu teşkil eden “ Kontenjan tıman,, nedir? Umumi tesisatı, ve hususile bizdeki tatbikatı ne gibi mülâhazalara sevkedebilir? Bunları afaki olarak, ancak menfaati amme endişesile, tetkik etmek lâzımdır. Contingentement, bir memlekete muayyen bir müddet zarfında ithal edilecek emtiayı, cinse, bazen de cins ve menşee göre tayin etmektir. Gayesi gümrük tarifelerine müs- tenit himaye sistemini takviye etmek, tadili müşkül, beynelmilel ukuda tabi bu tarifeler yerine, tesiratı eni ve şiddetli bir alet ikame stmektir. Zâhiren bundan basit fakat ha- kikatta kolaylığı yüzünden bundan keyfi ve tehlikeli bir tedbir ola- mazl “Contingentement'in ilk hedefi, bizde olduğu gibi, buhran ithalâtına, yani her ne bahsına olursa olsun, ne fiat, ne kredi şeraiti inceden inceye tetkik edilmeden, satıcı- ların gönderdikleri emtianın, gü- nün ve yakın atinin ibtiyaçlarını tecavüz edecek miktarda memle- keti istilâsına mani olmaktır. Bazı memleketlerde, böyle azim mikyasta ithalât, bazı milli müs- tahsilleri Oizrar tehlikesine arz ettiği yerlerde de, bu fazla itha- Jâtın sevki ile, tediyat müvazenesi bozulmak, ve maddi, esasata isti- nat etmiyen milli para, fırtınaya tutulup sürüklenmek tehlikesine maruz kalmıştır. Bu gibi istisnai ve geçici vuziyetlere karşı, istisnai, değil, fakat muvakkat tetbirler ittihazı meşrudur. Fakat hükümetlerin bir nevi mihaniki kanun mucibince, müda- hele ve tahdit sahasında attıkları bir adımı, diğer daha esaslı adımlar takip eder, bidayette muvakkat olan bir tetbir, yavaş yavaş devamlı bir sisteme, esaslı bir siyasete inkilâp eder. Bu yola giren bir hükümet, her gün yeni bir şubei menafiin tazyikine maruz kalır.. Tetbirin tatbik sahası genişledikçe genişler. Herkesi tatmin emelinde olan hükümet, nihayet umumi bir şikâyet, iktisat müvazenesinin esaslı bir bozulmasiyla karşılaşır. Contingentementin ilk tesiri, piyasada tahdide tabi malların arzında bir nedret tevlit etmektir. Nedretin tabii neticesi, fiyatlerin yukselmesidir. Her yerde olduğu gibi bizde de bu hadise müşahede edilmiştir. Tetbirde israr edildiği takdirde, bu fiyat yükselmesi, umumi fiyat seviyesinin tereffüü, yani hayatın pahalılaşması şeklinde (tezahür eder. Hayatın pahalılaşması, bir mem- lekette istihsal şeraitinin güçleş- mesidir, (o beynelmilel | rekabet sahasında zaafa düşmektir. Bir memleket tarafından ittihaz edilen tahdit tedabiri, sair mem- leketlerin o mukabelesini O mucip olmadığını farzedersek bile, itha- lâtının ihracata nisbetle azalması gayesini takip eder “contingetent,, usulü fiyat kanunlarına tabaan, ihracatı da işkâl eder. Bu gibi tahdidatın derhal diğer memleketler tarafından mukabeleyi Cevat Nizami (Devamı ikinci sahifede ) Büyük gün 9 eylül, İzmirin kurtuluş günü Bugün İzmirin kurtuluşunun onuncu yıl dönümüdür. 9 eylül bayramı bu sene de İzmirde büyük merasimle tesit edile- cektir. Bu seneki merasimin geçen senekilerden daha par- lak olması için ber türlü tedabir alınmıştır. İzmirliler kendilerini esaretten kurtaran fl bu şerefli güne haftalardan beri hazırlanmışlardır. ) Bugün Izmirde büyük geçit fl resmi yapılacaktır. Bu merasi- :me bütün mektepliler, izciler, & esnaf cemiyetleri iştirak ede- cektir. Gece bir çok semt- lerde fener alayları tertip İ olunacaktır. 9 eylül hayramını tesit için ( civar köylerden, kazalardan izmire heyetler gelmişlerdir. $ Bu heyetlerden maada üç dört ) günden beri yakın köylerdeki halk bayram gününü görmek için akın akın İzmire gelmiş- lerdir. İzmirin kurtuluşile beraber bütün Anadolu düşman istilâ- sından kurtulduğu için bu sevinçli gün memleketin her ( tarafına racidir. Yunan kabinesi M. Venizelos istifa etti, istifası kabul edilmedi M. Venizelosun en şiddetli muarızı M. Çaldaris Atina, 8 — Icabında 'cumhu- riyeti müdafaa etmek için zabitan tarafından bir cumhuriyeti koruma komitesi teşkil edilmiştir. Bahriye zabitanı da bu yolda komite teşkil edecektir. Reisisicumhur bu komitelerin dağıtılmasını istemiştir. e Bunun üzerine başvekil M. Venizelos istifasını vermiştir. Reisicumhur M. Zaimis istifayı kabul etme- miştir. İntihabatın sonuna kadar kabine mevkiinde kalacaktır. Reisicumhur, halk fırkası reisi M. Çaldaris ile görüşerek Çalda- risi cumhuriyete sadık kalacağına dair sarih bir beyanname neşret- meğe davet eylemiştir. Mütehassıslar Mersinde Mersin 8 — Dört Türk, dört Rus mütehassısından mürekkep tetkik heyeti bugün şehrimize gelmiştir. Heyet mensucat fabri- kalarını gezmekte, pamuk cins, ezsaf ve sureti istihsalini tetkik etmektedir. Borsada pamuk 295, Sisam 21 ve 22,75 kuruştur. 7 Keriman Halis hanım “Akşam,, matbaasında Keriman hanım Dünya güzeli dün matbaamızı ziyaret etti 1932 dünya. güzellik kraliçesi Keriman Hi; 4 “ matbaasını man hanıma babası intihap ve muvaffakiyetinde büyük bir âmil olan Abidin Daver bey refakat ediyorlardı. Keriman H. matbaamızda yarım saat kadar kalmıştır. Izmirde çıkan Halkin sesi gaze- tesi Keriman hanımın babasının, kraliçeyi ziyarete gelenlerden he- diye istediğine dair bir fıkra yazmıştır. Halis bey dün bu yazı- dan teessürle bahsederek demiş- tir ki: “ — Ben, beni bütün tanıyan- ların çok iyi bildiği veçhile, çok lâubali ve teklifsiz bir mizaca malikim. Çok dostum olmasını ve bu dostlarım tarafından sevil- memi bu mizaç ve meşrebime medyunum. Hattâ Avrupada bile beni çok sevdiren bu samimiye- tim olmuştur. “ Hediye istediğim Kefeli Yu- suf beye gelince, bu zat benim yirmi senelik aile dostumdur. Bizi ziyaret ettiği gün muharririniz beyefendi de orada idi. Çocuk- larımın elinde büyüdüğü bu dos- tumla biraz lâtife edeyim dedim. “Haniya on seneden beri kızıma vadettiğin hediyen? Hiç olmazsa bugün o bhediyenle geleydinl, dedim. Bu Jâtifenin O yazılması yanlış bir surette tefsire sebep olmuş. “ Bundan sonra matbuata men- sup kimseler yanında bu lâubali mizaç ve meşrebimi kullanmağa tövbekâr (oldum. Sizlerden de rica ederim lâtifelerimi olsun sütunlarınıza geçirmeyiniz. , Keriman hanım matbaamızdan çıkarken bir çok halk kendisini alkışlamıştır. Mersin zahire borsasında Mersin 8 (A.A. ) — Dün bor- sada 6 kuruştan 100 çuval fasülye, 260 kuruştan 4 bin batman pamuk satıldı. Ismet paşa Ankarada Heyeti vekilenin pazar Başvekil Ismet paşa dün Anka- raya vasıl olmuş ve bir çok zevat tarafından istikbal edilmiştir. Ismet paşa başvekâlet dairesine giderek günün işlerile meşgul olmağa başlamıştır. Ismet paşa Ankaradaki vekillerle bir müddet görüşmüştür. Anadoluda teftişte veya mezu- niyet sebebile şehrimizde bulunan vekiller de Ankaraya dönüyorlar. Maarif ve gümrük ve inhisarlar vekilleri o Ankaraya avdet etmiş- lerdir. Adliye ve Milli müdafaa vekilleri de dün Ankaraya hare- ket etmişlerdir. Hariciye vekili bugün, dahiliye vekili de yarın hareket edecektir. içtimaına hazırlık Heyeti vekile pazar günü top- lanacak, bu içtimaa yeni iktisat vekili Celâl bey de iştirak ede- cektir. Içtimada iktisadi vaziyet ve ithalât ve ihracat meseleleri, görüşülecektir. Heyeti vekilenin ertesi gün de toplanması muhte- meldir. Heyeti vekilede ne gibi karar- lar verileceği tabii şimdiden bilinemez. Yalnız ithalât ve ihracat kararnamelerinde bazı değişik- likler icra edileceği şüphesizdir. Bunlardan şekil ve idareye ait olanları şimdiden yapılacaktır. Bir kısmının değişmesi kanun mese- lesi olduğundan bu hususta kanun ( Devamı ikinci sahifede )