21 Ağustos 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 7

Bizde ve cihanda iktisadi vaziyet Garpte hangi çarelere baş vu- ruluyor; bizde hangi usul. lere müracaat edilmektedir? > İMüderris Nizameddin Âli B. | te ilim dünyasında olduğu gi- MİLLİYET Ankara mekiubu Yüksek Ziraat Enstitüleri Ankara'da çiftçi Türkiye'nin Muhteşem bir fen müessesesi PAZAR AĞUSTOS in Halkevinde verdiği bir konfe- ransta, bizde ve cihanda iktesadi Yazi yetin umumi manzarasını tas- vir eden ilk kısmını dün dercet- i in bu vaziyet karşısın rilen çarelerden bahis i- hinci kısmını neşrediyoraz:| Çareler ç Oİktısat hayatını düzeltmek helerdir, Türkiyede hangi usul İere müracaat edilmektedir. Cihanda Cihanda, © buhranı bertaraf *tmek için bir çok çareye baş Yurmuşlardır. Meselâ İngilte- Te altından ayrılmıştır, gümrük “uvarları tesis etmiştir, Son za- Manda da buhranı imparator- ik içinde olsun boğmak mak- Sadile Ottavada bir imparator- iktisat kongresi aktediyor. Amerikada buhranı kredi ta- rafından halletmeğe çalışıyor- lar, Orada binlerce banka mıştır. Batan barkalari mali tahlisiye vasıtalarile tekrar ha- rekete getirmek istiyorlar. Ya- hi bankaların borçlarını hafif- letmek, onları borç verebilir ale getirmek ve böylece, ta Sarruf erbabının bankalardan “zaklaşmasının önüne geçmek Btiyorlar. Amerika merkez bankası (F.R.B.) bu tahlisiye işini üzerine almıştır. Batak bankaları kuvvetli | tahlisiye Vinçlerile kaldırıp onları işler hale koymak için cansparane surette çalışıyor. buğday ofisi adi verilecek olan g $iden büyük mikyasta buğday Satın alıyor, Bu surette buğday #iymetlendirmek istiyor. Almanyada vaziyet iy bir renk almıştır, Orada bir Fitler cereyanı çıkmıştır. Hit- ler cereyanının esaslı iktisat ga yeleri şunlardır; Tröst ve kar- tellerin devlete geçmesi, Mu- sevilerin tardı ve banka serma. Yesinin Almanlara intikali, Al- Manyada aşağı yukarı şu tas- nif yapılabilir. Orada, istihsal bizzat Almanların elindedir, fakat banka Musevilerin elinde ki milli sosyalist adını taşıyor, em istihsal sermayesinin bir kısmını devlete geçiriyor, ve hem de banka sermayesini Mu- sevilere bırakmayor. , Fransa, umumi bir konten- İantman sistemi içine girmiş- tir, Diğer sermayedar milletler de tedbirler alıyorlar. Umumi iki istikamet Fakat bütün bu tedbirlerin ulâsasını yapmak ve garp ser Mayedarlığınm nereye — gittiği Ve ne yaptığını — daha umumi "oktadan mütalea etmek icap *der, Denebilir ki garp serma- Yedarlığı iki istikamet arasında tereddüt devresi geçiriyor, İki istikamet şunlardır: Liberalizm 1 — Liberalizme rücu istika- Mmeti; Sermayedar memleketler serbest iktisadı yeniden , tesis ederler, Bugün takip edilen iktı $at, eskisi gibi yine beynelmi İlel bir şekil alır, Yani beynel Bilel ithalât ve ibracatı duran âmiller ortadan kal abiliyeti, gümrükler, ticaret mukaveleleri serbest esaslar da hilinde tanzim olunur. Ve bu De evvel başlayan fakat bugün üst üste bir takım ierle hassasını kaybeden ser- bestiye döner, Aatarki 2 — Autarki istikameti; Ser- İçin garpte baş vurulan çareler | Amerikan | Farmer-Board müessesesi çift- | dir. Bu surette Alman faşizmi, | lr. Paranın beynelmilel iştira | Surette cihan iktısadı, yüz © | takayyüt- | bi fırkalar dünyasında da te- şettüt vardır. İlim dünyasında, eserlerle yapılan mücadele, po- Nitika dünyasında fırkalarla de- vam etmektedir, Fakat henüz hiç bir memlekette vaziyet ta- vazzuh etmemiştir. Hiç bir İ memlekette iktisat politikası taayyün etmemiştir. Türkiyede Türkiyede vaziyet nedir? Bir taraftan cihan buhranı karşısında bulunan, diğer taraf tan kendi buhranile meşgul 0- lan Türkiyede nasıl bir iktisat politikası takip edilmektedir? Türkiyenin yüksek serma- yedarlık devrinde bulunmadı- ğı, Türkiyenin o sermayedarlık devrinin henüz başında bulun- i duğu söylenmişti. Şu hale gö- re, garbi şiddetle alâkadar e- den (serbesti) ve Autarki) 1s- tikametleri garpte telâkki olun- duğu şekillerde Türkiyeye tat- bik olunmamak icap eder. Garpteki gibi liberalizm ve autarki olamaz Garpte serbestti beynelmilel iktisat içinde şyuvarlanmak, İ garpte Autarki istihsal vasıta- larının fertte toplanması esası- na istinat ederek kifayet içinde mahsur kalmak — suretlerinde mütalea olunur, Türkiyede ik- i tısadın bu tarzda mütaleasına imkân yoktur. Diğer taraftan garp, tekev- vün © hastalıkları indedir. Garpte eski iktısadi hücum ka- biliyeti azalmıştır. Bu itibarla Türkiye hareketinde nisbeten | hürdür. Dilediği gibi iktisat in- kişaflarını yapabilir. | Zinde bir hale gelmek Bu iki esastan hareket ede- İ rek denebilir ki Türkiyenin ala- | bileceği iktısat politikaat, asır- ların teressübatr olarak kalan raf edilmiş Türkiyeyi zinde ale koymak ve ri kesi surette yapmak olabilir. Tür- kiyeyi zinde bir iktisat memle- keti olarak dikmek için Tür yenin tekmil iktısat birleştrilmek icap ediyor. Bu- İ günkü dağmık ve mütecezzi İ Brt hayatımızı, müdahale ol. madan, ancak uzun tecrübeler. den sonra birleşmeye sevkede- i biliriz. | Müdahale tâzem ! Halbuki en seri surette zinde bir memleket olmağa o mecbu- ruz, Onun içindir ki, bir yük- isek kuvvet 14 milyon ve hattâ daha fazla olan Türk nüfusunu sıkı surette birleştirmeli, ö nü- fusu, yekpare kütle haline koy- malıdır. Türk istihsali, bu usulle canlanır, Türk iktısa- dı ancak böyle beynelmilel t müvacehesinde dikilebi- wvetleri i Tir, Devlet Müdahale edecek yüksek kuvvet ne olabilir? Devlettir. Tanzim edilmiş, bu maksatla ihzar edilmiş devlettir. İ Türkiynin son zamanda İlen almış olduğu istikamet te budur, Devletçiliktir. Tatbikat Tatbikata bakılacak olursa, / iktisat sahasında (devletçilik İumdesinin gittikçe sistematik surette tatbik edilmekte oldu- ğu görülür, Sıra ile şu safhala- İrı zikretmek kabil 1 — Gümrüklerin yüksel- tilmesi, 2 — Kambiyonun mü- | rakal 3 — Kontenjantman j | usulünün tatbiki, 4 — Takas €- | sası, 5 -- Şeker, kahve; çayın ithalat inbisarı, 6 — Devlet Mayedar memleketler kifayet | fabrikalarının tevsi; 7 — De- #sasını kabul ederler, her mem | niz nakliyesinin devlet yardımi İsket hudutları içine > kapanır. | le icrası; 8 — Afyon ihracatı- İhtiyacının en mühimlerini ken | nın devlet yardımile yapılması, diki temin etmeğe çalışır. Güm | 9... Buğday fiatlarına devletin rükleri yükseltir, beynelmilel | müdahalesi, rabıtalarını keser, milli iktisadı | toh'noktalara götürür. Beynelmilel | kuvvetlere Garp, bu iki istikamet ara- | karşı fert, şirket, devlet Beynelmilel iktisat mücade- sındadır, Ne sarahatle bir tars- | İn, ne de sarahatle diğer tarafa | lesinde fertler zayıf kalıyor- henüz iltihak etmemiştir, Garp | lar. Türkiyede de fertler cesim yükseldi: | ANKARA, 16 — Çiftçi Tür-| i kiye'nin en büyük ilim mücsöse- | İ lerinden birisinin binaları bitti. Şimdi içine konacak fen aletler ve lâboratuvar edevatı | getirtili yor. Türkiye temel işlerinden bi- | risini bü müessesenin | bilgisine dayayacaktır. Bu müessesenin a- dı: Yüksek Ziraat Enstitüsüdür. | Çiftçi Türkiye ziraat bilgisin de çok geri kaldı. Ziraat mektep | leri Osmanlı Ziraat nezaretine ve onu takiben bizim idaremize bürokrat memur müesseseden pek ileriye geçme- di. Bazı yüksek istidatlar, toprak üzerinde çalışmak enerjisini — pek mahdut olarak — gösterdi- ler . .Cümhuriyetle beraber, İleri giftçilik Türk vatanına girdi Ço- rak topraklarda bilgi ve azim mamureler yükseltmeğe o muvaf- fak olurken, ziraat O sahasında arkada bıraktığımız mesafeyi hız ile almak için en kestirme yol- lardan yürümek icap etti. İhtiyaca © uymadığı ziraat mektepleri | kapat calarımın o müstaitleri imi yükseltmeğe, şubelerinde bir mü- tehassıs olmaya davet olunarak taharri vazifeleri aldılar. Toprak lar, sular, tohumlar, başaklar bi- | rer birer elden geçirilmeğe bes- | landı. Tetkik heyetleri, yüksek ihtisasları temsil eden profesör- | ler büyük seyahatler © yaparak | Anadoluyu karış karış tarıma- | ğa çalıştılar. Nihayet © bütün bu bilgilerin yetiştireceği “Modem | Türk ziraatçisi,, için bir ilim mü- essesesinin de temelleri bir taraf- tan atıldı. Ankara'nın eski ve tarihi Zi- | raat Mektebi binasının yanmda, Yüksek Ziraat Enstitüleri, mu- azzam bir ilim mahallesi kurul. | çinde vatanı kurtaran plâ izmişti. Tarihin iyi bir tesadüfü, iliğinin sarsılmaz te mellerini atacak olan ilim mesai. side burada başlayor, dün ens titüleri beraber gezdiğimiz Zi. raat Vekili Muhlis Bey, bu tesadü. fü büyük bir zevk ile bana ha- tırlattı. Yüksek Ziraat Enstitüsü, ted- risatı islah edilmiş, program kenarı, köşesi düzeltilmiş bir mektep değildir. Yüksek Ziraat Ensi kadro ve plânını dünya. nın en ileri nümunelerinden ve bizim ibtiyaçlarımızdan almış ve onu, daha kiymetli hüsusiyetler. İle kuvvetlendirmiş bir fen varlı dadır İ © Hocaları mesleklerinde salâ- mmm tröstler ve kartellerle karşı kar İşiya gelecek vaziyette değildir. Bu teşekküllere, ancak ya mü- İ şabih teşekküller veya doğru- İdan doğruya devlet karşı gele- İ bilir. Bizde müşabih teşekkül- İler olmadığına ve bunların te- kevvününe imkân görülmedi. ğine göre, harici kuvvetlere an- ! cak devlet karşı koyabilir. Çiftlikte süt, yağ, mahina kısımları ve çiftlik müdürü Kastamonu mebusu Tahsin Bey | hiyet ve ihti ecnebilerdir. inleri | bizim kıymetli gençlerimizdir. Bunlar | memleketin eski ziraat mektep | lerinde okuduktan sonra kendi | bıranşlarında çalışmış, hocalık et | miş ve ondan sonra senebi irfan müesseselerinde tahsillerini ik-| mal ettikten sonfa ekserisi dok- | tor ünvanını rak dönmüştür. Yeni ziraat talebeleri, bu fen müessesesinin — içinde, böyle | kıy- metli elemanların. yanında istik bale hazırlanmakladırlar ie © tanınmış Yüksek Ziraat mektebine gir- mek için lise mezunu olmak şart tr. Ondan sonra eğer kadrodan fazla talip çıkarsa bir müsaba- ka geçirmek te lâzim gelecektir. Bundan evvelki iki sene zarfında mezunları müsabaka mürnemat oden lise mahdut olduğundan yapılmamıştı. z Bugüne kadar yirmi altı genç müracaat ettiğine digi lik olan kadrodan cast vaki ola ” ba suretle bu sene müsabaka da açılması ihtimali çoğalıyor, de-| ektir. Geçen ve evreli “sene | giren talebenin yekün 34 tür. Bunlardan biri de İ mezunu bir hanımdır. Bu ler Gazi Orman çiftliğinde birer sene staj gördükten sonra, Yük sek Ziraat enstitüsüne geçmişler dir. Bu sene müracaat edenler i- ginde Erenköy lisesinden mezun Fahrünnisa ve Necmiye Eşref ve Bursa lisesinden mezun © Sıdıka Suat Hanımlar da vardır, ! Gazi Orman çiftliği lâalettayin bir çiftlik değildir. Bura An kara'nın nefes aldığı bir tek te- miz ve güzel gezme yeri, Anka- ra'am, İsaruzi ihtiyaçlarına sen bir ziraat ve ziraat ü i, Anadolu'nun ve, bunların üstünde de genç zirmatçt İ Kolordu ve birinci fırka kıt" genç- | - | 55 bin kilo un pazarlıkla alına 1932 gösterilmiştir. Taliplerin İzmitte Denizli'deki kıta münal yonuna müracaatları. Erzakın cinsi Kilo Kuru ot 380887 Arpa 627871 Saman 709240 Un 391590 Sade yağı 9095 Sığır eti * 55781 kilo sığır eti. İhale ta rihi 28/8/932 pazar günü saat 7. Teminat 837 L. Dörtyoldaki kıtaat için muk ığır eti kapalı zarf usulile | nda gösterilen gün ve l atte ihalesi yapılacaktır. Şi l namesini almak isteyenlerin İs | tanbul Ankara Adana Dörtyol | Satmalma komisyonlarına ve ya iştirak edeceklerin rile Dörtyolda satınalma misyonuna müracaatları, (618) (3709) » ». j atı ihtiyacriçin yaş sebze 27,868 fasulya, 27,868 patlıcan, | 13,544 bamya, 8685 kilo doma-| tes kapalı zarfla münakasaya | konmuştur. İhalesi 5-9-932 Pa- zartesi saat 11,30 dadır. Şartna meyi almak isteyenlerin o heri gün, münakasaya iştirak ede- ceklerin vakti muayyeninde ko misyona müracaatları, (672) (4097) ... Antalyadaki krtaat için aşa- ğıda cins ve mikdarı yazılı bir kalem erzak kapalı zarfla mü nakasaya konmuştur. İhalesi 5/9/932 pazartesi günü saat 15 tedir, Şartnamesi komisyon İ dadır. Taliplerin Antalya alım satım komisyonuna müracaat- ları, (679) (4121) Sığır eti 83343 kilo l ... İ Çatalca MST. MV. fırın odu İnu pazarlıkla alınacaktır, Tha- İesi 21-8-932 pazar günü saat | 15 te yapılacaktır, Şartnamesi ni almak istiyenlerin her gün | iştirak edeceklerin | de vakti muayyeninde komisyo | numuza müracaatları. (686) (4155) “»» K. O. kıt'aları : ihtiyacı için caktır. ihalesi 21:8-932 pazar- tesi günü saat 16 da yapılacak- sesli yetiştiren bir mektep ir Yüksek Ziraat mektebine gir- mek istiyen gençler burada bir sene za) İa, umumi ziraat, zi rant aletleri, ziraat aletleri * fab. rikası, meyvalı ağaçlar, sız ağaçlar, çiftlik idaresi Bük, inekçilik, koyunculuk atçe lık, arıcılık,bağcılık. çiçekçilik, tavuk şuluk, şarapçılık, yoğurtçuluk, pey. nircilik, ve rasat şubelerinde staj ler. Muallimler ve' çiftliğin müdü- rü Kastamonu 'usu Tahsin Bey bu gençlerle ayrı ayrı alâ- kadar ve meşgul olur. Burada staj yaparlarken gü- zel bir binada yatar ve okurlar. iftliğin ucuz lokantasında iste iklerini yerler. — Çünkü Ziraat Vekâleti bunlara yemek sinde, söthanesinde, atölyelerin. ay are çalışırlar, Ekme ve biçme ile meş gul olurlar. Bu suretle Yükmek Ziraat ens | ttüsünün kapımdan © yeni ve ileri ziraat hakkında az çok bir fikir — sahibi olarak © girerler, Enetitülerden ayrı bir mektubum da bahsedeceğim, Na. Ha, ır, Şartnamesini almak isteyen lerin her gün ve pazarlığa gire | ceklerin de vakti mua; inde komisyonumuza müracaatları. | (692) (4208) >. K. O. kıtaları hayvanatı ih- tiyacı için 28 bin kilo saman a- Imacaktır. Pazarlığı 22-8-932 pazartesi günü saat 15 buçukta yapılacaktır. Şartnamesini al- mak isteyenlerin her gün ve pa zarlığa gireceklerin de vakti | muayyeninde komisyonumuza müracaatları, © (697) (4213) “a Altıncı Kolordu ihtiyacı alınacak 20 ton kok kömürü i halesi 21-8-932 pazar günü sa- i | at 15 te yapılmak üzere tekrar pazarlığa konmuştur, Pazarlı - ğa iştirak edeceklerin vakti mu ayyeninde komisyonumuzda bu lunmaları. (687) (4156) ..» Çatalca müstahkem mevki kıt'atı için 5000 kilo sade Slemiiiekeiiy samiaiği Münakasası 5-9-932 pazartesi günü saat 10,30 dadır, Şartna- | üncü kolordu ilânlar l Manisa'daki kit'at için aşağıda miktarı ve ihale, suret ihaleği |) Smmm! tarih ve saatleri yazılı odün münakasaya konmuştur. Şartnamesi komisyonumuzdadır. Taliplerin 16 ıncı fırka satınalma komisyo | Merkez K. emrindeki mües. sösat ihtiyacı li kok kö İzmirdeki kıtaat ihtiyacı için aşağıda yazılı iki kalem erzak | | kapalı zarfla münakasaya konmuştur. İhale tarihleri hizalarında ihtiyacı için aşağıda isimleri yazılı senelik altı kalem erzak hizalarında gösterilen tarihlerde kapalı zarfla aya konmuştur. Taliplerin Denizlide satın alma komis- Ta. 29.B/932 Pazartesi 27/8/932 Çarşamba 93336 — 28/8/932 Cumartesi İ saya konmuştur. ihalesi 27-8. i yonuna müracaatları, nuna müracaatları, (642) (3908) ; ; N i perşembe günü saat 14:30 da Miktar o Tarihiihalesi (o Günü saati kapalı zarfla münakasası var- 484,990 69,932 Salı 16,30 da kapalı zarf (dır. Taliplerin evsaf ve şerai- 484990 “ e " ”um tini anlamak üzere het'gün ve 837,120 o 5/9/9352 Pazartesi 1 e e Panya al rl ” rin muayyen saatten evvvel tek 309,307 6/9/932. Salı — 15,30da aleni münakasa | pi gyektaplarile komisyona mü | “m racaatları, (6) (4239) » | Göz Hekimi 23. Fırka satın alma komisyo- nuna müracaatları. (660) (4022) | 03 Süleyman Şükrü | Ginsi Mikdarı Ihale tarihi © Günü © Saati iirinci sn! mütehassıs | Makarne 23,270 kilo 2778/052“ Cuninrtesi 10. : Patates 54402 kile oo 28/B/932 Pazar 14.) Kemalin yim Şe ! â — gate || Beyoğlu Orman Idaresin den; ç Müsadereli emvalden olup © Fındıklıda mahfuz bulunan 52 | (652) (4054) | şeki meşe odununun beher ce: Saat | Kisine verilen 184 kuruş bedel 8.| haddi lâyık / görülmediğinden 10 | müzayedesi bir halta müddet- 11 (le temdit edilmekle taliplerin © 8 | yevmi ihale olan 28-8-932 pa. İl 10 / Zar günü saat 16 buçukta Be. g | yoğlu kaymakamlığında müte i şekkil müzayede komisyonuna İ müracaatları, (4226) i Gün » meyi almak (isteyenlerin her gün, münakasaya iştirak ede-| ceklerin vakti muayyeninde ko misyona müracaatları. ( (673) (4098) Kitap, gazete ve Şİ İ K.O. ve | inci fırka kıt'ala- rı kuru soğanı pazarlığa kon-| muştur. İhalesi 22 —8 —932 pa at 15 te ihalesi! ktır, Şartnamesini' 'al- | mak isteyenlerin ber gün ve| pazarlığa iştirak edecelerin de | vakti muayyeneninde komisyo- numuza müracaatları. (684) (4126) EE EEE pa ÇE EE İY ye ir dr e rope ““. Diyarıbekirdeki kıt'at hay- vanatı için senelik 400,000 ki- lo kuru ot kapal: zarfla münaka Her türlü Fotoğraf va mala ret 932 cumartesi günü saat 10 da İ dır. Taliplerin Diyarıbekirdeki 7. K.O. satınalma Kom, na mü racaatları, (624) (3759) *.. Konyadaki kıtaat ve mües- sesatın bir senelik ihtiyacı olan sekiz yüz bin kilo kuru ot kapa lı zarf usulü © ile münakasaya konmuştur. 13 eylül 932 salı günü saat 15 te ihale edilecek. tir. Şarnamesini görmek iste- Niğde müstakil satın alma ko. yenlerin her gün komisyona ve | misyonuna o müracaatları ilân taliplerin vakti muayyeninde | olunur, (701) (4243) Konya askeri satınalma komis ik (702) | © Üsküdar ciheti kara nakli yatı pazalıkla yapılacaktır. İha İesi 24-8. 932 çarşamba günü saat 14,30 da yapılacaktır, Şart İE i alma! i eyenlerin er gün ve pazarlığa iştirak e- decelerin de vakti muayyenin de komisyonumuza müracaat. ları, (699) (4236), |, K.O. vel inci fırka kıt'aları için 400 bin kilo un pazarlığa konmuştur. İhalesi 24.8.9372 N , çarşamba günü saat 14 tn ya. Niğde garnizonundaki kıt'a | pılacaktır. Şartnamesini almak tın bir senelik (ihtiyacı olan | isteyenlerin her gün ve pazarlı (90000) kilo sığır eti | kapalı ğa iştirak edeceklerin de vakti zarf usulü ile münakasaya vaz muayyeninde komisyonumuza | olunmuştur. İhalesi 8-9-932 ta | müracaatları, (698) (4235) A Ekr Le ire rihine müsadif perşembe günü saat 16 dadır. o Şartnamesini görmek isteyenlerin her gün ve münakasaya iştirak edeceklerin (4241) “.. Konyadaki kıt'at ihtiyacı i- çin 200.000 kilo un kapalı zarf usulü ile münakasaya konmuş- tur. 14 eylül 932 çarşamba gü- nü saat 15 Şartnamesini görmek istiyenle rin her gün komisyona ve ta- Hiplerin Konyada Sa, Al, Kom. müracaatları, (703) (4244) *. |