3 Nisan 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5
MİLLİYET PAZAR Iran mektupları: 21 sünü nasıl kandırır ? Vefat eden zenginlerin evinde “Terhin,, dedik- leri merasim nasıl yapılır?. m Tahranın meşhur kapularından biri. TAHRAN, (Milliyet) — İranın Garp medeniyeti ile te- mas etmemiş, daha doğrusu temas fırsatını bulamamış olan fakir halkı, çok temiz kalpli insanlardır. Bilhassa İran köy lüsu; misafirperverlikte Türkle r andırır. (Mihman) onun için adeta mukaddes sayılan bir şeydir. Köylü sınıf, çalışkandır da. Bü tün sene, karnmı doyurabil, mek gayretile, geceli gündüzlü Şalışır. Mütehammil, cefakâr, kanaat ehli ve sabırlıdır. Dünyada çektiği zahmetin mükâfatını ahrette “Ehli Beyt,, şefaatinden bekler. Ahuntlara candan bağlan. mıştır. Köylü, bu bağlanış zünden birçok maddi fedai lıklara katlanır. Hemen her köy, bir, hattâ birkaç ahundu beslemek © mecburiyetindedir. Ahuntlar, kendilerini köylüle- re sade besletmekle kalmaz, Muska yazmak, dua etmek gi- bi bahanelerle köylünün zaten Pek az olan kazancına da ortak olurlar, Şah Hazretlerinin Ahvunt | Düfuzuna çok yerinde olarak | indirdikleri darbeden, henüz | köy ahvuntleri hisselerini alma muşlardır. Maamafih, şüphe yok ki ya kında sira onlara da gelecek- tir, Cahil köy ahuntları halkın “fkâr ve akidelerini daimi mü rakabe altında bulundururlar. Açık fikirli birini görseler, he- Men (Küfr) yerine kadar varır lar, Onlarca matlâp olan $€y, Balkın muhitine karşı men lâkayt olmasıdır. Yede, bugüne kadar, hiç çalış- | Madan, rahatça yaşamanın yo- | unu bulmuşlardır. | Şikeste nedir? İranda tüccar ve mühim bir kısmı bizim arap Harfleri zamanında kullandığı” mız rakamları bilmezler. a kamları, kendilerine o mahsus ir takım işaretlerden eptir. Maamafih, son seneler zar- İinda, yetişen nesil, bu rakam ları kullanmıyorlar. Hattâ, ba- 71 ticaretbanelerde, şimdiden | Üütin rakamları istimal eden | Zençlere tesadüf edilmektedir. Eski İranlıların yazısı da, Şok karışıktır. Şikeste dedik- i tarzda yazılan bu yazı, ade ta üfüri i il te yazıya ri Sin yakında bu da tarihe karı sacak demektir. Terhim Vefat eden müteber İranlı- Nin evinde; aile halkı, eş dost toplanır ve diğer bir çok davet | M. ilerin huzurunda ölünün ruhu" Ba Fatihalar gönderilir. Bu me- tasime Terhim derler. z Terhimlerin üç gün devam | “tikleri olur. Tah Tebriz, | Rest gibi büyük » ? İ himler, gazete ile ilân edilmek tedir, İ — Terhim için evin en büyük İ odaxi sshe3- odilk. Davetliler, esnafın mürek- | rine diz çökerler. Ve merasim başlar. İlk olarak, davetlilere birer bardak çay sunulur, üzel sesli hafızlar, yanık birer aşir okurlar. Hep birden, merhumun ruhuna ( fetihalar gönderildikten sonra, tekrar çaylar ir. Ve bu arada ölü- nün yaptığı hizmetlerden, me- ziyetlerinden bahsedilir. Azer- baycan taraflarında £ yapılan terhimlerde davetlilere Âbıgüşt pişirerek nihar dedikleri öğle ziyafeti vermek âdeti vardır. Bazen Kerbelâ, Meşhet gibi mukaddes şehirlerde vefa! denlerin hatırasını teyit de terhim yapılır. Yemin için İranlılar, vara yoğa yemin İetmeği sevmezler. Yemin, an- İ cak ihtiyaç hissedildiği zaman lar ed İranlının en büyük yemini Ali ve hünu mübareki Hüseyin namına ettiği yemin- İdir. , bas, hakkına da ant içi i e kuvvetli yemin Buradaki beş- lerden maksat Hazreti Muham metle Ali, Fatma, Hasan ve Hüseyin'dir. Müşkül dakikalarda en ziya de sahip zaman hakkına yemin edilir. Sahip zaman, Mehdi'nin »- dıdır. Evvelki mektuplarımda tafsilâtile anlattığım gi ruç etmek için kıyametin kopa cağı güne intizar eden on ikin- ci İmam (OMehdi, İranlıların itikat (zincirinde en kuvvetli halkalardan bi teşkil eder. Mehdi, tıpkı bir “Hızır,, dır. Umulmadık bir zamanda ansızın yetişecek ve ümmetleri felâha sevkedecektir. İranlılar, bundan maada İ Bihakki hudâ, Bihakki kur'an, Bihakki peygamber tarzında da ant içerler. Elili Beyt erkânının günleri İran şehirlerinde sık sık dük kânlar kapanır, Sorunca enlar sınız ki o gün ya Ehli Beyi erkânından birinin vefat etti- gi, yahut on iki imamdan vir tanesinin dünyaya geldiği gün- dür. İranda bu nevi günler bazan dini birer bayram mahiyetini alır. e şe —— Meşhur çivitçi geldi, gitti Meşhur çivit . Koman evvelki gün bir"sey yah kafilesile birlikte şehrimi- ze gelmiş, akşam avdet etmiş- tir. Holanda sefiri İ Ankaraya gitti | Holânda sefiri M, Van Ke- İWiteh Versıhuur dün akşam hu: | Beyt |; Her yerde elektrik sandalyası kullanılmamaktadır | 3 NİSAN | Müttehidei Amerikada dört türlü Ahundlar İran köylü-| idam usulü tatbik edilmektedir 1932 Elektrik Salben izm, BE © Kursuna dirilme, WEE Gazile inek. WE Miebbed kapris. BM Müttehidel Amerikadaki muhtelif hükümetler dahilinde tatbik edilen idam cezalarını gösteren harita. Amerikan hapishaneleri sade- ce munzzam teşkilâlâr ilede ğil, arasıra içlerinde çıkan isyanla rr ile de maruftur. Bu hapishane- lerde her mahkümun bir odası ve demir karyolası, ma | rafından kabul edilmiştir. Yirmi hükümet dahilinde ise bizdeki gi bi iple asmak suretile tatbik edi- Nevada hükümeti dahilinde ise mahküm bir odaya konularak gaz ile ihnak edil ut müeb | ya kurşuna dizilir ve beden hapsedilir. Sekiz hükümet dahilinde idam cezası yoktur. mahkümler ölünceye kadar hapis hanede kalırlar. Daha az korkunç olmayan bu son cezaya mahküm | olanlar, hapishanede | ıslâhı hâl ederlerse, gi rinde affedil. diklerini bile görürler. Oklohama hükümeti dahilinde ise, yeni bir usul tatbik edilmek ü- zeredir. 1931 nisanında (kabul edilen bir kanuna göre, mahküm maz. Bu adam, cemiyete karşı cür münü ödeyecektir. Amerika'da tatbik edilen ölüm cezalarından bir kaç tanesini am- dilmeyen höcreye girinceye kadar yanlarında kalmışlardı. Delikanlrla- | rin son yemekleri pek mükellefti. Pi Tiç ve kaymaklı dondurma istemişler di, Büyük bir iştaha ile bir kaç pi liç yediler. Nevada hükümeti dahilinde bo- ğucu gaz odası... Gazla ölüm mülâ-| yim olmakla beraber urun “rü. yor. | dı. İçindeki heyocanı saklayarak, me | tanetle yürüyordu. Cellât bilekleri ni ve ayaklarını sür'atle sandalyaya | raptetti. Elektrot miğferini başma geçirdi. Cellâdin muavini bağırdı: “Tamam!” Cellât, elektrik düğmelerini ve kol larını saklayan bir paravananın ar. kasına geçti ve kolu kaldırdı. Binler ce volt kuvvetindeki elektrik cere- yanı mahkümun vücudünden geçti. Mahküm müthiş bir hamle ile yerin den sıçrar gibi oldu. Adeta bağları- nı koparacakmış gibi gerildi. Miğfe- rin altından biraz duman çıktı ve bu | böylece dört dakika devam etti. An. | 4. İpleri kopan bir yük gibi vücut, dah adoğrusu cetet sandalyaya y seti 5 İn ARKAN SA AS ve secedi muayene ederek ölümü tesbit ettiler. Bir muhafız önünde ayakları tekerlekli bir masayı ite- rek geldi. Cesedin bacak ve kollarm daki bağlar çözüldü. Başındaki miğ- fer alındı. lünün çehresi sakindi. Sanki mahküm uyuyor gibiydi. Sandalya- dan kaldırdılar, masanın üstüne koy dular ve açılıp derhal kapanan bir | küçük kapıdan bu suretle otopsi sa | lonuna götürdüler, İ Bu defa da idam salonunun met bal kapısı tekrar açıldı ve bir rahi- i işi Sıra Fernandi'ye gelmişti. Mahküm başıile bazır bo a Elektrik | sandalyesi. Mahküm ellerinden bacaklarından — buraya Bağlanıyor ve ücudandan cereyan geçiyor. lunan yirmi altı gazeteciyi selâmla- | dı. Sonra hapisane müdürüne döne müteheyyiç olan cellât, belli etmek İstemediği heyecanı içinde miğferi İ yerleştiremedi. Fermamdi: ! — Haydi haydi cabuk © bitirin. Ben yüzümde tebessümle ölmek is- tiyorum, dedi imdi en genç olan Bolger'e sıra İmişti.. Maktule ilk defa o kurşun sıktığı için, en son o ölecekti. O da Gülerek ölüyorum” ntişambrda üç anne, cesetleri alıp mezara | götürmek için bekliyorlardı. Bu üç idam hük- mü | Neyork'taki meşhur Sing Sing hapishanesinde 13 kânunu- evvel 1930 da infaz edimişti, Şimdi birde Tony Magnicine, Cari Nazello ve John Messimo'ye gelelim. Bunlarda ayni günde sal ben idam edilmişlerdi. Bunlar bankayı soymağa balkmışlar, bu eomada iki kişiyi öl ve üç kişiyi yaralamışlardı. İdam hükmü Missuri'de hükümet hanesinde infaz edilmişti. gE > Magnicio urun mukayese- | lerden sonra en üzel ayakkapla. rını intihap etmişti. “Ölüm hücresi denilen hücreleri, idam plât for. munun bulunduğu yerden kırk beş adım ötede idi ka arkalarını çev Bir şey istey sorulse. Bir 3ey söylediler. Kendilerine ayaklarının altında birden bire mahküm ları boşlukta. sarkıtacak. olan tahta kapağın üzerinde yerleri gösteril di. Bu tahta kapak kenarlara 5€- rit halinde siyah böya vurulmuş bir #murabbala işaret edilmişti. Yukarı- daki koca kalastan bu murnbbalara doğra ucu ilmikli birer ip sarkıyor du, raki arkasn dindü pi” ENNE ELİ hapis ELEĞİ 4 FOR Ma LE 7 in Her halde tanıdığı birkaç sima gör üş olmalı ki, onlara karşı gülüm- — Allaha ssmarladık, cümleye allaha ısmarladık, diye bağırdı. Mahkümlerin sağında birer cel- lât duruyordu. Adam başma bir cellât!. Sağdaki adamlar ipleri ya- kaladılar. Mahkümler sükünetle on larn bakıyorlardı. Cellâtler ilmikdi ipleri mahkümlerin boyunlarına ka- dar indirdiler ve ilmikleri geçirerek tanzim ettiler Nazello: “Haydi çabuk olun!,, dedi. Ötekiler seslerini çıkarmıyor. lardı. Celiât Toni'in gözlerini bağ larken mahküm: — Yavaş yavaş! dedi, benim ar kadaştm gibi acelem yok! Bu da yapıldıktan sonra mahküm | ların başlarına siyah birer külâh ge | girildi. Daba bir kaç saniye ömürle- ri kalmış olan maskeli haydutlar titrediler. Ondan sonra cellâşlar mah kümların ayaklarını bağlağılar, U- zalıtan bir elektrik zili duyuldu. Beş cellât beş düğmeye basacaktı, Bu düğmelerden ikisi boşa gidiyordu. Bu surele cellâtlar “belki de boşa basmış, yani bu suretle kimseyi as- mamış olarak” müteselli | olacaktı. Bu iş yüz sene gibi uzun sürdü Zil İere basılınca, elektrikli kapak mah kümların ayaklarının altından verdi. Üçü birden boşlukta sallan- dılar. Tony ve Nazello öldüler. Me- ssino bir müddet kıvrandı ve niha- yet sükünet buldu; altında birer haç parla; Gazla ihnaka gelince, bu usul ö- tekilerden daha mülâyım mı, değil mi? Bu daha korkunç gibi görünü. yor, Fakat su | tafsilâta nazaran, mahküm sür'atle kendini kaybedi- or. 7“. kurmrbaz ve katil Bob White asılacaktı. Son gecesini muhafızlar. la kumar oynamakla ve kendisini bekliyen akibetle alay etmekle ge- girmişti. Ölüm odasma | götürüp, bir diyeceği olup olmadığını sorduk ları zaman: Evet var, dedi, bir gaz maske gibi işin çabuk bitirilmesini istedi. Sant 4,35 te oda sımskı kapatıldı. hükümeti Connecticut de salben idam usulü kullanılmak- tadır. Beş cellât kullanılır. Kizin astığı belli olmaz. Bu odanın duvarlarında dışarıdan içerisini görmeğe müsait kalın cam | dâhilin- scereler vardı . Bu pencerele- rin önünde, içlerinde iki kadın oldu içeriye bakı- Lindberg'in çocuğu sır oldu, gitti Şimdi de Avrupada aranıyor Yukarıda Charles Lindberg, sına yarayan merdiven polis men tarafından tedkik ed HOPEWLL “Yeni Jersey,, | bulunduğunu ilân eylemi: 2 (A.A.) — Polis idaresi, dev | NEVYORK, 2 (A.A.) let zabrtası âmirlerinden birisi | Nevyork Mirror gazetesi, Lind nin , Lindberg'in, çocuğunu ye | berg'in yavrusunun sihhatçe ni bir iz üzerinde aramak mak | çok iyi olluğunu ve yeni müza sadile geçen hafta Avrupaya kerelerin çok yakında başlıyaca müteveccihen vaj binmiş ol | ğını mevsuk bir membadan is- duğunu ve Amerikada birçok | tihbar etmekte o bulunduğunu yeni izlerin takip (edilmekte | yazıyor. Berberler idare heyetini seçtiler Berberler cemiyeti idare heyeti incihabı dün cemiyet merkezinde yapıl- mıştır. Berberler cemiyeti geçen sene bidayetindenberi bir çok karışık- Jığa sebep olmuş ve nihayet heyeti idaresi istifa etmişti. Yeni heyeti iderenin bu halın önüme geçebileceği ümit edilmektedir. Davet Beylerbeyi Gençler spor ku lübü riyasetinden: Görülen lüzum üzerine ku- Vübümüze mukayyet âzayi fa- ale ve hâmiyenin 8 nisan 932 tarihine müsadif © cuma günü C. H. Fırkası Beylerbeyi ahi ye merkezi salonuna teşrifleri ehemmiyetle rica olunur. m len beyaz mahkümdur. İki sene ev vel de iki Çinli bu suretle idam edil mişlerdi. İlâve edelim ki, bu Çinli. Oda kapatıldıktan sonra gaz bir | İ den bire içeriye hücum etti. Gülüm gazdan bir nefes | İ siyin mekköm, alınca bayıldı 445 te yani on dakika | sonra gaz maskeleri ile höcreye girdiler ve cesedi muayene ile mahkümun öldüğünü tesbit ettiler. Bu gaz Si- yanür dö potasyom ile hamızı kib- ler ölüm odasına birkaç gün evvel sokulmuşlardı ve orada — derin bir manevi ıztırap içinde her dakika ölümü beklemişlerdi. ne za man salıverileceğini — bilmiyorlardı ve gaz höcreye girince birden bire boğuldular, Bu rezalet öyle bir kıyamet ko- pardı ki White karşı ayni usul tat- edilmedi. , İste Amerikadaki Sidem usulle. Atinada bir kadın asılacak dan birbuçuk ay evvel Atinada müthiş ve esrarengiz bir cinayet olmuş, Atanaşula isminde zengin âile reisi, yatak odasında öl- dürüldük ii lanmış ve bohçalar içinde bir neh- re atılmıştı. Yunan zabıtası bu müthiş cina- yet üzerine tahkikata başl maktulün genç ve güzel karısı madam Fula ile annesini Artimi- si, hizmetçi kızını ve bu kızın ak- rabasından on yedi yaşlarında bir genci yakalıyarak maznun sıfati- Je mahkemeye tevdi etmişti. Bu müthiş cinayetin muhakeme si bitmiş ve Atanaşulanın genç ve güzel karısı ile diğer maznunlar tarafından ken öldü: müşterel lürüldü- ğü sabit olmuştur. Tefhim edilen karara göre, kocasını öldüren ma dam Fula idama, annesile hizmet- ci kız müebbet küreğe ve hizmet çinin akrabası genç oğlan da yir- mi sene hapse mahi , Karar tasdik edilir edilmez küm infaz olunacaktır.
