3 Nisan 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNCi SENE No. 2*41 Sahip ve Başmuharriri YUNUS İDARCHANESİ: kar*ı<uri» dam İstanbul Cumhurivet l Posta kıılusn: N° 2 4 6 Basmuharrir : 22366 Tahrir müdörü • 23236 ' 30472' tdam muduru 22365. Matbaa Cumhu Iktisat Vekilinin hazırladığı lâyiha PAZAR 3 NiSAN 1932 ABONE ŞERAİT3 | MÛDDET: İTÜRKİYE IÇİN HARİÇ İÇIN'İ Seneliği : 1400 Xr. 6 Aylığı • 750 Kr. 3 Aylığı ; 400 Kr. 1 Ayiığı: 150 Kr. 2700 Kr.*: 1450 I: Nushası faer yerdeff = 5 Kııruştur' Kııruştur'^ Bekârlık Vergisi Ihdasından Sarfınazar Ediliyor Yapılması elzem tlk işler Biz buğday istihsalinde ihracatçı memleket olmalı mıyız, olmamah mıyız? Bu üeriye ait bir mes'eledir, ve buğday işinde ihracatçı memleket olmak ta zannolunduğu kadar kolay bir şey değildir. Şimdiki vaziyete bakarak şu hakikati tesbit etmek bize göre en amelî hareket olur. Biz buğdayda ihracatçı bir memleket değiliz ve hâlen dünyayı sarsan buhran içinde huamn teşekkür olunur ki buğday ihracatçısı bir memleket değilmişiz diyeceği bile geliyor. Uç buçuk kilo fazla buğday istihsal ettiğimiz için buğday maddesinde bile cihan buhranının hezeyanlarına karıştık. Ya hakikaten fazla istihsalimiz olsaydı halimiz acaba ne olurdu? Hakikati halde ne kadar buğdaya ihtiyacımız vardır, ve istihsalimiz miktan neden ibarettir? Elde beniiz hakikî istatistikler yok»a da Türkiye'nin buğday ihtiyacı 21 milyon kental olarak tahmin ediliyor, ve iki eneden evveline gelinciye kadar Türiye bu ihtiyacmı temin edecek kadar buğday istihsal edemediği için ha • riçten buğday dahi ithal ediyordu. İki «enedenberi ise ihtiyactndan biraz fazla buğday istihsal ettiği için bu fazla üzerinden bir miktar ihracat ta yapabilmekte ve ondan dolayı çok f ena bir tesadüf e tedbirsizliklerimi zin de inzimamile şimdi belâların en büyüğü içine düşmüş bulunmak • tadır. Geçen seneki buğday istihsalimiz 31 milyon kental olarak tahmin edildi. Bu sene ise %35 nisbetinde zeriyat noksanı var. Binaenaleyh tabiat şeraiti çok muvafık zuhur et mek şartile önümüzdeki hasatta ihtiyacımıza yeter yetmez derecelerde Knfrd^T" î»lîl«o«»I oJ*«o0İa Jcıncb »ltur Afyon ihracatı için bir müstahsiller inhisarı Izmir ve İstanbul afyon tacirleri dün hararetli bir içtima aktettiler Dünkü Meclis müzakeratı Ziraat Vekili, Sırrı Beye ceva" veriyor Komisyon ret kararı verdi! Bekârlık vergisi ihdası fayda temin etmiyecek! Bekârların adedi 181 bin kadardır, bu miktar 50 bine kadar düsebilir Afyon tacirlerinln dünkü içümamdan bir intiba içtima aktetmislerdir. Bu içtima a Ankara 2 (Telefonla) Afyon tüccardan Ragıp Bey riyaset etmiş, ihracatının müstahsillerden mürekiçtimaın maksadı Izmir tüccarlarınkep bir inhisara tevdii hakkinda tktisat Vekâletince hazırlanan kanun dan Ali Bey tarafında hazıruna anlatılmıştır. Ali Bey demiştir ki: lâyihası Heyeti Vekileye sevkolun « 1931 senesinde istihsalâtımız muştur. (8500) sandıktır. Halbuki Avrupa Afyon tacirlerinin dünkü içtimaı tzmr'den gelen afyon tacirleri dün bizden (2500) sandık satın almak • tadır. Yugoslâv'lar iki senedenberi saat dörtte Istanbul'daki tüccarla(Mabadı 2 ınci sahifede) rın iştirakile Ticaret Odasında bir Ankara L (Telefonla) Meclis saat 2 de toplandı. Evvelâ Ziraat Vekili Muhlis Bey Kocaeli meb'usu Sırrı Beyin ayçiçeği tohumu zeriyatı hakkındaki sualine cevap verdi. Muhlis Bey memleketimiz deki nebatî yaf Ziraat Veküı Muhlis B. fabrikaları adedinin 14 olduğunu, bunlardan İzmir'deki Turan fabri kasınm ayçiçeği kullandığım, bu fabrikanın ayçiçeği zeriyatını tamim için 30 ton tohum getirterek ziirraa dağıtacağını Vekâlete bildirdiğini, Vekâletçe müsaade verildiğitıi söyledi. Vekâletin nebatî yağ fabrikaları adedini arttırmak işine çok ehemmimemur edılen komisyon azalanndan yet verdiğini, tohumlardan yağ is • Nufusumuzu norumak için tetkikat icrasma Rejit Galip B. Alâettin Cemil B. Necip Ali B. tihsali mes'elesinin son tohum kon Ankara 2 (Telefonla) Fırka ta 181,000 küsur bekâr vardır. 25 ya • gresinde konuşulduğunu, kararlar sına kadar olanlarla maluller aynlverildiğini ilâve ederek Vekâletçe ay rafından bekârlık vergisinin tetki çiçeği tohumu getirtilerek dağıtmak kine memur edilen komisyon bugün dığı takdirde bu yekun 50,000 ade • mes'elesinin düşünülmediğini bil toplandı. dine düşecektir. dirdi. Bunu nazari dikkate alan komisYapılan tahminlere göre memle (Mabadı 2 inci saMfede) ketimizde 20100 y9^ arasında Cevap kâfi görüldü. \ Eğer mahsulde feyiz ve bereket olmazsa istihsalimiz ihtiyacımıza yetmiyecektir. O vakit adına ziraat memleketi dediğimiz bu diyara hariçten buğday da getireceğiz demek olur. Buğday istihsal etmiyeceğiz de onun yerine başka bir kıymet mi ikame etmiş olacağız ki hariçten getireceğimiz buğdaydan müteessir olmıyalım? Hayır, öyle bir şey yoktur. Zaten ihtiyacımıza yeter yetmez bir halde bulunan buğdayı kendi lâkaytlığımız neticesinde kendi elle rimizle baltalamış olacağımız için onun yerine hiç bir şey ikame etmeden harîcin buğdayına muhtaç olacağız, ve bu hesaba harice ekmek parası olarak milyonlar ödiyeceğiz. Zaten fakir olan bu memlekette bir de ekmek parası olarak harice milyonlar vermeğe takatimiz var mıdır? Bu da ayrı ve pek mühim bir noktadır. Eğer buğdaya karşı lâkayt kalmakta devam edersek bu hareketin sonu memleket iktisadiyatı için mutlak bir iflâsa müntehi olmak ihtimali yok değildir. İktisadiyat ile ma • liyat arasındaki münasebetlerin sıkılığı üzerinde ise ısrara lüzum görmiyoruz. Şehir Meclîs[dün açıldı Azaya tevzî edilen 932 bütçesinin çarşamba günü müzakeresine başlanıyor Bundan sonra Belediye memurla rının tekaüt kanununa göre tekaüt maaşı alıp almıyacaklarımn tefsiri tezkeresi okundu. Salâhattin Bey (Kocaeli) Be Iediye memurlarının mukadderatına taalluk eden bir mes'elede Bütçe Encümeninin bir karar vermiyerek müstenkif kalması doğru değildir. Bu mes'ele tekrar Encümene iade o Iunmalıdır. Bütçe Encümeni reisi Hasan Fehmi Bey (Giimüşane) Bütçe Encümeni her hangi bir mes'ele üzerinde ça lışmaktan kaçınmış değildir. Yalnız Belediye kanunu üzerinde tetkikat yapan Dahiliye Encümenidir. Bunun orada tetkiki lâzımdır. Süleyman Sırrı Bey (Yozgat) Kanunun aslı muhtelit bir encümen tarafından tetkik edilmiştir. Tefsi rin de bu encümen tarafından yapılması lâzımdır. Mustafa Bey (Çorum) Eski mülkiye tekaüt kanununun mer'iyeti (Mabadı 4 uncu sahıfede) Belediye memurlarınm tekaüdiyesi Talih kuşu kime kondu? Birinci kumbara ikramiyesini, babası kadro harici kalan bir çocuk kazandı Iş Bankasının, halk ve mek tepliler arasın • da tasarruf fîk • rini takviye maksadile, kumbara sahipleri arasın da senede iki defa çektiği kur'alıın 1 nisan ke şidesinin yapıldığını yazmıstık. Bu kur'a netice sinde 22 kum bara sahibine mecmuu 2500 liraya baliğ olan ikramiyeler isa bet etmiştir. 750 liralık Bırınci zkramıyeyı birinci ikrami ye şehrimizdeki kumbara sahiplerinden (25384) nu maralı kumabara sahibi Macide Mümtaz Hanıma isabet etmistir. Macide Mümtaz H. 13 yaşında sevimli bir çocuktur. Usküdar kız san'at mektebi birinci sınıf talebesindendir. Pederi Müskirat Inhisar I Bütçe tetkikatı Önümüzdeki hafta Fırka ve Meclise geliyor Ankara 1 Bütçe tetkikatı önümüzdeki hafta içinde Fırkaya ve Millet Meclisine intikal ede • cektir. Kesilen buhran vergisi ve kesilmesi kararlaştırılan tekaüdi • yeden sonra memur maaşlarından başka isimlerle tevkifat yapılacak değildir. Teşviki sanayi kanununun baştan başa tadili, evvelce kabul e dilen muafiyetlerin tamamen ilgası tasavvuru da yoktur. Yalnız sanayiin inkişafını te min etmek gayesinden uzak bulunan muafiyetler kaldınlacak tır. kazanan Macide Mumtaz Hanım ve kumbarası daresinde memur iken kadrolarda yapılan tenkihat münasebetile son günlerde açıkta kalan Mümtaz Beydir. Macide H. iki senedenberi para biriktirmektedir, yalnız kendi harçILÛtfen sahifeyı çevirinti) IIIIMIIinilllHllllllllllllllllllllllllllllinilllllllMllllllllliimlllllllllillllllllllllHIIIIIIIIIIII'lllllltllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIUIIlllillllllHIIIIHUIII Türkiye için fazla buğday istihsaImden korkmıyalım. Yukarıda işaTet ettiğimiz veçhile evvelâ o zaten kolay bir şey değildir. Saniyen dünya buhranı denilen afetin buğdaya taalluk eden kısmı da ilânihaye bu halde devam edemez. Bizim gör düğümüze nazaran Anadolu'nun bir çeşit buğdayı istikbalde cihan piyasalarımn en namlı mataını teşkil edecektir. Bu buğday Türk buğdayı diye şimdiden Amerika'y» intikal etmis bulunuyor. Ancak onun en iyisini gene Anadolu'nun yayla top • rakları ve Türk yayla köylüleri yetiştireceklerdir. Bu buğdayın ne olduğunu görmek istiyenler Ankara'da Gazi çiftliğinin ambarlarını ziyaret edebilirler. Hiç bîr altın haznesi insana bu temaşa kadar büyük ve canlı zevk veremese gerektir. Biz fazla istihsalden değil, eksik istihsalden korkalım, ve buğday mahsulümüzün şimdilik hiç olmazsa kendi ihtiyacımıza yetecek hadden aşağı düşmemesine bakalım. Fiatlar şimdiki gibi yok pahasına denilecek halde olursa bu fena netice mutlaka zuhur edip gelecek ve hayatımızı ciddî surette tehdit eden çok meş'um bir âmil olacaktır. Zaten bugün içinde yüzdüğümüz zorlukların büyük kısmı bu âmilden ileri gelmektedir. Köylü buğdaymı 5060 paraya satmağa mecbur olduğu zaman Türkiye'nîn yarı halkınm ellerî böğürlerinde kalmış olduğuna hükmedilebilir. Köylüye lâakal 5 kuruşa Şehir Mec lisi, nisan iç tima devresine dünden itiba ren başladı. Celse birinci reis vekili Sa dettin Ferit Beyin riyasetind»» açıldı. Darü Dunku açılış içtimatndan iki intiba Şehir Meclisi Bütçe Encümenine verildi. Bun lâceze ve Ka Iara nazaran 1930 senesi için Karaağaç müessesatı 930 bütçeleri hakkındaki Daimî Encümen hesa raağaç müessesatının 1,240,000 ( Mabadi 6 tnct sahifede ) bı kat'î mazbataları okunarak ııııtrıııııııııııı ımıımııııuımımıııııııııııı ıımıtıııiııı HIIII ıııııııımıınımıııı Halkevinin temsil subesinde mal olan buğday 5060 paraya satı lırsa bu neticeden daha tabiî ne olabilirdi, ve ne olabilir? Demek mes'ele ikidir: 1 : Buğday istihsalimiz lâakal kendi ihtiyacımıza yetecek hadden aşağı düşmemeli. 2 : Buğday behemehal köy • lüye az çok kâr verecek bir fiatla satılmalı. tki mes'ele ki birîncisinin tahakkuku ikincisinin teminine baelıdır. tkincisini temin etmek içinse icap ettikçe bizi piyasaya nâzım ve hâkim kılacak tedbirler almağa ihtiyaç vardır. Bahis buraya geldikçe hep ve belki de haklı olarak ambar ve silo noksanının ileri sürüleceğini görüyoruz. Evvelce bir kere daha söylemiş tik, ve şimdi bir daha tekrar etmeğe ihtiyaç hissetmiş bulunuyoruz: İlk iş olarak hemen bu ambar ve silo teş kilâhna bari karar verelim. Bunun için büyük değirmenlerdeki buğday muamele vergisine bir misli zam yapmakla yapılacak tesisatın karşıhğın da bulmuş oluruz. Bu kadarcık zam ekmek fiatında 10, nihayet 20 para gibi bir fark ya ihdas eder, ya etmez. Bunun olsun çok görülmiyeceğini tahmin etmek isteriz. Ancak teşebbüsün ehemmi yeti büyük olacaktır. Çünkü bu suretle biz nihayet buğday mes'elesile iştitrale karar vermiş olduğumuzun asikâr bir delilini vermis olacağız. YUNUS NADİ iııınııııııımıııııuı ıııııııııınıımmııııııı Sa. Şükrü Bey Muhtelif suallere sükutla mukabele ediyor Ankara 2 (Telefonla) Sa raçoğlu Şükrü Beyle görüştüm. Sabık Maliye Vekili kuponlar mü zakeratı ve bunu diğer bazı an laşmalar da takip edeceği şayi aları hakkındaki suallerime sü • kutla mukabele etti. Yakında Paris'e gideceğim muhakkaktır. Fakat ne vakit gideceğimi ben de bilmiyorum.» Dedi. San'atkârlar Halkevindeıçtima halinde bulunduğunu söylemiştir. Halkevi temsil şubesinin ilk içtiBundan sonra intihabata geçil • maı dün saat 15 te, Halkevi salo miştir. Bedia Müvahhit H. ve M. Kenunda, Hâmit Beyin riyasetinde akmal Bey tarafından yapılan rey tastedilmiştir. Darülbedayi san'atkârnifi neticesinde sırasile Raşit Rıza, larından biv okları bu toplantıda haErtuğrul Muhsin, Celâl Tahsin, Rezır bulunmu^iardır. Hâmit Bey ev fik Ahmet ve Hüsnü Beylerin şube velâ şubenin faaliyeti ve gayesi et komitesi azalıkları için seçildikleri rafında izahat vermiş, gençliğe istianlaşılmıştır. nat edecek olan temsil şubesinin her Bu hafta içinde Halkevi müzeler şeyden evvel sahne hayatının pro ve sergi şubesinin idare komitesi inpagandasını yapmak mecburiyetinde tihabatı yapılacaktır.
