12 Şubat 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

Ekonomi Son tütün kongresinin karar ra- porları İktisat vekâlet Burada bir nokta bilhassa çok mühimdir: Türkiye dahilinde tütün sirastinin tahdidi kararlaştırılmıştır. Bu karar tahmin iğinden daha mühimdir. Tütün ziraatinin tah- idi meselesi uzun bir beri düşünülen ve etrafında müna- haşa yapılan bir mevzudur. Tahdide taraftar olanlar bulunduğu kadar büsbütün aleyhinde bulunanlar ve Balkan devletlerile anlaşarak müşte vek bir tahdide mütemayil görünen ler de bulunmakta idi. Son temenni kararı ile bu mesele kısmen balledil miş bulunmaktadır. Maamafih kararın bükümet nezdinde nasıl kar ulanacağı meçhuldür. Bulgaristanda yeni teşkilât SOFYA (Milliyet) — Balçar zi- rant nezareti tütün ziraati ve ticare- tü hakkında çok mühim bir kanun Myihası hazırlamıştır. Bu kanuna göre tütünün ekilmesi, işlenmesi ticareti sıkı bir devlet kontrolü; ve İdaresine tâbi olacak ve tütün zi- raatinin cins ve nefaset itibarile yük selmesi, çiftçi ve amelenin refahı da gözetilecektir. Bu maksat için müstakil bir tütün enstitü, getirilecek ve enstitümün iki şubesi olacaktır; Zirai ve ticari Enstitü her sne yapacağı işe ait bir plân ve büt çe hazırlayacak ve bunlar Ziraat na Biri tarafından tasdik olunacaktır. Enstitünün sermayeli asilesi yüz mil yon leva olacaktır. Bu paranın yarı- sanı bülümet ve yarısmı da Ziraat Bankası verecektir. Bundan Bümune enstitüleri kanununun 18 inci maddesi mucibince olan varidat, eastitünün kendi varidatı, cozalar ve itikrzlar bu sermayeyi siyadeleşt dat “üne tüpün ar EĞİ bir müdür ve iki şabe müdürü tara Borsa fiatları © Kambiyo /Kapamş iogiliz lirası |Sizsl ii Bir T. Lirasının mukabili ğ fi 1206 Damme İl aalsa Liret 9115100 Belga 340/39 Drahmi 37/16/56 Isviçre frangı | 2/43/12 Leva 63/91 Florin 1/17)54 Kuron Ç. 16)04 A. 4/30/70 | 6/06'00 | 1302 4 me ezata Mark Zloti Pengo Ley | Dinar 30/70 ! 389 (80/58 127/10 Tahvilât İ. Dahili D. Muvahhade | 44109 A. Demirvolu 127130 Borsa Harici | Kapanış 00 An iecidiye eğe | | i 49 lis kal ağ ve meli 2 — Askeri istememiz ni. bhayet vermek. 3 — Her iki taraf ta as- kerleri temas halinde bulunan noktalarda kıtaatını geri çek- mek, 4 — Beynelmilel mıntakar nin müdafaası için bu mıntaka ile muharip kuvvetler arasmda bitaraf bir mıntaka tesbit ©t- mek, 5 — Mançurya ve Şanghay meselelerinin Cemiyeti Akvam tarafından tayin edilen bitaraf lar komisyonunun da yardımile Çin ve Japonya tarafından hal fine çalışmak. Japon hükümeti, bu tek- Mflerin beşincisini kabul etme. miştir. Başlıca itiraz noktası da Japonların Mançurya mese- verilmek | Götünü; İ İ Zirant nezaretine merbut hususi ve y ütün ziraatinin tah- didi meselesi Kongre kararının hükümetçe nasıl telâkki edileceği meçhuldür idare olunacak ve bunlar ens ünün müdürler heyetini tekil ede ceklerdir, Enstitünün ayrıca bir de âli heyeti olacaktır. Bu heyete: Ti caret ve Maliye nezaretlerinden; Ti- emret ve Sanayi odalarından, Zirek odalarından, tütün kooperatiflerin den; tütün tüccarlarından, tütün eks perlerinden ve tütün amelelerinden birer mümessil rıca Ziraat sü muris de iştir ede yeğin geçirecek ve bütçesini tas: leoei i ün kooeratifleri ve koopere” fabrikaları her hususta ens Gtünün birer şubesi ve enstitü bu | onların birer merkezi ve hariç ile 0- lan bütün satışlarında birer mümes- sili addolunmaktadır. Bu kanunla bülkümet tütün zirant ve ticsretini kendi kontrol ve idaresi altına alıp memleketin ve zürram menfaatleri ne göre ona istikamet verecektir. Bulgaristanın şeker istihsali ve istihlâki zarfında da 24,953,385 kilo- gram şeker istihsal olunmuştur. 1929 senesi zarfında 30,017,000 ki Topram, 1930 senesi zarfında 27 mi on 934 bin 810 kilogram ve 1931 zenesi zarfında da 26,018,498 kilo istihlik olunmuştur. İs 1 umumi buhran ve makta - gram şeker i sabarin başka tol dar, 1931 senesi zarfında Bulgaristanın tütün ihracatı 1931 senesi zarfında Bulgaristan dan 2,579,730,228 leva kiymetinde 7,020 kilogram tütün ihraç o- muştur. AUSU beecel sss Gmle İse 2; ,438 Teva kıymetinde 22 milyon 452 bin 751 kilogram tütün ihraç olunmuştur. Yani 1931 senesi zarfında 2,434,269 kilogram fazla tütün ihraç olunmuştur. Fakat bu faz düşmesinden ileri gelmiş- b tir. Zeytinyag rekoltesi Aldığımız' malürata nazaran 1931 senesi zeytinyağı rekoltesinin 800 bin kilo olduğu bildirilmiştir. Ayvalığın 930 senesi rekoltesi 8,000,000 kilo idi. Iktısat vekâleti müşavirliği Ikbsat vekleti ticareti dahiliye müdürü Necmeddin Beyin Sanayi ve Maaddin bankası İstanbul şube- sinde vazifo alması üzerine, bu va- zifeye İktisat vekâleti müşaviri den Nihat Bey, mezkür müşavir! şirketler komiserlerinden Halil Mi tat Bey ve komiserliğe de İzmir de- niz Ticaret müdürü tayin edilmiş- lerdir. Yumuşak buğday stoku azl lutanbuldaki eği iin bilhas 4a yumuşak buğday sleku geçen 86 neye nazaran çok azdır. Geçen hafta letanbuldaki yumuşak büğday stoku 11,350 ton idi. Halbuki geçen sene ayni tarihlerdeki yumuşak buğday stoku 35,500 tondu. Yumuşak buğ- r Se eren mi beyanatta ya için g- hay ve Mançuri meselelerinin ayrı ayrı mesele olduğunu izah etmiştir. Hariciye omazırna göre, Şanghay meselesi ehemmiyet- sizdir. Japonya'nın Şanghay. daki alâkası, diğer devletlerin alâkalarından farksızdır. Hâ&. diseye Çinliler sebebiyet ver. mişlerdir. Japon askerleri de Şanghay'a Japon canlarını muhafaza için çıkmış tr. Bu nokta temin dilince, Ja ponlar Şanghay'dan çıkacak. lar ve mesele de kapanacaktır. Ancak Mançurya meselesi ay. vi bir meseledir. Burada Ja- başka devletleri karış | ponya'nın iktısadi ve siyasi me Bu da tütün fintlerinin | de| meydana çıkarılmış bulunuz e e Ker lee çük e Kongre kararını hüküm Maraşlılar kurtuluş günlerini tes'it ettiler Ayasofya Mozayikları Sabık müzeler müdürü! Halil B. ne diyor? Ayasolyanın mozayıklarını mey- dana çıkarmak için Boston o Bizans Enstitüsü namma bugünlerde cami- skala Ta hamle Faal mubarririmiz, bu hususta tesadüf et tiği sabık Müzeler müdürü ve lâhik İstanbul mebusu Halil Etem B.le görüşmüştür. Halil B, demiştir kiz “Bu teşebbüs, benim Müzeler müdürlüğü zamanımda vuku bulmuş tu. Müsande aldılar; Ramazanm geç mesini beklediler; şimdi işe başlıyor lar; İtalya'dan iki usta işçi getirdi- ler; camiin len işe caklar, O camiin her tarafındaki wo | başla, zayıkları meydana çıkarmak, büyük bir iştir. Yapılacak iş, mozayıkları örten badanayı kaldırıp temizlemek- tir, Badana tabakasının altından ne çıkacak, bilemiyoruz; belki bir ta- kam resimler, belki çiçek resimleri çıkar. Nitekim Kariye camiinde de bu iş, yaarak bir çok resimler En kiymetli atika âlimi miz bulunması itibarile Halil B. den Yalovada, bulunan âsarı atika ve Müzeler İdaresinin hipodromdaki hafriyatı hakkında da mütalâalarını sorduk. Halil B. dedi ki: — "Yalova'da yarım kavis çek- Binde kadim bir bina enkazı balun- muştur. Bu binanın arkasına doğru giden bir de yol meydana çıkarılmış tır, Oraya giden müze heyeti, hava- iü izliğinden hafriyatı ederek o avdete mecbur kaldı. Hafriyat ilerilemedi- ği için Yalova'da bulunan bina an- kazı ne olduğu henüz anlaşılamadı. bir köşenin kazılmasından Ayni zamanda cemiyeti tedris; İslâmiye velsi olan Halil B. Darüşşa- fakaya ait işlere de temas ederek şunları söylemiştir: “ — Darüşşafaka, 330 kimsesiz ta- lebeyi sinesine almış, yetiştiren bir ilim ve şafkat müestesesidir. Geçen sene 7 mezunu, bilmüsabaka leyli 0- larak Yüksek Mühendis mektebine alınmıştır. Bu ye ilim yuvası- nin daha ziyade inkişaf ve tenlisi paraya mütevakkaftır, Hasip B. in müesseseye nakfet- tiği bin Şirketihayriye hissesinin tirecaği temettTif, e Köne bikini sonra 7 kuruş iken bu sene dört kuruş o- tuz paradır. Sanayie ait Jâyihalar bi masının temini için hazırlanmakta. dir. Palamut ve orman mah süllerinin ihracı Palâmut ve emsali Oorman mabsulâtının ihracı teşvik zımnında menşe şahadetnamesi nin kaldırılarak bu gibi mahsu- lâtın yalnız murur tezkeresile iki kararlaştırılmıştı. Bu de. a Ziraat vekâletince mülhalca. ta yapılan bir tamimde şimdiye kadar irkâp iskelelerinde veri- len murur tezkerelerinin bade. İma bu gibi mahsullerin sevk ve ihracım teshil maksadile ihraç merkezlerinden verilmesi emro lunmuştur. e Memurların ekseri ahvalde irkâp iskelesinde bulunmaması sevk muamelesinin teahhurunu mucip oluyordu. Bu yeni karar tüccarı çok sevindirecektir. MİLLİYET CUMA Bu münasebetl Maraşın kurtuluşunun 13) üncü yıldönümü dün öğleden sonra Hayriye lisesinde şehri- mizdeki Maraşlılar tarafından parlak merasimle tes'it edilmiş- tir, Merasime-120 kadar Maraş h iştirak etmiştir... Merasime saat 14,30 da İstiklâl marşı ile nmış ve müteakıben ma. halli halk türküleri terennüm e dilmiştir. Bundan sonra mual- Bim Haydar Niyazi Bey bir mu- tuk söyleyerek Maraşın kurtulu şunu anlatmış ve o sırada şehit düşen muallim Hayrullah Be- yin istirahatı rühu için hazıru- nu bir dakika süküta davet et- Poliste Limanda Kaçakçılık Siğara kağıtları yaka- landı kaçakçılar kaçtı Gümrük muhafaza memurları ye şıkarmışlardır. Geçen gün gelen Cümhuriyet Hip kaçak cga- ra kâğıdı bulunduğu haber alınış ve aranma tertibatı alınmıştır. Ka- çakçılar bunu daha evvel hissederek kâğıtları Sirkeci rıhtımma çılkarına- R. e size etmişlerdir. Fakat san- tam Sirkeciye çıkarılırken me murlar çelmiş bunun üzerine kaçak Şılar kaçmışlardır. Saridıklar içinde» ki sigara kâğıtları binlerce defterdir. Bir kız yaralandı Karagümrükte Pömbe isminde 12 yaşında bir kızla ka“ga eden Mus tafn kuzcağızı .yaraladiğından yaka. Manmıztar. nlar adam © Kendisine yüz vermeyen Müliye ismindeki kızın Karayümrükteki evi nin camlarına tabanca atan Davut isminde biri yakalanmıştır. Bir carih yakalandı Bir cerh cürmünden U dolayı uzun bir müddetten beri © aranan Galip Beşiktaşta yakalanmıştır. Kaçak siğaralar İsak isminde biri Tahtakalede dolaşırken vaziyeti şüpheli görüle” rek polis tarafından taharri edilmiş ve üzerinde asker ci ları bulun. duğundan adliyeye tevdi edilmiştir. Köprüde tabanca atanlar Unkapanı köprüsünde tabanca a- tan İsmail, Mustafa, Haydar namın- daki şahıslar yakalanmıştır. Bir çocuk kuyuya düştü ni bir kaçakçılık yak'asını meydana | Camlara tabanca sıkan! 93z e şehrimizdeki Maraşlılar samimi bir içtima yaptı miştir. o Müteakıben Maraşlı halk şairlerinden Aşık Fatma isminde bir şairin kurtuluş hak kında yazdığı şiirler okunmuş. tur. Bundan sonra muallim Mükrimin Halil B. Maraş tari- hine dair bir konferans vermiş- tir, Konferansı daha bazı genç- lerin hitabeleri - takip etmiştir. Davtlilere Maraş mamulâtın. dan sun'i menekşeler hediye e- dilmiş ve merasime samimi bir surette nihayet verilmiştir. Ma Taşın kurtuluşunda fedakârlıkla rı dokunan Maraş meb'uslarına teşekkür ve tebrik telgrafları çekilmesi de tekarrür etmiştir. Vilâyette Idari Hey'et Yarın vilâyette toplanıyor Vilâyetler kanununun 35 inci maddesi mucibince teşkil olunan şue bat rüeşasından mürekkep idari hey” et yarm saat üçte vilâyette toplana caktır. kri gördyükserki. Mukavva kundura Bazı esnaf mukavva kundura yaptıkları için Ayakkabıcılar cemi- yeti bunun men'i için teşebbüsatta bulunmuştur. Cemiyet bu gibi mukavva ayakka bılarına mukavva olduğuna ait dam- ga vurulmasının mecburi olmasını istemektedir. tin Umumi iş- Halk evleri Açılıyor ! Kuyıt muamelesi şim- diden başladı Bu ayın 19 unda İstanbul | Halkevi merasimle açılacaktır. Bu hususteki hazırlıklara de- yam edilmektedir. Hususi bir komisyon Halkevinin talimatna mesinin tatbikatı etrafında tet- kikat yapmaktadır. Aynı gün Türkiyenin İstanbuldan maada daha 12 vilâyetinde! küşat res mi yapılacaktır. Diğer vilâyet- lerdeki hazırlıklar da ikmal edil dikten sonra, oralardaki Halk evleri de peyderpey açılacaktır. İstanbul Halkevi binasında (es ki Türkocağı) şimdiden bir namzet kayıt defteri açılmıştır. Deftere şimdiden isimlerini kaydettiren gençler vardır. Her gün saat 10 dan 18 e kadar ka- yıt için defter açık bulundurul. maktadır. Halkevi talimatoame sini ayrıca neşredeceğiz. Teftişten avdet Maarif lerinden et kabul edecekm Belediyede | Gaz Köprüsü . e > maine İİİ nn i? Mart Yoklaması Yeni cüzdanla beraber Münakasaya konması İYeni numaralar veriliyor için emir geldi Gazi köprüsü inşaatının der- hal münakaşaya konması için | Dahiliye vekâletinden belediye ye emir gelmiştir. Belediye bu husustaki hazırlıklarını derhal ikmal ederek nihayet on güne kadar münakaşa şartlarını ilân edecektir. İlân yerli ve ecnebi matbuatla yapılacaktır. Şimdi. lik köprünün inşasma talip hiç bir yerli grup yoktur. Evvelce inşaya talip birçok €cnebi gruplar varken, inşa üc- retine mukabil bir miktar yerli malı alınmak kaydının şartna.. meye ilâvesi üzerine bu grupla rın adedi üçe inmiştir. Hali ha. zırda talip bir Alman, bir Avus a ve bir de İtalya şrupu var Belediye otobüs imti- yazı istedi <i Dahiliye vekâletine müracaat ederek oto husustaki hazırlıklarını ve va - ziyetini vekâlete bildirmiştir. Ankara belediyesi (o otobüs imtiyazmı aldığı | cihetle ayni müsaadenin İstanbula da veril- mesi istenmiştir. Fırınlara tamim Belediye fırıncılara bir ta- mim göndererek Terkos geçen yerlerdeki fırınların hamur yap mak için Terkos suyu kullanma ları bildirmiştir. Dabagat fabrikaları için talimatname | Belediye daimi encümeni da. bağet fabrikaları hakkmda talimatname yapmıştır. Bu tı limatname mevadı ip nin ihraç ve ithali hakkında ba zı maddeleri ihtiva etmektedir. Prasa ve lâhanalar hakkında tamim Belediye kaymakamlıklara bir tamim göndererek, son za. manlarda prasa ve lühanalarm fazla kabuklarla tartılıp satıldı ğı bunların menedilmesini bil dirmiştir. Tadil edilen binalar Yeniden tadilât ılarak tevsi edilen mebani eni | vergi takdiri lâzım geldiği ve| bu noktanın ihmali yüzünden belediye resminin zıyaa uğradı. Eytam, eramil ve mütekaj- dinin mart umumi yoklamaları na devam edilmektedir. Bazı yoklama şubeleri asha- bı maaşın yoklama ilmühaberle rini vaktinde tanzim edemedik- lerini nazarı dikkate alarak ya. rından itibaren yoklamara baş. lıyacaklardır. Eminönü malmü. dürlüğünden maaş alanlerm yoklamaları yarıdan itibaren, Beyazıt şubesi Beyazstta- Sul- tanahmet şubesi de Düyunu u- mumiye binasında yapılacak- tır. Maaş sahiplerine. yeni danlar verildiği cihetle eski li- va numaraları değişmiştir. Ye. ni cüzdanlarla beraber yeni liva numaraları verilmektedir. Ba- dema maaşlar bu numaralarla tevzi edilecektir. Mart, nisan, mayıs üç aylıkları | martta tev zi edilecektir. Tabiiyet Ihtilâfları Yeni bir ihtilâf meydana çıkardı Muhtelit Mübadele komis- yonunda tabiiyet ihtilâflarının sureti halli hakkında Türk ve Yunan murahhas heyetleri ar smda bir noktaj nazar farkı sıl olmuştur. İki heyeti murah. m bu hususta mutabik kala. madıklarından Yunan he: murahhasası meselenin halli i- İsin bitaraf azanın hakemliğine müracaat etmiştir, Türk heyeti murahhasası da bu meseledeki noktai nazarını bildirmiştir Teşekkür Matbunt cemiyetindön: Balomuzun tertibinde bize ye. dım ütlunda bulunan © hanın ve beyefendilere hassaten balonun hu susiyetlerini temin den ressam A rif Dino, Münif Fehim, Ratip Tahir Beylere, Cemiyetin hediye Bstesini kendi kiymetli hodiyelerile zengin leştiren İspirto ve Tütün inhirarlar umum müdürlüklerile, İpekiş Adapa zarı bez fabrikar, İş hemküil Zira at bankası, Yerli mallar “bazi, E tem Pertev, Evliya zade, Necip, Şü küfe ıtriyat, İbrahim Ziya mensucat, Nestle çikolata, Modapazarı Hı #m, Radyolin, Trapez lâstik, Zöneti mücsseselerine Cemiyet teşekkirle. Tini arzeder. bulunmuş ve müsadere edilmiş tir, Flurya plâjı Belediye iktisat ve bütçe encü- ğı kaymakamlıklara tamim edil miştir. Kaçak etler Belediye kaçak etler hakkın daki takibatına şiddetle devam etmektedir. En son olarak da Sirkecide kasap Ali ef. de 195 kilo, gene Sirkecide kasap Be- kir ef. de 185 kilo, Kasımpaşa. sap Necati ef, de 40 kil, işimin ki v menleri dün muhtelit bir içlime ya parak Filurya plâjı haklımdaki kam teklifini tetkik etmiştir. hi telit encümen yarn sabah tekrar iç- tima ederek öğleden sonraki meclis iştimama tetkikatı neticesini yetiş- tirecektir. Söylendiğine göre mul- telit encümen makam teklifini tas vip edecektir. Lokantalar teftiş ediliyor Ancak Japonların beşinci mad. deye itirazlarının garip tarafı şudur ki, mevzuu bahsolan ko misyon, asıl itiraz edilen işi yapmak için tayin edilmişti, Ve buna itiraz eden hariciye nazırı Yoşizavadao zaman Japonya'yı Cemiyeti Akvamda temsil eden bir murahhastı. Şanghay hâdisesi sonra çıkmış tar. Komisyon intihap edildiği zaman Şanghay meselesi yok. tebaasınm | tu. Binaenaleyh eğer şimdi Japonlar, Cemiyeti Akvam ko- misyonunun yalnız Şanghay meselesile meşgul olmasını ve Mançurya meselesine karışma- masını istiyorlarsa, intihap e dildiği zaman hiç mevcut ol. mafii diğer devletlerle kıyas ka | tiyorlar derecede ehem- mayan bir işle uğrasmasını is- Şanghay hâdinesi çıktığı za ya meselesi duğunu söylemiştik. Bilâhara | ginleş tecelli eden vukuat da bu tah. minimizde Y: gös termiştir.Filhakika vilihare gi kan bu gürültülü Şanghay işi, Mançurya'yı ikinci plânda. rakmıştır. Japonlar şimdi bu meseleye başka devletleri mü- dahale bile ettirmek istemiyor lar, Diğer devletler de Japon. ya'nın hususi vaziyetini kabul ve tasdik etmişlerdir. Öyle an. laşılıyor ki, ro Şang- hay'dan çekilecekler ve bu me- seleyi kapanmış telâkki edecek lerdir; fakat Mançurya'yı Çin. den uyırmağa ve bilâhara ya- pılacak ilhaka mukaddeme ol. mak üzere şimdilik müstakil bir hükümet teşkiline muvaf- fak alacaklardır. rüning, ev. velâ kanunu esaside tadilât ya parak Hindenburg'un riyasette ii memiştir. Şimdi Hindenburg'un inti- habı için fırkalarm haricinde amını temin etmek istemiş | Sah; ti. Eğer bu temin edilebilsey. di, Almanya külfetli bir inti- babat mücadelesinden kurtul. muş olacaktı. Fakat Hugen- berg Millicilerinin ve Hitlerist erin itirazlarile bu yapılamadı. Binaenaleyh bundan sonra i- kinci hatta ric'at edildi. Bu hat da şudur: Hindenburg'a mua. rız bir namzet çıkarmamak.. Fakat bunu sağ cenah Hit- | fırkanı leristler kabul etmiyorlar. Bun lar bir şartla kabul edebilecek- lerini söylemişlerdir. Başvekil Brüning'in iktidardan çekilme- si şartile... Binaenaleyh asıl ih. rı, Hindenburg"ı xi tirilen bu teşkilât bütün Alman habı etrafında toplamağa çalış maktadır. Şimdiye kadar Hin- denburg'a rakip bir namzet te ileri sürülmemiştir. Hitler'den bahsediliyor. Fakat bir defa bu zatm tabiiyeti bile şüphe- lidir. Malümdur ki Hitler A. vusturya tebaasıdır. Büyük bir ın lideri olduğu halde Alman tebaası değildir. Gerçi Almanyada bir memuriyete ta yin edilmekle hu tabiiyeti ih. raz edebiliyor. Ve taraftarları «İrizm di; çok şüphelidir. şudur ki, Almanya'da Hitle ye bir hareket vardır; fakat Hitler diye bir şahsiyet © karıştırmamak lâzım dır. Şimdiki manzaraya göre, aglebi ihtimal © Hindenburg yine Almanya'nın Reisicümhu. ru olacak. Ancak bugünkü va. yoktur, Bir ideal ile bi milletini Hindenburg'un inti- |biribirine kann bir gaber ziyetin garip tarafı şudur ki, bir zamanlar, Alman imperya. lizmasının ve askeri (o kuvvet ye miknetinin timsali olan bu ihtiyar ceneralin intihabına en ziyade muarız olanlar, Hinden burg'un vaktile (temsil ettiği eski idenllere saplı ol