30 Aralık 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Tarihi Tefrika: 16 Sabatay Zevi! Nakleden : R.N. Sabatay mütemadiyen nüfuz ve taraftar kazanmağa çalışıyordu Izmirden Moraya gitti. Orada Yahudiler böyle bir Mesihin çıktığını işitmişlerdi Onun için kat'i zafeyden emin- di. Binaenaleyh Hayım ile Şa lom'un mümkün olan her vasi taya müracaatla çalışmalarını tekrar tekrar tenbih etti, Sabatay İzmirden ayrılır ken fakir ve her türlü v. dan mahrum bir adamcağız gi bi gitmiyordu. Bilâkis zengin babası ve kardeşleri onun hal ve istikbali için her türlü ihti yaçlarını düşünerek ona göre bu yolculuğu hazırlamışlardı. Yolculuk esnasında & Sabatay edebilmek kuvvetini duyuyordu. Kendi kendine di artık dünyaya hakiki in gelmiş olduğuna ' ş ve vazıh fikirlere istinat etmek ten uzaktı. Bu seyahat esna- sında oradan oraya gitmesi de gösteriyor ki Sabatay kâh ile ri doğru bir adım atmış , kâh ric'at etmişi Uğradığı bir yerde eğer tasvip ve müsaade görmüş ise muvaffakıyetine i- nanmış, aksi takdirde geri çe- kilmiştir. Bununla beraber | Sabatay nüfuz kazanmak ve taraftarla- rını arttırmak için çalışmaktan hiç yorulmamışlır. Evvelâ ken dine yakın olanlardan o evvelâ babası, sonra kardeşleri ona i- mun etmişlerdi. Bunu gören diğer akrabasıda yeni “Me sih,, e inanmışlardı. İzmirden ayrıldıktan sonra Sabatay Moreye geldi. Orada- ki yahudiler beklenen “Mesih,, in kendi olduğunu anlatmak is tiyen biradamın zuhurundan ha berdar olmamış değillerdir. Bit tabi yeni Mesih orada az alâka uyandırmış oluyordu. Sabatay da bunu görünce, az memnun olmadı. Sabatay'ı o görmeden evvel onun hakkında o birçok rivayetler çıkaranlar vardı. Bu rivayetlerin efsane i mış ve yeni “Mesih, in şahsı nı pek ehemmiyetli © gösteren birçok şeyler söylenmeğe baş lamıştı. Sabatay bunu öğrenin ce daha çok memnun (oldu. Fakat Sabatay (o burada daha fazla durmağı muvafık gör. medi. Çünkü evvelâ Moredeki yahudi cemaatinin kesafet iti barile bir ehemmiyeti yoktu. Böyle ehemmiyetsiz bir kütle arasında vakit geçrimekte bir fayda tasavvur etmiyen Saba- tay Zevi kendi hakkında böy- le küçük bir cemaat efradı bu kadar büyük bir ehemmiyet besliyorsa kimbilir başka yer- lerdeki daha büyük yahudi ce- maatleri e yin ne büyük bir alâka ile karşıla nacağını hesap ediyordu. abatay Kudüse (giderek yahudiliğin merkezinde kendi- sinin nasıl karşılanacağını dü- şündü. Kudüse gitmek arzu. sunu şiddetle hissetmeğe baş- Tadı. Lâkin başka bir düşünce onu Kudüs seyahatinden şim- dilik olsun menediyordu. Çün- kü yahudiliğin mukaddes mer- kezine gidecek olan yeni “Me- , kendi dindaşlarının — hal tikbali için pek mühim kı rarlar vermiş ve bunları tatbi- ke geçmiş bir adam olmak lâ- rım değil miydi?.. Halbuki Sa batay'ın henüz (öyle pek mü. him ve kat'i kararları © yoktu. Sabatay Kudüse gitmek husu- sundaki şiddetli arzusuna rağ men bu seyahati © tehir etti, Moreye geldikten sonra Yuna. nistan'n birçok şehirlerini ge- zip görmeği muvafık buldu. Lâkin Sabatay Zevi'nin Yuna- nistandaki faaliyeti hakkında malöm olan şeyler pek azdır. Bilindiğine güre meselâ Atina. ya gitti zaman orada kendisini âlim bir adam sıfatile | hüsnü “kabul etmişlerdir. cemaati tarafınd n $ç Lâkin onun iz dil. | miş bir adam olduğu öğrenilir öğrenilmez Alinadaki yahudi cemaati yeni “Mesih, ile te- mas etmemeği muvafık gör- müştür. Bu vaziyet karşısın- da Sabatay Zevi Atinada daha ziyade kalmıyarak çekilip git meğe mecbur olmuştur. Bununla beraber (Sabatay Zevi cesaretini elden bırakmı. kalan Sabatay nasıl daimi hareket halinde ise fikir ve zih ninin de daima işlediğini hisse diyordu. Sabatay Zevi zengin bir &- damdı. Sabatay Zeyi maksadına vâ- sıl olmak için icabında serve- tin kendine verdiği kuvvetten istifadeyi düşündü. Ne Atinada ne de Yunanistanın diğer şehir lerinde daha fazla kalmağa ma hal ve imkân görmediği için faaliyet sahası olarak Makidon yanın en belli başlı bir yeri olan Selâniğe gitmeği muvafık bul- du. Selânik çok zengin ve münev ver bir Yahudi kütlesine malik bir şehirdi. Oradaki 22,000 Ya hudi “kadın ve çocuklar dahi vardı. Otuz Sinagog ve iki m him mektebi olan bu şehirde| Yahudilik büyük bir inkişafa mazhar olmuştu. Şark Yahudili ğinin bir çok gençleri gelerek bu mekteplerde okurlardı.. Se- lânikte Yahudilerin pek ileri gelmiş âlimleri, Musevi şeriat ve hukukunun erbabı toplan- mışlı. İşte Sabatay böyle kala- balık, münevver ve âlimleri çok olan bir muhitte kendine faali- yet sahası bulmaga gidiyordu. Ümidi orada kendisine muha- tap olacak adamlar bulmaktı. Bununla beraber Sabatay şimdi her şeyi ümit etmektense ihti- yatkâr olmağı muvafık bulu- yordu. Selâniğe giderken fazla ümide kapılmak istemedi. Son derece ketum davranarak mak- sadı hakkında kimseye bir şey söylemiyordu. Maamafih Selâ- nikte pek müsait bir muhit bu lacağını ve oradaki ileri gelen cemaat reislerinin kendisini beklenen Mesih olarak kabul e deceğine emin bulunuyordu. Se lâniğe i la gör vakit kendisinin Mesih olduğuna dair kimseye bir şey söylemedi. Onlarla ta- nışırken kendisini âlim bir a- dam, her tarafı gezerek tetki- kat meraklısı bir zengin diye| takdim ediyordu. Âlim ve zen- gin bir adami, Bu iki sıfat ona | i Selânikte büyük bir hüsnü ka- bul temin etti, Selânikteki Ya- budi cemaatinin reisleri Sabata yın İzmirde cemaat tarafından Idiği zaman hahamlar | biras İ MİLLİYET ÇARŞAMBA 30 KANUNUEVVEL Birinci sahifeden geçen yazılar! Saraçoğlu Şükrü Bey geldi (Başı i inci sahifede) kında büyüyon ve artan — takdir ve muhabbet hisleri ile karşılaştım. Vaşington'da — Relsicümhur M. H tarafından kabul edildim ve M. Hoover memleketimizin inki- gaf ve tekâmülü hakkında büyük bir alâka gösterdi. Vaşington'da | da görüştüm ve cümlesi ta | rafından meraketle karşılandım. — | Amerika'nın şarkındaki Nevyork, | Vaşington, — Baltimore, oHartfort, | ler civarda bulunan mali, ticari ve | sınai müessesatı gezdim. Buralarda Hükümet tarafından | bana tevdi edilmiş olan teticikat va- | ifa ettim. Tetkikatının meti- | cesini ve müşahedelerimi bir raporla | hükümete arzedeceğim, hulâsaten diyebilirim ki, Türkiy: Müttehidei Amerika'nın iktisadi mü- nasebatmda in büyük bir inki-.| kuk edebilecek işler bulunduğu kana atini elde ettim. ! hislerle mutehassistirler. Bunda ge- ye gösterdiğimiz hüsnü kabul, bü- yük bir âmil olmuştur. Tayyarecile. re yapılan tezahurat Amerika ricali rakımıştır. Amerika günlerce bundan gittiğim yerde söylüyorlardı. Amerika'ya giderken ve Amerika dan avdette Paris'e uğriyarak düyu-| nu umumiye işlerini tedvir eden 2e-| vat ile ga; urette görüş” tüm ve fil teati ettim, Amerika dan ga; intibalarla avdet edi- yorum.” Saracoğlu Şükrü Bey, raporunu vermeden Amerika'daki teşebbüsleri hakkında tafsilât vermek istememiz, ve Amerika sermayedarlarınm Ada- na bavalisinde pamuk sanayiine dair tesisat yapacakları hakkındaki haber den malümatı olmadığını ve bu yol- da bir (teşebbüste bulunmadığını söylemiştir. — ee Memlekette Bir idam | Mahkümu kaçtı | Suvari müfrezeler takip ediyorlar | Bartında yazılıyor: Ulus cina- yeti faillerinden idama mahlcüm Fes. İitli Hasan, cuma günü, sabah saat | 8 raddelerinde hapisaneden kaçmış. | ter. Güpe gündüz vuku bulan bu €i- rar hâdisesi çok şayanı dikkattir. Firar bâdisesini ilk gören Bele- iye başçavuşu Ali çavuştur. wuş, o sabah, itfaiye garajmın le dururken, hapisanenin yan nındaki mektep bahçesinin alçak taş duvarından bir şahem atladığını ve bir lâhza tereddütten sonra, mektep arkası sokağından © garajın önüne doğru gelmekte olduğunu görmüş tür. Ceketsiz olan ve çoraplariyle yö rüyen bu adam, yakma gelince, ken- disinin idam mahkümu Feslitli H. san olduğunu gören Ali çavuş, ö istemiştir. Fakat, firari “çekil, canın yakma yayım” diye kolumu kaldarnca, elin. de parlak bir şey tuttuğunu gören Ali çavuş, geri çekilmeğe mecbur ol- muş ve bu parlak şeyin tabanca ve ya sustalı çakı olması ihtimalini dü- şünerek, kendisinde hiç bir silâh ol. | ğı gibi, vakit te erken olduğu, etrafta kimse bulunmadığını ördüğünden mahkümun kaçmasına mâni olamamıştır. Firari, Hamam sokağından Asma cihetine doğru kaçmağa başlamıştır. Ali çavuş ta) lânet edilmiş bir adam olduğu: nu pek iyi bilmemekle beraber Sabatay Zeyi isminde genç ve â lim bir adammizmir sinagogun da birgün cemaat dua ve niyaz ederken birdenbire kürsüye çıka rak cenabı hakkın en büyük na- mını biç salâhiyeti olmadığı halde telâffuz ettiğini haber al mamış değillerdi. Bu adamın böyle bir harekete ne suretle ve niçin cür'et ettiğini öğren- mek merakı vardı. Şimdi Saba- taySelâniğe gelince bunu bizzat bir de kendi ağzından dinlemek merakı artıyordu. Bunu öğren- mek merakında olanlara karşı kendisinin beklenen Mesih oldu ğunu söylemek fırsatı bu suret ie gelmiş oluyor Lâkim Sabatay böyle bir ihti yatsızlıkta bulunmadı. Bu ihti- yatma sebep her halde yeni gel diği bu şehirde hiç bir taraftarı olmaması ve kendisini yapayal. nız bulmasıdır. Fakat sorulan suallere karşı bir şey söylemek | te icap ediyordu, Onun için Sa batay mâralı ve esrarengiz bir tavur takınarak: muşmak imkânını bulamayınca biz- zat bükümete giderek haber vermiş. tir. Firar hâdisesi haber almınca Ah- met çavuşun idaresindeki bir süvari mi çıkmış ve firariyi Ağdacı köyü mezarlığına tırmanırken görmüşlerdir. Anlaşılı- ve ki, firari, Asma e sketinden Ala altı eçmiş, an ta arkamdaki tarlalara saparak, Ke. merköprü ilerisinde Kasap oğlu kö. Yü altında dereyi - belli de yüzerek « geçmiş, Ağdacı köyü mezarlığına yeman jan ıdarmalar yetişmizler lir. Ancak müfreze derenin geçidini buluncaya kadar, firari gözden kay. Jandarmalar üç günden beri fira. rinin izi üzerinde takibe devam et- mektedirler. Amasra limanında tetkikat yapan heyet Amasra limanının noksanlarını tetkik ve ihtiyaçlarını tesbit için ora- ya giden fen hey'eti, havaların fena İığından tetkikatına devam imkânı nı bulamamıştır. Tetkikatm sakin denizlerde yapılması zaruri İsa müş ve iş nisan ayına tehir heyet bir kaç gün evvel Ankaraya İ avdet etmiştir. Amerikalılar bize karşı samimi | İ Âl iktisat | Meclisi İ nircilik nizamnamelerile 1930 derhal garaj telefonuna koşmuş, ko- | cak yoklama ile . . , tayin edilenler | (Başı 1 inci sahifede) | sinden mezundur. İstanbulda u | zur müddet posta ve telgraf | başmüdürlüğü etmiş, bilâhara | hususi teşebbüslerle iştigal et- miştir, Bir seneden beri Türki- ye idman cemiyetleri ittifakı re | isliğini ifa etmekte ve fırka gru punda heyeti idare azası bulun- makta idi. ANKARA, 29 (Telefon) —| Boston gibi şehirlerini ve bu şehir-| Yeni vekâletlerkadrolarının tan | de de bir neşriyat zil İ kâletleri : İ faaliyete geçilmiştir. Yeni kad gümrük ve inhisarlara| mensup müfettişleri Maliye heyeti ! ve gümrükler | melâtı şimdiki teftişiyesinden edecek bir teftiş heyeti tarafın- | dan teftiş olunacaktır. İ Gümrük ve İnhisarlar vekâle tinin bir memurin müdürlüğü! - İ olacak ve gümrüklerle inbisar- ların teşkilât bu müdürlüğe | | bağlanacaktır. ve halk üzerinde pek iyi tesirler bı-| Helen mevcut gümrük ve in- rlar memur ve sicil teşkilâ- | tın tevhidinde, gerekse mus- | mele işlerinin birleştirilmesin- de oldukça mühim bir tasarruf ta yapılabileceği tahmin edil mektedir. İnhisarlar teşkilâtı bir nevi ticaret ahiyetini de mühim bir kısmının ipka edile- ceği anlaşılıyor. Diğer taraftan yeni vekklete raptolunan inhi- sar idareleri memurlarınm dev let baremine tabi olmaları mu- karrerdir, —> eme. — İ | | pa l Sekiziici içtima — | devresini bitirdi. | ANKARA, 29 A. A. — Ali İle. | sat Medi Bu gün © öğle dön evvel “ve * sonra © akt | ettiği iki iştimii müteakip sekizinci içtima devresine nihayet vermiştir. Ali iktısat meclisi bu devrei içtimei- yesinde rüznamesine dahil bulunan meselelerden fındık, afyon ve pey- te diye muvazenesini ve Türkiye | li- man işlerine dair raporu ve 1929 se nesi tediye muvazenesine merbut ve | beynelmilel umumi buhrana ait ra- poru tetkik eylemiştir. Necip Ali Beyin bir konferansı DENİZLİ, 29 (A.A.) — De nizli meb'usu Necip Ali B. halk | evinde dünya buhranı hakkım. da bir konferans vermiştir, ——— Eytam ve eramilin yeni maaş: cüzdanları | Eytam, eramil, ve mütekaidi ne, mevcut fişler nihayet bul- duğu cihetle, şubatta yapıla- l birlikte yeni maaş cüzdanları verilecektir. | yapılacak & Yeni vekâletlere Meclis yeni vekâ- letleri kabul etti | (Başı 1 inci sahifede) | da iktisat vekâleti isminin ticaret | İğ vekâletine veya ticaret, san'atlar ve madenler vekâletine tahvili hakkan- daki takrirler reddolunmuştur. Ye- | ni vekâletlerin ihdası münasebetile ieilâta ve bunların maaş ve tahsisatma sit kanun lâyi- İğ haları kabul edilmiştir. Bunlara zaran ziraat vekâletinde bir h kalem, hukuk müşavirliği ve - leri müdürlükleri, iktisat vekületin- | dairesi, gümrük ve inhisarlar vekâletinde bir müste- | şarlık ve hususi kalem teşkil edil i teşkilâtın maaş bütçesinin 622, 23, 21 inci fasıllarına mevzu tahsi- 1931 bütçesinde | yeniden açılacak fasıllara 9850 ve iktasat vekâleti bütçesine ayni suret- | le 9350 lira munzam tahsisat veril- e şimdiden tahak- | baş müfettişlerinden terekküp | mektedir. Yine bu kanunlarla ikti. sat vekâleti kadrolarının ve 1831 bütçesi bakıyei muhassesatınm ikti- / sat ve ziraat vekâletlerine tefriki i- çin Heyeti Vekileye salâhiyet veril- | miştir, Meclis perşembe günü sant | Sİ 14 te toplanacaktır. JHAGEE En iyi fotograf makinası En mükemmel hediye Sat ş mahalli: Foto İskender İstiklâl caddesi No. 152 VONN; ÇA 1 Kününucvvel perşembe akşam YILBAŞI REVEYONU münasebetile fevkalâde müsamere Muhtelif varyete numaraları - Eğlenceler - Sürprizler - Kotiyonlar İMÜKEMMEL SALON ORKESTRASI Masaların evvelden temini rica olunur. 9 | — | | Rusçuklu Hakkı Beyoğlu, İsti Ke Bağ a Ve bu suretle esas maaş defter | $$ lerinin de tebdili takarrür etmiş | tir, i Bulgarlarla müzakere İ ATİNA, 29 (Hususi) —| Bulgar sefiri, Yunan Hariciye 'Nazırını ziyaret ederek Bulgar. Yunan muğlâk meselelerinin müzakeresi Atinada cereyan et mesine Bulgar hükümetinin muvafakatini tebliğ eylemiştir. ——— Selim Sırrı Beyin konferansı Yarın akşam saat sekiz bu- çukta Selim Sırrı Bey radyoda “Rusyada gördüklerim,, mev- zulu bir konferans verecektir. ————— ———— yut dağı eteklerinde türeyen © ve e- beri geleni, geçeni iz” Peeden dört ilikli hayduttan mü: vekkep çete, takibe çıkan Ahlât jan- darma müfirezesi tarafından bir pu suya düşürülmüştür. Arada © geçen| İki şaki öldürüldü vupa telsiz merkezli Akümlülâtör, edecektir. BÜYÜK TAYYARE PİYANGOSU Ibaşı hediyesi. Etem İzzet Beyin yeni romanı Bes Hasta var! 1 kânunusani 1932 de bütün kitapçılarda arayınız.. Tevzi merkezi: SUHULET kitaphanesi Harik Hayat Kaza ve Otomobil Sirgortalarınızı Galatada Ünyon hanmda kâin ÜNYON SİGORTASINA yaptırmız. Türkiyede bilâfasrla icrayı muamele etmekte olan ÜNYON kumpanyasma bir kere uğramadan sigorta yaptır- maymız. Telefon: Beyoğlu 4886. , ZİVER BEYIN idaresinde Londra Birahanesi YILBAŞI REVEYONU münasebetile fevkalâde müsamere SAFİYE HANIM BERELİ KIZ tarafmdan Mildan Niyari Beyin eserleri okunacaktır. Tanburacı OSMAN Pehlivan tarafından Anadolu Halk havaları VARYETE—DA SABAHA KADAR AÇIKTIR. NS bir inkılâp vücude getiren 254 © mürekkep yeni nesil TÜRK KADINLARI MUSİKİ HEYETİ Her akşam: Taksim'de kâin: CAMLI KÖŞK GAZİNOSUNDA edari 25 Liraya Radyo Makinesi . Baltık markalı ve dört limba kuvvetindedir. Müceddettir. Bütün Av- rini hoparlörle dinletir. vesair teferrüatinr satınalan zat tedarik Ida Veni Postahanenin “üst katında Telsiz Telefon Şirketine müracaat Akümülütör ile işler, lim İstan! 1i.ci tertip 6.cı keşide 1i Kânunusani 1932 dedir Büyük ikramiye 200.000 inir. Ayrıca: 50.000, 40.000, 25.000, | 15.000, 10.000 liralık ikramiyeler ve 100,000 Liralık bir mükâfat vardır. Resmi İlânlar Türk Lt. Şirketi Türkiyede her lisanda intişar eden bütün gazeteler için bilümum resmi daireler ilânlarını kabul eder Adres : Ankara caddesi Kahraman zade hanı 3 üncü kat Telgraf adresi: Resmilân - Telefon: 20960 Posta kutusu Ist. 753