30 Aralık 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Inhisarlar vekâletinde bir kısım memurlar bareme, bir kısım da ücrete tabi tutulacak. a mV A AKŞAM Pi Türk parasını koruma için 5 numaralı yeni bir karar- name tanzim edildi, bu- günlerde neşrolunacak. İyİ Sene 14 — No: 4750 — Fiatı her yerde: 5 kuruş ÇARŞAMBA — 30 kânunuevvel 1931 — Telefonlar: Tahrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 e n Ticaret ahlâkında lâubalilik Son Oo zamanlarda (o Istanbul piyasasında hileli iflâsların çoğal- dığından şikâyet ediliyor.Mi/liyette bu meseleden bahseden Siirt mebusu Mahmut bey bu gibi iflâslar yüzünden birçok vatan- daşların sayısız zarar gördüklerini binnetice (opiyasada derin bir emniyetsizlik havası estiğini, ve bankaların - ikraz edilecek çok paraları olduğu bhalde- hiç bir müesseseye kredi yapamamak vaziyetinde kaldıklarını yazıyor. Emniyetsizlik, hakikaten umu- midir. Bütün dünyadan emniyet kalktı. oEsasen, mali buhranı doğuran, şiddetlendiren başlıca sebep bu değil mi? Istanbul (piyasasında görülen emniyetsizlik, yalnız bu neviden değildir. | Umumi, O beynelmilel itimatsızlığa, bir de piyasamıza, mahsus şahsi ve eski ticaret ahlâkına münafi hareketler inzi- mam ediyor, Tacirler, kanunlarda buldukları kaçamaklı yollardan istifade ediyorlar. Eskiden, bir tacir için, iflâs etmek, (o hele gayrı, (meşru, kaçamaklı çarelere baş vurarak borcunu ödememek, namusa mu- gayir bir ( hareketti. Kanunlar müsait. olsun olmasın, hiç bir tacir, namusu ticarisine leke sürdürmek istemezdi. Bir çok ahlâki kayıtlar gibi, ticaret ahlâkı da altüst oldu. Borcunu ödememek mubah sayı- liyor. Hele, kurnazlıkla işin için- den sıyrılıp zararı başkalarının sırtma yükletmek, takdire lâyik bir zekâ eseri addediliyorl Insanların ahlâkını değiştirmek güçtür. Her türlü telâkkilerin değiştiği bir asırdayız. Iyi, fena, güzel, çirkin mefhumları maziye nisbetle (o büsbütün ( başkalaştı. Vatandaşları hilekârların desisesin- deu kurtarmak, zarardan korumak piyasada emniyeti tesis etmek lâzımdır. Bu da, ahlâki müeyyi- delere ehemmiyet vermekle yani kanunlarımızı bu günün ablâki lâubaliliklerine set çekecek şekilde düzeltmekle olur. Kanunların menbaı, bir milletin örfüdür. Örf değiştikçe, ahlâk tebeddül ettikçe, kanunların da değişmesi o lâzımdır. Ticaret, iflâs kanunları - anlaşılıyor ki - örf ve ahlâki bize benzemiyen, ticari o namusun bir okıymet ifade ettiği zamanlardan, veya memleketlerden alınmiştır. Bun- ları, bugünkü ahlâka uydurmak mecburiyetindeyiz. Aksi takdire kanun denilen hukuki müeyyide- nin hiç manası kalmaz. Meselâ, esnaf loncalarının, aynı mesleğe mensup insanlar arasında gayet sıkı bir ahlâk inzibatı temin ettiği devir- ierde ticaret kanunlarına bile lüzum yoktu. Yalancılığın, hırsızlığın hiç mevcut olmadığı bir cemiyet farzetsek, böyle bir memlekette ceza kanununda yalan söyleyenlere, | hırsızlık edenlere verilecek cezalari gösteren maddelere lüzum kalmaz. Fakat bu kanunu biz aynen tatbik edemeyiz. Ticari muamelâtta sıkı | bir ahlâk ve namus hassasiyeti mevcut (oOolan devlerin ve memleketlerin ticaret kanunları da, aynı suretle, bu geniş ahlâk lâubaliliği ve ticaret yüzsüzlüğü devrinde tatbik edilemez. Bunun içindir ki, bir takım hilelerden dolayı, birçok vatandaş- ların zaraz görrremesi, piyasada itibar ve emniyetin tamamen zail ası için, İzenurlarda bu g i ahlâka göre tadilât yapmak lâzımdır. Necmeddin Sadık Tahran seyahati Hariciye vekili 4 K. sanide Batuma hareket ediyor Ecnebi parası 5 numaralı yeni bir kararname çıkıyor Döviz almak istiyenler 3 ay evvel müracaat edecekler Ankara, 30 (Telcfon) — Maliye vekâleti Türk parası- nın kıymetini koruma hak- kında beş numaralı yeni bir kararname tanzim ediyor. Bu kararname pek yakında heyeti İ) vekilede müzakere edilerek, ilân olunacaktır. Yeni kararnameye nazaran döviz almak - isteyenler mu- ayyen bir müddet evvel, maliye vekâletine müracaat £ N ederek almak istedikleri döviz miktarlarile mahalli sarfını bildirecekler, müsaade ala- caklardır. Bu müddetin üç ay olması kuvvetli bir ihti- mal dahilindedir. Hükümet o aylardaki tediye müvazenemizi nazarı itibara almak suretile bu mübayaata aynen yeya kısmen müsaade edecektir. Bu suretle bir ta- Başvekllimizle hariciye vekiii- | mizin yeni bir reşmi Ankara 29 (Hususi) — Hariciye vekili Tevfik Rüştü B. 2 kânunu raftan gümrük tahdidatı, sanide Ankaradan Istanbula ha- diğer taraftan döviz mübaya- reket edecek, Istanbulda bir gün atının sıkı bir omürakabe İl kaldıktan sonra 4 kânunusanide vupurla Batuma gidecektir. Tevfik Rüştü B. Batumdan Bakü, Enzeli tarikile Tahrana gidecektir. Hariciye vekili avdette Bağdada uğrayacak ve oradan cenup vilâ- yetlerimize (geçerek Ankaraya gelecektir. Ankarada bir kaç gün kaldıktan sonra Cenevreye hareket edecektir. Hariciye vekiline kalemi muhsus müdürü Kemal Aziz bey refakat edecektir. Tahran sefirimiz Hüsrev bey de hariciye vekilile birlikte Tahrana gidecektir. Başvekilimizin Moskova seyahati Bir ecnebi ajansının tebliğine göre başvekilimiz, hariciye vekili ile birlikte nisanın sonunda Mos- kovaya gidecek ve 1 mayısta Moskovada bulunacaktır. Ismet paşanın avdette Almanya tarikile Romaya gideceğini ve M. Muso- lini ile görüşeceğini de bu ajans ilâve ediyor. altına alınmasile iktisadiya- tımızın ve milli paramızın korunması tedbirleri teksif edilmiş bulunacaktır. değil miydi? RE DE Olen matmazel o Şoför Celâl Mağdalini efendi (Yazısı ikinci sahifede| Şükrü bey Amerikadan geldi 3 ye mr Saraç oğlu Şükrü bey istasyonda istikbal edenlerin arasında Bir müddet evvel Amerikaya giden sabık maliye vekili Saraç oklu Şükrü bey dün öğle vakti Semplon Ekspres trenile şehrimize avdet etmiştir. Şükrü bey Perapalas otelinde bir müddet istirahat etmiş ve akşam Ankaraya hareket etmiştir. | Sabık maliye vekili Amerikada beş hafta kaldığını, büyük bir. | büsnü kabul gördüğünü ve hükümetin tevdi, ettiği tetkikatı yaptı- ğını âtide iki hükümetin münasebatının pek ziyade inkişaf edece- ğini söylemiştir. Ziraat ve inhisar vekâletleri Yeni vekiller bugünden itibaren işe başlıyorlar Bütün inhisarların merkezi idareleri Ankaraya nakledilecek Ankara, 30 (Hususi) — Büyük Millet - Meclisi dünkü içtimaında yeni iki vekâlet teşkiline dair olan kanun lâyihasını kabul et- miştir. Bu münasebetle cereyan eden müzakere esnasında İzmit mebusu Sırrı bey: “ Hükümet bu yeni vekâletleri kabineyi takviye maksadile yapıyorsa hiç masraf etmeden omakamsız vekâletler ihdas edebilirdi.,, demiştir. Dahiliye vekili bu itiraza cevap vererek iki vekâletin kabineyi takviye için değil, bir ihtiyaç teşkil ettiğini söylemiştir. Gümrük ve inhisarlar vekâletine Istanbul mebusu Ali Râna, ziraat vekâletine de Kütahya mebusu Muhlis beylerin tayini oReisi- cumhur Hz. nin iradelerine iktiran etmiştir. Yeni vekiller bugünden itiba- ren işe başlıyacaklardır. Iktisat ziraat vekâletinin ziraat kısmı ee arülâcezede bir mütefekkirler ko Yeni ziraat vekili Mnhlis B. vekâletine , Gümrükler umumi müdürlüğü binası gümrük ve inhisarlar vekâletine tahsis edil miştir. Maamafih bu daire güm- rük ve inbisarlar vekâletine kâfi gelmiyeceğinden yeni bir bina bulunacaktır. Yeni vekâletlerin teşkilâtı Gümrük ve inhisarlar Vekâleti dört umumi müdürlükten mürek- kep olacaktır: Gümrükler, tütün ve müskirat, infilâk edici madde- ler, tuz umum müdürlükleri bütün Inhisarların merkezi idareleri An- karaya nakledilecektir. Bundan başka bu vekâlette bir sicil ve memurin müdürlüğü bulunacak gümrük ve inhisar idarelerinin sicil © teşkilâtı burada birleştirilecektir. Diğer bazı dairelerin birleştiril- mesi mubtemeldir. Maamafih inhi- sarlar birer ticaret müessesesi hükmünde olduğundan mübayaa, işletme, imal, satış ve levazim ( Devamı ikinci sahifede ) nm şu tesisi düşünülüyor | — Şu ihtiyar adam bir âlim galibal.. — Neden anladın ?., — Demin benden Darülâcezenin yolunu sordut.