30 Aralık 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Sahife 6 Meşhur ragözcü ne “Karagözü pederim, Hacivatı biraderim gibi severim.. Onların bu hallerine baktıkça.. ,, Bir fransız kumpanyası karagözü sesli filme çekmek or.. Karagöz asrileşiyor istiy bir karagözcü neler Akşam anlatıyor? Safa bey oyun zamanında İyl bir orta oyuncusudur. Bu resimde sanatKâr muhtelif kıyafetlerde «Her dakika calibi hayret menazır arzeder nümadır perdemiz,» — Vay kara gözüm servinazım, güzelim hoş geldin.. f(1J — Kehlelendim, sirkelendim boş geldim. — Ahu gözlüm inci dişlim hoş geldin. — Ayı gözlüm kazma dişlim boş geldim. — Hayır ola.. Canana düştü fırsat dün gece.. — Birisile çukura düştüm sar- hoş iken dün gece.. Galiba bu muhavereyi ve bu beyti bu sene kulaklarımız işit- miyecek ve gözlerimiz beyaz perde üzerinde gezinen deve derisin- den hayaletleri seyredemiyecek.. Çünkü Ramazan geldiği halde Karagözcülerde hiç bir hazırlık yok. Halbuki Ramazan temaşa ayıdır. Sinemacılar, tiyatrocular harıl harıl meşgul. * Bir Otemaşahanei (ibret .” Eski ehli keyifler içinde “Kara- gözcü Sefa,, ismini işitmiyen yok- tur. Yirmi beş senedenberi Kara- gözcü Sefa efendi hemen hep büyük düğünlerde perde kurup şem'a yakmaış, zene çıkmış, hukka oynatmış, çengi idare etmiştir. Meş- bur Karagözcünün on parmağında on dane marifet vardır. O mükem- mel bir Karagözcü olduğu kadar eski bir orta oyuncusu, marifetli bir hokkabaz, iyi bir tulüat aktörü, mükemmel bir çengi rejisörü |1) (1) Bu muhavere eski Karagözcülerin «gel geç» mulaveresinden alınmıştır. dür.Oğlunu sünnetfettirecek zengin babalar, kızını evlendirecek ehli keyif zevat ona koşarlar. Sefa derhal (o perdesini kurar, orta oyunu takımını hazırlar. Çengi ve hokkabazın alâsını bulur.. Fakat asıl meşgalesi karagözcü- lüktür. O bütün hayatını deriden aktörlere vermiştir. Denilebilir ki Sefa efendi bugünkü karagözci- lerin piridir. Şimdi Naşit beyin yanında oynamaktadır. * .. Safa bey önündeki deve deri- sinden insanlara baktı baktı da başını iki tarafa salladı: — Ah, Ah.. Dedi, ozaman böyle mi idi ? Sinema yoktu, ti- yatro yoktu, sesli filim yoktu... Hoş tiyatro için pek yoktu deni- lmezdi ya.. Bunun için karagöze orta oynuna rağbet fazla idi.. Ben bazı sünnet düğünlerinde gecede 100 altın lira aldığımı bilirim.. Halbuki şimdi iş olduğu geceler 7-8 lira alıyorum... Çok müteessirim. Yeni nesil karagözü temamile unutuyor... Bazen dü- günlere gidiyorum.. Perdeyi ku- rarken çocuklar etrafımı sarıyorlar: — Efendi amca.. Bu karagöz de ne?.. Yemiş mi? Oyuncak mı?.. Diye soruyorlar. Dünyada bu söz kadar beni müteessir eyice doku- nan bir şey olamaz... Bey efendi ben kara gözlü pe- derim, hacivatı da biraderim gibi severim... Onların eski, debdebeli günlerini hatırlıyorum. Sonra da bu hallerine bakıyorum da içim parça parça oluyor... Heygidi hakikatperest Karagöz, heygidi zarafetperver Hacivatl.. Siz böyle yeni neslin mechulü kalacak insanları mısınız?.. Sefa bey bayağı müteessirdi. Gözleri hafif yaşarmıştı.. Bahis sesli filim ile Karagözün münase- betine intikal etti: — Sesli filmin de Karagöz Üzerine tesiri oldu. Buda son müşterilerimizden bir kaçını çekip aldı.. Fakat iyiliği de dokunmadı değil.. Meselâ bir Fransız filim kumpanyası karagözü filme çek- mek istiyor, sesli filime.. Bunun için İstanbula bir adamı da gelmiştir. Amerikalıların Mickey Mausları, yani sesli müteharrik k resimleri var. Buda sesli müte- harrik hayal olacak... Asri mev- zularla ve muhtelif lisanlar üzerine karagözle mükemmel sesli kome- diler yapıla bilir. Hâtâ bu kome- diler Mikhy Maustan çok kuvvetli olabilir. Çönkü bu nevi komediler için bir tipin tutması, meydana çıkması lâzımdır.Halbuki karagöz- de mükemmel tipler vardır. Eski katagözcü gülümsedi: — Karagözü asrileştirilmeli! . Vakıa bu bir az tuhaf gibi gö- rünür amma hiç te öyle değildir. Karagözü kâri kadim hayali, tarzı cedide koyan, ona tiyatro ve şano üsulünü tatbik eden meşhur karagözcü katip Salih efendidir. Ikinci bir kâtip Salih çıkarsa bu günkü Karagöz en yeni Amerikan komikleri kadar asrileşebilir. Karagöz ve Hacivat inkilâip seven adamlardır. Her asriliğe ayak uydurmasını bilirler. Kıyafetlere gelince onları da fevkalâde asrileştirmek kabildir ve asrileşmeğe başlamıştır. Me- l selâ eski“*Narçini bey,, e yeni Kara- Isveç mektupları Nobel mükâfatı bu sene de merasimle verildi Şimdiye kadar bu mükğfatı en çok almanlar kazanmışlardır Istokholm, 25 (Hususi) — İs- veçli meşhur âlim Nobel dinamiti keşfederek bu suretle büyük bir servet kazanmıştı. Nobel bu keşfile insanlığa fenalık ettiğinden | şüphelendiği için kazandığı para- nın büyük bir kısmını, faizile her sene insanlığa en büyük hizmet edenlere mükâfat verilmesi. için denberi her sene bu mükâfatlar tevzi ediliyor. Mükâfatlar Lucia günü, yani günler uzuyarak güneş tekrar şimal kutbuna yaklaştığı gün merasimle veriliyor. Lucia günü esasen İsveç halkı- nın bir nevi bayramıdır. Uzun kış gecelerinden kurtulmağa başladığı için herkes bu günü tesit eder. Bu tes'it merasiminin erkânı var- dır. Bir genç kızın başına güzel bir çelenk koyarlar, çelengin et- rafına mumlar dikilir ve bunlar yakılır. Genç kızın eline bir çay tepsisi verilir. Ekseriya bu tepsi- nin etrafınada mumlar dikilir bu ışıklarla güneşin oOgene İsveçe doğru gelişi tasvir edilir. Nobel mükâfatının böyle bir günde tevzi edilmesinin de me- bayramdır. (o Beşeriyete yeniden nur saçan insanların takdir edil- diği bir bayram. Bu sene Nobel fen mükâfatını kazananların hemen hepsi Al- mandır. Bu seneki mükâfatları kazanan- lardan Gehemrat Boxh, ve Dr. Bergius, aynı zamanda senayi adamı olan iki büyük âlim ve kâ- şiftirler. Boxh'un eserleri, dünyanın her tarafında ağızda dolaşıyor. Bergius ise, vatanına çok hayırlı iki iş yapmıştır. Bu keşifler ilim sahasında çok mühim olmakla beraber bilhassa vatanı için hayati ehemmiyeti haizdir. Bir kerre kömürden benzin yaparak memleketini benzin esa- retinden kurtarmıştır. Diğer ta- raftan odundan şeker istihsal etmişti. Bu şeker beyaz ve kristal bir hale getirilmemekle beraber, gayet kullanışlıdır. Tıp mükâfatını kazanmış Prof. Dr. Otto Warburg hücrelerin teneffüsü halinde o kadar derin tetkikler yaparak, bu işin aslına gözde bir rakip çıkmıştır: Çarleston bey!. Bu şapkalı, bol pantalonlu, Duğlasvarı bıyıklı bir gençtir. Bazı Karagözcüler “Farçini,, beye de şapka giydirmişler, hattâ tek gözlük taktırmışlar. Onu tamamile yeni, çarleston bey haline sok- muşlardır. Sonra Karagözdeki hanımların bir kısmına, meselâ Saraylı hanı- ma şapka giydirilmiştir.. Hattâ ve hattâ bu şapkalara yeni renkli uzun tüylerden takmakta pek mümkündür. Fakat Karagözcüler tüy takıncıya kadar bu moda da geçerse onu bilmem.. Kadın mo- dası bu.. Şimşek gibi çakar... Sonra siz yeni Karagöz erkâ- nının marifetlerini bilmiyorsunuz. Onlar mükemmel dansediyorlar,ba- lolar yapıyorlar,hattâ tedansanlar tertip ediyorlar... Velhasil her yeniliğe uyuyorlar.. Ancak asri tipler yapmak için epi fedakârlığı göze almalı.. Malüm ya Karagöz deve, at yapılır.. Deriyi evvelâ çevirmek, kalıplar dökmek, gök boya ile boyamak lâzımdır. Bunlar epi | iştir. Maamafih sebat etmeli. vakfetmişti. Nobel'in öldüğü gün- | cazi bir sebebi vardır: Buda bir” ve eşek derilerinden | 30 Kânunuevvel 1931. Jane Addams Madanı M. Murray Butler, Bu sene Nobel sulh mükâfa- tını kazandılar Bu çalışmanın, kanser tedavisin- de büyük yardımı olacaktır. Dinamit kâşifinin koymuş ol- duğu mükâfat bu sene 3İ inci defa olarak dağıtılıyor. Şimdiye kadar dağıtılan mükâfat 18 mil- yon İsveç altını koronu miktarını bulmuştur. Bu mükâfatın kahra- manı muhtelif milletler sırasile şunlardır: En fazla kazananlar Almanlar olup 33 ve yarım mükâfat kazan- mışlardır. Onlardan sonra sırasile: Fransızlar 20 ve yarım, İngiltere 16 ve yarım, Amerika 12, Isveç 10 ve yarım, İsviçre 6 ve yarım, Danimarka 5 ve yarım, Felemenk 5, Norveç 4 ve yarım, Avusturya 4 ve yarım, Belçika, Italya beheri üçer, Hindistan, Ispanya, Lehistan, beheri 2, Rusya, Kananada beheri 1 mükâfat. Yarım mükâfatların sebebi, bazı mükâfatların, bilhassa sulh mükâ- fatlarının, bazen iki şahis, iki o derece nüfuz etmiştir ki, hay- | memleket arasında taksim edil- ret etmemk mümkün değildir. | mesidir. TN Meşhur kuklacı Halim bey kokla- larını tamam 9 senede yapıp bi- tirmiş.. Sanat bu.. Kolay mı?.., . Elile Karagözlerden birini oy- natarak ilâve etti: — Sonra karagözden sesli filimde fevkalâde istifade edile- bilir. Bir kere bütün bu meşhur artistlerin hayalleri çıkarılıp, ayni sesle oynatılır, Komediler tertip edilir. Bu komik artistler revüsü pek âlâ tutabilir. Hem de bu suretle gayet ucuz olarak en meş- hur artistler perdeye aksettirilmiş olur. Micky Maus çok zahmetli bir işmiş. Her sabne için ayrı bir resim yapmak lâzımmış. Bunda o zah- met de yok. Çünkü karagöz za- ten müteharrik.. Karanlık tiyatro kulisi büsbü- tün kararmıştı. Akşam oluyordu. Kalktım.. (o giderken arkamdan seslendi: — Gelecek ayın üçünde Naşit beyin tiyatroculuğa başladığının 26 ıncı senesi oluyor.. Büyük bir müsamere vereceğiz.. Teşrif etse- nize,. Hikmet Feridun İni ini zkizm İLHNELLİLİLEMİİZİv C —i