10 Aralık 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

10 KANUNUEVVEL 1931 Iktısat haftası için hazırlıklar.. Ekonomi Bir ayakkabıcılık mektebi açılıyor Kundura sanayii ihtısas komis- yonu dün bu meseleyi görüştü Ticaret odası kundura san'ayii ihtisas komisyonu dün Odada bir iç- tima yapmıştır. Bu içtimada İstanbulda bir ayak kabıcılık kursu açılması için bir Bul Şar amlar yamayü akan rafından yapılan teklif tetkik edil. "Bundan sonra Sanayi ve Maadin Banka Beykoz fabrikasının erbabı aleyhine münakasalara iştirs! Yağ mernan bar Perermmei Büyük siparişlerinin erbabı sanayic taksim edilerek ihalesi için teşebbü- satta bulunulması da karar altına 2- enmaştar. Şikâyetler ve dilekler vekâlete bildirildi İktisat vekâletinden dün Ticaret müdürlüğüne mühim bir emir gel miştir, Bu emirde, yeni kararnamenin tatbikinden sonra hâsıl olan vaziyet- ten dolayı vukua gelen şikâyetlerle istek ve dileklerin tetkik edilerek neticenin sür'atle bildirilmesi kay- dedilmektedir. letanbul Ticaret müdürlüğ sen şimdiye kadar yapmış lduğu tetkikata munzam olarak yeni ve müstacel tetkikata başlamıştır. Afyon ihracatımız Berlin ticaret mümessilliğinden Ofise gelen bir rapora nazaran, Türkiyeden Almanyaya 1929 sene- simde 925,521 kile, 1930 senesinde ise 65,210 kilo afyon idhal olunmuş tur, İrandan Almanyaya 1930 senesin de 4408 ve 1930 da ise 70,136 kilo idhal edilmiştir. 1930 senesi başlangıca yüzde 12 muhteviyatlı Türkiye afyonları- Bn ibresi için 30 gilin talep olunda- ğü halde İran ve Rusya libresi 26 - 27 şilinden satış yapmışlardır. Teşrinisanide yüzde 12 morfinli afyonlar 37,75 frangtan © muamele görmüştür. Balık ihracatımız artıyor Son günlerde taze balık ve us- Yumru ihracatımız yeniden tezayü- (8 başlamıştır. İhracat bilhassa Bul- 'garistana olmaktadır. iw Fransa ithalât resmini artırıyor Fransa hükümeti idhalât resmi- mi ve emsalini tezyit eden bir kanun Çek ehemmiyet verilen bu oi bilhassa mevaddr.iptidaiyeyi alâka dar etmektedir. Yumurta ihracatımız tanzim edilecek İhracat ofisi yumurta ihracatını tanzim için bir nizamname hazırla. maktadır. Nizamnamenin esasları temamen hazırlanmıştır. Bu hususta fikir ve mütaleaları yarı okumuş, hattâ ümmi deli- kanlıları göstererek beni hak- 8ız çıkarmak © istiyenler olur. Fakat dikkat edin, onları seven ler, eserlerinin sirf estetik gü- zelliğinden ziyade bir takım si yasi diyebileceğimiz endişelere kapılıyorlar. Necip Fazıl'ı he- ce vezniyle ve farisi terkipler kullanmadan yazdığı için beğe niyor, meselâ onun şiiri ile mer Seyfettin'in nesrini bir tu- tuyorlar, Nazım Hikmet'i sırf içtimai akideleri içim müdafaa etmiyenler de serbest meziye- tini nazımla yazmasında bulu- yor ve onunla (meselâ Ercü- ment Behzat veya İlhami Be- kir arasında fark görmüyorlar. Bu da o şairleri anlamak değil» | si, dir! ğ Ahmet Cevat Bey makale- sinde münekkitlerimizin, eski şairlerimizin bariz ( vasıflarını ararken sadece mazmun ve nük alınmak üzere yumurta ihracat ta cirleri pazar günü Ofiste bir içtima- a davet edilmiştir, Nizamname bu iç- timadan sonra ikmal © edilerek ilk toplanacak idare komitesinde müza- kere edilerek kat'i şeklini alacaktır. Paris borsası PARİS, 9 (A.A.) — Agence Economigue et Firanciere ya- zıyor:Piyasasınm gidişinden de mektedir. Halk aklıselimi s: sinde şimdiki sükütun pel balâğalı olduğunu gayet iyi an lamaktadır. Büyük Fransız mü inin girişmiş oldukla- rı büyük işlere ait neticelerin neşri menkul Fransız eshamı- nın kıymetten düşmesi ile buh ranm Fransız sanayii üzerinde ki hakiki neticeleri arasındaki ii i günden güne daha zuh ile tebarüz ettir. mektedir. Maamafih satım alıcı lar, revacı yerinde olan esha- mın fiatları hali hazırda ber ne olursa olsun ihtirazlı davran- maktadırlar, Zira bu eshamı da ha düşkün fiatla satın alabile- ceklerini ümit ediyorlar, Reichsbank bilâncosu BERLİN, 9 (AA) —Re » | ichbanık'ın 7 könunuevvel 1931 tarihinde tesbit ve bu sedieş olan bilez Ak döviz karşılığı yüzdesinin bir nebze artmış ve yüzde 25,3 den yüzde 25,6 ya çıkmış olduğu- Bu göstermektedir. Bu salâh, mütedavil banknotlar mikdarı- nn azal vealtm ve ecnebi dövizleri istokunun bir mikdar artması neticesidir. Altın ve dö viz istoku dört yüz bin mark artmıştır. Şimdiki halde bu is- tok mikdarı bir milyar yüz yet miş beş milyon yedi yüz birdir. Mütedavil banknotlar mikdarı 49 milyon eksilmiştir. Ecnebi matlubatı dokuz milyon mark eksilerek 416 milyon mark'a in miştir. Kambiyo Borsası Dolar 0477890 | Şime Frank © 1206 | Pezete © 57004) iiret © 20,00 | Rayşmark 200 ir EM Drahmi 352817) Pengü Prank 24208 İ Ley Teva — 6540 | Dinar Fiora içiaa9 | Çer Borsa firdaya “Slam barici Banknot o 22 Esham ve Tahvilâtın nevi hetikramı ahin 8300 Düyunu muvabbide 4875 İkremiyeli Demiryolları, 250 e Müzeler Kolomb'un Haritası mı? Askeri müzedekiler hayret içinde Londradan askeri müzeye bir telgraf çekilerek Kristof Kolombun yaptığı Amerika ha ritasının müzede olduğu bildi rilmiş, fotografisinin irsali rica edilmiştir. Bu telgraf askeri müzede hayretle karşılanmış tır. Askeri müzede böyle bir ha rita yoktur. Maamafih mevcut haritalar üzerinde tetkik yapıl maktadır. Dün bir akşam gaze tesi böyle bir haritanın Topka pı müzesi kütüphanesinde oldu ğunu ve bunun kaptanı derya Piri Kemal reis tarafından ya- pıldığını yazmıştır. Filhakika Topkapı müzesinde böyle bir harita vardır. Bu haritanın Ko- lombun haritasıyla hiç müna- sebeti yoktur. Fakat haritanm Amerika haritası olması her şeyi kendilerine mal etmek is- tiyen Avrupalılar için bir vesi- le teşkil etmiş, onlar da: — Piri Kemal reisin yaptığı harita Kolombun yaptığı tanın kopyasıdır, demeğe baş- Jamışlardır. Tasarruf Haftası Yerli mallar geçit resmi nasıl yapılacak? 1931 Tasarruf haftası yarın başlıyor. Bu yılın tasarruf haftası da Başvekil İsmet Paşanın Anka- rada söyleyeceği büyük bir nu- tukla bütün Türkiyede başlıya > | caktır. Gerek milli iktısat ve tasar- ruf cemiyeti diğer taraftan Mil ki ei birliği hazırlanmakta- lar. Bu seneki tasarruf haftası için geçen o senekinden daha çok parlak bir program tertip edilmiştir. Bilhassa geçen sene lerden farklı bir yenilik olarak, Sanayi birliğinin yerli mallar resmi geçidi vardır. Ford, İs- tanbul montaj fabrikas tarafın dan yerli sanayie karsı bir ce- mile olarak tahsis edilen 20 kamyonla yapılacak olan bu bü yük geçit resiminin halk üze rinde çok iyi tesir bırakacağı muhakkak © addedilmektedi Kamyonlarda muhtelif sanayi şubelerinin mamulâtı buluna- caktır. Tasarruf haftasının müsabakası cumartesi den itibaren başlıyacaktır. de çen seneki vitrin müsabakası- nm madalya ve takdirnameleri de ihzar edilmiştir. Tütün inhisarında bir istifa Aldığımız malümata göre, tütün inhisarı mütâhassıs kim- yakeriM. Peran istifa etmiştir. M. Peran bundan bir ay evvel mezunen memleketine gitmiş- Mahkemelerde Maurice Dekobra'nın müstehcen birromanı İddia makamı bu romanı tefrika “eden Apoyev Matini gazete- sinin mahkümiyetini talep etti.. Apoyevmatini gazetesinde Man. rice Dekobra'dan naklen tercüme €- dilmekte olan “Bir milyonerin tari hi" isimli. tefrika müstehçen görül- müş, gazete aleyhine bir dava ikame edilmişti. Dün bu davanın rüyetine devam edilmiş ve iddin makamı mü- talcasını ser: iştir. lddiada bu tefrikanın müstehçen olduğunda israr co mazmunların Türk ceza kanunu- nun 426 inci maddesi deliletile 427 inci maddesine tevfikan tecziyesi istenilmiştir. Bu maddelere nazaran iddin makamının maznunlar aleyhin de istediği ceza bir aydan iki seneye kadar hapis ve on beş liradan 500 Miraya kadar ağır para cezasıdır. Müdafaa vekilleri dosya meyanın daki tercümenin yanlış olduğunu ve musaddak olmadığını, £ noterlikten tasdiki icap ettiğini ve müdafaa için hazırlanacaklarını söylemişlerdir. Heyeti hâkime tercümenin noter- likten tasdik ettirilmesine karar ver- miş ve muhakeme rüdafan için gele cek çarşamba gününe bırakılmıştır. Hacivat beraet etti Hacivat gazetesinde “Martaval göz boyamak için mi?” serlâvhalı ya zadan dolayı hakkında halkı kanun» lara karşı gelmeğe teşvik etmekle maznunen muhakemesi yapılan neş- Fiyat müdürü Bürhanettin Ali Bey hakkımdaki karar dün tefhim edilmiş tir, Bürhanettin Âli Bey beraet et- miştir. Bir nakız kararı İkinci hukuk mahkemesi azasm- dan iken taşraya tayin edilen Mitat Beyle, İkinci hukuk mahkemesi baş kâtibi Macit Bey aleyhinde evvelce bir dava ikame edilmişti. ların palas yeğimdle tevdii meselesinden tehaddü; eden bu da- vada Mitat Bey vazifeyi suiistimal. den hapse, Macit Boy de vazifesini ihmalden cezayı naktiye © mahktim olmuştu. Müddei umumilikçe temyiz edilen bu kararda temyiz rahi si Macit Bey aleyhindeki hükmü Dün ağır ceza mahkemesinde makzen rüyet edilen bu davada iddia makamı evvelce olduğu veçhile Mi. tat Beyin vazifesini” sulistimalden değil, vazifesini ihmalden tecsiyesini | istemiştir. Muhakeme karar tefhim edilmek üzere başka bir güne kalmış tir, Bir plâkta hakkı telif davası “Adalardan bir yargelir bizlere” gelm n pilin tabedilerek satılma iki gramofon ve plâk şirketi asl garip bir dava tehad düz etmiştir Şarkmın bestekâr: olan © Asım Yesari Bey bu şarkıyı plâklara imlâ ve satma hakkını pâk fabrikaların. dan birisine satmış, bilâhare de te- Hf halkını diğer bir plâk şirketine satmıştır. Hakkı telifi alan © şirket evvelce imlâ hakkımı alıp plâlları sa- tışa çıkarmış olan diğer şirket aley- bine bir dava ikâme etmiş ve hakla telifi kendisine ait olan bir şarkıyı plâza > sattığı için hakkında taki. bat yapılmasını istemiştir. Dün bu davaya birinci ceza mah bakılmış, Asım Yesari Bey — dinlen. miştir. Asım Yesari Beyin şehadetin den sonra iddin makamı mütalcasmı serdetmiş ve dava edilen şirkete de ayni şarkı satılmış Oo olduğu cihetle ortada suç olmadığından dava edilen şirketin beraetini istemiştir. Bundan sonra müdafaa vekiller De kar kğ eller re ime karar tebliğ edilmek üzeri bir güne bırakılmıştır. Üç mecmua al ie dava Müddeiumumilik kanunen muayyen olan o nüshaları gön dermedikleri için “Yaşamak yolu,, “Tidak,, “Tipos” mecmu aları aleyhine dava ikame etmiş tir. Kara Ali çetesi muhakemesi Bugün Kara Ali çetesi muha kemesine ağır ceza mahkeme sinde devam edilecektir. “Pst,, davası “Pst,, gazetesinde müsteh cen neşriyat yaptığından dola yı hine dava ikame edilen Osman Hamit Beyin muhake- meesine dün ağır ceza mahkeme sinde hafi olarak devam edil miştir, Belediyede Ekmek Küfeleri İçi çinko kaplı olacak Belediye ekmek ve francala ların küfeler içinde nakil süre- men bir talimatünme yapmış- tar. Bu talimatname yakında i- lân edilecek ve ilünmdan altı ay sonra tatbik edilecektir. Bu müddet zarfında küfele- rin içi çinko yaptırılmış olacak tır. Beşiktaşta mektep Belediye daimi (o encümeni Beşiktaş köy içinde 16 bin lira- Ya yeni bir mektep binası alma ğa karar vermiştir. Itfaiye levazımı İtfaiye için almacak alât lis tesi tesbit olunmaktadır. Bu levazım haziranda almacaktır. Berlin sefirimiz dün akşam gitti Ankaradan avdetinde bir kaç gün şebrimizde kalan Berlin büyük elçimiz Kemaleddin Sa- mi Paşa dün akşamki ekspres- le Berline hareket etmiştir. Maaritte Leyii ecnebi Mektepler Talebeden alınan ücretler tenzil edilecek Ecnebi ve ekalliyet mekteplerinin laz en HE lll mumi müfettişliği leyli ecnebi mek. teplerinde talebe ücretleri hakkında olduğu tetkikatı ikmal et- miştir. Bu mekteplerin leyli ücretle. ri, resmi Türk mekteplerinin 2 - 3 mili olduğu aolanılmışaı. Umumi müfettişlik talebe ücret- leri hakkında bir tarife yaparak tas- dik edecek ve mezkür mektepler bu tarieye Göre, tlebeden para alma, icbar edileceklerdir. ÖN Ba tile göle tlrinden iile ven tatbile başlanacaktır. Şimdiki ücretler, tarifede mühim miktarda tenzilâta © uğratılmış, bu- günkü bayat pahalılığı ve iktisadi vaziyete göre makul bir şekle irca ©- dilmiştir. Ankaradaki terbiyei bedeniye mektebi terbiysi bedeniye mektebinin küşa- dı gelecek seneye kalmıştır. On ilk mektep daha yapılacak Önümüzdeki baharda | İstanbul köylerinde yeni mimari tarzında ve pavyon şeklinde 10 ilk mektep bina- $ inşa ettirilecektir. Bu binalar da- ha sıhhi ve daha ucuza mal olmakta dır. Badema bütün köy mektepleri bu tarzda inşa ettirilecektir. Beyoğlunda yeni millet mektepleri Beyoğlu kazası dahilinde mevcut Millet Mektepleri kâfi gelmediğin- i- yeniden birçok derahameler açık ay levhaları Rüsumatta Muamelât Düzeldi Yeni talimatın fayda- ları görülüyor Gümrüklerde dün muamele eskisinden biraz farklı ve biraz daha salâha yüz tutmuş olarak devam etmiştir. Yeni talimatın tamamen tatbiki için kânunu- evvelden evvel gelen mevaddı tamamen çıkarılması icaj Zinden bu hususun & için muamelâta büyük bir sür'at ve- rilmiştir. Maliye müfettişleri muamelâtın mevcut talimat hi. lâfıma cereyan etmemesi için, muameltı daimi ve sıkı bir kon trol altında tutmaktadırlar. Maamafih Maliye heyeti tefti- şiyesi bir çok pürüzlü ki vaz'ıyet etmiş Yeni kontenjan histede ve mevaddın, bilhassa eczayı tıbbi ye ve spesiyalitelerin o gelecek listelerde kontenjan haricine çı karılması buna göre tertibat alınmaktadır. Eczayı tıbbiye tacirleri hükü metin ittihaz ettiği bu yeni ted. birden dolayı fevkalâde mem- mun ve müeşekkir bulunmakta- dırlar. Bu sebeple eczayı tıbbi- ye fiatlerinde bir tenezzül gö- rülmeğe başlamıştır. Kadın Tayyareci Dün sabah Bağdad'a hareket etti Evvelki gün Avusturyaya” gitmek üzere şehrimize gelen Alman tayyarecilerinden Mm. Nelli Beinborn dün sabah saat 11,30 ta Yeşilköy tayyare mey “| danından Konya tarikile Bağ- murakabası daha şümullü bir surette ifa olunacaktır. Müfettişler, diğer taraftan, türk mesajlı Askere davet Fatih Askerlik Şubesi Riyasetin. dada hareket etmiştir. Mm. Nelli Yeşilköyde tayyare cemi yeti ve tayyarecilerimiz tara- fından teşyi edilmiştir. Mm. Nelli ayrılırken İstanbulu ziya retinden e memnun kaldığını <A Müddeinmumiliğe liste verilmiş değildir Dünkü rüfekamızdan biri ya sak olmasına rağmen reçetesiz Heroin satan eczacıların bir lis tesi tanzim edildiğini ve müd- deiumumiliğe verildiğini yazı- yordu. Müddeiumumiliğe he- müz böyle bir liste gelmemiştir. Alâkadarlar böyle bir muame- leden haberleri | olmadıklarını söylemişlerdir. Tarabya mitropolidi öldü 'Trebya metropolidi Amvro- etna- | sios Efendi, 77 yaşında olduğu halde, dün vefat etmiştir. Cena a“ | ze merasimi bugün on birde 'Trabyada yapılarak defnedile- cektir, söylüyor ve diyor kis “Umumi bir nazarla edebiyatları kavranacak olursa görülür ki hayaller ve nükteler hepsinde aranılan ve | sevilen unsurlardı.,, Sonra kendisi, Türk edebi- yatmın bariz vasıflarını göste- riyor: “ Bizim eski oebediyatımn zı ayırt eden vasfın iki unsuru yardır biri müspet, diğeri men Müspeti mazmun ve nükte- min sıra sıra, mısra mısra dizil miş olması; menfisi ii ise, muka yese ile anlaşılır ki, şe'niyetsiz ve şahsiyetsiz, daha doğru ta- birle “gayrişeni,, ve “gayrişah- ri mak bilmem hepsini okuduğumu iddia ede. cek değilim; fakat o bildikleri- mi, bilhassa “Leylâ ve Mec. nun,, ile “Hüsn ve Aşk ,ı, hi: kâye nevine il tur. Bunlar, arasında lâaletta- yin bir bağ icat olunmuş Jirik parçalardır. Cevat Bey bu makalesi ile, “Bizde k'âsikler var mıdır?,, su aline vadettiği cevabı vermiş olmuyor; çünkü varacağı nok- tayı evvelden tayin etmiş. Şu veya bu şairi klâsik addediyor ve kendisini bu hükme götüren mülâhazaları bile söylemeden onların müşterek vasıflarını a- raştırıyor. Onlarda müşterek vasıflar bulunduğu muhakkak; fakat bu, onların klâsik sayıl masma yeter mi? Yeterse ni- çin yeter ve bunun, Cevat Be- yin Arnold Bennett'ten aldığı tarif ile ne münasebeti vardır? Belki o sualin cevabını, Ce- vat Beyin bundan sonraki ma- kalelerinde buluruz. Her ne o- Tursa olsun, onları, alâka ve sa bırsızlıkla bekliyoruz; (o çünkü hem bu mesele —yukarıda söy lediğim gibi— edebiyat müna- kaşalarınm en o €saslılarından biridir; hem de Cevat Bey me- saisine ve fikirlerine en ziyade hürmet ettiğimiz alimlerimiz. dendir. 2— Tiyatro Geçen hafta içinde bu say- falarda tiyatrodan da bahsede- cektim; bunun için Darülbeda- Yi'e “Velinin oğlu,, m seyre gitmiştim. Bu piyesi fransızçadan adap te: eden İsmail Galip, tiyat- ro âlemimizin en kıymetli a- damlarından vebenim sevdiğim arkadaşlarımdandır. o Yeniden tiyatro tenkidine başlarken ilk göreceğim piyesin onun bir ese ri olmasına çok sevinmiştim. İlik tenkidimin alkışlamak için O piyesten (o bahsetmedim, çünkü bütün hüsnü niyetime rağmen methine imkân yoktu. Bunu yazan adam ne demek, ne göstermek istemiş? Her e ser için bunu sormak caiz de- gildir; çünkü sırf eğlendirmek için yazılanlar vardır. Fakat bu öyle değil; bir ii demek is tiyor. Amma ne? Eczacı Veli Beyin kadın hu- susunda talii yok. İlk karısı o- nu, dostlarından biri ile aldatı- yor; ikinci ise deha ona vardığı zaman gebe! Birincisini, ablası nm ısrarı ile boşuyor; ikincisini boşaması için de ablası kendisi ne ısrar ediyor amma sonra bu işin kendi kendine dokunacağı nı da anlayınca kardeşini bilâ- kis o kadını affe teşvik ediyor. İçiçe üç beş omevzu liktan bahsettikleri zaman bil- hassa menfaatlerini düşünür. ler; 2 — Bir insan bazan aile şefkatini, daha mukaddes bildi ği şeylere tercih eder; İşte en ehemmiyetlileri bun- lar; fakat bu kadar değil, bunla rin arasında bir takım da vod- vil mevzuları var. Hepsi müs- vedde halinde, İsmail Galip, bu piyesi ne di ye intihap etmiş? Benim gitti. ğim akşam salon bomboştu. O halde bu piyesleri kâr için oy- nadıklarını da söyleyemezler. O halde niçin? Fransız tiyatrosunun düş- manlarmdan değilim; bilâkis. Fakat bu gibi piyesleri görün- ce, İransızcadan tercüme edil- mesine aleyhtar lara hak vermemek elden gelmiyor. İsmail Galip, Jules Romains in Knock'unu da tercüme et- miş; bu yazım çıktığı gün Knock oynanmış olacak. İyi pi, yestir; gidip görülmeğe e Zaten ondan bahsedeceğim. Anlayamadığım nokta pi İs mail Galip biribirine, kıymet iti barile, bu kadar zıt eserleri na» sıl tercüme ediyor? Fransız ti- Tan son on senelik pi- harikulâdelerin- dü ül Man “Darda melle,, ini (Onlardan biri) ter- cüme etti; Knok'u tercüme et- ti; hadi Topaze'a da birşey de- miyelim. Fakat ondan da aşağı inme- ğe, Vernevil'ün piyeslerini, bu “Velinin oğlu,, nu. tercümeye ne hakkı var? Ben bu Galip'i