1 Aralık 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

Ekonomi Mavnadan sonra çuval ;* bedi kıtlığı da başladı Ofis, çuval ithalâtının kâfi olup © Olmadığını tetkik ediyor Gümrüklerde idhalât: tahdit için alman yeni tedbirler e meydana bir Şuval kıtlığı çıkarmıştır. Çoval, ihracatımız üzerinde mü- him bir rol oynamaktadır. o Bundan manda çuval fiatleri çuvalla alınıp satılan malların fiatleri üzerinde de wühüm bir & İhracat ofisi kontenjan Histelerde konulan çuval idhalât miktarların ih Viyaca kâfi olup olmadığını tetkik et- mektedir. Yunanistana buğday ihracatımız artıyor Son bir ay zarfında buğday ih» Tacatımız mühim bir yeküna beliğ olmaktadır. Buğday ihrncr sahasında yeni ol- duğumuz ve benüz ihracata bu sene başladığımız halde Türk buğdayları Meriç piyasalarda iyi bir mevki almış tor. Bilhasan Yunanistan buğdayları. Miz için iyi bir mahreç bulunmakta. dır. Yalnız alâkadarlar Yunanistan İğde piyasasının devamlı olmadı- İhr kanaatindedirler. | Yunanistanım senevi buğday is- Hihlâkât 600 bin tondur. — Halbuki Yunanistanın buğday istihsalâtı an- Sak 100 bin tondur. e Aradaki farkı Yunanistan idhale mecbur bulunmak tadır, Bunu nazarı dikkate olan Yu- Ban hükümeti Vardar havalisindeki bataklığın. hanistanın yakın zamanda ihtiyacına kilayet edecek buğday istihsal ede. bileceği anlaşılmaktadır. İki sene arasında ucuzluk farkı Ticaret Odası 1930 senesi toptan “Siya fiat endeksini hazırlamıştır. Odanın bu endeksi bilcümle fiat- erin takip ettiği seyri gösteren çok #nteressan r. ihti lük toptan eşya fintleri üzerinde tes. Mit edilmiştir. Toptan alınıp, satılan <ins eşya fiatleri 1930 senesinde tenezzül etmiştir. Bilhassa me- $ok tenezzül Banknot Esham ve Tahvilâtın nevi 80,50 1050 109 47 Düyunu muv: İrsmiyeli Demiryolları Kiireç) eğilecek asia, bambi yo heyetine bildirilecektir.,, : maddesi: “Kambiyo mürakabe heye- tine, bildişilecek eşyanm ihra- © ile beraber, bir kambiyo be Yannamesi tire, İçinde bulunduğumuz aym 17 sinden itibaren tatbike baş lanan bu yedinci kararname Alman sermayesinin Almanya dan firarma mâni olmak için yapılmıştır. Almanyada gittik çe sıkıştırılan ithalât kambiyo *u usullerine rağmen, Alman- Ya'nın giren çıkan parası ara- sında müvazene tutmak kabil “.amamıştır. Alman sermaye- sinin, eşya ile birlikte, başka Vesine . bürünerek oAlmanya- Dın dışına firar etmesine mâni 9linak içindir ki, yeni kararna me çıkarılmış, ihracattan do- ğan kambivo hareketi müraka tinde görülmektedir. Yumurta fiatleri Yumurta fiatlerinde son zaman- tereffü i için tabii telâkki edil. mek lâzrm gelen bu fiat yükselişine Fransa yumurta kontenjanının dol mü; olması mâni olmuştur. Maamafih buna mukabil Yunanis tan ve İspanya'ya ibracatm artması fiatlerin düşmesine müni olmaktadır. Ticaret ve Sanayi bankası Ticaret müdürlüğü tah- kikat yaptırıyor Hstanbul Ticaret müdürlüğü Ti- €aret ve sanayi bankasının vaziyetini “durmaştar. , Ticaret müdürlüğü bankası va- akıkında efkâr: | umumiyeyi tenvir için böyle bir tetkike Bözum görmüştür. Diğer taraftan banka meclisi ida- re reisi Arif paşa ve birkaç aza hükü met merkezindeki teşebbüslerine de- vam etmektedirler. Bankanın İstan. bul'da bulunan karşılık göstereceği söylenmektedir. Paris borsasında atalet PARİS, 30 A.A. — Temps Financier, Paris borsasında a- taletin devam etmekte olduğu- nu yazmaktadır. Filvaki, geçen haftanın bilânçosu yeni ziyan- Jar kaydetmiştir. Daimi suret- te atil bir halde sada arızaların miktarı fazla ol muştur, Hattâ bazen bunlara harçlık bulmak müşkül olmaz Büyük Alman banka- ları birleşiyor büyük (Alman bankalarının grup halinde bir araya getiril. mesini derpiş etmektedir. İstişari iktisat komitesile bankalar komisyonu da bu me- seleyi tetkik etmektedir. Danat bank ile Privat Commerce Ban kın birleştirilmesi tasavvur edil mektedir. Bu birleşme Danat Bank'a tedrici surette hususi mahiyetini iade edecektir. Al. manya bu suretle (o deruhteet- miş olduğu teminattan yavaş, yavaş sıyrılacaktır. Bu projenin tahakkuk saha- sına isali birçök mali meselele rin hâllini ve bilhi bunun diğer kredi müesseseleri ve me selâ Dresner Bank üzerinde hu sule getireceği akislerin iyice tetkikini zaruri kılmaktadır. Uskumru fiatleri Bir haftadanberi devam e- den fırtına hasebile balık tutu- | için eskiden bir program yapıl- bulunan piya- | MILLIYET ein : Program imkân nisbetinde tatb k cdi iyor Vilâyet mülhakatında yola an ihtiyaç çoktur. Bilhassa Çatalca'nın yolları bozuktur. Mülhakat yollarının inşaatı muşta. Bu program bütçenin imkâ- nı nisbetinde tatbik edilmekte- dir. Bu cümleden olarak Çatal. ca - Çekmece yolunun ihalesi yapılmıştır. Yalova iskelesi ile Kaplıca- lara giden yolun yeni kısmının asfalt kısmı da ilkbaharda bit- miş olacaktır. Sinemacılar heyeti Sinemacıların filim tahdida tınm genişletilmesi için teşeb- büsatta bulunacak heyeti Anka ra'ya gitmiştir. Fırtına devam Ediyor Karadenize çıkacak olan vapurlar Bekliyorlar Bir haftadan beri Karadenizde devam eden fırtma son günlerde bir az sükün bulmuş ve Karadenizde ic- rayı seler eden vapurların serbestçe yollarına devamma imkân vermişti. Dün sabah hava birden bire de- Hişerek şiddetli bir karayel fırtınası başlamıştır. Rüzgâr gittikçe şiddeti- ni artırmıştır, Fırtına en çok Kara- denizde hissedilmiştir. Ba sebepten Karadenizde seyrüsefer eden gemi- ler çok müşkülât çekmişler, bilhassa küçük merakip fırtınanın İgne sel yollarıma devam edemeyerek yakın Hmanlara iltica etmişlerdir. Fırtma en çok olan Zonguldak ve Ereğli li manlarından tesirini © göstermiştir. Burada kömür almakta olan gemile- rin tahmil ve tahliyesinde çok Zor- luk çekilmektedir. Karadenize çıkacak vapurlar fır- tınadan yollarına devam edemiyerek Boğnzda ve limanda kalmışlardır. Etıbba Odasında Doktorların kozançları bugün görüşülecek Etıbba odası heyeti idaresi bugün saat 14 de reis Dr, Tev- İ © Salim Paşanın riyasetinde fe salâde bir içtima aktedecek tir, Bu içtimada doktorların ka. zanç vergisi ile muhtelif vazifs ! uapous? opusyu Ypuoy Ho doktorlarm diğer meslektaşlâ- rını ızrar etmesi ve yeni hıfzıs- sıhha kanunu mucibince bazı şirket doktorlarmın — vazifeleri hakkında Etıbba muhadenet ce | miyetinin talepleri müzakere e dilecektir. a lamadığından balık fiyatları art miştı, İki üç gündür fırtma bir az sükün bulduğundan evvelki gün balıkhaneye fazla mıktar- da balık gelmiştir. Bunun üze- rine balık fiyatı 25 kuruşa ka- | dar düşmüştü. Dün havanın birdenbire de- SN ve karayel fırtması üze uşlar ve balık fiatı 40 kuruşa çıkmıştır. Fırtına devam ederse, fiatlerin daha artması beklenebilir. SALI 1 KANUNUEVVEL 1931 Belediyede Tramvay şirketi Eyibe otobüs işletecek mi? Şirket bu hakkın kendisine ait olduğunu iddia ediyor "Tramvay şirketi detten beri Eyip otobüslerinin taşıdıkları yolcu adedini tetkik ettiriyordu. Yapılan tetkikat müspet netice vermiş ve şirket bu hatta otobüs işletmeğe ka- rar vermiştir. Bu husus için tramvay şir. keti 15 otobüs © ısmarlamıştır. Yalnız bu hatta yollar çok mü- sait olmadığından, gelecek oto büsler şirketin Beşiktaş - Tak- sim arasında işleyen arabaların dan küçük ve dar olacaktır. Bu bat şirketin tramvay işletmesi için ilk ve mecburi hatlarından olduğu için, otobüs | işletmek hakkını da tramvay yapılımca- ya kadar, haiz olabileceğini id- dia etmektedir. Şirket bu hu- susta belediyeye müracaat et- miştir. Mesele tetkik edilmek- tedir. Oktruva müdürü istifa etti Belediye oktruva müdürü Yerine masraf müdürü Orhan B. tayin edilmiştir, Masraf müdürlüğüne de Ka- dıköy muhasebecisi Cemal Be- yin getirilmesi muhtemeldir. Kadıköy muhasebeciliğine de kimin tayin edileceği henüz ma lüm değildir. Açığa çıkarılan memurlar Belediye memurin nizâmna- mesinin 40 inci maddesi heye- ti vekile kararile tadil edilmiş ve belediyeye tebliğ &dilmiştir. Açığa çıkarılan belediye me- murlarma tazminat verilecek- tir. Tazminat verildikten sonra ehliyetine binaen tekrar yeni bir vazifeye tayin edilenlerden, tazminat iki ay tam ve müteba- kisi yarım maaş olmak üzere a- çıkta kaldıkları müddete mah- sup edilecektir. Memurlar için kanun rehberi Dahiliye vekâleti vilâyetler idaresi umum müdürü Sabri B. kanun rehberi isminde memur- lara mahsus bir eser çıkarmış- tır, Belediye bu eserden, alâka darlara dağıtılmak üzere yüz adet almıştır. Devrederse hemen alınacak Dünkü gazetelerden birinde | terkos şirketinin tesisatı derhal devredeceğine dair bir ha- ber vardı. Dün bu hususta bele- diyede tahkikat yaptık. Salâhi- yettar | bir zat bize bu hususta müd- | kararından sonra tesisatı dev ri için mukavelename mucibin- ce muayyen bir mühletin geç- mesi lâzımdır. Terkos şirketi- nin mühletten evvel — tesisatı devrehazır olduğundan haber- dar değiliz.Eğer hekikatan böy le ise biz de derhal muvafakat ederiz. Çünkü Terkos meselesi bir şehir meselesi vel halli lâzımdır. Lüzumu olan ilk taksiti de biz derhal tediye edecek vaziyetteyiz.” Paristen belediyeyi mahküm etmişler Dün Pariste Seine mahke- mesinden İstanbul ( belediyesi hukuk işleri müdürlüğüne bir icra kararı gelmiştir. Mesele şudur: 1913 senesin de belediye bazı müesseseler- den istikraz yapmışdır. Fakat taksit zamanı gelince belediye altın yerine kâğıt vermek iste miş ve bunu alacaklı kabul et- mediğinden taksit de öylece ve- rilmeden kalmıştır, Altın kâğıt ihtilâfı o o vakitler buradaki muhtelit mahkemeye düşmüş. Vaziyet böyle iken hâmillerden 1300 altın sahibi bir zat Paris- te Seine mahkemesine müra- caat ederek belediye aleyhine dava açmıştır. Neticede İstan- bul belediyesi mahküm olmuş ve dün icra kararı tebliğ edil. | 7 miştir. Fakat İstanbul belediyesi bu icra kararını keenlemyekün ad detmektedir. Çünkü davada iki usul hatası vardır: 1 — Paris mahkemesi dava açıldığı vakit müddeinleyh sıfa tile belediyeye tebligat yapma- mış, yalnız kararı vermiş ve ic- raya havale etmiştir. 2 — Paris Oo mahkemesinin kararı mesmu olabilmek için, burada bir Türk mahkemesi de ayni karar üzerinde ittifak et- melidir, Belediye bu iki noktayı na- zardan itiraz etmektedir. Vazi- yet Parise yazılacak ketmedi. len müdafaa hakkı istenecek- tir. Ekmek fiatı İstanbul Belediyesinden: Köânunuevvelin ikinci çarşam ba gününden itibaren (o ekmek yedi kuruş ve francala on bir buçuk kuruştur. Esirgeme derneği için piyango Türk hanımları esirgeme derneği yetimhanesi menfaati- ne 29 kânunusani cuma günü saat 10'da Halk evindebir pi- yango tertip edilecektir. Piyan Le kıymetli bazı eşya da var İş Eyibe tramvay yerine otobüs! Mahkemelerde Bir toprak Parçası Maarifte Tasarruf yazı “ Müsabakası Eli im e Bir kadının bir buçuk | Kazanan 16 talebeye sene mahkü- miyetine sebep oldu eylâlün onuncu günü De- yasli e llermdi çalışmakta olan Ferhat kızı Rukiye Hanımla komşu. $u Hatice Hanım arasında bir kavga çıkmış, Hatice Hannn Rukiye Hanı ma fena lâf söylediğinden, Rukiye Hanım kızarak ve Hatice Hanıma EE aldığı ayva © büyüklüğünde bir toprak parçası atmıştı. Bu Yapılan fethimeyit neticesinde ve tıbbı adli meclisinin raporundan Ha- tice Hanım malaryaya müptelâ oldu- ğu için dalağının bir misli büyümüş olduğu ve Rukiye Hanımın attığı parçası da dalağın üzerine i- Hanımın nezfidemden pi nezfidemden öldüğü anlaşı İsyordu. Mahkemede şahitler dinlen Şi Raporlar olundu. Küddemmiz müdafaa vekili müda erene İn beyeti hâküme müzakereye çekildi. Uzun süren mü- zakereden sonra, karar maznum Ru- kiye Hanıma tefhim edildi. tma sebebiyet vermiş olduğundan 3 sene ağır hapse, fakat Rukiye Ha- Bum toprak atmıya Hatice Hanım Zik ay a kaya mehil edildi —— İzmirdeki Emlâk Yunan emvali satılığa çıkarıldı kaydolunmuşlardır. Müzayedeye çıkarılacak ilk par- tdeki emval satışlarından sonra üçer dörder gün fasıla ile listede bulunan diğer emval de sırasile satılığa çıka- nlacaktır. Acaba hangisi doğru?! Evvelki gün Atinada yapılan Romanya - Yunanistan son Bal kan kupası yarışları hakkında dün Atinadan iki telgrafname gelmiştir. Telgrafların birisi ak şamları çıkan Tipos gazetesine dir ve ikiye karşı dört ile Ro- manyalılarm galip geldiklerini haber veriyor, diğeri gene ak- şamları çıkan Hronika gazetesi nindir ve bu da aksi İdia edi. yor. Acaba hangisi doğru?! Tapu dairesi akıyor Tapu dairesinin üst katı dün kü yağmurdan akmıştır. Bu katta kadastro heyeti fenniyesi ile kadastro mektebi bulunmak tadır, Memurlar yağmur altın- da çalışmak mecburiyetinde dıkları gibi, bu katta elektrik tesisatı da mevcut olmadığın- dan dünkü yağmurlu havada öğleden sonra çalışmak kabil o lamamıştır. Beş yüz lira gibi cüz'i bir masrafla tamiri kabil olan bu güzel bina bakımsızlık yüzünden barap olup gitmekte Ar, si nakdi mükâfat verilecek “ Tasa ruf haftasında mekteplerde talebeye tasarruf haklanda yazdırı- lacak yazı müsabakası esasları tama. men katiyet kesbetmiştir. Yapılacak müsabakada tasarruf fikrini en iyi & fade eden 16 talebeye nakdi mükâfat verilecektir. m ortaya 10, liselere 15 lira ve- rilecektir. £ İlik tedrisat müfettişleri cumarte si günü maarif müdürü Haydar Be. yin riyasetinde tekrar içtima ederek, bu mesele etrafında görüşülecektir. Müsabakaya ilk mekteplerin yal dördüncü ve beşinci sınıf sensf talebeleri iştirak edebileceklerdir. Maarif dairesinde bir baygınlık vak'ası Maarif idaresinde dün — öğleden sonra bir bayılma hâdisesi olmuştur. Ecnebi ve ekalliyet mektepleri ka lemi mümeyyizi Osman B. dün öğ- leden sonra saat 14 raddelerinde oda sında vazifesile meşgul olurken, bin denbire üzerine bir fenalık gelmiş ve oturduğu yerde düşü Derhal maarif sıhhiye £ heyetinden dektorlar sekel, ve ve Osman B. ye lkzım gelen müdavat yapılmıştır Fakat Osman B. bir parça ayılıışsa da üzerindeki fenalık zail olmadığın. dan, istirahat etmek üzere bir otome Gene Terkos Meselesi Terkos şirketi müdürü ne diyor? Akşam gazetlerinden birinde Terkos şirketinin © tesisatını derhal hükümete ğa ğe hazır olduğuna bir haber vardı. Yeni Gün hü. kümetin Terkos tesisatını 1933 ten itibaren mübayaasına dair olan - kararmdan © bahsederek keyfiyetin noter vasıtasile şir- kete tebliğ edildiğini, Şirkât di rektörü M. Kastelnonuri Ânka rayı ziyaretinde kendisine 933 senesinden evvel şirketle hiç bir temasa girişilmeyeceği' bil. dirildiğini, Şirketin bu vaziyet karşısında (o emri vakii kabule mecbur kalacağını yazıyordu. Terkos şirketi müdürü M. Kas telno, bu haber hakkında dün gazetelere demiştir ki: — Bize, noterlik vasıtasile herhangi bir tebliğ yapılmış de ğildir, Sonra bu gazete, son kal | günlerde fazla yağmurlar yağ- dığı halde Terkos borularında su bulunmadığından bahsedi- yor. Yağmurların yağmasile bi Zim sularımızın çoğalması mı icap eder?. Tesisatımızın mü- saadesi nisbetinde su veriyo- ruz, Borularımız daha geniş ol sa daha fazla su sevkedeceği- miz tabiidir, beye alınmıştır. © Almanlar, kambiyo müra- beş memlekette tahditler de- vam ediyor. Almanya, tütün- kabesine, son hazirandaki tedi | lerimiz için tahdit vaziyeti al- ye buhranından sonra başladı: | mıştır. İtalya, ticaret mukave lar. Yani, bizden bir buçuk se | leleri ile bağlanmadığı eşyaya ne sonra. Öyle olduğu halde, biribirinden sıkı, yedi kambiyo | koyuyor. yüzde 15 fazla gümrük resmi İngiltere 25 ikinci kararnamesi çıkardılar. Alman | teşrindenberi serbest ticaret ka lar, yarım senede, bizim iki se | idesini kırarak ithalâta kıymet mede yaptığımızdan çok £şid- | üzerinden yüzde 50 resim koy detli mü yapmışlar. | muştur. Fransa, kontenjan dır. Türk kambiyo mürakabe- | usulü tatbik ediyor. Amerika; sinin de tekemmüle doğru e- | gümrüklerini mütemadiyen art dımlar atması düşünüldüğü şu | tırıyor. do- sırada da, ibracatımızdan iyetli tedbirler dü- ğan kambiyonun mutlak suret | şünmek ve almak mecburiyetin te memlekete girmesini temin | deyiz. Zira, Türkiye'nin ser etmek, bu kambiyonun harice | maye terakümü, ancak ihracat firar etmesine ve orada kalma | la olabilmektedir. Memleketi- tabirle eşyaya yapışarak ve | sma mâni olmak, kambiyo 15- | mizde sanayi doğum rine başka bir tabirle eşya kis | labatımızın başında gelen ted | ziraatimiz en basit şeklinde birlerden olmalıdır. 2 — İhracatımız tehlikede mi? İharacatımızda hasta selen İ olan İnviltara dir. Dahili sermaye tekevvü- nü mahduttur. Son İngiliz gümrükleri, ih- Da mel enli şiddetle rahnedar edebilir atle ilerlemektedir. - Şimdilik nim mamül ve mamül eşyaya yüzde 50 gümrük koyan İngil tere, yarın ham maddelere, ya ni Türkiyenin İngiltere'ye gön derdiği maddelere de gümrük vazetmeğe kalkışırsa, bizim için bir eski mahreç olan İngil tere'nin kaybolmak tehlikesi olabilir. Bugün, İngiltere'nin en ziyade tehdit ettiği üç mem vakya, Fransa, gümrüklendirmeği lüzumlu gör düğü maddeler bu üç memle- kettengelen nim ve tam mamül maddelerdir: Tuğla, cam, mo bilya, bıçak, çatal - takımları, marangoz eşyası, telsiz edeva- tı, yazı (o makinesi, yün eşya, ipekli çorap, keten eşya, elbi- se, küğıt, lâstik ayakkabı, lino Icum, koku, tuvalet eşyası. Bu maddelerle, bizim İngil Sare en vantelmes iki sında münasebet yoktur. Fa- kat İngiliz milli hükümetinin koyu himayeci olduğu malüm dur. Birden bire, (yüzde elli gümrükle müdafaa edilen itha lit maddelerinin arkası devam edebilir. Müdafaa, Türkiye'nin İngiltere'ye ibraç ettiği tiftik, yapağı, kuru yemiş gibi madde lere de teşmil edilebilir. Bu tak dirde umum ihracatımızın 10 - aş. lirası tehlikeye gi- ilir. izi İngiltere'ye olan ihra- catımızı o tehlikede görmeğe sevkeden âmil şudur: Hesaba göre, İngiltere'nin ticaret mü- vazenesi, bu senenin nihayeti. ne kadar, 400 milyon İngiliz lirası açık göstermektedir. Hal buki, son defa gümrüğe tâbi tutulan nim ve tam mamül €ş- yanın kıymeti yine yapılan he saba göre, senede (ancak 30 milyon İngiliz lirasıdır. Yeni de ellidir. Şu halde İngiltere'- ye, yeni gümrükten dolayı se- nede 15 milyon İngiliz lirası girebilecektir.Dikkat edilsin ki, bir senede! Halbuki sene 80- nuna kadar mahdut bir zaman vardır. Dört yüz milyon İngi- liz lirası açık ile, sene sonuna kadar almabilecek mahdut irat mukayese dahi edilemez. İşte bu sebeptendir ki, İn- giltere'nin biribirini takip ede rek yeni yeni gümrük listeleri meşretmesi ve müdafaa hudut- larını ee ip pek muhte- meldir. Bu takdirde, İngiltere ye gönderdiğimiz baz madde ler tehlikeye girebilirler. Bazen işitiliyor: İngiliz mensucat fab rikaları, İngiliz kimya sanayii fabrikaları, ham maddelerimi- zi almağa mecburdurlar, Fakat düşünmelidir ki, bu fabrikalar, kısmen Avrupa, kısmen de de- Diz aşırı memleketler için ima in imalât, Avrupa mem- Üketlerinin son müdafaa vazi- yetlerinden dolayı (o azalmağa mecburdur. Deniz aşırı mem- leketler için olan imalât, mü- sait kredi şartları verilse dahi, bu memleketlerin çok alçak iştira kabiliyeti ile karşılaşa- caktır. Deniz aşırı memleket- ler, her halde, İngiltere sana-. yü için yavaş yavaş kayboln ta olan Avrupa recini te» lâfi edemezler. Bu itibrala, İn giltere'ye bami maddelerimizin ihracatı tehlikeli bir devre ge“ çirmekte olduğunu kabul zaru reti vardır. Cibanm bütün bu yeni va- siyetleri karşısında, Türk tica reti, önümüzdeki aylarda olup bitecek şeyleri adım adım ta. kip etmelidir. Türk. ticareti, şu sırada en fazla © uyanıklık göstermeli, en kuvvetli istih- barat cihazlarile çalışmalıdır. Müderris