5 Kasım 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMBE 5 TEŞRİNİSANİ 1931 6 nci sene, No. 2060 NUSHASI $ KURUŞTUR Laval Hoover Mülâkatı Fransız Başvekili M. Laval Amerikadan Parise avdet etti: Avdeti gününden beri Laval'in Amerika seyahati hakkmda tel graf ajansları tarafından veri- len malümet, Amerika Reisi- cümhuru ile Fransız Başvekili arasındaki mülâkatı müteakıp Vaşington'da neşredilen müp- hem tebliği tavzih etmemekle beraber, bu ziyarette elde edi- len bazı neticeler hakkında bize bir fikir vermektedir. Gerek neşredilen tebliğin satırlı ra sında ve gerek bilâhara gelen malümat karşısında şunu anla- yoruz ki Hoover - Laval mülâ- katında şu meselelere temas &- dilmiştir: 1 — Frankın ve doların kıy meti, 2 — Beynelmilel borçlar ve tamirat meselesi, 3 — Tahdidi teslihat mesele si, Birinci noktada iki devlet a- damı anlaşmışlardır. Amerika ve Fransa altın esasından ay- rılmayacaklardır. Ve altın mik Yasını muhafaza etmek için bi- ribirine yardım edeceklerdir. İngiliz lirasınm O akıbetinden sonra dolarla frankın yekdiğeri De İstinat ettiği ve birinin in- hidamı diğerinin de tezelzüle ağraması demek olacağı dı. Binaenaleyh Amerika ve Fransa, dünyada mevdut altın stokunun kısmı küllisini topla mış iki memleket sıfatile, bu moktada biribirine müzahir ol- mağı kendi hayati menfaatleri iktizası addetmi ne gelince; Amerika, maruf Ho ©ver projesi teklifini ileri sür- düğü zamanda yaptığı gibi, Fretsaya sormaksızm mevcut vaziyeti değistirmeğe teşebbüs etmeyecektir, Malümdur ki Amerika, ge- çen yaz Almanyayı mali ve ik- tısadi müşkülâttan kurtarmak gayesi ihdaf eden projeyi ileri sürdüğü zaman Fransa ile istişare etmemişti. Ansızın or- taya atılan bu teklif karşısında Yikaya bu yüzden muğberdiler. Amerikalıların uzun bir müd. det lâkayt kaldıktan sonra, za- Man zaman nümayişkâr bir tarzda Avrupa işlerine müdaha İeleri, Fransızların hesaplı altüst etmektedir. Bu i siyasetinin hedef- lerinden birini teşkil etmişti. Öyle anlaşılıyor ki, M. La- yal bu noktada muvaffak ol- muştur. Hoover Fransa ile isti- şare etmeksizin, beynelmilel borçlar ve tamirat işlerinde bir adim atmayacağı gibi, bu me- seleler mevcut o mukavelelerin çerçevesi dahilinde halledilecek tir. Bunun için de Almanyanm <vvelâ alacaklı olan devletlere Yani Fransaya, müracaat etme si lâzımdır. Bu devletler Alman di tetkik ettikten sonra Amerika ile temas ede- cekler ve mevcut mukavelele- rin çerçevesi dahilinde bir çarei hal arayacaklardır. Tahdidi teslihat meselesin- de elde edilen yegâne netice, #ubatta Cenevrede toplanacak olak beynelmilel konferans hak kında bir takım temennilere münhasır kalmaktadır. Fransa- »ım bu mesele hakkındaki nok- tainazarı malâmdur: Fransaya göre tahdidi teslihat meselesi ©mniyet meselesine bağlıdır. Fransaya İngiltere ve Amerika tarafmdan kati teminat verilme İidir ki Fransada silâhlarını tahdit etsin. 1919 senesinde Fransa, İngiltere ve Amerika- dan istediği teminatı almıştı. Ancak Amerika âyanı, tarafından verilen bu temi etmedi. İl mn tasdikma bağ k bulunduğundan bu mukavele de hükümden sakit oldu. 12 se- Sahip ve Başmuharrıri Siirt-Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET İçtimaın sonlarına doğru umumi meclis salonuna bir nazar Stadyomun bir an ev- vel yapılması lâzımdır Şehir meclisi dün bu karara vardı ve epeyce mün&kaşalar oldu İstanbul umumi meclisi dün saat 14 de içtima etti. İçtimaa vali muavini Fazlı B. riyaset etti. Meclisin çektiği arzı tazi- mat telgraflarına Reisicumhur hiliye vekilinden çildi. Karaağaç müessesatının 929 senesi kat'i hesabına dair tetkik besap encümeni mazba- tası okundu ve tetkiki gelecek içtimaa bırakıldı. İstanbul er- kek muallim mektebinden iki talebenin konservatuvara mec- canen girmesi hakkındaki dai- mi encümen mazbatası kabul & düdi. Vefat eden müfettiş Vefik B, ailesine yapılacak 3000 lira (Devamı 6 ıncı sahifede) Vali muavini Fazli Bey içtimai idare ediyor... Memleket ticaretinde beş mühim nokta Bu seneki Ticaret odaları kongresi|i ayrı bir hususiyet göstermiştir Nizamettin Âsi Bey neden beri Cemiyeti Akvam teş kilâtı, Lokarno itilâfı, Kellogg misakı gibi teminatı Fransa em niyeti için kâfi addetmemekte- dir. Amerika da Avrupa işleri- De karışmamak hususundaki si- yasetinden ayrılmak istemedi- ğinden, Fransa tarafından ta- lep edilen teminatı verememek tedir, Binaenaleyh bu defa da Laval - Hoover müzakeresinin bu tahdidi teslihat ve teminata ait safhası, 1919 da teminat me selesi ne noktada bırakılmış ise, o noktadan başlamış ve tabii tahdidi teslihat hakkında kuru bir temenniden başka bir neti- ce elde edilememiştir. Bu izahat karşısında Laval Hoover mülâkatında mühim bir siyasi netice elde edilmediği sa rih surette anlaşılmaktadır. A- Bu seneki Ticaret odalı kongresi büyük bir ehemmiyet haiz bulunmaktadır. Kongre nin bu sene müzakere (ettiği mevaddı memleketimiz vecihan iktısadiyetile yakından alâka- dardır. Kongreden avdet eden Ticaret borsası Kâtibi umumi- si, Nizameddin Âli Bey bir mu harririmize kongre hakkında şu malümatı vermiştir: — Bu seneki Ticaret kongre sine ayrı bir ehemmiyet atfedil miştir, Buna da sebep dünya ik tısadi buhranı ve azalan ihraca tumızdır. Bu kongre Türkiye ticareti- ni ehemmiyetle alâkadar eden beş büyük meseleyi tetkik et- miştir. Hububat, bu meselelerin (Bovamı 6 ıncı sahifede) merika ananevi siyasetinden ay rılmak “istememiş, Fransa tahdidi teslihat hakkında ka bir vaitte bulunmamış, beynel- milel borçlar ve tamirat işleri hakkında bir netice elde edilme ! mişse, o da tamamile Fransa- nun lehin; Çüntü bu işleri Almanya ile müzakere hususun da Fransanım birinci derecede alâkadar olduğu tanmmıştır. Yani dolayısile Almanya Fran- saya teslim ediliyor demektir. Laval'in Amerika seyahatinden sonra Fransa, seyahatten evvel ki zamandan ziyade Avrupanm diktatörü vaziyetine geçmişti, Avrupanın mukadderatı, Fran- sanı bu müthiş nüfuzunu'ne şe kilde istimal edeceğine bağlı- dır, Ahmet ŞÜKRÜ Sakarya ve Dumlupınar — ame Yeni tahtelbahirlerimiz yarın geliyor İtalya'nın Monfalkeme tez- gâhlarında inşa edilen iki yeni | tahtelbahirimiz: Dumlupınar ve Sakarya yarın İimanımıza geleceklerdir. Italyan tezgâhlarında yapı- lan gemilerimizle beraber inşa | edilen bu iki yeni su altı gemi si fennin son © tekemmülâtını haiz bulunmaktadır. Yarm bu iki tahtelbahir do- nanmamız tarafından karşılana cak ve tahtelbahirler Dolmabah çeğ demirleyecektir. Burada davetlilerin huzurun da tahtelbahirlere bayrak keşi- de edilecektir. Bayrak çekme merasimi (o davetliler e Hami. | ceklerdir. vx Donanma kumandanlığından teb- Biğ edilmiştir: Dumlupınar ve Sakarya denizaltı gemilerimiz 6-11-931 Cuma günü is| tanbul limanma geleceklerinden yev | mi mezkürda yapılacak sancak çek- me merasimi için med'u bulunan z€- vakı kiramın saat 13 te Dolmabahço önünde demirli bulunan Hamidiye Kruvazörüne teşrifleri rica olunur. Gazi Hz. ve Mısırlılar Büyük Reisimizin El- Ehram muharririne beyanatı Gazi Hz; Kahirede çikan EJ « Ehram gazetesinin geçenlerde İ Ankaraya gidem muhabiri Mah mut Ebul Fethi kabul ederek beyanatta bulunmuştur. Gazi Hazretleri, bu beyanat larında Kral Fuat Hazretlerini ve yüksek sıfatlarmı takdir bu- yurduklarını da beyan. ra Türk ve Mısır milleti, lıyan eski rabıtalardan bahisle bu rabıtaların seneler geçtikçe şarkın iyiliği namı- riki mesai etmeleri icap i kaydetmişlerdir. Gazi Hazretleri bunu müte- diye kruvazöründen takip ede- | | ile M. Briand Almanyanın Pari | M. Laval Hoover moratoryomunun. Dahiiiye vekili Seyahate çıkıyor Şükrü Kaya Bey bugün şehrimize geliyor ANKARA, 4 (Telefonla) — Dahiliye Vekili Şükrü Kaya B. başmuharririmiz Mahmut Bey Je birlikte ve bu akşam İstanbu la hareket etti. Şükrü Kaya Bey ve Mahmut Bey Cu- martesi günü tetkik seyahatle- rine çıkacaklardır. Umum jan- darma kumandanı Kâzım Paşa cuma günü buradan hâreket e- decek ve Eskişehirde heyete il- tihak edecektir. Dahiliye Veki linin, cenup. vilâyetlerimizde yapacağı tetkik seyahatinden sonra İzmir tarikile Ankaraya dönmesi muhtemeldir. M. Laval'in Alman sefiri ile mülâkatı PARIS, 3 (A.A.) — M. Laval ri M. Fon Hoesch ile iki saat görüş- müşlerdir. Maliye nazırı M. Flandin de bu mülâkatta hazır bulunmuştur. İ yerine Young plânını ikamesi mese İcsi hakkında Washingtonda M. Ho- ever ile yaptığı mülâkatlara dair M. Fon Hocshe'e izahat vermiştir. Al man sefiri M. Laval ve M. Briand ile yaptığı bu mülükat haldaında bü- | kümetine malümat vereceğini söyle- miştir, Teftiş Meselesi Defterdarlık sinema- ların son teftiş tarzını muvafık bulmadı Beyoğlunda sinemaların teftişini ve yapılan şikâyetleri yazmıştık. İ” Bu teftiş işi hakkında bir mu harririmiz. dün mütemmim olara! şu malümatı ol maştar, Teftiş . içir Defterdarlık emi vermiş — değildi Defterdarlık bun dan bilâhare ha berdar olmuş ve meseleyi Beyoğlu İ mal müdürlüğün den sormuştur. Çünkü yeni mülki teşkilât muci- bince tanzim edilen mali | teşkilâta Defterdar ŞEFİK BEY | akıp Türkiyenin takip ettiği vi- | fak ve anlaşma siyasetinden bahsederek: “— Türl hı prensipleri müsalemet ve in- saniyetperverliktir. Biz bunlar için çalışıyoruz ve çalışmakta devam edeceğiz, buyurmuşlar- dır. temek eğ Londra belediye intihabı LONDRA, 3 (A.A.) — Londra- da yapılan belediye intihabatınm son neticeleri şunlardır: Muhafaza- krlardan 1058, amele 257, liberallerden 58 ve den 15 namzet intihap edilmişlerdir. İ Muhafazakârlar 187, liberaller 2, ve müstakiller 11 azalık kazanmışlar İ dr. Amele fırkası 210 âzalık kaybet miş ve hiç bir âzalık kazanmamıştır. Bir Fransız askeri tay- yaresi Almanyada indi LONDRA, 3 (A-A.) — Bugün bir Fransız askeri tayyaresi Landau kurbünde Alman toprağına inmiştir. Tayyareyi idare eden mülüzrm pilot, mahalli jandarmaları tarafından tev- kif edilmiştir. Tayyareci Wissewk- bourg'a gitmek üzere Stasbourg'a çıkmış olduğunu ve yolunu şaşırmış olduğundan yere inmek mecburiye- binde kaldığını söylemiştir. Wilno meselesi dan bildirildiğine göre sosyalist fır. kası kongresi âzaları, Wilno mesele sini beynelmilel sahaya nakletmeğe ve bu husus için bir referandüm ic- rasını talep eylemeğe karar vermis- lerdir, VARŞOVA, 3 (A-A.) — Kovno | nazaran mal müdürü müstakillen ha rekete salâhiyettar bulunmaktadır. muştur. Bu gibi teftişlerden bir istifade temin edilmiyeceği kanaatı beslen. diğinden ve bu gibi teftişlerin halkı izaç edeceği hitsedildiğinden muva- fık görülmemektedir. Japonyada zelzele TOKİO, 4 (A.A.) — Japonya sn şimali şarkisinde bu sabah gid- detli bir zelzel çolmuş, pek çok zarar ve hasar yapmıştır, Nüfusça zayiat yoktur. Tokyo gazetelerinden biri- nin verdiği bir habere göre küçük bir Adanın bir kısmı denize batmış- tar, 'TOKTO, 3 (A.A.) — Bugün sa- İ zelzele dolayısile yüzlerce çıplak kar dın, çocuk ve erkeklerin Kumanotu sokaklarında bacaklarmın var kuvve tile koşmaları fevkalâde bir manzara teşkil etmiştir. Bu zelzelenin bin ka dar kimsenin ölümüne sebep olduğu na dair çıkan şayia hilâfma olarak ölenlerin 12 kişiyi geçmediği zanno lunmaktadır. Bununla beraber çok büyük bir saha dahilinde ehemmiyet li maddi hasarat olmuş, münakalât sekteye uğramıştır. Teleton Numaralarımız Otomatik telefon müna- İİ sebetile gazetemizin numa- İ zalarr da değişmiştir. Yeni numaralarımız şunlardır; bah banyosu zamanında vuku bulan | En küçük fırsatta fiatları yükseltmesini bilen kömürcülerden biri galiba kar duasına çıkmış olacak Mahrukat fiatleri sebepsiz arttırılıyor Belediyetetkikatneticesindelüzum görürse mahrukata narh koyacak Dünkü nüshamızda hahrukat me rını yazmıştık. Mesele belediyenin de nazarı dik katini celbetmiş ve keyfiyetin tetki- ki için Belediye iktisat müdürlüğü icap edenlere emir vermişir. Odun fiatlerinin fira meselesi ma- zarı dikkate almarak kuru odunlar - da 3—4 ay eveviki fiatları nazaran yüzle 20 tereffü göstermesi tabii görülmekte ve bundan fazla teref- füün fahiş olacağı söylenmektedir. Masmefih bu yükseklik yalnız odan fiatlerinde de Yedikule Gazha nesi de kok kömürü fiatlerini yük- İ seltmiştir. Bir hafta evvel kömürün tonunu 20 Biraya verirlerken 1 teşri- nievvelde 24 Bra 76 kuruşa çıkarıl- mıştır. Alâkadrlar bu tereffü için makul hiç bir sebep görmemektedir ler, Her nekadar navlun fintlerinde| ton başına bir buçuk liralık bir fark varsa.da, bu fark gazhanenin ton başma 4,75 lira zam © yapması için bir sebep teşkil etmemektedir. Çün- kü gathane sattığı kok kömürünü çok evvel istihsal etmiş bulunmakta. dır, Mammafih Belediye iktisat mü- dürlüğü meseleyi ehemmiyetle tet ik ettirmektedir. Dün bir arabaya koşulu ol- duğu halde köprü £ üzerinden geçmekte olan bir manda yo- lun üzerine düşmüş ve düşer düşmez ölmüştür. Mandanın bu ölümü sahibi üzerinde pek | feci bir tesir yapmış, zavallı a- dam koca vücudi ile bir anda İ yere yıkılıp — “füc'eten ölen, | mandasının cesedi karşısında göz yaşlarını zabtedememiştir. | Mandanın cesedi öğleye ka- dar köprü üzerinde kalmış, öğ- Patihte develerle satılan kömürler Istanbula hariçten pek çok odun gelmek üzeredir ve bunlar bir kaç güne kadar gelecektir. Mahrukatçılar üç dört güne ka- dar mahrukat fiatlerini indirmezler- se o zaman İktisat müdürlüğü İs tanbul mahrukat stokunu tesbit ede rek mahrukat fiatlerine narh koya» cak, bu narhtan yüksek fintle satış | yapanları tecziye edecektir. Hep insanlar düşüp ölmezler ya ?! Köprü üstünde bir manda düştü ve “fücceten,, öldü! İm Tesmimiz köprü üzerine düşen ve birden bire ölen mandanın kaldırıldığını gösteriyor. leden sonra sahibi cesedi kaldır mış, derisini yüzerek, İeşini şe» hir haricinde bir çukura göm - müştür. e eekee Hindistanda İngiliz askerlerine tecavüz YENİ DELHİ, 3 (A.A.) — Bir takım meçhul şahıslar, Tan Wasirin cenubunda kâin Khaiwala yolunda bir İngiliz mülâzımı ile bir nefere a-