5 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 7693 İOAREHANESİ: j DQvuDDanıaıni)« kanısında daireı »ahsasa : Telgraf: Istaobul C u m h u r i y e l : Posla kutııau: N° 2 4 6 Ş r Sahip vo Basmuharriri VUNUS NADİ idare müdürü 22365. Mstbaa T a h r l r m ü d ü r U 22369 23230 20473 Cu m h u riyet Şehir Meclisi hararetleniyor PERSEMBE 5 TEŞRiNiSANi 1931 I^Ah |MODDET|TÜflKİYE*IÇlNJ HARİÇ İÇİN jjâeneliği İ4O0 gr. j 2700 Kr. f .j 750 Kr. 3 Avlıgı j 400 Kr. NUshası her j 1450 Kr.. j 800 Kr. yerde Memurların Kazanç Vergisi Hakkında Yeni Bir Proje Iktisadî Buhran etrafında Ankara: 4 tesrinisani (Başmu • harririmizden) Reisicumhur Hz.nin bu seneki meclis başlangicı nu tuklarında iktisadî vaziyeti tahlil ve takrir eden kısım canlı, naf iz ve kat'î ifadelerden müteşekkildir. Türkiye Devleti Reisinin görüşlerinde dünyayı saran iktisadî buhran, belki daha şamil bir şekil ile, önümüzdeki sene de devam edecektir. Reisicumhur Hz. iktisadî buhrana karsı memleketi mizde şimdiye kadar akıl ve basiretle hareket edilmiş olduğunu kaydetmekle iktifa etmiyerek önümüz • deki sene için daha tedbirli ve daha fedakâr olmak lâzım gelebileceğini şimdiden açık ve kat'î ifade buyurmuşlardır. Hakikati halde Türkiye'miz cihan buhranından en az müte • essir olan memleketlerden biridir. Nitekim geçen sene her tarafta va • ziyete yeni vergilerle çaresaz olmak tariki ihtiyar olunurken Türkiye'de bir kısım vergilerin tenzil ve tadili cihetine gidilmekte tereddüt olun • mamıştır. Reisicumhur Hz. nin bu müşahede ve işaretlerinden memleketimiz he • sabına amelî faydalar çıkarabilmek için her şeyden evvel cihan buhranrnın bizi ne cihetlerden müteessir edebildiğini ve edebileceğini göz ö • niinde bulundurmaklığımız lâzımdır. Diğer dünya memleketlerindekî buhranın sebebi şimdiye kadar u mumî surette fazla istihsalden mütevellit kıymet düşüklüğüne irca olunmaktadır. Ancak bu belki ken disinde az çok hakikat bulunan bir ifade şekli olmakla beraber buhra nın yalnız fazla istihsal ile tarif ve ihata edilememiş bulunduğu da bugüne kadar muhakkak ve musaddak olan diğer bir hakikattir. Fazla istih»al. istira kabiliyetinin azlığı birer sebep olmakla beraber buhranın yalnız böyle bir iki sebebe irca olun • makla izah edilecek kadar basit bir şey olmadığı da bütün dünyada itiraf ediliyor. Buhran daha karışık, daha muğlâk, daha mürekkep bir mes'eledir. Meselâ İngiliz lirasının altın esasını kaybederek sukutu yalnız tngüiz iktisadî ve malî vaziye • tinin kabiliyeti derecesinden ileri gelmiş bir hâdise değildr. Her yerde olduğu gibi şüphesiz tngiliz hayatında da zorluklar yok değildir. Fakat İngiliz lirasının sukutunu icap eden âmilleri iktisadiden ziyade malî, hiç olmazsa iktisadî kadar malî âmillerde aramakta daha ziyade isabet vardır. Hiç olmazsa bu hâdisenin nasıl geldiğini hep gördük ve biliyoruz. Şöyle ki: Mevcut müşkülâta zamimeten harp tazminatı tediyelerile hayatı muttarit ve kahir mecburiyetlerle korkunç bir fakirliğe götürülen Almanya geçen sene birdenbire buhranın en hât darbelerile baştan aşağı sarsılmağa başladığı zaman bundan az çok bü tün dünya müteessir oldu, ve tngil tere hepsinden fazla olarak. Hatırlardadır ki Almanya'nm geçen se • neki müşkül vaziyeti neticesinde bir taraftan derhal Şimalî Amerika Cumhuriyetleri tttihadı Reisinin tamirat ve devletten devlete borçlar tediyatının bir sene müddetle tehiri için teklifi ortaya çıktı, diğer taraftan Fransa ile Amerika'nın İngiltere'ye külliyetli miktarda naktî bir yardımIarı vuku buldu. Bu iki hâdise bir yerdeki buhranın diğer memleket Jerle ne kadar alpkadar olabileceğini göstermeğe kâfidir. Bu şunun îcin bövle oldu ki evvelâ Almanva'da doğrudan doğruya ve dolayısile bir cok Amerikan sermayesî ans*aje edUmiş bulunuyordu. Almanya'nın buhran içinde kendi halinde iflâsa terkolunması bu Ame • rikan sermayelerinin de erivin mahvolması demek olacaktı. Bu bir. Sonra Almanya'da ça'ısan hariç sermayelerinin bir co?u îngiltere' den çeçerek gitnmti. Londra'nın malî merkezi olan Siti (City) düne kadar bütün dünvanın en kuvvetli malî merkezi olmak mevküni muhafaza etmiştir. Paralar en çok orada top lanır ve oradan şuraya buraya tevzi edilir. Meselâ Almanya'da ealısan haric sermavelerinin büyük bir kısmı tngiltere tarikile oraya gitmisti. Alman buhranının hât şeklinde Fransa Almanva'da fazla Fransız parası bulunmadichm söylüvordu. Bu zâhiren doğru idi. Cünkü Frama'dan Al »ya'ya doğrudan doğruya çok pa 5 Kurnştar ~ Şehir stadının inşası niçin gecikmektedir? Muhtelif sual takrirlerine Vilâyet ve Belediye namına cevaplar verildi Memurların Kazanç evrgisi Hususî müesseseler gibi yüzde yedi olacak Ankara 4 (Teleforda) Maliye Vekâletinin hazırladığı yeni kazanç vergisi projesinde memurların kazanç vergisi nisbeti alelumum miistahde min kazanç vergisi nisbetine, yani yüzde beşten yüzde ye diye iblâğ edilmektedir. 30 güzide arasında bir anket: 1 Hüseyin Rahmi B. e göre Yalan söylemiyen yok! Üstat «yalan söyledim mi değil, acaba ömrümde doğru söyledim mi?» diyor Hüseyin Rahmi Beyle mülâkattm BabtalFnin meşhur anket muharrirlennin klâsik tarzlarına uygtm ol madı. Vstadın yaxı odanndaki mobleyı gormedim. Kullandtkları kah ve fincanlartnın markasmı bilmiyo rum. Evlerine giden yolun tozla olup olmadtğtmn farkında değilim. Maahaza banun için müteessir de olmayorum. Ben iyi bir çerçeve takamt • yacaksam kıymetli bir tabloyu çıp lak muhafaza etmetmi isterim. Kendilerine bir mektup yazdtm. Tertip ettiğim on ntali bildirdim. Içlerinden bes tanesine cevap vermelerini riea ettim. Aradan iki üç gün geçmeden istediklerim geldi Aynen naklediyorum : Şükrü Kaya B. Bugün geliyor Şark vilâyetîerinde büyük bir seyahat yapacak Şehtr Meclisinbı dünkü tçtlmatndan Wr tnttba r z isarettt soal takrhleri tahibi Mehmet Aü Beydirl Ankara 4 (Telefonla) Dahiliye Vekili Sükrfi Kaya B. bu akşamki trenle hareketj etmiştir. Vekili Beyin refaka tinde Umum Jandarma Ku • mandanı Kâzım Paşa, Kalemi Mahsus Müdüri Ekrem B. ve yaverleri bulun • maktadır. Şükrü Kaya Beyi istasyon Hüseyin Rahmi Beyin cevabı Yeni evler, yeni şiirler, yeni resim tarzı, dekorsuz oynanan ti • yatro, Rusya'daki serbest izdivaç, Almanya'daki çıplaklar, hulâsa son zamanlardaki yenilik cereyanlan hakkında ne düşünüyorsunuz? San'at daimî bir teceddütle yaşıyabiliyor. Mütemadiyen devirden devre giriyor. Mimaride, şiirde, re simde yeni tarzları beğenmemek es . liaruf romanctmvt Hüseyin Rdhmt Be$ kiye bağlı kalmak ve terakkiye bir hat çizmek demek olur. Ve her yeniliği doğuran içtimaî, iktisadî, fflcrf yeni ihtiyaçlardır. Eski zamanlarra ihtiyaçlarını tatmin etmiş olan şey • ler, bugünkü hayatın zaruretlerini (Mabadt 6 mcı sahifede) Cevdet Kerîm Bey Stadyom işini Şiddetle tenkit etü Umumî Şehir Meclisi dün Vali muavini Fazlı Beyin riyasetinde iktnci içtimaını aktetmiştir. Geçen içtimad» arzı tazimat için Gazi Hz. île, îsmet Pş. Hz. ne ve Dahiliye Vekâletine çekilen telgraflarra cevaplan Muallim mektebinden iki talebe • nin meccanen konservatuvara yer • Ie«*irilmesi için okunan tezkere kabul edilmişitr. Meclis geçen sene vefat etmiş olan Belediye fen müfettişi Vefik Beyin ailesine mükâfat vermeği kararlaş tırmıştı. Bu mükâfatm münakale mes'eiesinden elân verilemediği hakkmdaki Daimî Encümen mazbatası okunmuştur. Nazmi Nuri Bey bir senedenberi verilmiyen bu paranm derhal verilmesi lâzım geldiğini söyle • miş ve evrak Bütçe encümenine havale edilmiştir. Meb'usluğa intihap edilen azadan İ Vali Beye vekdlet eden Fazlt Bey Şehir Meclisi riyaset makammda Wci tarafta Abdülkadir ve Sadi Beyler) Sadettin Rıza Beyin yerine gelen yeni aza Esat Bey heyeti umumiyeye takdim edilmiştir. Soal takrirleri Müteakıben reis Fazlı B. geçen celsede verilen tual takriri hakkında Vali Beyle görüştüğünü ve Muhittin Bey rahatsız olduğundan bu iMabadi 2 inci sahifede) Halk sanatoryomu Satın alınan binanın sıhhî tesîsatı için bir proje hazırlanıyor tstanbul Veremle Mücadele Ce • miyeti, teessüs tarihindenberi bir halk sanatoryumu vücude getirmeği düşünyordu. Nihayet Hilâliahmer Cemiyetimizin, 30 bin Ih*a teberru et • mesi üzerine derhal faaliyete geçerek Kozyatağı'nda Muhittin Pş. nm kör.künü sanatoryom ittihazma muvafık görmüştü. Bu köşk bir kaç gün evvel 20 bin liraya satın alınmıştır. Köşk elli iki dönüm vüs'atinde bir arazi üzerindedir. tçinde (400) çam ağacı vardır ve sanatoryom ittihazma her suretle elverişlidir. Dün akşam Hilâliahmer merkezînde toplanan Verem Mücadele Cemiyeti, hevet! id^rece bu sanatoryo mun tesîsi için kalorifer, rontken, etuv tesisatmın karycla ve sairenin hazırlanmasına müteferri bir proje yaoılmasını kararlaştırmıştır. Heyeti idare bu projeyi hazırlı • yacak ve on beş gün sonra toplanacak olan cemiyet heyeti merkeziye sim'n tasvibine arzedecektir. Bu havirlı ise tesebbüs eden Ve • Teşkilâtı Esasiyede bir tadil Bütçe Meclise şubat ayında verilecek Evvelki gün memleketlerine avdet etmiş olan Balkan Konf eransuıda Arnavutluk heyeti murahhasası reisi Mehmet Bey Koniçe, hareketinden evvel kendisile görüşen bir muhar ririmize şu beyanatta bulunmuştur: < Bidayette konferans hakkın da f ikrimi sorduğunuz zaman nikbin olmadığımı söylemistim. Fakat ts • tanbul'da Türkiye Başvekili tsmet Paşa Hz. nin, konferans Reisi Hasan Beyin ve bilâhare Ankara'da Gazi Hz. nin Balkan İttihadı ve fikrile ne kadar yakından ve candan alâkadar olduklarını gördükten sonra düşünAnkara 4 (Telefonla) Alcelerim tamamen değişti. V e bugün dtğım mevsuk malumata göre bu sayede Balkan Konf eransı ve oArnavutluk Basmurahhan Mehmet' teşkilâtı esasiyede devlet bütçe Bey Koniçt nun neticesi olacak Balkan misakı sinin Meclise teşrinisanide levdi hakkında çok ümitvar bulunuyorum. büyük bir âmilidir. olunacağı hakkında mevcui mad Çünkü Türkiye Balkan birliğinin en (Lutfen sahifeyi çevîrintif ıııınıııııınıııcnıııiıiııınııiHiııntııınıııınınıtnıııııııııiııııııııınnMiııııırınıunıııınııııııııııııııınıııuıııııııuıiMiıııııııuı ınnııtınınınııııiHHM de yakında tadil edilecektir. h»«b'u»lar, kânı dahiliye ve dostları teşyi et mişlerdir. Şükrü Kaya Bey buradan Şükrü Kaya Bey doğruca tstan bul'a gidecek, cumartesi günü İs tanbul'dan hareketle seyahatine devam edecektir. Vekil Bey Eskişehir tariki ile evvelâ Malatya'ya, sonra Elâziz, Diyarbekir, Siirt ve Mardin'e gidecek, bunu müteakıp difer şark ve cenup vilâyetlerini dolaşacaktır. , e k Türkiye Arnavutluk Mehmet Bey Koniçc; aydmlattığı yolda yürüyoruz» diyo* Gazi Hz. nin şahsiyeti Ve Arnavut milleti.. Tadilât (bütçenin senei maliyenin 9 uncu ayı olan sabat ip Hdasında B. M. Meclisine ve rilmesi) şeklinde olacaktzr. İki yeni tahtelbahrimiz yorlar, merasimle sancak çekilecek Haricî borçlar ve esham Tan gazetesi malî kısmında şu malâmatı veriyor: «Düyunu muvahhide 23,50 den 21,20 ve yüzde bes faizü 1914 istikraz tahvilleri de 18,90 dan 15,75 e düsmüstür. Düyunu umumiye meclisi tarafından elyevm Ankara'ya bir seyahat icrası derpis edilmemektedir ve bu haV>er ciddî bir sukutu hayal tevlit etmiştir. Kozpatağt'nda 20,000 liraya sattn alınan sanatoryom binası ((Dumlupınar» ve ((Sakarya» yarın geli Yeni talimatnameler Cuma günü ttmantmaa gelerek merasimle sancak çektiecek olan yeni denizaU*. gemilerimizden: <Dumlupınar> Davet edilen zevat Hamidiye kru Yeni denizalfa fflouTlâmızdan «Dumvazöründen merasimi seyredecek'er • lupmar» ile «Sakarya» tahtelbahirlerinin Polâ'dan hareket ettiklerini yazmış dir. Donanma Kumandanlığuun gön • tık. Gemilerimiz, cuma günü tstanbui'a derdiği tebliği asağıya dercediyoruz: Donanma Kumandanlığından tebüg muvasalat edecekler ve saat üçte geedılmiştır: milere sancak çekme merasimi icra eDumlupınar ve Sakarya denizaltı gedilecektir. milerımiz 6/T sani 931 cuma gunu Is tanbul limanına geleceklerinden yevmi Merasim, geçen defa Adatepe ve Kocatepe ırjhrip'erinvzde o'drğu ?ibi mezkurda yapılacak sancak çekme merasimi için mel'uv bulunan zevatı kirapek parlak bir skPde vao'*aca's, Ha mm saat 13 te Dolmabahçe onünde demidive kruvazörii sancak çckilirken top mirli bulunan Hsmidiye krüvazorüne teşrifleri rica olunur. atacaktor. Ankara 4 (Telefonla) Yeni m remle Mücadele Cemiyetile ona bu ve av vergîleri ta'imatnamesi Maliye büyük yardımı yapan Hilâliahmet CeVekâletince tabednmiştir. B»r kaç güne miyetini tebrik ederiz. kadar vilâyetlere sevkoîunacakhr. ııi'MiınıııııınııııııııııınııııııııııııııııııııııııiMiıııınuııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııunııııııııııııınııııııiMinııııııiMiııiMiıtıııı Vekâletçe bundan baska veraset ve ra verilmemişti. Fakat Ingiltere'den Bu tedbirler lngiltere'nin vaziyeintikal, arazi vergieri için de birer taAlmanya'ya çok para gitmişti. Ve bu tini tutmağa kifayet etmiyerek ora limatname hazır'anmaktadır. Bını'ar paraların içinde Amerikan sermayedan külliyetli miktarda altın çekil yakında Vekiller Heyetine sevkolunaleri gibi Fransız paraları da vardı. mesinin önüne geçemedi. O kadar ki Almanya Londra'ya ödiyemezse Lon karşılığı azalan tngiliz Hrası sarsılan cakbr. umumî itimadın emniyetsizliği içindra da Nevyork'a ve Paris'e ödiyede önüne geçilemez bir sukut ile yumiyecekti. Onun için bir taraftan tevarlandı gitti. divatm bir sene müddetle tehiri tekM. S. Bevin hxx gvzel hilifi derhal kabul olundu, diğer ta • Bu hâdiseierde istihsal azlığı ve kâyesi dördüncü sahifede • raftan Fransız ve Amerikan devlet iştira kaViliyet'uzliği gibi sebeplerin banknHrı tngiltere'nin muavenetine dir. ne kadar basit kaldıpı 7?hirdr. koştular. YUNUS NADİ Gül Hanrnım bebeği