4 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

SultanğHamit. Tahsin Paşanın, Hatıratı. ez (Tercüme ve ikti hakkı mahfuzdur.) Sultan marangoz ! Hünkâr, Beyoğlundan getirttiği bir yazıhanenin aynını yapmıştı! Yıldız sarayında Abdâlhamidin selârdığa çıktığı kapı Sisam Beyinin mevkii ve nü- fuzu gittikçe güçleşmekte ve sarsılmakta idi. Bu vaziyetin daha fazla devamı günün de Sisam adası üzerindeki h kimiyetimizi izale edebilirdi. Nihayet Sultan Hamit mese- leyi bizzat halletmeğe ve en kestirme yoldan gitmeğe karar verdi. Bir akşam Bahriye Nazı! rm saraya Çağırdı ve hiç belli olmadan, kimse bir şey sezme- den Mes'udiye gambotun hazırlanmasını em- etti. Bu hazırlık tertibatı üç ünde tamam olmuştu. Bahri- nazırı vapurlarm harekete müheyya olduklarmı ve kuman| danlığına Halil Paşanm tayin olunduğunu arzetti, Halil Paşa saraya çağrılarak kendisine şu talimat verildi: “Ferdası tü şafakla bera- ber filo köprüden çıkıp Akdeni- ze açılacak ve doğruca Sisam adası önüne gidip demirliye- zektir. Bunu mütcakip Sisam halkına hitaben bir beyanname| isdar olunarak taşkınlığa niha- yet verilmesi ve evamiri devle- te inkiyat edilmesi talep oluna- caktır, Ademi mütavaat halin- dö ada bombardıman edilecek ve asiler dairei inkiyada celbe- dilecektir.,, Halik Paşa kumandasındaki filo olveçhile gitti: Adaya mu- vasalatında Halil Paşa bir be- yâanname neşrederek bir müh- let verdi. Asiler şımarmış ve Babiâli- den şiddet götmeğe alışmamış olduklarından Halil Paşanın be yanatını kuru tehdit telâkki et- tiler ve mühlet hitam bulduğu halde dairei itaate girmediler. Halil Paşa hemen icraata ge- gerek bombardımana başladı zırhlıların şiddetli ateşi karşı- sında asilerin cesareti çarçabuk kırıldı ve asayiş temin olundu. Bu hareket sefaretleri şaşırt- zırhlısı ile üç| halif gördüğü harekât asayiş şikenaneyi izale ve asayişi iade için zaruri addolunan tedabirin ittihaz kılmdığını,; bildirdi: Se- faretler bu teblizat karşısında verecek cevap bulamamışlardı. Sisam meselesi de bir göile şek lini almağa meydan bulamadan kapandı gitti. Sultan Hamidin tarihe bi merakı vard; bilhassa Osman- lı tarihini müteaddit membalar- | ! dan okumuştu. İcabında mazi- ye ait vukuatı herkesin malü- mu olmıyan bazı teferrüat ve tafsilâtile hikâye ederdi. Sultan Hamit, evvelcede yazdığım veç İhile, romana çok meraklı Mabeyindeki mütercim beyle- İrin tercüme ettikleri romanlar bir kütüphane dolduracak ka- dar çok idi. Tercihen zabıta ro- manları, cinai romanları ve se- yahatnameler tercüme edilirdi. At, silâh, kuş gibi şeylere de hususi bir alâka ile merbut idi. Marangozhığa daha gençli- ğinde merak etmiş ve bunu pek eri götürmüştü ten sonra Yi mahsus olarak mükemmel bir atelye yaptırdı, Avrupadan en son sistem marangoz alât ve e- devatı getirtti, müteaddit lar ve çıraklar bu atelyede çalı- şırlardı. Yıldız marangozhanesinde cidden enafisten deni y ler vücüde getirilirdi. Bir aralık Beyoğlunda (Şaven) nan meşhur bir mağaza var mağazanm sahibi Avrup fevkalâde zarif mobilyel, İlolar celbederdi. Bir gün (Şa- ven) mağazasında son derec i san'atkârane yapılmış bir yaz: İhane görüldüğü Hünkâra 4r70- İlanmuştu. Hünkâr bunu saraya aldırdı ve bir müddet sarayda kaldıktan sonra dükkâna iade ettirdi. Aradan bir müddet geç- idi.) * Cülüs ettik: ,İöyle Bunlar Babıâliden böyle) ti, bir gün zatışahane mağaza eket sadır olabileceğine| sabibinin hiç ihtimal vermemişlerdi. Sı Jsını ve gel ten Hamit Hariciye Nezar nin ayni ol vasıtasile sefarethanelereyaptır- | etti. âığı tebligatta “hükümeti seni- yazıha ndisinin im i yazıhanenin gösterilmesi ni emretti. Mağaza sahibi iki ye Sisam adası hakkındaki ah-İ yazıhane arasında hiç bir fark| di mukarrerata ve olbaptaki ta-| görmediğini samimi bir hayret shhüdatma sadık olduğundan!le söylemişti. o * bu mukarrerat ve taahüdata m (Bitmedi) | Kunduracılar cemiyeti intihabatı Kunduracılar cemiyeti hey'- İZ Hüsnü, Önnik Karpu- «ti idare intihabı dün yapılmış, ;7Yan, Hovnatan, Salih, Ömer, İN ” <p Fuat Bey ve efendiler ekseriyet Halil Sıtkı, Bahri, Sait, İsmail |je yeni hey'eti idareye intihap Kemal, Abdullah Vahdi, Yorgi, edilmişlerdir. sil Mİ ya ça MİLLİYE > HARICİ SALI eğ ABERLER.. Balfour beyannamesinin yıldönümü Amerikada yahudiler toplandılar, İngiltereyi protesto ettiler Her tarafta Yahudilerin galeya- nı devam ediyor Yahudi âlemindeki galeyan devam ediyor. Bilhassa Ameri- kadaki Yahudileri heyecanına nihayet yok.. Filistinde bir Ya- hudi Yurdu tesis etmek için İn- giltere hükümetinin o umumi harpte verdiği sözü şimdi geri aldığından şikâyet eden Yahudi- ler Avrupanın, Amerikanın nü- fuzlu matbuatında şimdiki İn- giltere hükümeti aleyhinde şid detli neşriyatta (o bulundukları gibi bilhassa Amerikada kala- balık nümayişler yapı için hiç bir vesileyi kaçırmıyorlar. Aşağıdaki telgraf Amerikadaki Yahudiler tarafından yapılan nümayişleri anlatıyor. Balfour beyannamesinin yıl dönümü bu nümayişlere vesile olmuştur. Hatırlardadır: Umu- mi harp esnasında, dünya Ya- Meşhur beyannamenin sahibi Mülevejfa Balfonr hudiliğini İngiltere ve müttefik | lerinin tarafma celbetmek için | o zamanki İngiliz hi e Da mede Filistinde Yahudiler için) İsmil bir. Yurt tesisi” vade- diliyordu. Fakat milli yurt nel demektir?... Yahudiler bundan takil bir Yahudi devleti mânasını çıkarmakta devam c- diyorlar, Halbuki son © İngiliz tebliği İngilterenin Filistinde ö üstakil bir Yahudi dev! i tesisine müsaade etmiyeceğ ni açıktan açığa gösterdi. İşte Yahudilerin bugünkü asabiyeti bundan ileri geli Halbuki Filistinde gene İngilizlerin res- mi istatistiklerinden anlaşılan nüfus miktarına göre orada bir Yahudi “milli” Yurdu tesisine | mkân olmadığı hemen anlaşı- | Ur: Filistinde 650,000 müslü-| man, 75,000 hiristiyan Arap var| dir. Buna mukabil bir çoğu son senelerde haricten getirilen an- | -İcak 140,000 Yahudi vardir. Yahudi bir hayalden mahkümdur. 917 beyannamesini neşreden | İ Balfour bugün artık sağ değil-| dir, Bugün sağ olsaydı on üç| sene evvel İngiltere namma Ya-| |hudilere karşı giriştiği taahhüt İllerin nekadar bol keseden vait-| lerle bulunduğunu zamanın pek güzel gösterdiğini görürdü. Nevyork, 3 A, A, — Balfour beyannamesinin yıl dönümü münasebetile 18,000 Yabudi İn gilterenin Filistin siyasetini protesto etmek üzere Madison | Sguare'de bir içtima yapmışlar- | dır. Boston'da, Filadelfiya'da | ve daha birçok © şehirlerde bu) İkabilde içtimalar yapıldığı ha- İber verilmektedir. İ PARİS2A.A, — Matinga- İzetesi İngiliz müstemlekât na- İzm M. Passfield'in beyanatını neşretmektedir. Mumaileyh bu beyanatında, İngilterenin Yahu dilerin Filistine muhaceretleri- ne mumanaat etmemekte oldu- urdu bu vaziyette ibaret kalm . Venizelos ile Kont Beth- len Ankarada “Temps” gazetesi Türk - Yunan) dostluğuna tahsis ettiği başmakale- inde Yunan ve Macar başvekilleri- in Ankaray: ziyaretlerini mühim bir ânası olduğunu kaydederek diyor 'M. Venizelos ile M. Mihalako- Bulgaristan Kıral ve Kıraliçe için tezahürat SOFYA, Z A.A. — Payıtaht bugün halk tarafndan yapılan emsalsiz tezahürata sahne Ol muştur, Ehali ta sabahtan itiba ren saraya mücavir olan cadde ve sokakları işgal etmekte idi. Ankara, 3 ( A.A ) — Macar| Başvekili Kont Bethlen cenap-| ları Yunan Başvekili M. Venize los cenapları ve Hariciye nazırı| M.Mihalakopulos memleketimi! zi terketmeden evvel Başvekil İsmet Paşa Hazretlerine atide- ki telgrafnameleri göndermiş- lerdir: Başvekil İsmet Paşa .Hazretlerine: “ Türkiyenin misafirperver toprağını terketmezden önce za Macar ve Yunan başvekilleri! Memleketimizden ayrılırken Başvekil mize teşekkür telgrafı gönderdiler lunan Reisicümhur nezdinde çok hürmetkâr $ö larıma ve tazimlerime e olmanızı zatı devletleri ca ederim. i 3 Beth Başvekil İsmet Past ,Hazretlerine: “ Bize o kadar nezake' manperverlik göstermiş © Türkiye Cümhuriyet ropraf terketmekte olduğumuz Şi da bize gösterdiğiniz 9” pulosun ziyaretleri bilhassa hakiki bir ehemmiyeti haizdir. İki sene ev- veline gelinceye kadar kimse buna ihtimal vermezdi. Ozaman iki mem- leket arasında bir çök mezik mesele k bulunuyordu. Uzun 73- biribirleri aleyhine kal- kınmış olan ve bir asırdanberi cere- yan eden münasebetleri bir takım feci saatler idrak etmiş olan iki mem icket bugün, yalnız iktısadi mahiye- tile iktifa edilmiyecek, fakat Türk Yunan münasebatında yeni bir saf: haya işaret eden bir itilâf aktettiler. Bu taradaki dostluk muahedeleri a- yni nümtine üzerine tanzim edilir, ve hayret edilecek bir şeyi ihtiva et mez. Fakat malümdur ki Türkiye ve| Yunanistan bahri teslihatlarının inki şafı seraitinde anlaştılar. Muhakkak öle bie göy süre Simit Dp. taralı. dan M. Venizelosa verilen ziyafete söyleneü nutuklar mütckabilen pek büyük bir samimiyetle meşbu bulu- | nuyordu, ve Şarkı Garipte değişen şeyler olduğunu göstermeğe kâ- eldi. Türk - Yunan © mukareneti yeni bir vakâdır ki bundan sonra na- zarı itibara almak lâzem gelmektedir. Saat 9 da sarayın avlısında me- rasim başlamış ve kıra! ile kıra liçe tebrikâtı kabul etmiştir. İlk önce tebrikte bulunan he y'et başlarında başvekil olduğu jhalde hükümet erkânı olmuştur. Bundan sonra harp malülleri, İmeb'uslar ve ihtiyat zabitleri yan muhtelif teşekküller, şehir ehalisi ve vilâyetlerden gelen heyetler arzı tebrikât etmişler- dir, Nazırlarla harp malülleri T- alım yanda yer almağa da- mahiyeti nedir?. kadar biribirlerini babadan olmuş iki milletin ba- hahsoluyor la bir şey mi var?.. low Ankarayı ziyaret - et- Je Yunanistanın Lozan muahede ki “devlet arasında craziye mü- kat'i sıtatoko addetmeğe kat iyen karar o verdiğini U göstermek maksadile yaptığını söylemiştir. lâ veten Türkiyenin vahdetine sahip bir devlet olmak için imperatorluk olmak tan çıktığımı ve Yunanistanın milli| vahdetini ikmal ettiğini söylemiş ve Kıral ve Kirariçe vet edilmişlerdir. Merasim, al- kışlar arasında devam etmiştir. kendilerine ait bayrakları taşı: İri “Asırlarca, şüren mücadele katiyen bitmiştir... demiştir. Bu Yunanlığn eski emellerinden Takriben 200 bin kişi kıral ve kıraliçeyi, selâmlamış ve hü: kümdarlar merasimin nihayeti- zırı Balfour 917 teşrinisanisin- |» da kendine| de namına izafe edilen meşhur| 4 yar beyanameyi neşretti. Beyanna- | vazgeçildiğini gösterir. “ Tema, gazetesi bundan” sonra ne Kâdar ayakta durmuşlardır. M, Venizelosun iyenin Balkan| Bir çok köylüler, memleketin birliğindeki ebemmiyetine dair beya-| adatına tevfikan kıraliçeye bir ını kaydettikten sonra diyor ki: | takım hediyeler takdi ie “ W. Venizeles ile Kont Bethlenin| (osym oeviyeler takdim etmiş lerdir. Dün akşam kıralın başveki- lin evinde bulunduğu haberi şa- yi olması üzerine, halk mumai- yirmi kont Beşi: İeyhin evinin önüne toplanmış- ziyatette göyle| tır. Kıral evden çıktığı zaman in de talep ede | fevkalade alkışlanmış ve uzun ceği ümidini izharla muahedelerin tal müddet omuzlarda götürülmüş- dilinde rırar ettiği. zaman bazı mer| eğir, te azzep olduğu farzedilebilir... da bulunması, basit bir tesadüf ir?. ; Bunun © bir tesadüf © eseri olduğu düşünülebilir. Ve Yunan Baş vekilinin Lozan m W kat'i olduğunu lenin şe diğ Rusyada sui kast MOSKOVA,3 A.A, —A- mele iaşesini baltalamak üzre yeniden - göz- itmesi muhte mel olmadığını ederek | Yuna:| nistanın de buma iştirak etmiyeceğini! teşekkül etmiş olan biri 24 ve ilâve ettikten sonra bu takdirde Ma-| diğeri 20 kişilik iki sui kast teş car Başvekilinin ra seyahatinde! lat meydana çıkan elde etmeği bekliyebileceği siyasi ne! KİJÂt KE ticenin ne olduğu belli olmadığını söy Bunların muhakemesi Moskova lemektedir. da yapılacaktır. Amerika ticaret müste- şarı yarın geliyor M. Klâyn, cuma günü Ankaraya giderek üç gün kalacaktır Avrupada bulunmakta olan Amerik ret müsteşarı Dr. Klâyn Semplon ekspresi- lc şehrimize gelecektir. Perşem be günü smumaileyhin şerefine şehrimizde Amerikan ticaret o dası tarafından Tokatl bir çay ziyafeti verilecektir. Dr. Klâyn 7 teşrinisani cuma ünü Ankaraya hareket edecek şafı için lâzım gelen tedbirleri almak maksadile yapmaktadır. Elyevm Belgrada gelmiş olan Amerikan ticaret müsteşarı İs- tanbula gelmeden evvel Sofya-| ya da uğrıyacaktır, Dr. Klayn ünkardaki temas- ları müteakıp İstanbul tariki- le Radosa hareket edecek, Kıb rıs, Beyrut, Süriye, Mısır ve Fi- tir, listine de gidecek ve sonra tek Amerikan ticaret müsteşarı | Ankarada üç gün kalacak ve İk| tını bitirecek ve Amerikaya dö- tısat vekilimiz Mustafa Şeref | necektir. Beyle görüşecektir. Amerikanın maruf iktısatçıla Amerika sefaretinden aldığı-|rından olan Dr. Klâynın çok e- mız malâmata göre, Dr. Klâyn| hemmiyet verilen bu seyahati- bu seyahati umumi iktıradi va-|nin her hangi bir istikraz mese ziyeti tetkik etmek ve Amerika)lesi ve ya mukavele aktile alâ- nın ticaret mümessillerile te-| kadar olmadığı ve iki senede bir! mas ederek vaziyetin icabatma| icrası mutat olen tetkik seyaha göre (Avrupa- Amerika) ticari| tinden ibaret olduğu temin edi) piinasahatınn daha ziyade inki| mektedir. dostane, o kadar hararetli mimi hüsnü kabulden dol kalbi teşekkürlerimizi bi£ takdim ile zevkiyabız. Türk dostluğunun sağ surette teeyyüt ettiği vE rada vazolunan temelleri kın şarkta bir sulh binasi ilharsi şaşaaya esas olacağı nanı kavisile gidiyoruz. Venizelos ve Madam Mi pulosun Madam İsmet Hazretlerine gönderdikleri samimi selâmlara bizim disi hakkındaki en hü ne hissiyatımızı terdif nızı zatı devletlerinden ederiz, Venizelos t: devletlerine hükümet erkânı na ve resmi ve gayri resmi tün mahafile hakkımda göste! len kardeşçe hüsnü kabulden do layı pek has bir hararetle teşek kür ederim. Bilhassa bu hüsnü kabulün vatanıma müteveccih hı uğrunda inkişaf ettirdikleri a zamı mesai ve gayret vadisinde kendilerile Macaristanın mu- habbet ve temennilerinin bera- ber olduklarına kani olabilirler. Mubhatapları olmak şerefine na çil olduğum, her defa Macaris- *.n hakkındaki muhabbetlerini ,bana hissettirmek lütfunda bu Mihalâ M. Venizelos, İzmir felâketindel dolayı teessürlerini bildirdi. | ANKARA, 3 ALA, — İzmir) telerden öğrendik. Bu kadif) de vukuâ gelen seylâp felâketi | san hayatının feci sureti&i dolayısile Yunan Başvekili M.|mdan ve bütün İzmir ehal) İ Venizelos cenaplarile Hariciye | tahammüle mecbur olduğU nazırı M. Mihalakopulos tara- derece ağır meşakkatlerde” layı en derin muhabbeti fından beyanı taziyet ve tees- sürü mutazammın olarak Baş-|ifadelerinin kabulünü ricâ vekil İsmet Paşa Hazretlerilejrim. Hariciye vekili Tevfik Rüştü| O Venizelos Mihalakopu/f Beyefendiye gönderilen telgraf namelerle verilen cevaplar aşa- gıdadır: : Ankarada Başvkil İsmet Pa- şa Hazretlerine: Ankarada Hariciye Vekili | Tevfik Rüştü Beyefendi Hazret lerine: Türkiye paytahtında ikame- timiz esnasında İzmir seylâbını haber almıştık, Fakat felâketin ve husule getirdiği tahribatın ağırlığını, vüs'atini ancak gaze İ Atinada Yunan Başvekil Venizelos cenaplarma: | Atinada Hariciye Nazif Mihalakopulos. cenapları08* Lütfen göndermiş olduğ” nazikâne telgrafnameye Pİ retle teşekkür ederiz. Bu * ne dikkatten ve matemimi tirakinizden dolayı size dostluğumuzu beyan edi İsmet Tevfik Röst| M. Mihalakopulosun beyanatı Atina,3 (A.A) — Ankaradan! yonu azâsı derin ve İdöner dönmez Hariciye nazırı | teşekkürlere şayandır. Ve” İM. Mibalakopulos matbuata be| bugün matbuat vasıtasile İyanatında ezcümle demiştir ki:| etmek benim için mucibi İBenve M. ve Venizelos Ankara! ziyettir., dan esaslı bir O ehem M, Mihalakopulos TürEğİ yeti haiz bir eserin ik-İnanmukarenetinin tariliğii mal edildiği kanaatile avdetİyaprak kendisinin ve 5 ediyoruz. Mazilerinden mağrur) Rüştü Beyin 1928 de M. İolan ve fakat tarihi ahval ile u-| liniye yaptığı ziyaretleri © zun ve tahripkâr bir mücadele-i Ietmış ve bu mukarenet Si; ye sürüklenen iki millet niha-İnin pek yakında kendini b yet biribirlerine hulüs ile ei u-İriceğini ehemmiyetle Kö rar Avrupaya geçerek tetkika-| zatmışlardır. Bu iki milletin ya- kın şarkta oynıyacakları sulh te sis edici medeniyetçi ve iktrsat di rolleri vardır. İki millet müte kabil menfaatlerinin bu tekarrü bü emrettiğini o anlamışlardır. Türk -Yunan misakının Lukar- no itilâflarını takip eden beynel milel en mühim itilâflar meya- nında olduğunu söylemekle mü balâga etmiş olduğumu zannet miyorum. M. Mihalakopulos Fransız ve Alman vatanperverlerinin mi- sal göstererek demiştir Bu misalleri zikrediyorsam “ Nur Şarktan gelir, darbı o meselini söylemekle hodbin olduğuma hilkmedilmemesi içindir. Bizim misalimizin de neticesiz kalını- l yacağına ve beynelmilel tesa- nüt denilen yaşatıcı idealin ya- kın şstkta yeni yeni ışıklar par latacağma kaniim.Sulh fikirleri ni ve Avrupanın istikrarma bağ kolan her hükümet Türk ve Yu nan hükümetlerinin tahakkuk ettirdiği şeyi ancak derin bir memnuniyetle görebilir. Mesei- mizin muvaffakıyetine manevi müzaharetlerile teşviklerile de- İâletlerile hâdim olanlar ve bil- hassa muhtelit mübadele komüs, miştir. e eee Dahiliye ve İzmire gitti ANKARA, 3 A.A. — 7 ye Vekili Şükrü Kaya gün öğle trenile İzmire ii? etmiş ve istasyonda Mil, dafaa ve İktisat Vekillefi; a uslar ve Dahiliye vekâlet 'nı tarafından teşyi edil Vekil Beye Jandarma Kumandanı Kâzım Paşâ kat etmektedir. d Maaş kanunu tadilât ANKARA, 3 (Telefo yi Devlet memurları mat 14 taadülüne dair kanunun cü maddesindeki | tashihi hakkında bir Jâ” -l tababet ve şüabatı sanat tarzı icrası hakkındaki “e hakkında müzeyyel bir meclise gelmiştir. Son lâyıha dört sen€ ed detle Gülhane, tatbikat “ii riyatı için celbedilen €€”