4 Eylül 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

yoktur Eğer Başvekil lüzum olupta Sıvas butlunu birkaç hafta evvel söylemiş “isa idi, Fethi B. bir muhalefet yap mak için pek az sebep kalmış olduğu- su bükmedecektik: Fakat bir defa teessür ettikten sonra muhalefetin bu Nutka cevap aramak için yorulmasına hak verilebilir. i Fethi m son olarak verdiği beyanatı dikkatle gözden — geşirdi Fethi B. ; Halk Fırkasmdan ayıran csask ihtilâfların ve olduğunu anla makta güçlük çektik. Bütçe rar medes, Devlet Bankası, a istihrart bütün bunlar Halk fir. hükümetinin başlıca işleridir. Esas bir şey söylemek için karşı fırka hideri iki ittihamda bulunuyor: 1 gelire göre değil, mas- tahı gelire göre ayar etmek. 2 — Avrupanın emniyetini gaip etmek. Kendi siyaseti de şu olacak: Gelir azalacak, masraf ona göre uydurula- cak, Avrupa bu bütçeye emniyet cde- cek ve bize tabii yollardan para ve- recek. Memleketin bütün inkişaf maka- nizmasını durdurmaksızin hükümeti borç öder ve maaş verir bir Babrdli hükümeti yapmakur. Bugünkü masra P kı masraf Türkiyenin asgari inkişal ve asgari müdafaa o masrafıdır; yapılan iş milli hadlerin asgari haddidir. Bu milletin ilk vazifesi bu asgari tin hükümetten istediği asgari vazife Halk fırkası hükümetinin yaptığıdır. Millet kendi hükümetinden asgari mü dafaa ve asgari inkişaf vazifesi isti.) Yor mu, istemiyor inu? Türk milleti müstakil olarak yaşa-| maktan vaz geşer bir millet olsa, bu- gün vergi yükü denilen icdakârlığın! misline daha evvel katlanmazdı. Yer yüzünün bugünkü kuvvetleri den bir çoğu, daha beş sene evveline kadar istismar haritası içinde gösteri- len Türkiyenin canla başla ve kendi- Sile baş başa bir kuvvet olarak çalış- mağa ve bu kuvvetin masrafını Tür- kiye kesesinden ödemeğe muvafakat etmezdi, İ Türkiyedeki imtiyazları işletip ka- Zanmak için yardım o etmek başka Türkiyenin parasını düzelterek, şi- “endilerini yaptırarak, topunu tüfen) Gini aldırarak onu yer yüzüne, küv- Vetli devletler arasına getirmek için Yardım etmek başkadır. Anadolu hai m üzerindeki taksim çizgilerinin boyaları o henüz körumamıştır. Geçen haltaki “İlluş- Hation” -bu haritayı hatıra olarak bastı. Bir kısım Avrupa maliyecileri-| Din ve siyasilerinin istediği şey Tür- iyeyi çıkmaza sokmak veya kendini Şıkmanda his ettirmek ve istiklâl hara ketinin tamamlanmasını durdurmak tadır. Türk Cümburiyetinin Avrupa- Min emniyetini gaip etmiş olduğu sö- #ü hiç bir vakit doğru değildir. Şimdiye kadar bu topraklarda Tür- kiye Cümbhuriyeti kadar — vaitlerini Yerine getirmiş hükümet görülmemiş- tir. Maksat İmparatorluk borçları ise © büsbütün başka bir iştir; Biz bu- gün giriştiğimiz işe kuvvetimizi he sap ederek girişiyoruz ve taahhütle Tİmizi günü gününe ödüyoruz. Bizim küdretimiz dışında bütün işlerimizi altüst edecek ve günahr bizim olmı- Yan bir mukavelenin şartları üzerin- de münakaşada bulunmak, emniyet- #izlik sebebi olarak gösterilirse bunu *Yi görüş diye tavsif edemeyiz. Ana- dolu devleti ihtilâl yaparken kimse Yarın ne olacağını bilemedi için Peşin para ile iş görüldü. Muzaffer Olduktan ve Ankara kuvvetlendikten $onra kısâ vadeli veresiye işler dev- Tesine girdik. Bu bir kredi ve emni- Yet noktasıdır. Türkiyeye en © uzun Yideli para İsmetin Sıvanta dedikleri Olduğu gün gelecek paraya emniyet Yermek için en sıkı yol devletin kud- içli Zejimin esaslığını ve İmparator” Şartlarının bir daha asla geri ge- diyeceğine emniyet edildiği gün Si Biz hakikaten emniyet çemberi “ Cereyanı içindeyiz, Bunun batar. Tatını çoktan kazandık. Fakat bu em- Ga karşı firkanın anladığı manaya — idir. Avrupalılar Türkiyede zihin binek için emniyetin iki manasını dee karıştırıyorlar Halk ve kar- #t farka arasında ara, mak bu süretle man aim farkı bul Halk fırkası Cümhu 1eBildir. n emindirler: Türkiye pir er, $un| n karanlığına gitmiye saya bütün tehlikeleri bertaraf e aydınlığa doğru gidiyor. 10 buz let günkü Türkiye devletinden “günkü Türkiye devleti daha kuy: o. #mindir. Avrupanın başı böyle bir tehlikeyi | zararlı İl törenler bizin >izim adımlarımızı le-i Me 1 sendel İ | | FALIH RIFKI | Traktör tecrübeleri DEANKARA, 3 (Telefonla) — in am eden traktör tecrübele- Hiç bir tehlike beş maddeye sığdırılan bu beyanat “ İf kısmak mümkün değildir. Bugün! masrafı vermektir. Çünkü bir mille-) PERŞEMBE 4 EYLÜL 1930 5 inci eg Ne 1640 NUSHASI sx URUŞTUR İsmet Paşa Hazretlerinin riyaseti, zakerat akşama kadar devam etti İhracat mevsin vaziyeti lehinedi leri cümlesindendin sını kıymetini ko: Bu madde söyledir: Fethi Bey vapurda muharririmize neler söyledi 2.. Haydar B. yolda ez- berliye bilirse kendi- sinin de bir nutuk vereceğini söylüyor.. Serbest Cümhuriyet Fırkası lideri Fethi B., mukarrer oldu- ğu veçhile, dün öğleden evvel saat on birde Konya vapurile şehrmizden İzmire hareket et- miştir. Fethi Beye Ağaoğlu Ah met, İstanbul meb'usu Haydar, Erzurum meb'usu Tahsin Bey- ler refakat eylemiştir. Saat on bir raddelerirde Fet İn is / mat veriyor. i i iştir. Ağaoğ hi Bey vapura gelmiştir. a iu Ahmet Beyden maida, diğer rüfekası da bu O esnada gelmiş ri : sir © nebati yağlarla işleyenle- © tecrübeleci yarın bitecektir. |vat arasında fırkanın umum Fethi Beyi teşyi için gelen 2 Hasşsmaukharriri Siirt Wells lunan ve mühim İktisadi tedbirler alan Hey'eti vekile azası Şükrü Kaya B. Abdülhalıh B. T. Süşlü B. Ismet Pş. Hz. Iktısadi vaziyetimizde göze çarpan bir iyilik var, Türk parası bulunmuyor! Hey'eti vekile niçin toplandı ve neve karar verdi?2. Recep B. Refik B. halkın: “ Yaşa.. var ol!. ,, sesleri ara- | sında Ankaradan hareket etti. Bugün Yalova'da bulunacaklar.. desi mucibince Maliye vekâletince tanzim olunan ve 17 temmuz 1929 tarihinden m hinde döviz tedariki menedilmiş olmasına binmen mües- sesat arasında cenebi kambiyo ve nukut yapılmış ve yapılacak dahili alım, satım, vaz münmelâtindan mütevellit borç diye olunamaz. Bu kabil Sorçlar sa rayici üzerinden tediye olunur. > Ismet Pş. Hz. nin hareketi ANKARA, 3 (Telefonla) — Hazretleri Yalovaya haraket ettiler. Paşa Hazretlerini istasiyonda Fevzi Paşa Ha>retleri ve zevatı saire teşyi etmişler. İsmet Paşa Hazretleri istasiyona gelirkeh ve tren haraket ederken chali tarafından şiddetli alkışlarla ve: yam nidalarile teşyi | edildi. Kendisine Sirt meb'usu Mahmut Bey refakat etmekte. | Ismet Pş. Hz. dün akşam ANKARA, 3 (Telefonla) — Heyeti vekile bugün de toplanmıştır. Mü- olan ihtiyaç listesi tari» i dolayısile son günlerde fazla kam. biyo geliyor. Satılan mahsulâtm mukabili cenebi serma- yesi olarak giriyor. Bunun (neticesi olarak piyasada Türk parası azalmıştır. Bu vaziyet memleketin iktısadi İthalât ve ihracat nisbetleri lehimize olarak değişmiştir. Ancak Türk parası bulmak hususun daki müşkülâtın izalesi için mütahassıs bazı zevat tara” fından teşkil edilen komisyon bazı kararlar tavsiye et miştir. Bu kararlar gerek maliyenin ve gerek Bankala. rın mevcut vesaitle vaziyeti karşılamağa matuf tedbir. Haber aldığınıza göre ma haklındaki kararnamenin 1 ci maddesinin lâğvine Heyeti vekilece karaz verilmiştir; gvekil İsmet Paşa | , vekiller, meb'uslar — Var ol... Sağ “Madde 11 - 1447 numaralı kanunun 29 uncu mad. | “eme veee eee de ee ee 2908 ve veee ve eme ege ein eeşeeee ee emi se seye de li ve see Fethi Bey dün Izmiregitti, nutku- nu çarçabuk okumak istiyor.. fethi Bey Honya vapurunun güvertesinde kâtibi Nuri, meb'us Refik İs- mail, Mehmet Emin, Naki, sa bık meb'us Hâzim, Fi lerle İzzet Melih, vet Rasim, Giridi Saki B. lerle fırka idare heyeti , fırka men-- sipari ve daha bazı zevat var- yere gidecek değilim. Bir hafta- ya kadar döneceğim... Ağaoğlu Ahmet Bey, vapu- run kalkması yaklaştığı halde meydanda yoktu, Merak edili- | j Fethi Beyin etrafını güzete- ciler almışlar, konuşuyor ve grup halinde resimler çekiliyor- du. Fethi B. müsahabe esnasın — Karşı karşıya iki fırkanm İ gelerek kontrol etmesi Cümhuriyet için eh hayırlı bir yoldur. yolda yürüyeceğiz, Gazeteciler soruyorlardı: — Nutkunuz tamam mıdır? Ne günü söyliyeceksi: de irat edilecek; başka bir yere gidecek mişiniz?. Fethi B. cevap veriyor: “— Nutkumu . mam edeceğim. En kısa zaman- Haydar Bay Map da Meri eye 5 alis |vasalatım günü (yani bugün); talya mümessiline ekili da görüşerek bir karar verece- ğiz. Belki cumaya her halde cumartesi gününden evvel bulunuyorlardı. e İsöylüyeceğimi de orada kararlaş iİtıracağız. Şimdilik başka bir & GK. sının Taksimde | yordu. Nihayet hareketten beş on dakika evvel geldi. Fethi B. fakat oradaki — Nerde kaldınız?. (gazete- cileri göstererek) beni sıkıştırıp duruyorlar, âde- ta ahiret süalleri soruyorlar. (Devamı beşinci sahifede) senesinde ben de üçüncü fırkada bulunuyordum. Fırkamız Selimi- yedi seferiye namile ve Halil Paşanın kumandasında 16 Kânünuevvel darp. etti. Takip ettiğimiz yel: (Ada- na — Halep — Musul — Revan- duz — Rumiye — Selmas) Ruslarla ilk teması 331 Nisanında yaptık. Ve.. gene bir zaman: Hasankalede bulunuyorduk: Kuvvei seferiye bağdadı tehdit €- 330 da Takip ettiğimiz yol: le — Muş — Bitlis — Si sul — Bağdat) tı, 3 Teşrinisani 331 de Selman: olabilir, bir dünya değişebilir. Bu gecikmek niçindi?.. Şimendifersiz |! İkincisindeki tarih farkı da Bir ay beş gün. Bu da niçin?, ei Size bir üçüncü misal daha: Tavshend Kütülummarede bir mu hasarada, Felâhiyede İngilizlerle mücadele ediyoruz. — Tı i Bikten! top ateşi da topçumuz süküt ediyor. Ve gene bu anlarda Almanla- rın karşısında en müthi; istihkâmlar iskambil bir üfürükte yıkılıyordu! Niçin? Yol, şimendifer v. her nevi vesa- Gazi Hz. Bugünlerde Yalovadan Istanbula gelecekler Yalovada bulunan Gazi Hz, bir kaç güne kadar İstanbula ge leceklerdir. Gazi Hz. ve bendesi ve söyleyiş var. Hiç bir yerini değiştirme diğimiz ve hiç bir mütalea i- lâve etmediğimiz bu mektup Malülini askeriyeden İ lebi ihtimal mec-| lisin açılaması zamanına kadar |Dolmabahçe sarayında ikamet e deceklerdir. Başvekilin de Ga- zi Hz. ile birlikte Yalovadan şeh rimize gelmesi muhtemeldir. iruva için gene itiraz. e Abdik gli 0 haberler - eleleri Yunan hey'. 3 üncü sahil, mücadelesi âlemde —————— nn... meme me Bir valandaş Ismet Pş.dan soruyor. Dün malül bir vatandaşı- mızdan aşağıya koyduğumuz mektubu aldık. Çok samimi, içten gelme bir bu mektup en az ölçüsü ile bi le olsa bir zerre duymasını bilenler için çok şok candan kopma bir tuğ- yandır. Ve gözy: bedecek bir görgünün ifadesi dir.Bu mektupta hakikat var his var, isyan var, var, hiç bir müttefikin esiri olmadan duyuş C.H. Fırkasında canlı bir faaliyet var! Son 15 gün zarfında Halk fıtkasıra 473 genç girdi; bunlardan 191 tanesi âli mektep mezunudur. — e. Bugün kazalarda intihap hey'etleri teşkil ediliyor; Umumi kâtip Saffet B. in beyanatı İntihap etrafındaki faaliyetler gün göstikçe ilerlemektedir. Halk Fırkası kâtibi umumisi Saffet B. le fırka mü fettişi Hakkı Şinasi paşa dün de in.i- İhaba tanllük eden bazı bususat ile meşgul olmuşlardır. Saffet B. intihap hazırlıkları hakkında temaslarda bur lunmak üzre dün akşam Yalovayı İgitmiştir. ici gün kaldıktan © sonre tekrâr şehrimize avdet edecektir. Di. gtr taraftan mahallelerden intihap edilen ikişer kişilik heyetler de | bu gün kaza merkezlerinde toplanarak intihap meclislerini teşkil cdecekler- dir. İntihap meclisleri teşekkül eder etmez reye iştirak edeceklerin csa- misini ihtiva eden defterler üzerin tetkikata başlayacaklardır. Halk fırkası kâtibi umumisi Saf. fet B. karşı fırkaya iltihak eden İs- tanbül meb'usu Süreyya Paşanın 801” beyanatı hakkında dün bir muharriri mize: — “Buna Yalovadan geldikten son cevap vereceğim.” Demiştir. Gençlik ve fırka Aldığımız hususi malümata göre son on beş gün zarfında İstanbul Ç, Ç . H. Fırkası ocaklarından fırka müfer Sa//el bey G. H. Fırkası İsisliğine gelen raporlara göre yalnız geliyor pekde | hudutları dahilinde 475) Rumlardan 121 tanesini dardifünun genç ve mühevver fırkaya müracaat |ve diğer âli mektepler mezunları tey. *derek kayıtlarını icra ettirmişlerdir.! — (Devami üçüncü sahifede) Istanbul, Ankara ve zon- guldakta tevkif edilenler (Istanbulda zan altına 9 kişi alınmış, Hasan Ali ve Fazlı tevkif edilmiştir Geçenlerde, Adana, İzmir ve “İs-| yonal” e merbut bir komünist şebeke tanbulda komünistlik tabrikâtı yapan! si vardır. bazı şahısların zabıta tarafından tev-| © Tevkif olunanların evlerinde, üzer kif olundukları ve muhakemelerinin |lerinde yapıları tâharriyat neticesin- tevhiden cereyanı için İstanbula ge- | de çok dikkate şayan vesaik ve beyan tirildikleri, ve yedinci müstantiklik | nameler ele geçirilmiştir. Ötede berk marifetile tahkikatın ikmal edilerek |de dağıtılan beyannamelerin, munta- mütaleası alınmak üzere müddeiumu| zam bir matban baskısı olduğu anlar miliğe verildiği malâmdur. İ sılmaktadır. Henüz tahkikat evrakı ikmal olu- Dün şehrimizde yapılan tevkifat namiyan bu dokuz şahıstan omaada,| hakkında tahkikat yaptık, ve icap e- İstanbul, Ankara ve Zonguldakta ol. | den makamlarla tömas ettik. mak üzere 30 komünist tevkif olun-| (£ Polis müdürü Ak Rıza B, şunla- muştur, rı söylüyor — 1 ağustos tevkifatile alâkadar mak üzre filhakika bazi © yerlerde taharriyat yapılmış ve bu arada id kişi de tevkif edilmiştir. Mesele ehem miyetli bir şey değildi Bu yeni tevkifat ta ilkile alâkadar| ç, ve onun mütemmimidir. Zabıtanın ehemmiyetli takibi neticesinde anla. şılan şudur ki, memleketin muhtelif yerlerinde gizli gizli tahrikâtta bulu: Müşleri — Bu yemeğin pişeceği yok anlaşıldı. Bal kalkıp gidelim,