4 Eylül 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEOINCI SENC = N* 22 73 Başmuharrlrl YUNU8 NADİ İDAREHANESİ: ıe karşısında dairei raahsnsa Telgraf: tstanbul Cumhuriyet Posta kutusıı: N° 246 Başmuharrir : 2366 Tahrir müdürü : 3236 müdürü 2365, Kitap kısmı. 4 72 Cu m h u riyet • ' • • efendher! sayia Bir 4 EYLÛL ABONE ŞERAİTf ••••••••• •*«•«• j MODDET: jTÜRKİYE İÇİNj HARİÇ İÇİN ! Seneliği : 1400 Kr.: 2700 Kr. * '»^ , 750 Kr. 1450 Kr. | 6 Aylığı İ 400 Kr. 800 Kr. İ 3 Ayhğı İ" = 5 Kuruştur = = NOshası her yerde Onumuzdıkı ımtıhan! Ismet Paşa Bugün Geliyor **• güle GüEe • Şükrü Kaya Beyin Adliye Vekâletine Bunlardan en mühimminîn ismi uÂUn dir, bu zat altı senedir aranıyordu nakli söyleniyor 1 ağustos beyannam^si ile alâkadar 9 maznun Uzaktan uzağa deveran ebu hesaptan hariçtir den bazı şayıa lara nazaran Dun Izmır'e hareket eden muhalefet erkânı (Konya) vapurunun salonunda: Adliye VekâleHaydar, Fethi, Ahmet ve Tahsîn Beyler ti makamında bir tebeddül oJacaktır. Henüz mev suk menbalar dan teyit edil memiş olan bu şayıalara göre Adliye Vekâ Şükrü Kaya B. letini, Dahiliye vekili Şükrü Kaya B. deruhte edecektir. Şükrü Kaya B. den inhilâl edecek olan Dahiliye Vekâletine de İzmir meb'usu Vasıf 6. in getirile Son komunlst takibat ve tahkikatında buyuk bir muvaffakiyet elde eden İstanbul zabıtasmın iki mühim rüknü ceği rivayet ePolis Mfidür Muavinl S. C. Fırkası Lideri Fethi Bey, refaPolis Müdürt dilmektedir . katinde Ağaoğlu Ahmet (Kars), Tahsin Hüsnü B. Ali Rıza B. Hatta Vasıf (Ardahan) ve Haydar( İstanbul) Beyler Bir müddettenberi zabıta ve adliyenln tiklik tahkikatmı tevsi ederken dlfer t*> olduğu halde, dün saat 11 de, seyrisefaB. in iki gün ev komünistlikle maznun bazı eşhas hak rafan zabıtanm devam eden takibatı neinin Konya vapurile İzmir'e hareket etvel vaki olan kında takibata bulundukları gerek bizce ticesinde altı senedenbri aranıldığı halmişlerdir. Fethi Beyin teşyiinde, İzzet Ankara seya ve gerek diğer rüfekamızca biliniyor, fa de mütemadiyen izini kaybettirmeğe m«' Melih, doktor Rıza Servet, Giritli Saki, hatinin bu kat bu gibi mesailde tahkikatı işkâl et vaffak olan pek mühim bir komünistln Refik İsmail, Elâziz meb'usu Naki, Mehmaksatla alâ memek için mevcut malumatı neşretmek izi bulunmuştur. Zabıta, büyük bir meVastr B. met Emin, Bilecik meb'usu Rasim, sabık üzere neticeye intizar edllmesi münasip Mardin meb'usu Behiç ve Hâzım Beykadar olduğu ve Vasıf B. in vaki görülüyordu. Rufekamızdan biri, dünkü haretle takibat ve taharriyata devam eimiş, son günlerde pek çok kimseleri celıT lerle fırkanm diğer erkânı ve mensuplan dayetjüzerine seyahat etmekte bu nüshasmda, bu malum mes'eleye dair ve ifadelerine müracaat bulunmuşlardır. Aydm meVıtsu Reşit tunduğu beyan ban ifşaat ve neşriyatta bulunmaş, bu Galip Bey de bugünlerde, İzmir'de Fethi {Lutfen safîfjeyi çt olunmaktadır. suretle işin mahremlyeti zafl olmuştur. Beye iltihak edecektir. Bu itibarla biz de, bildiklerlmizi artık Fırka Lideri, hareket ederken teşyi Henüz riva eden zevat tarafından «yaşa» diye alyazmakta beis görmüyoruz. yet hududunu kışlanmıştır. geçmiyen bu 1 ağustos beyannamelerile Fethi Bey ve iki refiki, bugün İzmir'e haberlerin ne alâkadar tahkikat vasıl olacaklardır. dereceye ka Hatırlarda olsa gerektir ki geçenlerde Fethi Beyin nutkunu yarın söyle dar doğru olşehrimizde ve İzmir'de 1 ağustos münaFethi B. ve refikası Hf. vapurda... mesi muhtemel sebetile sokaklara yapıştırlan beyannaduğu bir kaç Teni fırka liderinin yarın İzmir'de ehemmiyet atfedilmektedir. melerden dolayı bazı kimseler komünistgün zarfında ağlebi ihtimal tertip edilecek bir içtimaEsas hatları elbirliğile hazırlandığı likle maznunen zabıtaya celp edilmiş da nutkunu irat edeceği tahmin olun yazılan ve evvelki gece geç vakit Büyük anlasılacağın Samatya'da bir yerde taharriyat yapımaktadır. dere'de Fethi Beyle Ağaoğlu Ahmet ve dan şimdilik larak bazı vesait ele geçirilmişti. TahkiSerbest fırka mehafilinde, İsmet Pasa Nuri (Kutahya) tarafından son şekli kaydı ihtiyatla kat neticesinde zabıtaca şebrimiz* celnın Sıvas'taki mühim nutkuna cevap tesbit edilen nutukta, hükumetin şimenReisicumhur Hz. nin bir kaç telâkkisi muvaNafi'AtufB. bedilenlerden beş ve ayrıca İzmir'de mahiyetinde olacak nutku haseblle Fet difer siyaseti tenkit edilmekte ve müdelgüne kadar Yalova'dan şehri fık olur. hi Bevin İzmir seyahatine hususî bir ( Mabadi 4 uncü sahifede derdest edilerek İstanbul'a getirilen dört mizi teşrif ve B. M. M. nin Diğer taraftan Cemal Hüsnü B. kişi hakkında tevkif müzekkeresi kesilaçılmasına kadar Dolmabahçe den inhilâl eden Maarif Vekâleti miş ve diğerleri tahliye olunmuşlardı. sarayında ikamet buyurmalan ne Naf i Atuf B. in tayinin de Reisi Mevkuf bulunan bu dokuz maznun hak muhtemeldir. kında yedinci müstentikliğe yapılan cumhur Hz. nin tasdikına arzedil tahkikat evrakı müddei umumllikçe bazı İsmet Pş. Hz.nin de, bugün vemek üzere olduğu beyan edilînek cihetlerden noksan görülmüş ve tevsii ya yarın Ankara'dan gelerek tedir. tahkikat için evrak müstantikliğe iade Pendik'ten Yalova'ya gitmeleri edilmişti. ve Gazi Hz. ile birlikte İstanbuAltı senedir aranan bir komünist l'u teşrifleri ihtimalinden de yakalandı bahsedilmektedir. Tekrar hürriyet imtihanına çağırılmış bulunuyoruz. Önümüze karşılıklı fırkalar hayatı yaşamak itnkânı açılmıştır. Fikir namına ve hakikat namına bundan memnun olmaklığımız lâEimdır. Saadet bunda ve selâmet bundadır. Hatta bu olmaksızın Cumuriyet bile manasız bir kelimeden ibaret kalmağa mahkum olurdu. Bir kaç gun evvel İsmet Paşa Sıvas'ta söyledi. Bir kaç gun sonra Fethi Bey Izmir'de soyliyecek, Mucadele başlamıştır demek oluyor. Bunun koyusunu zamanla göreceğiz, ezcümel mecliste. Bu yeni hayatı Cumhuriyetimizin şan ve haysiyetine lâyık bir dikkat ve ihtimam ile yürütmek işi millî hayaımızın bugün ve yarm için en hâkim mes'elelerinden biri olmak mahiyet ve menzeletini haizdir. Bu imtihanı mnvaffakiyetle geçirmemekten samimiyetle korkan vatandaşlarımız vardır. Fırka mücadelelerinin bizde ziyan getirdiğini yakın bir mazinin acı tecrübeleri ile bile bu vatandaslara birdenbire korkularmda haksız oldukIarını söylemek cür'etini kendimizde buIamıvorur. Halhuki buna mukahil millt hayatm, Cumhuriyet hayatumzın hfirriyetten başka bir mesnedi olmak ihtimaü de yoktur. Bujşin içinden nasıl çıkarafız? Cumhuriyetin tarifi kendisindedir: Bu, halk idaresi demektir. Halk idaresi ise memleket idaresine halktn gostereceği alâkanın muhassalasını farzettirir. Millet idaresine ait olarak en küçük işlerden en büyük devlet mes'elelerine varıncıya kadar her şey, kuvvetini halktan almış olan bu muhassalanın canlı ifade& nlabilmek Iâ7imdır. Bu da halkın saği lam prensipler hiç olmazsa kendilerince sağlam sayılan prensinler rtps'nde faalfyet göstennesiııe Ijajjlıdır, Halk 1daresinde herkes umumi selâmet ve saadet noktasına muhtelif yollardan girecek ve herkes kendi yolunun en «saltm ve en kısa olduğunu ileriye sürecektir. Bütün bu işler ise nezih ve samimi olarak istimal olunan adeta hudusuz mahdut ve mukayyet yalnız kanun ile olacak veçhile geniş bir hürriyet içinde görülecektir. Şu hali ile bundan güzel ne olur diyeceğinize şüphe yoktur. ts hakikaten çok güzeldir, fikat iik bakısta övle zannolunabilecefi kadar kolav de°ildir. Hürriyet idaresi, idarelerin belki en zoHalk idaresi.. Bunu halk yapacak diyoruz. Acaba bu ifadede halktan maksat kim veya kimlerdir? Cevabı kolay, bütün millet diyeceksiniz. Fakat övledir amma durup dururken bütün millet kendi kenrtine narra'^ra a""'ır?k '*ire prensipleri, siyaset yolları tayin etmez. Her yerde bu işin tatbikatı şoyledir: Muhtelif yolları milletin güzideleri seçerler, ve onları efkârı umumiye önunde izah ve teşrih ederek taraftarlar kazanmış olurlar. Kütleler böyle teşekkül eder. O halde fırkalardan evvel fikirlerin takarrür ve tebellür etmesine ihtiyaç vardır demek olur. Bu yoldaki fikirler ise ilmin ve irfanm en son tecellilerini ifade edebilmek lâzımdır. Ka'î surette va« h ve mümkün olduğu kadar sarih olarak. Fikirsiz fırkanm muvaf»kı da muzırdır, muhalifi de. Z^*en vazih ve kat'î fikirlere müstenit değilse esasen ortada fırka da yok demektir. Yakın bir mazinin acı hatıraları olarak bizde fırkalarm çabucak sah^ivata dökülmüş olmalannın en baslı sehebi bu olsa rerektir. Fırkalar hesabına yapılan münakaşalar şahsiyata döküldükten sonra onların taraftarları yekdiğerine artık kanlı bıçaklı hasım kesiliyorlar. Yalnız üç komünist tevkif edilmiştir Fethi Bey ve rüfekası dün İzmir'e gittiler S. F. Lideri cevabı nutkunu aghbi ihiimal yarm irat edecek Istanbul Ocağı dün de toplandı GaziHz. Tatİİ müddetini geçirmek üzere İstanbul'a geliyor" Bu nasıl reklâm! İsmet Pş. Bu zat, kâh memleketimizde. kâh ha llllllinilltllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII'HlMI, ;:11111 • 1111111111111111M n ( ı [ 11111111111 • tta Hararetli tezahüratla teşyi edildi Başvekil dün akşamki eks presle Ankara'dan hareket etti Ankara 3 (Telefonla) Başvekil İsmet Paşa Hz. bu akşamki eksYukarıda kılişesini neşrettiğimiz ca sebeplerinden biri olduğunu bil presle hareket etmiştir. Başvekil resim bir tayyare piyango bileti ba mez değiliz. Fakat her şeyde oldu Hz. büyük merasim ve coşkun bir Halbuki dediğimiz veçhile fırkalanıı yiinin dükkânı önüne astığı reklâm ğu gibi reklâmda nezahet ve ter tezahüratla teşyi edilmişlerdir. Veesasmda evvelâ fikir olacaktır. Sonra da levhasıdır. biyeye riayet etmek ve bu haddi fikirlere hürmet terbiyesi teessüs etmiş killer, meb'uslar, erkânı hükumet Bu levhaya dikkatle bakacak o aşmamak şarttır. bulunacaktır. Bu yolda fazilet derecesine lursanız, birinin üstünde güzel bir Levhaların üstündeki yazıların ve çok kalabahk bir halk kütlesi kadar yükselebilmiş olan memleketlerde kız resmi, üzerinde «parasız bir gü çirkinliği meydanda olduğuna göre teşyi merasiminde hazır bulunmuşfark olunan iki başlı nokta bunlardır. Bizde istiyeceğimiz ilk merhale şim zel erkek isterim» yazısı, diğerinde bu hususta fazla bir şey yazmağa tur. İsmet Paşa Hz. istasyona geldikdilik hiç olmazsa fikirlerin vuzuh ve kat'' de içki şişeleri ortasında mestolmuş liizum yoktur. Yalnız Türk Tayyalyetle ortaya konmasıdır. Bunu Cumhu bir sarhoş resmi ve «kahrolsun re piyango müdiriyeti kendi namı leri zaman halk: riyet Halk Fırkasından da isteriz, Ser fıkaralık. Şimdi bol rakı atacağım» na izafe edilen bu gibi reklâmlara Yaşa, varol! Diye bağırmışbest Cumhuriyet fırkasından da. Cum ibaresi var. dikkat etse ve bayilerine lâzım gelardır. huriyet Halk Fırkasının takip ettiği bir Reklâmın ticaretteki ehemmiyet len tenbihatı verse çok iyi olur diİsmet Paşa trene binmeden evvel program vardır ki onu tahakkuk ettirip ve mevkiini, muvaffakiyetin başlı yoruz. gitmektedir. Bununla beraber Cumhuri IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIimilllllllllllllllMIIIIIIIIIII teşyie gelemerle ayrı ayrı vedaljışyet Halk Fırkasının dahi siyasî prensip liyette olması elzem bulunan fikirlerini Hulâsa fırka hayatı ile yeni bir imti mış ve mütebessim bir çehre ile lerini yeni bir tetkik ile telhis ve tavzih pek iyi tebaruz ettirmesine ihtiyaç var han meydanına giriyoruz. Bu devrenin vagona dahil olmuştur. etmesi faidesiz olmıyacağına şüphe yok dır. selâmetini temin edecek olan en mühim İsmet Paşa doğruca Yalova'ya tnr. Serbest Cumhuryet Fırkasma gelinSadece tenkit ile fırka olamaz. Fırka amili ise biz vaziyete ilmin hâkimiyetin 1 «itmektedir. ce yeni vücude gelmekte olan bu fırka musbet işler Ç M ?k k;in muayj en pren tie görüjoruz > nm bir fırka tesisine salih olacak kabi sipler e malik bir hejet demektir. YUNUS NADİ Efendim, ben sizin fırkanın doğduğu gündenberi müntesibiyim. Nasıl olur? Evet efendim, ben solağım!..