20 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

No: Memleket sa i9 eldenidare ediliyor!.. Oyle bir devir gelmiştiki mahalle imamına kadar herkes birinin adamı, bendesi olmak-| la geçiniyordu ve herkesin birefendisi vardı Sudan Hamit Hamidiye camisinde selâmlığa gidiyor. O devirde şehzadelere (Efen-| di) derlerdi. Abdülhamidin şeh Ecnebi matbuatı.. Ne diyorlar? (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuz# raydan ve bir Yakın şarkta birharp tehlikesi var mı? Türk kıtaatı Iran hu- dudunu geçti mi? Reuter ajansmın Ankaradan İalarak Avrupa matbuatma yolla dığı 12 tarihli bir telgrafta de- niyor ki: “Tük Hükümeti Kürt asi- Jlerine karşı İran toprağındaki Türk harekâtr dolayısile İran gelmeğe karar vermiş olup Türk İran o hududundaki kumandan Salih Pş. ya Ararattaki kabaile karşı harekete geçmeyi emret- İmiştir. Türk askerleri evvelki İgece İran hududunu geçmiş ve Ağrdağın şarkında sevkülceyşi kuvvetli ve geniş bir istihbarat|hir mevzi almıştır. Bu suretle Hükümeti tarafından izhar edi-| len temennileri bilmemezlikten | | Ingilterede i Neistiyor? Bir çarpışma, bir iştial, İZE bir kaza ! METZ, I8(A.A.) —Bir çok maden işçilerin naklet- İmekte olan bir tren ile maden Gandh'inin bir lerine Rus gaz OVA, 18 (A. A.) — İz-- mektubu | zetesi Türk - İzan mina i İ sebatı hakkında neşrettiği bir maka- İkömürü yüklü — diğer bir tren) VE istedikleri. lede diyor ki: “Avrupa matbuatı son |Boulay civarında. çarpışmalar) LONDRA, 19 A.A. — Day üne ür arm kane iğ Birçok ölü ve yaralı vardır.' Telgraf gazetesi- haberlerle dolu. Emperyalist matbu- İ San - Pedro “Kaliforniya, 1g je nazaran Gan- Jatınm büyük bir kısmı hâdiseyi mü İCA'A.) — Tascahısa ismindeki |dhi Hindistan balâğalı bir şekilde mevzubahsede- İsamıçir İngiliz vapurunun akt) velii umumisine çek «bunun bir Türk - İran harbinin İambarında çalışmakta olan iki ilem ar boyacı, intişar eden (tehlikeli gizçe langıcı suretinde tefsire ve İcanr *Cemiyeti oAkvama (müracaat için heee lmak gi, İman ve fakat Mü k p d İmleri. EEE ei Bi unakaşd inesinden önü Gene bu gazların tesirile has|müzdeki yuvar- l talanan 3 isçinin vaziyeti fena- -|lak masa kont 4 dir. 10 kadar tayfarım da hasta |ransında istikli neye kaldırılmasına lüzum gö- | siyasetini müda rülmüştür faa etmesini ta Jackfon - Ville “Florida, 18 İlep eden şah (A. A) — Petrol yüklü ve A-!bir mektup Gandin mahpest merikan bandıralı Prilliant va- | göndermiştir. purundan bir iştial — olmuştur.) izlik ne olacak? * Mi vestiya ANKARA, 19 (Telefonla) - Edebiyat muallimleri kongresi münakaşalarına bugün de de-- vam edilmiştir. Kongre reisi E min B., celseyi açarken vaziye- tekrar hülâsa ederek tarihi şebekesi vücude getirmişti. Bu- İran Hükümeti bir emri vâki i zadeleri Yıldız sarayında ika-|nunla S. Hamit her işten, her met ederlerdi. Her birinin ayrı| şeyden, her hareketten vaktin- dairesi, ayrı maiyeti efradı var-İde haberdar olabiliyordu. Nazı- dı, Hususi muallimler idaresine|rın ahval ve icraatını müsteşa- “ mevdu olan ve yine saray dahi-| rr, müsteşarın hal ve şanını ka; (Türkiye - İran arasında linde bulunan bir mektepte tah-|lem müdürü, bynun yaptığını) | Sofyada çıkan nimresmi La sil ederlerdi. Ecnebi lisanlara| ötekisi, şunun söylediğini beri! Bulgarie gazetesi “Yakm Şark- âz çok itina olunurdu. Abdülha| kisi mensup old mit bu mektebe bazı ekâbir ço-| tasile Hünkâra yeti cuklarmın da devam etmesine! basını jurnal etmiş evlât, dama-|de son zamanlarda Türk - İran müsaade etmişti. Nitekim bir aldım felâketine sebep olmuş|münasebatmım aldığı vaziyetten ralık Mekke Emiri olan Şerif A! kayınbaba, biribirinin aleyhine bahsediyor. Sofyalı arkadaşımız li Haydar Paşa da gençliğinde| ihbaratta bulunan kardeşler ek-|şimdiye kadar teati edilen nota- bu mektebe devam etmişti, Sa-| sik değildi. Sultan Hamidin her'lardan ve Başvekil Pş. nın bu raydaki mektebin muallimlerini| şeyi bilmek ve bütün kuvvetleri münasebetle geçenlerde vâ bizzat Sultan Hamit intihap e-| sarayda toplamak siyaseti bu'lan beyanatından bahsettikten gdrdi. hali teşvik ve teşci ediyor, di-İsonra her ki hükümetin de $ Abdülhamidin Arnavutlara ol| ğer taraftan da bunların uluorta diye kadar iyi dukça itimadı ve bunların şeca-) hareketleri Sultan Hamidin veh|de oldukların: at ve cesaretine dair bir kanaati|mini ve bu siyasete irtibatını) $ vardı. Sarayın ve şahsı hümayu| çoğaltıyordu. Bu hal yalnız İs- nun muhafazasında bunlara ve| tanbula münhasır değildi. Vilâ- boşnaklara bilyük bir mevki ve-| yetlerde valiler ve bir çok me rilmişti, Bunlar her türlü ikifat|murlar, liki ecnebiy le karşılasmıştır. Türkler âsile rin ric'atini kesmek için her tür Ii tedbiri almıştır. ilâve ediyor. La Bulgarie bu mesele hak- İkmda Cemiyeti Akvam mahafi- jlinin de uyanık bulunması itmi- Bu esnada” çıkan yangını sön- | dürmek hususunda pek ( büyük güçlükler çekilmiştir. İştial ne- ıticesinde 5 kişi ölmüştür. Mad- ji zarar ve hasar çok büyüktür. hami vası-|ta “harp tehlikesi var mı?.,. ser-| Ba-|lâvhasile neşrettiği bir mekale- | Grev yapanlar işe başladılar PARİS, 19 A.A. — Fransa. | Halk Fırkası programını teşrih |lamış olduğu mütaleasmı oku- | nın şimalihdeki mensucat fabri- kaları amielesi grevinden bahse- İden gazeteler amelenin iş — başma avdetleri hareketinin de vam etmekte olduklarını maktadır. yaz, Mesai nazırı bugün serbest sendikalarla patron sendikaları mümessilleri kabul edecektir. Meçhul askerin mezarmda $ LONDRA, 19 A.A. — İşsiz-iti lik meselesi hakkında M. Snow!edebiyatı okutmamak ve fe den ile M. Lloyd George arasın kat tanzimat devrine kadar lisa- İda ilk konferans bugün aktedilİnin tahavvülâtını anlatmak ve İmiştir. İsekli hakkında ehemmiyetli ted- Tadil isteniyor 'risatta bulunmamak ve yalnız KAHİRE, 19 A.A. — Hükü- fikir itibarile olan tekâmülünü met mahafili intihabat kanunu-| göstermek esası üzerine müna- nun tadil edileceğine dair olan kaşa edelim, demişti; şayiaları tekzip etmektedir. | Halk Fırkası Süleyman Şevket Beye verilmiş BERLİN, 19 A.A. — Ceneral | tir. Fon Seeckt, o Mağdebourgda | Süleyman Şevket Bey hazır ederek irat ettiği nutukta, bulmuş veesiri (yazıların lehçe fırkanın her türlü cezri Sureti! ve ziimre taksimatmı anlatarak | hallere aleyhtar olduğunu be- - divan ve halk edebiyatı hakkın- an. etmiştir, z İda © beyanatta bulunmuştur. Açlık grevi! İ Divan edebiyatı ile tekke şi- GRANATA, 19 A.A. — Ara-lirleri arasındaki (farkları, saz | larından iki kişiye tertip edilen | san'atikârları ve halk edebiyatı cezaya karşı protesto makamın İn birer birer teşrih ederek bun- da olmak üzre bura hapisanesin 'larm mlirat edilen edebiyat ile deki mevkuflar açlık grevi yap-İmevcut alâkalarmı ve « bunlara maktadırlar, 4 gündenberi hiç- hk | Müteakiben ilk söz muallim| ve nimete nail idiler, hatta mem | sefirler ve sefarethane mensu- lekelerindeki akraba ve ehibba- ları bile bunlar yüzünden pek müreffeh geçinirler ve bir çoğu tâbiri amiyanesile hükümete ka fa tutarlardı. Abdülhamit bu su retle Armavutlukta kendine sa- dık ve her emrini infaza hazır) bir teşkilât tesis etmiş olduğu- nu zannederdi. Muhafaza teşkilâtında ikinci frkaya dahi! olan Arap ve Türk taburları, Söğütlü süvarileri da- hi vardı; ancak bunlar ne Arna vutlar kadar kesretli, ne de on- lar derecesinde nüfuzlu değil i- diler, »» Sultan Hamit kuvvetli bir merkeziyetçi idi. o Mülki as keri, siyasi, dini ve içtimai bü- ün mesaili Yıldızda toplamış:| tı. İstibdat idaresinin icabatı ta| üyesinden olan bu sistem Sait Paşanın eseri himmetidir. Ma- beyin başkâtipliği zamanında nı mucip bir şey bini de bu şebekeye dahil idi-! ai z söylüyor. ler, Yıldız sarayı kâh mektup: İla, kâh açık veya şifreli telgraf İla taşranm ve memaliki ecnebi yenin halinden de haberdar olur | İdu. İ Saraya gelip (arzı ubudiyet) etmek sadakat icabı olduğu gi- bi Sadırazam ve Nazı iç bir vazile bir mecburiyet idi Sadrazam cumartesi ve Salı günleri Nazırlarda Pazartesi ve Perşembe günleri saraya ge- İlirler, merasim dairesinin üst katında kendilerine mahsus oda müddet oturduktan ve ahane ile taltif olun- e yemek yedikten son ra avdet ederlerdi. Nazırlarm geldiklerini mabeyinci beyler İ ya şifahen ya tahriren arzeder- ler, iltifatı şahaneye yine bun- İlar vasıta olurlardı. Nazırların y kabul olundukları pek ender i. 017 umuru dahiliyede değil, u “Kürt meselesi- İranm © arasmı #çacak yerde şimdiye kadar bun en dostluk yolunda prü olmasını temen diyor. h Cemaleddin Alga- ni, Şeyh Cevat, Maskat Emiri Seyit Fazlı Paşa ve saire bunlar sayesinde o adamların bul dukları mahaller ahalisinin is- ticlâbı kulübuna muvaffak oldu ğu kanaatinde idi. Sarayın devami: ziyaretiçle- rinden bir kısmınıda sefaret baştercümanları teşkil ederdi. Bunların iki mercii vardı: Ter cüman Paşa, başkâtip, Abdülha midinmerkeziyet siyaseti yal- İdi. Sadrazam de ancak mühim |muru hariciyede de hilküm sür-| düğünden sefaretler Yıldız sara olduğunu | dandır. Abdülhamit bu siyaset| PARİS, 19 A.A, — Kıral Fe-İbir şey yememişlerdir. Hususi| yal mechul askerin kabrine bir) bir hâkim tahkikat icrasma me-| , — 2. | gelenk koymuştur. ur edilmiştir Tevfik Fikret günü | (Başı birinci sahifede) ep — Büyük Tevfik Fikretin ha- | > A © İtorasını tebcil için toplanan bu N Ka) cemiyette hem memnunen, hem mahzunen bulunuyorum. Mem- nuniyetim münevverlerimiz ta- İrafdan yegâne bir kıymeti ede İbiyenin takdir edilmekte oldu- ğuna şahit olduğum içindir, İmahzuniyetim ise o nadirei ke- malitm ziyamı o düşünmekten münbais bir emri vakidir.” Müteakiben Halit Ziya Bey kürsüye gelerek yirmi sene sil- ren Fikretle arkadaşlığını an- lattı. Ve dedi ki: “Pikreti İzmirden İstanbula geldikten iki sene sonra tanı dım. Geniş omuzları, kuvvetli ik serginin krohisi (Xx) işareti! yer Türk paviyonudur. Istilâya başlamışız! | —— Avrupa gazetelerinin yalan habeli etesinin cevabi Jilenaa Salâbiyiğ membalardan m dar o her tü deceğiz. Bu Bemmiyeti o kayd ve dabi siyasette objektifleri olan yalist muarızlar karşısında bula Ankara ve Tahran Hürü arasındaki münasebat dostan€ yetini muhafaza edecektir. Beni İlyen eniniz evam ediyof km müşterek ei ——e-ow—— Edebiyat muallimleri kongresir dün görüşülenler.. İyat teşekkül edebileceği tini izhar etmiştir. İ Siileyman Şevket B., vers) tmde divan edebiyatın: tadili derek bu yolda bir çok mii zikretmiş ve edebiyatı my leri hakkında teşrihatta bul! Jmuştur. Süleyman Şevketi bu sahada muarızları bulü İAli Nihat ve Hamdi — Beyli İsözlerini cerhetmiş ve diva debiyatmın — okutturulmasi İhinde müldafantta bulunmuş! Süleyman Şevket Bey, ©” edebiyatmm zekâ, hassas ve kıymetli görüş eserleri nu €ski edebiyattan müm r getirmek ve © mısralar Süleyman © Şevket Beji sonra Hıfzı Tevfik, ABİ Hamdi, Hilmi, Sedat Bi divan edebiyatı tehinde, ali de fikirlerini söylemişler, MX san Bey, divan edebiyatı © İsatı etrafında © izahat veri şiddetle alkışlanmıştır. Gece saat 21 de celsey€ müsteniden müdellel bir edebi- !hayet verilmişti g Emniyet is ( Başı. Birinci sahifed& İ arasmda cereyan edecek siyasi İ min ihelif İmiş olacağı ve t in hüseği tile müze inin İli eği ketin yüksek menafiine muvaf tikten sonra İran Sait Hanla görüşmesi » Müstakbel anlaşma iş İkatın hususi bir ehemmiy duğu söylenmektedir. emer - Rapor hazırlanıyor Ankara 19 (Telefonla) — lunun topra İ anat vekâleti kimya şet | Bey seyahatinden di ete vereceği raporu ha İ Komünistler İzmir, 19 — Buradaki leo lerin ilk tahkikatı oldi mak suretile izaha çalışmış 1 m kemikleri, pulât gibi o vücudu, parlak nasiyoşi ve nurlu gözle- ile Pikreti HE defa hayranlıkla Sait Paşa Sultan Hamidi bu yo-| bir iş olursa kabul edilirdi. bitmiş! la sevketmişti. Sait Paşa kudre| Hulâsa memuriyette olsun ma! Y! ile bazan Babrâliden fazla te- mas ederlerdi. Tebealarma niş-' dakilerle tahkikatları bi üzre oraya gönderileceklerdir. a — ti ilmiye ve kalemiye sahibi ve sonderece cerbezeli olduğundan Sultan Hamidi bu tarzı idareye! sevke muvaffak olmuştur. Niha| yet işo hale gelmiştir ki dev- İst mesailinin tamamen saray- 'dân geçmesini, sarayda ittilâma vâsıl olmadan hiç bir kararın it tihaz edilememesini Sultan Ha- mit adeta bir umde olarak ka- bul etmiştir. Artık her iş saray-| dan geçecek, her şey sarayda karar kılacak, herkes sarayı mel ce tanıyacaktı. Bundan dolayı- dır ki her gün Yıldızın kapısın- dan giren insanlar, Yıldız tel- yul bulunsun pek çok kimseler için arasıra saraya gitmek bir â det olmuştu. Saraya kimlerin geldiğinden, te istediklerinden Hünkâr haberdar edilir i ların kimine bir selâm, kimine bir atiye, kimine niyazı dairesin de bir cevap verilir, bazısına bir hususi hizmet ve vazife, bazıla- rına yine hususi mahiyette emir) ler tebliğ olunurdu. Bu suretle) Padişah ta, maiyeti de bilâ fası! la meşgul olup durürlardı. Yat-| dız saraymin faaliyetsiz geçen| günü yoktu, Kapılarda fazlaca! takayyüt tedbirleri alman cu-) şan İstemek gibi adi ve ehemmi yetsiz şeylerden tutunuz da dip lomasi mesailinin en mühimle- rine varmncıya kadar her işi Yıl dız kanalından geçirmek âdet olmuştu. Abdülhamit bunları hüsnü telâkki ederdi. Baştercümanların sefaretlere ve tebealara ait işten maada hu susat hakkında ve meselâ şahıs larına müteallik mesailde de hü kümdara müracaat ve istirha- matta bulundukları Hatta meşrutiyetin i bir kaç gün sonra ufak elçilerin ; | devam etmek a a N S -İ Birinci Bari Şark sanayi sergi-i davet edilmiştir. ltalya sergisine biz 'de iştirak ediyoruz Sanayi Birliği sergiye iştirak için hazırlanmaktadır. | İtalyada Hörıde tesis edilen İsergiye Milli Sanayi Birliği de | 6 eylülden 21 eylüle kadar üzre İtalyada İ si açılacaktır. Sergi Akdeniz Sergi 6 eylülde açılacaktır. memleketleri arasındaki müna-| Milli Sanayi Birliği Tütün İ: seyrettim. Ona san'atkâr ruhu babasından intikal etmiştir. Mü zehhep bir cilt içinde, gayet kıy- metli bir Şehnameyi bana göste rirken, onu babasından aldığını söyledi. Koskadaki mutavazi e - vinde gecelerce, Fikretle konu- şur dertleşirdik.” Hüseyin Rahmi B. çok uzun İstiren krymetli hatıraları nak- İlettikten sonra alkışlar arasında kürsüden indi. Müteakiben Rüşen Eşref B. irsüye gelerek Fikretle Aşiyan Temdit edildi Eczacılar 15 ağustoi hayet bulan kayit müdde ağustosa kadar temdit e tir. Bu müddet zarfında odasına müracaat ederek muamelesini yaptırmıya” cılar hakkında muamelei niye yapılacaktır. Kağnı yerine Ankara e e hususi dere lülerimizi kağrıdan kurtar sadile dört tekerlekli arabalar“) bayaasına karar vermiş ve ta bir münakasa açmıştı. GÜ grathane ve postahanesinden ma günleri müstesna olmak üze geçen telgraf ve mektuplar sa-İre eyyamı adiyede Beşiktaştan Yılamıyacak derecede idi. Sadı-| Yıldıza uzanan Serencebey yo- fazam ve nazırlardan tutunuz | kuşu bir karmcalık gibi durma- da dairelerin mümeyyiz ve kâ-|dan işlerdi İden biri kulüpte kaybettiği bir! İpara için Hünkâra ariza takdim İetmiş ve bu ariza Sadırazama | gönderilmişti. Esasen bunlar İiçinde bazıları ve İstanbuldaki sebatı ticariyenin inkişafına hız met etmek maksadile açılmak- tadır. Sergiyi Türklerin de ziyare- tini temin maksadile bir seya- hisarı muamelâtı ile, Eskişehir lüle taşları mamulâtı, türk ha- Irları, ipekçilik, çinicilik ve Bur sa havlıcılığı teşhir etmek sure tile sergiye iştirak edecektir. jda yaptığı mülâkatı okudu. Ru- gen Eşref B. bu yazısında Boğ; İzm asude bir köşesinde öm nün son demlerini yaşadığı Aşi- yan: tasvir ediyordu. Ruşen Eş- münakasa müddeti bitmişse İ€ Arabaların tedarik ve Vi ai İle köylülerimize verik pazarlıkla satin alınması *8i © #iplerine, mahalle muhtar ve imamlarına kadar herkesin Yıl! © dızda gelip ziyaret ettiği bir o- 'da, tutunduğu bir el, istinat et- tiği bir hami vardı. İnsanlar me muriyetlerile değil, hamilerinin! ismile kendilerini tanıtmışlardı. Bunlara mabeyinde filân beyin, filân Paşanın adamı derlerdi. Sadırazamların ve Nazırların “ da böyle hamileri vardı. Bir Sa- dırazamdan bahsolunurken nm adamıdır,, denilmek a- ilidi. Bu tarzı s -İlir, çocukları mekteplerde mec- İrüesai ruhaniye cebi hümayun- Abdülhamidin bir de “daimi; : misafirleri,, vardı. Bunlar mem)dân atiyci seniye namı altında leketin muhtelif kıt'alarından| evait alırlardı. Tebeaya nişan al celbolunmuş -Kürt rüesası, A-|Dak keyfiyetinin bir aralık hay rap uleması gibi insanlardı. Bun | li Kârlı bir ticaret işi haline s0- ların bir kısın: (misafir hanei| kulduğu da riyaset olunurdu. tiayesi Yukarda da yazdığım veçhile denilen ve az çok! A . bir imarethane demek olan daj-| VilâYetler ve memaliki ecnebi. irço) rede otururlardı. Yemekleri sa. yedeki sefaretlerimiz vay mutfağından. gider, hazine mesaili Babrâliden evvel saraya akla ee i ârzederlerdi. Dairei kitabette hassadan kendilerine maaş veri © etlerin, seficlerin, vrf Bunla.) lârm, resmen bir vazife ile gön- derilen zevatın şifreleri vardı. (Bitmedi) canen tahşil ettirilirdi. rın daha meriyülhatır olanları- na hususi konaklar tahsis olu- Birlik heyeti | idaresinden Mustafa Hayri Bey malları hamilen 28 ağustosta Bariye ha ref B. diyordu ki: “Fikretin Aşıyanındaki yük- sek zevk ve asalet te kıymetli bir eserdir.” Ruşen Eşref B. hi- tabesini heyecanla bitirdi. İsmail Müştak B. tekrar kür süye gelerek Fikretin © meşhur “sis” manzumesini okudu ve al- | hat tertp edilmiştir. o Seyahat | Stella d'İtalya ve o Semiramis vapurlarile yapılacak ve iki n iri reket edecektir. Tee | Meresime iştirak için de Bir- İtalyada ziyaret edilecek) yam ikinci reisi Kâzım Ziya başlıca şehirler Venedik, Mila- İ Bey gidecektir. no, Roma, Baridir. İstanbuldan | “Şirlik Kâzım Ziya Beye ikin 28 ağustosta hareket edilecek- | ci bir vazife de tevdi etmiştir. va Bu vazife derdesti teşekkül Seyahate iştirak için Dean Milli Sanayi Bankası hak- MADRİD, 19 A.A. — v ye nazırı M, Arguciles bin sukutunun devam: d le çıkan buhran üzerin€ andır. CİTE de VATİCAN. yi” a 0, JA. — Papalık mahafili ye İhtifalc geç vakit samimi bir | an mühim şehirlerine Dİ” e tazim havası içinde nihayet ve-| sül tayinine dair 0"oj€” rildi etmektedir. ve trende birinci mevki 390, i-| kında tetkikat yapmasıdır. Kâ- zım Ziya Bey İtalya mücssesa- ti ile bu Bankanın teşekkülü hakkında temas edecektir. kinci mevki için 300, mevki için 230 lira ücret kabul üçüncü edilmiştir. » |