19 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Emniye Tezi Biz de o yazctenin muharriri gibi düşünüyoruz: Zengin Anadoluy« iş- İetmek için Avrupanın yardımı lâzir Ör; Avrupadan yardım görmek için devletlerine emniyet telkin €t- mek lâzımdır. Para ve yardım reddetmek bu Sırda hiçbir devletin aklma gelme. Para ve yardım için emniyet in etmiş olmak ta başlıca esaslar dan biridir. z Eğer emniyet telkin edilmiş olmaz *a, para ve yardımın isikelâl Ye haysiyete giran Kadar a- Ür olur. Bu şartlar ayal derece ağı” : bir memleket, dı . ve yardım ulmadıkşa - işlerinin nesine imkân olmadığını pre” SİP gibi kabul ederse! e İsmet Pş. hükümeti geze gündüz İşte bu emniyeti telkin etmeğe UĞT” $iyor. İsmet Pş. hükümetinin telkin €tmek istediği emniyetin ana hatları Yonlardır: 1 — Bu rejim ne ihtilâl, Ple yıkılamaz z 45 Türkiyeye taarruz. edilemez. 3 — Eğer Avrupanın para ve yar dımı olmazsa bu eni üç, fakat gene yürür. ni terle bitirmek ilk şart ise, Avrupaya emniyet vermek için mili müdafaz- in asgari cihazını kurmuş olmak en başta şart olarak gelir Edirne ve Erzurum, Akdeniz Karadeniz iki demir kol ile kenetlen- Wedikçe ve Türkiyenin kolu silâhlar madıkça bu şart yerine gelmemiş de inektir. i Bu masraf tıpkı harp masrafı gi bi ödenecek bir mâsfaltır. Beş sene evvel üç buçuk eşkiya için, oldukça azun bir demir yolu şebekesi parası ödedik. Demiryolu memleketin yalnız ya- #iı içinde olduğu zaman Türkiyenin müdafaa kuvveti yarımdır. Birçok avrupalılar Anadoluda Os- Mmanlı sistemi bir devlet görmek ir tk mümkün olmadığına, ancak o 7â- man, demiryolunun ucu deniz ve ka- ta hudutlarına dayandığı zaman ina - Bacaklar ve ancak o zaman, Yalnız bir şeyi, paralarını işletmeği düşüne- teklerdir. i Hüleâmet demiryolları için ne kre- di, ne istikraz, hiç bir şey reddetme di: Hükümet paranın ağır şartlarını teddediyor. ay yaşamak ve inkişaf smei ax tak Avrupanın para ve yardımı olacağı fikrini ullalardan silmedikçe Ve Cümhuriyetin yıkılmaz olduğunu kafalara sindirmedikçe, paranın şart ları hafif olmuyacaktır. Bu para pamuk mıntakalarımız: Ve madenlerimizi işletmekte < daha şka şeyler düşürecektir. di memlekette hiç > vi ntığın reddetmiyeceği (Şa teklif edilmiş yardımlaez! reddedil- Miş olduğu hakkında bir tek misal Bösteremez, , Biz hesap kitap yapmıyarak, ken- 8 şar Gİ t yollar v.s. yapmıyoruz: bir mem- ketin iki ucunu biribirine bağlya” tak Anadoluyu felçten kurtarıyoruz. Bu zamanda harp ve taarruz gibi Wylerin düşünülemiyeceğini biz Şürklerini ancak en sonra (söylemek kımızdır. Bütün kuvvetli devlet- hergün biraz daha silâhlanırken, —. yıldır seksen devletle harp © N bir milletin top tifeğe verilen ne de har ve der Paranın öldürülmüş sermaye olduğu- ti Söylemesi mümkün değildir. İki üyük hat, top tüfek gibi silâhlardır. Her “ie tam emniyet telkin “tmek için lâzemgelen zamanı yarı- Sindan fazlası geçti. Bu neslin bu yüz den çektiği sıkıntı, bir harp için kat- dığı ıztırap ve yoksulluğun yanın- da srlirdır. Evet, evet, arasıra bir nes ister istemez başka nesiller için de yük altında kaldığı olur, Hig bir millet harp olduğu zaman, yarısını ben, yarısını da gelecek nesil yapsın, “lyemez. İsmet Pş. hükümetinin. bu “ale yaptırdığı asgari milli müdafaa ve şimendifer cihazı harp ibtimalle- "İni hergün daha azalttığı için, evlât. arımızı ne kadar zor, ne kadar kor- #unç olduğunu kendi gözümüzle gör- düğümüz kara tehlikelerden kurtara- r. ktar. İsmet Pş. hükümetinin kendi mil itine, bu rejimin yıkılmaz ve Tür- tyenin devrilmez olduğu çen vermesi milleti her üş İ misli Dele iz te rediği aden ber türlü çalışmak te bbüsleri ancak böyle bir millete el zatır. Teferrdat ne kadar konuşulursa sonuşulsun, milletin bugün katlan ör fedakârlığın bir milli müdafaa *dakârlığı olduğu hatırdan çıkma salıdır FALİH RIFKI jp Yuşa.. Ruşen Eşref Beyin nefis bir yazısı pe: iz inci sahifede... 19 AĞUSTOS 1930 5 inci sene, No 1624 KUSHASI 5 KURUŞTUR işleri, | « 'nı şerefine dün sefarethane ta - İranın ceva Bugün Yalovada bir içtima Serbest Cümhuriyet fırkasına Er mak için müracaat ed Serbest Cümhuriyet Fırkasının) #pyvakikat merkezi olan Galatada Vo- yvoda caddesinde Nazlı ban dün ye-| ni Fırkayi mücade- lelere eee w stihdaf eden bir faaliyete sahne Ol muştur. yeni Fir- Kanın lideri, Fetbi B.dün — saat on dörtte Nazlı han: daki deiresine gel- miş ve kendisini| bekliyen yüzlerce atı kabul etmiş) ve hasbuhallerde Ziya Molim B. bulunmuştur. Kimler geliyor? Bu meyanda sabık Aydın meb'u- su İsmail Sıtlr, sabık — Diyarıbekir mebusu Feyzi, sabık Musul mebusu ğ Rasih, sabık Bolu meb'usu Nuhzade| ttamvay şirketi müdürü Necmeddin Vasfi, meclisi vilâyet azasından Ke- | Sahir, milli mücadelede eski Salihli İnan, eski cemiyeti belediye azasm-| cephesi kumandanı olan yüzbaşılıktan| dan Ziya Molla, eski iskân müdürü! mütekait Kâmil Beyler de Fethi B İ umunisi Hacı Mehmet, Ankara mer-) ile görüşmüşlerdir. | smansssansanaazaeeessssesieasensı saeammanen | | Sadık meb'uslardan Feyzi ve İsmail Sıtkı Beyler kez kumandanı Deinir Ali, “Üsküdar “e... | | | Amiral gemisi ve Amiralın tophane rıhlımına çıkışı Ingiliz donanması dünlimanımıza geldi Romanyaya gidecek olan filo Amiralının dünkü Ziyaretleri e İ i İn- Romanyayâ gidecek olan giliz filosu dün sabah limanı. za gelmiştir. Filo amira Dokis in kumandasında bulunmakta ve bir krovazör ve iki torpido muh ribinden mürekkep bulunmakta dır. Filo limana girerken, topla şehrimizi selâmlaış, ve Selimiye den atılan toplar İngiliz filo - sunun selâmma mukabele etmiş tir. Filo, Salıpazarı önlerinde 'demirledikten sonra, filo kuman İdanı amiral Dokis tam saat 9,30 da karaya çıkmıştır. Kumandan evvelâ Vali vekili Muhiddin B.i bilâhara kolordu kumandanı İŞlikrü Naili Paşayı makamların İda ziyaret etmiştir, Filo zabita- rafından bir öğle yemeği veril- miş, yemekte Türk mihmandar larda bulunmuştur. | Amiral Dolma bahçede Filo kumandanmın biyaretine, | yayı ziyarete gitmekte olan İn- vali vekili Muhiddin B., iadei Zi gijiz filosunda bulunan Curasao yaette bulunmuştur. ismindeki kravazör 1817 sene Öğrendiğimize göre, Roman- sinde yapılmıştır. 4250 tonluk- ! Teşriki mesai teklif eden sabık mebuslar kimler? İde bugünlerde A GA ma Hasmaharriri: Siirt Meobhueya WAEFESEU NE bı ismet Ps. Hz.ne bildirildi, cevap menfi halini muhafaza ediyor. Fethi B. belediye intihabina iştirake karar verdi... yapılacaktır. Fethi Beyin yeni beyanatı... meniler de azâ iyorlar. Sabık meb'usların eksetisi ; yeni Fırka liderile teğriki mesaiye ainade İ olduklarını söylemişlerdir. Beyoğlunda Kule dibinde Şah Ku Yu mahallesi namına 4 kişilik bir be- yet Fethi Beye müracaat ederek; bü- tün bu mahalle halkının yeni Firka- ya girmek istediğini Bildirmiştir. Fırka bideri buna teşekkürle sw- kabele ederek kayıt muamelesi için Heyet azâsından harp malülü Ha hi B. bu mahalle halkının 3000 kişi: ye baliğ olduğunu ve Beyoğlu İstik- lil nahiyesinde yeni Fırkanın kazana cağını söylemiştir. İkinci içtima Saat oni yedide S. Ç. Fırkası ida- re heyeti Fethi-B, in riyaseti altında inci içtimamı aktetmiğtir. Gazi Hz. nin hemşireleri Makbu- le Hİ. ile Fırka kâtibi umumiti Kü- taliya meb'usu Nuri, Kars o meb'usu Ağa oğlu Ahmet, Erzufum meb'usu Tahsin, Ankara mebusu Talât ve sa- bik Diyarıbekir meb'usu Feysi B. ler (Devamı beşinci sahifede) emen samimi Emanet, Vilâyet Muhiddin Beyin yeni teşkilât elrafında izahatı Tevhit işleri ve umumi bütçe mini Muhiddin B. dün bir mu harririmize şu zahatı vermişti “— Tevhit ha zırlıklarma de vam edilmekte dir. Bu hususta: ki talimat ve ni zamnamelerin İ gelmesini bekli yoruz. Esasen yapılacak ola; $ey kadroların şahıslandırılma- Muhiddin B sıdır ki bunu da Vekâlet yapr- yor, Umuru mahalliyei | vilâyat müdiri umumisi Nazif B. bu babtaki tetkikatını ikmal ede- rek Ankaraya gitü. Bütçeye ge- lince biz bütçemizi daha çok ev velden hazırladık. Yalnız yeni £anunun emrettiği bazı ilâve ve tadiller vardır ki bunlar yapılı. yor. Zaten bütçe Hazirandan i tibaren tatbik ediliyor, Fakat parça parça. Maamafih artık eylülden itibaren umumi bütçe nin tatbikine geçilecektir. , amma sam e mn tur, Sür'ati 29 mildir. Beş 15,5 İlik, iki adet 7,6 lık ve 16 hafif topla mücehhezdir. Ardent ve Antelop ismindeki muhripler 1300 tonluk yeni ge milerdendir, 37 mil seyir sür'a- tine malik bulunmaktadırlar. 15,5 lık topları mevcuttur, Fi lo efradı Tütta seyahat acenta si tarafmdan şehirde gezdiril - mişlerdir. Filo saat 3,5 ta Kös- tenceye müteveccihen limanı - mızdan hareket etmiştir. Yirmi gün sonra avdet edeceklerdir. sticale lüzum olmadığını ve taahhüt) meler tabedildikten sonra kaytleri | i icra olunacağını beyan etmiştir. Son dakika SonsözYa lovanındır Bucevaptabizi tatmin edemez Cevap Yalovaya bil dirildi.. Son hüküm orada verilecektir.. Dahiliye ve Hericiye vekilleri Y:lovaya hareket ediyorlar Mahalli memuriyetine hareket etmek üzere Ankaradan hareket eden Hüsrev B. Ankara, 18 (Telefonla ) — İran hükümetinin Ankara ma: lâhatgüzari Sait han vasıtasile son talebimize dün şifahen ce- vap geldiğini bildirmiştim. Bu cevabım mahiyeti etrafmda mev suk bir membadan malümat al- 'dım.Öğrendim ki:İran hükümeti son notasındaki esaslar üzerin de israr göstermiş, ve askerimi- İhakkında Vali vekili ve Şelire-İzin Ağrı dağınm tamamen iha- te maksadile İran toprağma girmesine muvafakat edemiyece gini bir defâ daha bildirmiş ve bu suretle fili ve ameli teşriki mesai tabirile hulâsa edilen son talebemizi de kabul etmemiş - tir. İranm bu cevabı dün gece Yalovada İsmet Paşaya bildi rildiği gibi vaziyeti müzakere ve tetkik maksadile de Harici- ye ve Dahiliye vekilleri yarm ak şamki trenle buradan hareket €- İderek Yalovaya gidöteklerdir , Ağrı dağmın mükadderatini en kısa zamanda tayin ve asile- rin karagâh kurdukları bu ma- Karayı iki komşu devletin hu - dut emniyetini temin maksadile tarümar etmek gayesile İran hil kfimetinin talep ettiğimiz teşri- ki mesaiye verdiği son cevap Ankara mahafilinde dostluk id diasile kabili telif görülmemekte dir. Şimdi artık söz Yalovaya in- tkal etmiştir. İranm ikinci ce- vabı notasma vereceğimiz ce - vabımız Yalovanın vereceği ka- rarı müteakip İran hükümetine tevdi edilecektir, Filhakika İran hükümeti İhüsrü niyetini isbat mmaksadile hudut boyundaki kuvvetleri tak viye etmiş ve hudut boyunda bulunan bazı asileri tenkil ede- İrek memleketi dahiline çekmiş- tir. Bu meyanda tevkif edilerek Tebrize götürülen Yusuf Aptal ehemmiyetle zikre şayandır. Bundan başka İran toprağm da cereyan eden harekâtı Emiri lesker Maküden idare etmekte İve asilerle İran askerleri arasm- İda ciddi mtisademeler vuku Bul- maktadır. (Devamı beşinci sahifede) RAY | I | Jalırlar, bu suretle Padişaha doğ iEtabli vesikalarının Yumurta “İhracatımız için tedbirler 4- Tercümanları, cemiyeti kapalıldı mi? 4 üncü sahifede Felek — Hikâye Neşriyat hayatı, 4-Roman Sultan#Hamit ! Tahsin Paşanın, Hatıratı.; ercüme ve iktibaş kk mahfuzdur. Yıldız, yaverleri, daireleri ile koca bir memleket gibi idi! Akabe hâdisesi nasıl geldi, geçti ?.. Zatı şahaneye mahsus daire- nin yanı başında bir hususi şif.$ re dairesi vardı. Mabeyin başki. tabetinde vilâyet ve sefaretlerin resmi şifre miftahları mevcut olduğu halde bir de ayrıca husu si şifre'dairesi tesisi garip gibi gelirse de Sultan Hamidin bü tün muamelâti devleti sarayd. toplamak ve her tarafa şâmil bir şebekei istitlâat vücude ge tirmek hususundaki siyaseti o- nu kuyüdü resmiyeye tâbi ol- mıyan ve sıri mahremiyet ve hüsusiyet dairesinde işliyen bir şifre dairesi ihdasma sevketmi tir. 1 Valiler, kumandanlar, sefir- ler, vali muavinleri, sefaret müs teşarları, öteyeberiye bir memu riyeti mahsusa ile gönderilen zevat bu daireden birer miftah No:9 Sultanın ömründe ancak bir dela selâmlığa çıkamadığı Hamidiye camisi İeceğini teemmül ve arasıra Hünkâra arzetmek vazifesile mükellef olan Kamphofner Pa- şanın maiyetinde zabitanı aske- riyeden müteaddit zevat va: rudan doğruya ittisal peyda e- derlerdi, Bu muhaberatın bir kısmı muamelâtı resmiyeye mü teallik olmakla berab bususi şifre dairesi daha ziyade jurnal mahiyetinde iş'arat ve ihbari vasıta olurdu. Dairenin bu isti kâmeti almış olması orada jur- nalçılık keyfiyetini kuvvetlen- dirdiğinden İstanbuldaki hafi- yelerin bir çoğu burada kendile rine hami bulabilmekte idiler. Derviş Paşa dairesi Bu daire Arnavutluk ahvalini takip ve tetkik eder ve icabatı- na göre tedbirler düşünerek za- tı şahaneye arzeylerdi. Kamphofner Paşa dairesi Sultan Hamit bu Almanı ten sikatı askeriye için getirtmiş ve kendisine yaveri ekrem un- vanı verilerek tavzif olunmuş- tu, Askerlikte terakki ve inti- zam için neler yapmak lâzımge ancak oynadığı rol bir gösteriş. İten ibaret kalmıştır. Uzun ve imevzun endamile, - vücudüne pek yakışan kıyafeti askeriyesi le Kamphofner Paşa Yıldız sa- rayında Avrupakâri bir süs idi, Bunu kendisi de bilir ve müref- feh bir hayatın ahengini bozma mak için işin ilerisine gitmezdi. Kara Todori Paşa dairesi Berlin kongresinde Türkiye murahhası sıfatile bulunmuş ve Hariciye Nazırlığı etmiş olan A leksandr Kara Todori Paşayı Sultan Hamit vukufu siyasisin- den dolayı beğenir ve emektar- lığına hürmet derdi. Bundan do layı sarayda ona bir daire tah- is olunmuştu. Hünkâr bazı nie saili siyasiye hakkında Kara Te dori Paşanın mütaleasını sorar (Devamı beşinci sahifede) Tall mübadele komisyonunda vesika alan rumlar.. tevziidevam ediyor Gümülcüne tâli komisvonu da dünden itibaren işe başladı Muhtelit mübadele komisyo «| mekezleri (o etabli O olanlarm nu dün ehemmiyetli bir faaliyet| tesbitine başlamışlardır. He - yapmamış, ruzname muamelâtınöz komisyona polisten gelmiş ile meşgul olmuştur, liste yoktur. Vesika tevziatı mil Gümülcüne Tâli komisyonu | racaat edenlere numara tevzi © dünden itibaren faaliyete başla) gi i ing, otüiiliri yulrabast alaceke| e #üretile; yapılmakta vesika almaları ilân edilmiştir. | Bu usule komisyona fazla te İstanbul tâli koisyonu faaliye | hacüm vaki olduğu için müracar tine devam etmektedir. Polis at edilmiştir.