6 Haziran 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

jMıSırda Şeçen asrın başla İsmanlı imperatorluğunu dahilden, ha- Fiçlen türlü türlü gaileler sarsıyordu... (& leçen on dokuzuncu asır baş iğgicr Avrupada pek mühim iğliselere şahit olduk. Fakat| * ibirini takip eden ve biribirin F3 ehemmiyetli olan asıl ve- (ğfA dencbilir ki Şarkta cere- 4 etmiştir. O zamanki Os- Ayülı imparatorluğunun halini Bt önüne getirelim: * ,Hariçte çarlık Rusyası ikide taarruz ederek Osmanlı im- /Fatorluğunu zayıf düşürmek kllmirasına konmak için hiç bir 'eketten geri — durmuyordu. 4 kat imparatorluğu zayıf dü- ,gıı Amiller yalnız Rusyanın t açtırmıyan tecavüzlerinden Iç değildi. Dahilde vâsi me jlikin bir çok yerlerinde bir li “paşalar,, da merkeze kar | .,:yın ediyorlar, Babıali bun- 0 karşı âciz kalıyordu. Elde i Siçte düşmana karşı koya- y& dahilde devletin nüfuzunu lendirecek vasıta kalma- Jştı. Yeniçeri takımının açtığı İr, sebebiyet verdiği unuütulmamıştır. Hulâsa bu yiir kardar karışık, ayni za- i&İnda büyük dertlere çare bu- E“occk kabiliyette adam yok- * Hudutları dünyanın üç kıt'- Üzerine yayılan Osmanlı | , p. K giyen “paşa” lar arasında 4 İibi dikkat olanı hiç şüphesiz ihmet Alidir. Mehmet Ali bir *& noktalardan tetkik edilmek Evvelâ şunu söyliyelim hin hakiki vekayii hiç bir merak ve heyecan ver- itibarile hayali tasvirlerin Alinin senelerce süren askeri hayatı * bir şey ilâvesine hacet kal- #i dan okunürken - bu bir kere Şarkta cereyan eden büyül derde İngilizlerin dahlü görmemek kabil midir? 4 inin yaptıklarını tet İç ederken karşımıza İngiliz İ, aseti çıkıyor. Bundan bir a-! 1 İngilizlerin meselâ A- tan üzerindeki emelleri ne Bunu bugünden itibaren dığımız tefrikada görece- » Sonra o zaman beslenen e- erle bugün, yani cihan har- Öden sonra İngilterenin Şark ldığı vaziyet pek şayanı dik bir manzara arzediy Ali Mısırda nasıl yerleşti? ndini kuvvetlendirmek “yaptı? O zamanki Babıali hali ne idi? Sonra Mısır or- -İtahsil gi hakikate | |HARIÇTEN ALDIĞIMIZ HABER 60 istizah takriri birikmiş Mehmet Alİz ngıcında.. bi mi M |dr zal le di Ha ed |hâ su |da muh İrışıklıklar olmuş, bu /de ön ayak olanlar şiddetle ce ARALARE. MİLLİYE Fransız parl retli bir münakaşa Hindiçini Hükümetten soruluyor.. Fransız parlâmentosu tatili rerek yeniden — faaliyetine başladı. Hindiçini meselesi son | aylarda Fransada pek hararetle evzu bahsoları bir meseledir. esclenin başlangıcı hatırlarda r: Hindiçini de çıkan bazı ka- hâdiseler landırılmıştır. Bir çok kimse T idam edildi. Bu vekayi Hin- içinide komünist propağanda- rının bir neticesi diye telâkki dildi. Fakat ne olursa olsun bu iseler, bilhassa şiddetli bir ırette verilen cezalar Fransa- lif matbuat tarafından |şiddetle tenkit edilmiştir. Aşaki |tel lgraftan anlaşıldığına göre hi |kümet parlâmentoda verilen is- |tizah takririne bugün cevap ver ) İmi â |İsi ek mecburiyetinde kalmıştır tizahın neticesi merak - edile- |cek nıdır. Bitaraflıkla, sirf, tarih zevkile bu adamın yaptıklarını|m tetkik edelim: Jla . * İşi Anasız, babasız çocuk Mehmet Ali 1769 da Kavala mi M. Ourey son deti eclisinde miktarı 60 a baliğ o- n istizah takrirleri dolay ddetli münakaşalar olmuştur. ar et- iş ve nihayet H hak- da doğmuştur. Aslen Türk olan kında takririnin diğ babası İbrahim ağanın vefatın- dan sonra amcası Tosun ağa tarafından kendisine bakılmış,|' fakat bir müddet sonra amcası da ölünce oranın mutasarrıfı tarafından himaye — edilmiştir. Ali 1787 de hamisi olan muta- sarrıfın delâletile onun zengin akrabasından olan bir kız almış tır. Bu izdivaç neticesi olarak beş çocuğu olmuştur: Oğulla- rmdan İhrahim, Tosun ve İs. mail bilâhare Mısır vekayiinde | şöhret kazanmışlardır. Mehmet| Ali Kavalada tütün ticareti ile meşgüldü. Kendisi ticaret ve .hesap işlerine alıştığından her işi iyi düşünür, her vaziyeti ol- | duğu gibi görürdü, Mehmet Ali | rmüş bir adam değil-| di. Hatta okuyup yazmağı bile! Jancak kırk beş yaşına doğru öğrenmişti. Bununla beraber isinin yaptığı işler zekâsı nın derecesini anlatmak — hus hda fazla izahat vermek ihti yacını göstermez, Fransızların Mesir harekâtı. esnaâsında valadari gönderilen askerin ba- şında Mısıra giden Mehmet Ali| cesareti ile kendini göstermi tir. Mısırda o zaman Memlük-! mi |ler vardı. Bunlar İngiltere tara-| İfindan himaye görüyorla Bunlar çoktanberi — bild'klefi bi hareket ediyorlar, o zaman ki merkezi hükümet tarafından | |kendilerine bir şey yapılamı-| ki yordu. |lerin kendi aralarında da bir ta-| İkım kavgalar, ihtilâflar da ek- eti |sik değildi. Mısırın asıl ahalisi-| e: ed Ti Ja |sai gnn Memlüklere karşı nefret ve hu-| ku sumet besliyorlardı. Mehmet Ali yavaş yavaş Şa tarafından, Fransızlara karşı olan harekâtında gösterdiği hiz metlere mukabil Serçesme, ya- ni kumandan tayin edildikten sonra vaziyeti anladı. Memlük. | ğ M. de etti. Mehmet Ali meşhur bir kr tabire göre “Mehmet Ali defa gibi hareket etmi fakat. daima aslan olmu; ilc, sonra Memlükleri, Arna-| 15 | vutlar, bunları da nihayet Mısır. dile muhtelif hılar asile devirmi: ; (eti met Alinin Mısırdaki Vaziyet-| dr - |ile La Hey it. a yari maddesinin Fransa tarafın Mi |dan kabulünü tasvip eden di; er taraftan Memlük-'nun hilâfına hareket yükseliyor. 1801 de Kaptan pa-| sonra âyana ler arasındaki tefrikadan istifa- kanun lâyiha: miş krine nazaran Reisicümhur lâ; M 4 rülyo den evvel cuma günü münakaşa dilmesi hususunu kabul - ettir- eğe muvaffak olmuştur. PARİS, 4. A.A. — Meb'usan eclisi hariciye encümeni, Fran ır umumi misakına iştirak etmesi hususunda hükü ete mezüniyet veren bir rapor sinin ihti r raporu ittifak ile kabul et- iştir. Amerikada İçki içenler Washington, 5 (ALA) — İç memnuiyeti hakkındaki ka- etmekli maznun bulunanların jüri hey' i yerine salâhiyettar komiser T tarafından istiçvap edilmesi ne gelince; Mısırlılar bütün| ve takibata tâbi tutulması hak- ndaki kanun lâ sat mi ihası meb'u-. m meclisinde müzakere edil- iş ve gürültülü bir içtimadan derilmişt Gümrük tarifeleri Washington, 4 (AA) — Ri- yaseti cümhur Ssarayından te- $şüh eden haberlere nazaran, . Hoover gümrük - tarifeleri imzası hak- nda heri değildir. Müt hadaki nisbetleri ve ihtiva et- ahkâmı dikkatle tetkik ve yihayı kezalik tetkik maksa- zaretlere tevdi mek niyetinde bulunmakta- r. Bittabi bütün bu işler j TL T HSU CUMA DARARA T 6 HAZİRAN 1930 I a ER ementosunda bugün hara- olacak... N İlulııada Ihtilâf..! Macaristanda — Matem Muahedenin yıldönümü BUDAPEŞTE, 4 A. A. — | Triyanon müahedesinin imza: nın yıldönümü müasebetile M: caristanın her tarafında matem nümayişleri yapılmıştır. (Trianon muahedesi Maca- ristana galiplerin yüklettiği bir muahededir. 920 senesi 4 ha ranında imza edilen'bu muahe- de on senedenberi Macaristanın elini, ayağını bağlamış bulunu yor. Macarlar bu yıldönümünü bu sene matemle kargılamış- lardır.| Avrupa birliği Budapeşte, 5 (ALA) — Sel, hiyettar mahafil Avı kü- metleri arasında bir 'ittihat vü cude — getirilmesi hakkındaki Briand muhtıragımın Macar hü- f kümeti tarafından esas itibarile Fransa -İtalya arasında ROMA, 4 A.A, lisinde — bütçe müzakeresi e$ nasında harici ye nazırı M |Grandi mü bir nutuk ederek İsa , i Fran da (Di veçhile har |ket ettiği dirde İtal |bahri progra nın icrasını su ihtilâ ı ne kadar talya, Fran-) ısız Ceneratt Anlta râdali (C. Guro bir harp hatırasını ı anlatıyor “Türklerle harp etmiş olmak çok, mert bif milleti yakından tanımağa vesile oldu,, | ANKARA, 5 (Telefonla) —| İstanbul mebusu Edip Servet Ceneral Guro, bugün Türkoca-| Beyler, milli müdafaa ve Fram- ği merkezi ile Gazi çiftliğini zi-| stz sefareti erkânı hazır bu! yaret etti ve saat 16 da Reisi-| muşlardır. cümhur Hazretleri tarafından| Ankara, 4 (AA) — Bu ak- kabul edildi. şam Hariciye vekili Tevfik Rüş fine Ankara palasta bir ziy, Ziyafette Milli ve|dafaa vekili Abdü!halik Beye- m-|fendi, Riyaseticümhur kâ imhuriyet halk fıri Saffet, Meclis reis vekili Hasan Be ilıcegi Hamdul h Suphi Beye sualler & ürk münevverleri ! rmuş| Ciye da| Fransız sefirile sefaret erk asız-| hazır bulunmuşlardır. Dokumacılık ve tri- kotaj şirketi ) — Doku- şirket on derece selis f mükemmel Pransızca bilmelerine başi f edilemiyeceğini Ö içtima yi mi yaset etti. İstanbul- .| macılık Tür ti |fevkalâde Ceneral Guro, Türk milleti| tı, celseyı t hürmet ve| Saffet B. | takdir hissini kaydettikten son- | di İra Çanakkaleye ait bir hâ Hüsnü B. ile £ nı anlatmış ve demiştir ki | Nİnin mesaileri de bu iki Çinde Dahili harp y. S (A.A) — Milliyet çi *Demirkabırgalılar,, İdenilen komünistler tarafından mağlüp edildikten sonra Chan- gsha şehrinin şimaline ve şarkı na çekilmişlerdir. “Demirkabır- galılar,, Changsha'ya henüz gir memişlerdir, fakat ecnebi tebaa sını şehri haricine çıkarmak i- çin tedbirler alınmaktadır. Dei ismindeki İngiliz gambo- tu vaziyet hakkında, tahkikat yapmak için Changsba'ya git- miştir. Vazedilen sikı sansör- den dolayı vuku bulan muhare beler hakkında henüz tafsilâ alınmamıştır. Maamafih, bu çar pışmaların çok şiddetli olduğu | dün akşam Şanghaya 2000 yara| lt gönderilmiştir. Zeplin Seville, 4 (A-A) — Zepli istikbali için bütün hazırlıklar yapılmıştır. Zeplin'in yere in- m çalışma! 100 tayyareci hazır bulun |maktadır. Zeplin, saat 11,30 da |Horta üzerinden uçmuştur. Türk - Japon Maslahatgüzar M. Japon sefareti maslahatgi zarı M. Nihci, sefaret başkâtibi M. Kirmali ile birlikte dün An- |karadan şehrimize gelmiştir. | — M.Nihei bir muharririmize demiştir ki: — Yeni (Türk - Japon) tica- ret müahedesi esas itibarile ha- zırlanmıştır. — , j On güne kadar bunun - son şekli vücude getirilecek ve .im— Zası için müzakeratın neticesi Tokyoya bildirilecektir. Ticaret muahedesi müzakera tından Türk heyeti muruhhasa- İsr reisi Zekâi Beyle vakt — olan temaslarımızda iki memleket iktisadi münasebatının — iikişafı esaslarında tamamen mutabık kaldık. Japonyada Tokyo ve Ozaka şehirlerinde teşekkül eden Türk - Japon muhadenet cemiyetleri. bi PARİS,A AA — Mel'oaen | SiriP edileceği mütaleasında- « hedesi hazır_lzgıdı.. — Safları biribirine - karıştı- ran bir muharebenin nihayetin ralıları toplıyarak naklet- kleri vakit, arada bir de Türk| in mevcut olduğu görül-| neye nakledilen | ağır yâralı Türk zabiti ile| he beraber yarası ayni derecede a-| solini, bu seneki ğtr olan bir de Pransız zabiti salâtının 60 milyon kentale ba-| harp meydanında yan yana ym.W liğ olacağını buğday komitesin| yorlardı. Akşam yaralıları ziya| de söylemiş İret ederken bana teşekkür eden | Alman kadınları |Pransız zabiti dedi ki: Roma, 5 (A.A) — Alman ka-| — Eğer benim yaralı olarak dınından mürekkep bir hey'et|elimi sıkmağa fırsat buluyor: dün M. Mussolini tarafından ka/ nız, bunun sebebi yanımdaki bul edilmiştir TLe Türk zabitidir. Çünkü o kendi Ht aralia marena !î':u'gası ile hem kendi yarasını h , |hem benim yaramı sarmasaydı Bombay, $ (A.A) Gandi-| kaybettiğim kan dolayısile şim| nin tevkif ve hapsedildiği günldi mutlaka ölmüş - bulunacak-| ıyan birinci ayın sonu ile baş tım, münasebetile bugün Bombay| Ceneral Guro buna ilâve ola- şehri bir matem manzarası al- n t ablrak “Türklerle harbetmiş ol- mıştır. İplik imalâthanelerinde| mak çok mert bir milleti yakın- çalışan 65 bin amele işlerini br-|dan tanımağa, sevmeğe ve ona rakmışlardır. Ufak tefek bazıl| hürmet duymağa bir vesile ol- karışıklıklar olmuştur. o du,, Demiştir Mahküm oldular Ceneral, binanın her tarafını! Bombay, 4 (A.LA) — Wadala| gezerek hararetli takdirlerini tuz ambarıma taarruz ettiklerin-| söylemiştir. den dolayı tevkif edilmiş olan ve cümlesi hapisanede bulunan 800 kişiden 13. metlere mal ticaretmua- Fransa bunu kabul etmiyor. İki tarafm nok rı © kadar ay kırıdır ki iki hükümetin anla: ması için hayli zaman geçecek- ,5S(AA) — Gazetele- rin neşriyatma nazaran M. Mus Ceneral Ekspresle Ankara- dan hareket etti ve istasiyonda fırka kumanda Sıtkı, müsteşarı Feyzi Paşa merkez kumandanı Demir Ali Bey ve Hariciye kalemi mahsus müdü rü tarafından teşyi edildi. Cen: geçerek İstanbula gelecektir. Kendisine teşrifat müdür mu avini refakat etmekte Eks- presin hareketinden evvel kum partirmanmda bana Ankara inti- balarını kısa cümlelerle ifade| etti. Dedi ki Türkiyeye gelmeden evvel de asil milletinizin “yüksek ka- y rakterini tanırdım. Hükümet merkezinizdeki temaslarım ve| gördüklerim benim kendi his ve düşüncelerimi takviye etti.| Büyük reisinizle iki saat kadar görüşebilmek saadetine nail ol- dum. Şehrin muhtelif tarafları- ni gezdim. Eskişehirin dar s0- kaklarını köhne evlerini, yeni- |sehrin aydınlık ve şirin manza- ralarını, yeşil bahçelerin zevkle |seyrettim. Ankaradan derin ta- İhassüsler kıymetli hatıralarla ayrtlıyorum. Nihe”nin bevanatı Japon sefizi cenap'arı 'Türkiyeden Japonyaya gön- derilen eşya nümuneleri çok a- lâka ile karşılanmıştır. Türkiye latacağım v ye bir çok Japon mütahassıslar | töndereceğim. gelmektedir. nral Guroya Ü yökmekğ düdünce timlerr kal buraya seyyahlar| bazı işler kara * iri Piyos, Ankaradan İş Ban- kast hukuk işleri müdürü Şe ket, sigorta müdürlerinden Ve- fik B. ler hazır bulunuyorlardı Şirketin mensucatçılıkla tigal için 400,000 lira sermaye li derdesti teşekkül diğ şirketle birleşmesi teklif edildi Teklif kabul edilerek bu husus taki mukavelelerin ihzarına Saf fet, Şevket, Vefik B. ler fevka lâde murahhas intihap olundu- lar, Şirketin ismi dokumacırk ve trikotaj anonim şirketidir. Alman Ankara sefare- tinde tebeddül Paris, 5 (ALA) — Berlinden bildiriliyor: Gazeteler, Alman sefaretlerinde ve bilhassa Ankâ ra sefaretindeki değişiklikleri haber veriyorlar. Gazi türkiyesi Ankara, azmin timsalidir. Fransanın pe bir edibesi olan Mene. Noelle Roget nadoluda yaptığı tetkik seyahatinden sonra Yeni Türkiye hakkında bir © ser vücude getirmiştir. Eserin başın- da M- Haonotaux'nun d bir takrizi vardır. Mime. Noelle Roger büyük, Gazi'nin işarct ve delâletile her şeyit nasıl değiştiğini tasvir eder ken bugün yeni Türkiyede sıtma mü cadelesi yapıldığını, basta: ratvarlar, zimki İral, Karaköy tarikile Bursadan © Mone. Noclle Roger Türkiyenii kiki bânisi olan Gazi'yi okuyucuları- na anlatırken bu büyük adamın te - mas ettiği her şey üzerinde — hariku- e bir tesir ve — nüfuz yarattığını söylüyor, diyor ki “Nazarların: birisine diktiği zaman istediğini elde edeceğini biliyor de- mektir.,.. Pransız edibesi — Gazi'nin daima memlektini düşündüğünü, ya- landan son derece mnefret ettiğini, mü daheneden pek mütencifir olduğunu takdirlerle kaydediyor. Me. Noelle Roger - Ankaranın Türkiye Cümhuriyetine merkez ol masının Yeni Türkiyenin azmini,kud retini gösteren bir timsal olduğunu yazıyor. Ankara demek azim, kuvvet ve mukar et demektir. Türk ruhun- daki azim ve kuvvet. ... * Prenses İleana Romanya — Prenseslerinden İleananın bugün Toros ekspresi ile şehrimize gelmesi beklernek- tedir. Mektepliler müsabakası * ik| aman lâzımdır. i? Bu sua! - bu telrika verecek Yukarda dediğimi Şi tarihin arzettiği hakikat || bize öğrettiği vekayi da- canlıdır. Mehmet Ali de t pek çok veka- - hayali değil hakikat olan | çok hadiselerin - kahrama- de hususunda göster- / uzun bir ve meharet asıl M ni “fellah,, ar ı da mil M 1 anla| dini bir hisle ecnebi istilâsma | fit olmaktadır. ansızların mukavemetle istiklâl temini e-| o tarihlerde Mısır üzerine yap-|melleri uyanmış bulunuyordu. 'cat 7 milyon, Türkiyeden Japon | maktadır. | mas ında olmuştur. |tıkları harekât Mısır halkında M İbir netice vermekten geri kal-, İmat mıştır. Mısirin ülema simiti | deni- başta Nakibiileşraf Seyid Ömer ekrem olduğu h. lli ve (ehmet Ali bu cereyanı sezdi lli hissiyatı uyandırmak gibi| ve gitgide Seyid Ömer ile mü- nesebatını arttırdı. (Bitmedi) milletin zaten çok dostane olan deruhte etmek üzre ehemmiyet- nasebetini takviye etmekte İli miktarda Japon sermayesi de ve şlerde mü-| gelmesi mümkündür.” Japon sefiri M. Osida mezu Japonyadan Türkiyeye ihra- nen memleketine gitmiş bulun- yaya ise takriben 5 milyon lira| Japonya ile Türkiye arasında kıymetindedir. Yeni muahede- |ayda bir vapur seferi yapılarak nin bu ticarete iyi bir tesir icra iktısadi münasebat arttırılmak- edeceğini ümit ediyoruz. Türkiyede iktısad ' B Ankarada ziyafetler | Anıkara, 5 (A.LA) — FPransız İsefiri M. Kont de Chambrun t rafından Ceneral Gouraud şer fine bugün Ankara palasta bir öğle ziyafeti verilmiştir. Ziya- fette, Başvekil İsmet Paşa Haz retleri, Hariciye ve Milli müda- faa vekilerile, Cümhuriyet halk* fırkası kâtibi umumisi Saffet, 36 1ncı hafta bitti 56 anci hafta bitmiştir.. Gazetemizde çıkan haberler den en mühimini seçip cu- martesi akşamına kadar mü- sabaka memurluğuna gönde- tiniz. Netlceler pazar günü neşredilecektir.