18 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
gi amaaa m n SALI pm 18 MART 1930 8 inci sene, No 1473 ö NUSHASI 5 KURUŞTUR e imei emmi amam İİ mm vam 7 | 8 Yani is. Da yinlerle temasnen imami l i Times gaztesinin İstanbul | muhabiri mali vaziyetimiz hakkımda gazetesine bir mek- tup yazmıştır. Hulâsası ikinci sahilemizde çıkan o bu yazıda| Türkiyenin . Soviyet Rusyayi p i ; mi yoksa © Garp devletlerini — : mi tercih ettiği suali bir tez a iye ve d a in e halinde ortaya atılıyor-ve Garp devletle h ettiği tak- Ee dirde taa: tını ifa etmesi mühim bir çtima icap ettiği tavsiye olunuyor. | Türkiye hükümetinin seneler- Ti denberi tal ettiği harici ve mali siyasetten tamamcı. biha- ber gibi görünen bu makalenin ifâde ettiği mefhum karşısın- da hayretten mek mümkün değildir. Her şeyden evvel şunu sö; emek lâzımdır. ki Türkiyenin borçlarmı tediyesi ile şu veya bu devleti tercih keyfiyeti ara- sında asl bir münasebet yok- tür. Böyle bir münasebet ara- mak memleketi hiç tanıma- maktır, Borçları tediye keyfiyetine gelince; € hükümeti na- mma © salâhiyettar ağızlarm Millet — Meclisi kürsüsünden defalarla söyledikleri gibi hü- kümet, — aldığı taahhütleri ve borçlarını tediye noktasında dalma hüsnü niyetle (hareket €tmis ve borçlarımı tediye ede- Ceğini dakna (tekrar etmiştir. Esasen Başvekil Paşa Hazret- lerinin ta Lozandanberi takip #ttiği- mali siyaset te bu borç- arın başlıca prensiplerden biri hali- he © vazetmiştir. Hükümetin dayinleri çağırarak kendilerile İF tediye tarzi taharri etme- $i dahi bu borçları ödemek em- Tindeki hüsnü niyetinin en can- hbir delili değil midir? Fa- kat her hüsnü niyetin Avrupa mehafilinde ve gazetelerinde bir suiniyet ile « karşılanması alıştığımız bir an'ane haline geldiği için dayinlerle yap- makta olduğumuz müzakereler de sui tefsir edilmektedir. Taahhüdatı — sadakatle ifa keyfiyeti etrafında Türkiyeye hiçbir | sniniyet izafe olana- maz. Borçlarımızı, werebilece- ğimiz zamanlara ve miktarlara taksim etmek istemekliğimiz dediğimiz gibi munhasıran borçlarr tesviye etmek emelimizin İr neticesidir. Netekim bü borçla- rın gelecek: takâitleri de | hazırlan» Mış ve Bankaya tevdi edilmiştir. Pakat senelerdenbeti bize emniyet) Böstermek için borçlarımızın tesvi- Yesini kabul etmekliğimizi söyliyen mahafil, gösterdiğimiz bariz ve mü- Kerrer hüsml niyetlere rağmen, Os- manlı imperatorluğu devrinde kendi- lerini tahrik eden #ihniyet ve hâleti ruhiyelerinde'misalesef biç bir ŞEY değiştirmemişietdir. Onlar yalnız a lacaklarını'dlmük istemişler ve bunu kabul. edip. tesviyeye başladığımı? Zamanda dahi Timeş'in ifade ettiği| emniyeisizlik ve husumcü idame et ü Halbuki Lozandanberi | ızı kabul eder etmez, bi n Çizale, edileceğini mütemadiyen söyliyen gene bu me- hafil idi, “Taahhildatımızı kabul ett imiz gibi, bir kaç senedir bu taah» hüdatın istilzam ettiği maddi feda- e hu: sule gelmedi. Bugün hâml olan-va- ziyet bir az da bunun neticesidir. Bi- nacnaleyh Times gazetesindeki itap- ların bize değil, başka mehafile teveccüh etmesi lâzımdır. Türkiye borçlarını tediye hususundaki hüsnü niyetini — filen o ödeme suretile — göstermiş ve . suiniyet kokan neşri” Yatım cevabını çoktan vermiştir. Borçlunun imkânlarını mülâhaza et- mel gene alacaklının menfaati icabe dir. Borçlu alacaklıyı böyle bir mü- Hihazaya davet edince hiç bir suretle Muahâze ölunamaz Avrupanın bazı büyük devletlerinin bile kendi borç- ını tediye emrinde bu gibi imkân- if ardı arası gelmiyen konferanslar Palinde nasıl tezekkür ettikleri meç- 'ulümüz değildir. MİLLİYET Mektepliler müsabakası ©inci hafta başladı 45 inci hafta başlamıştır. amg izde çıkan haber* me en, mühimmini. seçip Müsep oksama Kâdar abaka memurluğuna gön” hayrete düşme- | tediyesini devlet için | İs Tetkikatın neticesi Asılsız haberler tekzip ediliyor Maliyedeki içti - ma İ buçuk saat devam etmiştir —— Maliye vekili ve düyanu umumiye mümeesişleri ANKARA, 17 (Telefonla) — Maliye Vekilile düyunu umu- miye mümessilleri arasındaki mülâkat bir buçuk saat devem etmiştir. Saraçoğlu yı ziyaret etti. Ğ ANKARA, 17 (A. A.) — Anadolu Ajansı o Maliye Vekili Beyfendi ve hâmillerin mümessilleri Bfendiler tarafından zir- deki malâmatm meşrine mezun kılınmıştır: 1 — Dünkü Akşam güzetesinde intişar eden (Dayinler ve- killerinin tetkikat neticesinde mali vaziyeti hükümetin tasav- vürundan daha fena buldukları ve o hükümetin yalnız harici borçları değil diğer taahhütlerini de ifa edemiyeceği ve ciddi mali ıslâhata ihtiyaç ol daki havadisin aşlü esası yoktur. 2 — Bugün saat altıda Maliye Vekâletinde ve mesele hakkında ü 7 mümessilleri yap- tıkları tetkikat neticesini Maliye Vekili Beyfendiye tevdi ct- mişlerdir. Bilâhare mütemim tetkikatları neticesini de -keza- lik tevdi &deceklerdir. 3 — Her içtimam sonund tebliğler yapılacaktır. Başka hemmiyet içtima edilmiş a ve lüzum görüldükçe-matbunta surette intişar eden havadislere €- atfedilmemesi icap eder. Adliye vekili Mahmut Esat Bey Paris'te bizi alâkadar eden bir talak davası Türk tabasından bir musevi zevcesini havra kanununa göre boşamak istemiş tinaf mahkemesinde | dan iktibas ettiğimiz, şu sözleri iyetinde, alâka- | Fransa mahkemesi “hüzürunda dar olmaklığımız lâzım gelen| söylemiştir: bir mesele cereyan CtMiŞÜr.| o “Hakim efendiler: da bulunan Türk tebaa- > yek di bir musevi zevcesini tat-| 1920 senesi tegrihisamisinde ok istemi ve mahiieme| dünyada vukum gelen büyük hn nununun tat- diseyi bilirsiniz. Türkiye tari. kane isti | hinde bü, ikini talep etmiştir. Paris isti- i bik kermesi müddelürmeimisi Mg m Tb bn İM e a ör ekil iyedeli ekalli- (lan ta rk izçinmi ae gunu, ie d fa kabul ödi- ile Türkiye, eski içtimai anane. yetlerin, SÖMÜCL | letini kömülen kırdı. Ve asırlar- len yeni ii geçtiklerini öanberi aileye milikiyete, mira kanunlarından. Revue du Droit| 5 ve saireye nafiz olan kaidele b iş ve “Re iş V Paris istinaf | bir davasının Tü; lik etm den eski havra ka Şükrü Bey mülâkatı mütcakıp İsmet Paşa- | duğu kanaatinde bulundukları) hakkın- İ yegâne vaktadır. | i etice verdi? Mümessiller yapı tıkları tetkikat neticesini Maliye Vekiline bildirdile vefat eti iştir PARİS, 16 A.A: — Bir müd- detten beri © şeker hastalığma imuptelâ olan M. Primo dö Ri. vera sekiz gündür evinden dışa- ri çıkmama'kta ve nadir ola rak ziyaretçilerini etmek. te idi. Dün akşam sıhhi vaziye- ti daha iyi o görünüyordu. M. Primo dö Rivera bu sabah saat 11 de füccetein vefat etmiştir. M, Primo dö Riveranım kızla- rı babalarile birlikte oturmakta oldukları otelden kiliseye git- mek üzre bu. sabah ağrılıp çık- mışlar, babalarını biz kanapede hi Primo de Rivera muşlardır. Aynı zamanda otele gelen oğlu da bu vâziyet üzeri. "ne derhal aile doktorunu çağır- mıştır. Doktor, vefat hadisesini ev. velce tahmini mümkün olmıyan bir kalp buhranma atfetmiştir. M. Primo dö Rivera Almanyaya gitmeden evvel: “Yapacağı bir kabul resmine bazı Mühim şah- siyetleri, bilhassa mareşal PE. tinile M, Henessi ve M: Malvy” iyi dün davet etmiş bulunuyor- du. (Mabadı 2 inci sahifede) Anket! Devlet bankası Müdür kim olacak Hisselerin beheri yü- zer liralık olacaktır ANKARA, 17, (Telefonla)— | Devlet Bankası müdürlüğüne | Yukardar /8 Martta he." Cemal Hüsnü Bey tayin edileceği söylenenler ara sııda maarif ili Cemal Hüs. nü Bey birinci derecede oakla gelen namzet (görülmektedir. Sabık Moskova sefiri ve Diyar bekir meb'usu Zekâi B. de is- mi geçen namzetler meyanında dır. Bankanın nizamnamesine göl re Banknot ihracı Salâhiyeti de olacaktır. Bankanın bir (idare meclisi olacak, 25 milyonluk hisselerin behesi 100 liralık ola caktır, Türk parası Konsorsigom dün de toplandı 4. inci sahilede Büyük harbe nasi Marici ve Son ha gra? "ru cum başlarken. Aşağıda: “ Türk tarihinde şanl bir gün: On beş sene evvel müttefiklerin hareket Türk Kahramanlığı karşısında akim kalmış Bugün Türk harp tarihinin şanlı bir sahifesinden bahset « mek istiyoruz. Bugün 18-5 mar- lira 915 sene- sinde, Umumi harpte müttefik- ler Çanakkale bolus zorla- Yıp içeri girmek için harekete geçtiler. 915 martınm 18 inci günü müttefiklerin karaya as- ker çıkarmak teşebbüsü kendi aleyhlerine netice vermişti. Bu Türk ordusu için unutulmaz bir muvaffakıyettir. Müttefiklerin Çanakkale bo- gazı ele geçirmek için ne ka- dar uğraştıklarını hep biliriz. Fakat bu hareket Türk ordusu- nun kahramanlığı ile karşıla- şımca akim kaldı. Müttefiklerin Sesle: uğradıkları bu mağlübiyetten beri on beş sene geçmiş bulu- Bugün 2- Felek 3. Hikay. Rom, 5 l ücü sahifede inci sahifede: meler oluyor? | I ! 78 mart | yaptığ | mişti. Buharp bizim gil muvaffakiyet olarak tecelli | diyordu. Topa tutulan mev4 lerin açtığı ateş şayanı di bir surette Kaş mii yah bir mürekkep gibi görün) ve yarım saat devam eden Jidülbahir üzerinde yükseli bir mühimmat deposunun ii lâkını gösteriyordu. Bunu maşa eden ve şehirden geli olan 200 kadar Yunanlı asırle danberi düşman oldukları | damların hezimetine bakip gi rültülü bir surette sevinçleri izhar ediyorlardı. Birdenbire | stane gemisinden bir zabit g lerek yanıma yaklaştı ve alçi “Boüvet” ye ni biliyor musunuz! — Zavallı olduğunu Odasında bir içtima akdetmiş- | torpil tarlasından ne pahasma-j “Bouvet” nin kaybolduğu lerdir. İki saat odevam eden bu içtimada, kambiyo vaziyeti görüşülmüş ve me esasları tesbit edilmiştir. olursa olsun o geçebilmek içi; terime düşünülmüştü Çancı mek fikrinde değiliz. Ancak bu: | rüldü. Geminin üretti için koşan tı p Ağ kurtanmak dahili nizamna- İkale seferinin tafsilâtma giriş- Jar görülüyordu.” “Boyvet” nin torpi Nurullah Esat B. konsorsiyom | gün 18 mart olmak münasebeti. Çanakkale ağzında iki vi Gar yi i iki mukavelesinin Maliye Vekili |le 915 senesinin 18 martını ha. Zarfımda vel bea, Bey tarafından imzalandığını bildirmiştir. Perşembe günü saat on beşte aktedilecek heyeti umumiye iç- timamda mukavelenin teati edil mesi takarrür etmiştir. Dahili nizamname de perşembe içtima ımda intaç edilecek ve cumarte- si günü konsorsiyom işe başla- | yacal i Bir ecnebi Bankası kambiyo üzerine usulsüz muamele yapti. K, ğı için tahkikat yapılmaktadır. |den muharebeye temerküz et-. mak kabil değildir. Mili parayı o korumak için tatbik edilmekte olan yeni ka- nünun hariçteki müessesat le- NELER soruyoruz? “MANİ şin İzdi anketi bir kaç güne kadar başlıyor. Mu- nevver Türi 1—Sizce izdivaç ne tarz- da olmalıdır? 2—İdeal bir alle erkeği için ne düşünürsünüz ? Böyle bir erkek nasıl olmalıdır? 3—İdeal bir aile kadını nasıl olmalıdır? 4—Genç kızlar, koca olarak en ziyade hangi meslek erbabın tercih ederler ? Bir iki güne kadar!.. İ | allâk e | | zamanlarda olduğu gi İhan Türk Hirasile de; (ile ifa edilmesi olacaktır”, Line Türkiyede Türk Kirası üze- rine kredi açılamıyacağınz dair olan maddesi Türk lirasının ha riç piyasalarda kıymetinin mü- dafaasını istihdaf etmiştir. Salâhiyettar bir zat demiştir ki: * — Eçnebi memleketlerinde Türk lirası üzerine Borsa mua- ! melesinin memnuniyeti Mevzu u bahsolamaz. Ancak oralardaki müessese - ler Türkiyede Türk lirası kredi İsi bulamadıkları için “ecnebi memleketlerin Borsalarında bu günlerde muamele durmuştur. Türk firası için ehemmiyet- Hi'bir piyasa olan Londra ile Berlin son günlerde fiat verme- miştir. Mâhdüt müamelâta ta- den fiatler ise İstanbul Borsasında takarrür eden fat lerden uzaklaşmamaktadir. Kanunun fili tesiri, Türkiye- vin hariçten matlöbatınin, sön terci- , döviz tırlatmak İstiyoruz. i , Çanakkale önüne gönderilen * müttefik gemileri top atarak şiddetli bir mukavemet görü» yorlardı.. 15 mart 915 harekâtı- nı takip etmiş olan bir Fransız askeri muharririnin ahiren yaz- dığı bir makalede o günün in- tıbamdan bahsedilirken şöyle deniyor. £ “Bütün dikkatim cereyan e - Emil Spirer'in miras ver- gisi için sual takriri Yozgat meb'usu Hamdi B. Maliye vekilinden izahat istiyor ANKARA, 17 (Milliyet) — Yozgat meb'usu Hamdi B. ni let meclisi riyasetine' bir sual takriri takdim etmiştir. Muame leye konan bu takririn ; sureti vekâlet vasıtasile o Maliye Vekâletine bildirilmiş, ve gele- cek cevaba göre ruznameye it- hali tekarrür etmiştir. Maliye vekâleti tahkikata başlamıştır. Tahkikat neticesi Maliye Veki- li tarafından Meclis heyeti umu miyesine sual takririne cevap olmak üzre bildirilecektir. Tak rir aynen şoyledir: “Yarın gazetesinin 15 Mart tarihli ve 85, numaralı nüshasını da Emil Spirer isminde bir a- Tiz ve Fransız o amiralleri nakkalenin öyle kolay kolay Je geçmiyeceğini anlamı Çanakkaleye edilebildi. Fakat bu harekâtı aylarca sürmesine rağmen mi tefiklerin çekilip gitmi başka bir şey yapamadıkla; Türk ordusunun kahramanlı; nammaâa şükranla o hatırlam Sual tahririni vere a
