26 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Ç ARŞAMBA ŞUBAT 1930 5 inci sene, No 1453 NUSHASI 5 KURUŞTUR ETOMLAC — Beynelmilel hayatta müsavat Gerek milli ve gerek beynel: milel hayatta musavat mesele- Si, çetin ve karışık bir mesele- dir. Milli hayatta müsavat um- desinin ihdas ettiği malümdür , Büyük Fransız ih- tilâlindenberi devlet hayatının €n mühim meşgalelerinden Bi- rini teşkil eden müsavat pren- sipi henüz herkesi Themimun e- decek bir şekilde kat'i bir neti- ceye bağlanmamıştır, Kanuni müsavat, içtimal müsavat, ikti- sadi müsavat gibi muhtelif mü savat mefhumları bugün de te- | miyetleri meşgul etmekten h- K kalmamaktadır. Milli hayat sahasında bu ka- dar muğlak bir manzâra arze- den müsavat prensipi beynel- Milel hayatta daha mühim bir Mahiyeti haizdir . Vakıâ huku- ku düvel noktai nazarından dev ketler arasında huhuki bir müsa Vat vardır . Fakat hakiki hayat, hukuki vaziyet ile hemahenk Olmadığı takdirde bu müsavat laima nazart sahada kalır. E- ğer müsavat bir timet ise, eğer Müsavat içitmal adaletin bir icabi ise bunun yalnız nazari-| da idare meclisi reisi Siirt meb'ı meseleler | Iş Banka K â G: ; Ü iş | j Müaârü umami Celâl - Bey | |a lliyet x AA A A AAA Masımmu ae irü: Sühr-t NEeckunsıua NWEAEETEU'E Gazi Hazretleri b | Gazi Hz.mi | sı heyeti umumiye içtimal Sermaye beş milyon irerrem — Hissedarlara 1 mart| ta temettü tevzi ediliyor Maliye yekili Celâl ve Mahmut Beyleri muyaflakıyetli. sene- den dolayı tebrik etti ANKARA, 25: (Telefonla) — Türkiye İş Barkası hissedar- ır hey'eti umumiyesi bugün saat 16 da merkezi umumi binasın- 'usu Mahmut Beyin riyasetinde Yatta kalmayıp tatbikatta da | toplandı. İçtimada hükümetin hisselerini temsilen - ve şahsan tahakkuk etmesi zaruri görül- | hissedar olarak Maliye Vekili Saraçoğlu Şükrü Bey, Müdafaai Melidir, Milliye Vekili Abdülhalik Bey, Büyük Millet Meclisi âzasından Demokrasiler ilk evvel siya- | bir çok zevat ve Ankara tacirleri hazır bulunuyorlardı. Sİ sahada müsavatı tesis etme ğe uğraşmışlardır . Fakat mil- i hayatta yalnız siyasi musa- Vat ile işin halledilemediği an- ği letlerin içtir selelerdeki müdahâleleri bu lüzuma istinat etmektedi izm, fa siyonuna göre içtimai ti ve binmetice — müsavat ümdesini tahakkuk ettirmeğe tğraşmaktadırlar . Beynelmilel hayatta ise mü- Bavatih henüz nazari kısmından başka hiç bir şekli hakikat sa- hasına isal edilememiştir . Yal- Tiz hukuku düvel — âlimlerinin Zihninde yer bulan devletlerin Müsavatı esası, henüz en başlr Mâzımı küvvet olan beynelmilel layatta bir reâlite teşkil “df' Memiştir. Milli hayatta demok- Tasi, mütogallibeler nüfuzuna hihayet verdiği halde, beynel- Milel hayattı büyük devletle- Fin fili hegemonyası ve dünya> Yı başlıbaşına idare etmek id- Giaları hâlâ devam - etmekte- ir , Beynelmilel hayatta müsa- Vat mevzuu bahsalürken bunun İlk evvel kuvvetlerin müsavatı Şeklinde ileri sürülmesi, devlet- ler cemiyetinin istikbali noktai Razarından hayırlı bir âlâmet Olmasa gerektir , Deniz kuvvet- lerinde İngiltere Amerika ile, İtalyada Fransa ile müsavat İstiyor, yarın Fransanın İn- üere ile, Yuogslayyanın da İtalya ile ayni sahada müsavat istemesine ne gibi bir mâni Savvur edilebilir? Bu nevi, tavat talepleri, haddizatinde Milletler arasındaki musavat- Sızlıkları ilelebet devam ettire- Cek başlıca âmillerdendir. Çün- kü ayni teşekkül ve vaziyette Olmıyatı milletler. - için böyle Bir müsavatı temin —ve idame €tmenin imkânı yoktur. Bey- helmilel müsavat - esası - daha âli düşünceler ile derpiş cdil- Mediği takdirde harp heyulâsı- hin göz önünden zail olabilece- Bi hiç bir vakit tasavvur. edil- TMemelidir . Zeki Mesut —eeesiğsee— Kadir gecesi Dün gece Kadir olmak mü- Tasebetile bütün Camiler saba- ha kadar açık kalmış ve minare lerdeki kandiller de — sabaha lâar — yanmıştır. — Ayasolya Samiinde mevlüdü nebevi-kıra- ;edilmiş diğer büyük cami- 'de de varzlar verilmiştir. | Idare mecli: İçtimada idare meclisi - ve müteakiben murakıpler raporu okundu, Murakıp Trabzon meb'usu Hasan, Edirne meb'usu İktisat Vekili Şakir Beyler raporların- İda 31 Kânunüevvel — tarihinde gt paraları es- |Bankada mev * |ham ve tahvilât meskükatı ec-| * nebiyeyi tetkik ve teftiş ederek €ümlesini defterlerindeki kayıt larla mutabık gördüklerini, |Meclisi idare tarafından kendi- |lerine verilen bilânço ve kâr ve zarar hesaplarinı ve saireyi tet- kik, kayıtları ve muamelâtın tam bir intizam dahilinde oldu- ğunu müşahede ettiklerini be- yan ediyorlardı. Bundan sonra 31 kânunucvel 929 senesi bilân- çosu ve kâr ve zarar hesabı 1 kâ İnunusani 1930 bilânçoları okun- |du. | — Hissedarlardan Süleyman Sırrı Bey bilânçodaki Donan- ma tahvilâtı için konan mebali- ğin mahiyet ne olduğunu sor- du. Banka umum muhasebe mü- devredilen Donanma cemiyeti piyango tahvilâtr için — bunun keşide karşılığa olduğunu - -sö- yledi. Maliye Vekli Saracoğlu Şük- Ço Kambiyo ihtiy, tesekkül vücud ANKARA, 25. (Telefonla)— Öğrendiğime göre memleketi- |mizdeki milli ve ecnebi banka- lar kâr ve zararı kendilerine ait olmak üzre kambiyo alıp satmak ve bu suretle memleke tin kambiyo ihtiyacını suhu- letle temine çalışmak maksadi le bir teşekkül vücude getirme ği derpiş etmektedirler. Başta İş ve Ziraat Bankaları olmak üzre Selânik, Holanda Kommerçiyala Bajlmlanle Döyçe Oryant ve Döyçebank dürü, İtibarı Milli Bankasından | inin raporu Jrü Bey söz alarak dedi ki: “— Bunun hepsi -denilebile- cek miktarı Türkiye İş Banka- | sene onun bilânçolarında ve bi- |zim bütçelerimizde yer tutmak- tadır. Bir hal şekli arıyoruz. ız vakit halkın elin- 4 kısmi bedelini verip al mağa çalışacağız ve bu suretle İbu rakkamları buralardan kal- dıracağız”. Bundan sonra meclisi idare raporlarında tetkik olunan he- saplar ayrı ayrı reye kondu ve kabul edildi, Bu karara göre İş Bankası, hissedarlarına bir Marttan itibaren gişelerinde te- | mettü tevziine başlıyacaktır. Alelâde hey'eti umumiye iç- imamdan sonra fevkalâde he- İy'eti umumiye içtimar — açıldı. Sermayesinin beş milyona çı- karılması hakkında verilen ka- #ar muücibince ihraç olunan his sesenetleri hakkında izahat ve- rildi ve nizamnamenin beşinci maddesinin tadili teklif kabul edildi. İçtimadan son kili, Banka müdürü umumisi | Celâl Beyle, Meclisi idare rei- si Mahmut Beyi bu müvaffakı- yetli seneden dolayi tebrik et- &, hakkındaki Maliye Ve- | k yerinde mühim bir teşebbüs İsile hükümetin elindedir. Her || seyahatleri Bu - seyahat hususi mahiyettedir —e ANKARA, 25(Tölefonla) — Gazi Hazretleri — yarırl akşam (bu akşam) saat 18 de hususi trenle İzmire müteveçcihen ha- reket buyuracaklardır. Refakatlerinde - kâtibi umu: mileri Tevfik, Söryaverleri Rü- suhi Beyler ile -Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, İş Bankaşı m dürü Celâl, Tayyare Cemi- yeti reisi Füat Beyler bulu- nacaklardır. ... ANKARA, 25 (ALA.) — Reisicümhur Hazretleri kısa bir müddet için yarm akşam İz- mire müteveccihen hareket bu- yuracaklardır. Bu — geyahatleri hususi mahiyettedir, Etikbal hazır'ıkları İZMİR, 24.— Gazi Hazretle- rinin kalemi mahsus müdürü evvelki gün gelmiştir. Gazi Hazretlerinin Cuma sa- bahı burada bulunacaklarına nazaran Halk fırkası müfettişi Zühtü Bey mımntaka hududu o- lan Elvanlar vali, Belediye rei si Emirâlem, fırka, vilâyet er- ğ mektepliler, izçi ve spor- Basmane istaşyonlarında lerini istikbal eyli- yeceklerdir.. Gazi Hazretleri Naim palasa misafir olacaktır. Caddelerde taklar başlandı. z Bayramın biritcif günü ak- şamı İzmir, Kargıyaka, Buca ve Bornovalılar fener - alayları ile Naimpalas önüne — gelerek |bayramı tebrik eyliyeceklerdir. İzmirliler, bayramın en bü- yüğünü Gazilerile birlikte ya- pacaklarından bahtiyardırlar, Haydar B. Belgrat sefiri- mizin beyanatı..| Sırbistandakisemlâk meselesi nasıl halledildi..? Ankarada Hariciye vekâletin den talimat alarak Şşehrimize gelen Belgrat sefirimiz Hay- dar Bey bugünkü ekspnesle Yu goslavyaya hareket edecektir. " Haydar Bey dün bir muharri rTimize âtideki beyanatta bulun muştur: acını sühuletle temin için Milli ve ecnebi mürekkep bir Bankalardan e getirilecektir bu teşekküle muayyenmiktarda bir sermaye koymak — suretile iştirak edeceklerdir. İsimlerini bildirdiğim Bankalardan maa- da bazı Bankaların da bu teşek küle iltihakı muhtemel — sayıl- maktadır. ğ Bu teşebbüs Ankara mahafi- linde çok yerinde görülmekte ve -buntm ecnebi aBnkaların memlekstimizdeki kazançları- na bir mükahel- göstermek fır gatını vereceğinde fikirler itti- fak etmektedir. — *Yugoslavyadaki — Türk emlâki meselesi uzun müzake- Tattan sonra maddi ve müsbet ı:: neticeye vasil olmak üzre- ir. ütün emlâke diğer muharip devletler tebâaları em lâki gibi haciz vazedilmişti. Bu hâciz, cümhüriyet hükümeti- nin teşebbüsatı üzerine kaldı- rılmıştı. Ancak bu fek muame- lesinden yalnız şehirlerde mev cut emlâk sahipleri istifade e- debilmektedir. Şehir hâriçinde bulunan em- lâk ve ârazi ağrara kanununa (islahati ziraiyeye) tabi oldu- ğundan tebaamız bu emlâk ve ârazi üzerindeki hâciz fekkedil- diği hâlde emlâkine tesahüp | edememekte ve müşkülât ta bundan ileri gelmekteydi. (Mabadı altıncı sahifede) 'Harp yok M. Veni;;osun imühim sözleri... felâketamiz bir deliliktir... | Yunan Başvekili M. Venizelos ATİNA, 25 (Anek.) — Dün meclisi mebusanda bahri programın münakaşasına de- vam edilmiştir. Ceneral Kondi- |lis hükümetin takip ettiği hafif sefaini harbiye siyasetini tasvip etmiş ve burların meleketin mü | dafaasına kâfi geldiğini söyle- miştir. Ahali fırkası reisi Çaldaris | donanmanın ağır sefainle teç. hizi noktai nazarını müdafaa e- derek hafif sefainin her ihti. male karşı kâfi gelmediğini ve hükâmetin bahri — programı erki teslihat demek olduğunu Venizelos bu iddiaya ccvap vererek ahali fırkası reisinin| teklif ettiği bahrf programın | harp ihtimaline matuf olduğu- nu fakat kendince böyle bir ih- timal mevcut olmadığımı, sul- hün uzun bir müddet için mü- |emmen bulunduğunu dermeyan etmiştir ve demiştir ki: “Memleketine — açıyan hiç bir recülü — siyasi Türkiye ile Yunanistan arasında harbi tel- |kin edemez. Böyle — hir harp felâketamiz bir delilik — olur. | Gençliğin mefküresi harp olma- | malıdır. Bilâkis — gençlik sulh mefküresile tenmiye edilmelidir ATİNA, 25 (Apo.) — Ve- İnizelos muhacirin mitingi heye- |ti tertibiyesini kabul — ederek Hariciye encümeni karar ver- dikten sonra her hangi protes- | — (Mabadı altıncı sahifede) Gene ansızın Ismail Hakkı Pş. tekrar geldi Geçenlerde memleketimizc gelerek ansızım Parise giden Sabık levazım reisi topal İsmail Hakkı paşa gene birden bire şehrimize geldi. İsmail Hakkı paşa bu defa da Bristol otelinde yerleşmiş- tir. Ötelde eşyalarını bırakan | paşa dün sabah otelden çıkmış zemasa dekil'er Haerici haberler Soc haberler S üncü sahifede ugün İzmire hareket edece Teredir Türk-)'unanrharb!! Cihan har kurban bayramı Karadeniz ver paşanın yemini- Büyük hafbe .ıullııilnlıı ik tesirleri - En- %’ eee kler Nnasıl7 € ve İkilbas hakkı İıinin ilk e AFT Harbiye ve Bahriye Dnazırları arasında akil durdürücü bir. N muhâvere - Talât paşa itiraf ediîıın'a' Hükümet Almanlara karşı âcizdi!- | Milâf sefirlerinin Istandbuldan hareketinden evvel söyledikleri Mahmut Paşa ikinci defa Sa- darete — geldiği vakit SaitHalirr Paşa yalısına gi miş ve vükelâ dağıkmış bulunu nuyor. O da Da hiliye nezaretirn Talât — Beyin yanına gidiyor. Adliye nazıri İbrahim, - Mec- lisi Mebusan rei si Halil ve İz- mir valisi Rah- miBeylerle daha bir kaç zatı ora: da toplanmış bu luyor. Köprüde işittiği haberin doğru — olup ol. imadığını — soruü- yor. “Evet, böy- le bir haber geldi.,, diyorlar. — | — Vaktile niçin haber ver- mediniz? Sernizişine: Alınan baber pek mültiim olduğu için! cevabını veriyor. Nafia nazırının Rus donan- mMasile çarpışmanın bizi itilâf zümresile ha-be sevkedeceğine, | İngilizlere <arşı boğazlardan Basraya kadar sahillerimizin a çık bulunduğuna ve harbin da- ha bir çok maltızurlarına dair mütalcatıma karşı Talât Bey işi | şakaya dökesek — Canım feaa mr, Batumu| ve Çürüksuyu alırız, diyor. Paşa biraz daha — söyl ten sonra naçar evine dö vakit eski kabine arkadaşların- dan bir zat ziyaretine geliyor, söz arasında Sivastopolun tara fimızdan topa — tutulduğundan haberi olup- olmadığını soru- yor. Tabii yok! Derhal Sadraza ma telefon ediliyor. O da buna ihtimal vermiyor. Bahriye na- zırı, klüpte olduğu öğrenilerek, rahatsız edilmiyor. Fakat niha- yet Talât Beyden telefonla şöy diğin Küradeniz hödisesinin vuxuundan diç deden eme Camal paşa werhısm ü |diğine göre bu içtimadan © |de Bahriye nazırının evine gi-| söyliyes Belriye surır, | — Belki Soşöt Etendi y | bir şey de yapnuştar! Harbi urmumiye Hlen guirur mizin ilk guu'1 İstanbulda Kü kümet mahafilinden kulağımı | Za irişebilen &30 söz budur. — | Karadeniz vakasının — ertesi |— günü 30 Teşrinievvel bayram | | münasebetile sarayda muaye-' Bu merasimden — evel | vükelâdan bir kısmı Babıâlide | Şehüilislâmın riyaseti altında toplanıyorlar. Ertesi — günkü | gazetelerde Sadrazamın bu vü- | kelâ meclisine riyaset strseme-! si rahatsız olmasile tevil edili- | yor. Ti Gene gazetelerin haber vu—N N | İ L vükelâdan — bazıları da (Şişli) derek Cemal Paşa ile görüşme | ğe lüzum görüyorlar ki bu ziya — reti —Yanılmadığımızı kuvvet- | leümit ederek Karadeniz ha- disesinin haberi olmaksızın ika) | edilmesi üzerine Bahriye nazı — rının fevkalâde mütessir oldu- — ğuna ve hatta istifaya kalkıştı.. | le bir cevap geliyo: ve geç vakta kadar otele avdet etmemiştir. | Zekâi Bey Anka- raya gitti Düyunu umumiye hükümet ko- miser vekili Zekâi B.dünkü eks |presle Ankaraya gitmiştir. Ze- kâi Bey Düyunu umumiye mec | lisindeki vaziyeti Başvekil ve maliye vekilimize izah edecek-< tir.. (Mabadı altıncı sahif Köprü kalkıyor