21 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

K y Haftalı slihat Jin mü: » imaz çetin bir sa |4 Denizlerin üstünü deniz y tehdit eden bu. sili 4k domanma sahihi devlet- ; işlerine elvermemektedir. Van için İngiltere ve Ame- itahtelbahire karsı kat'i va- © almışlardır. yvelâ İngiliz murahhası u- jüzadıya İngiltere'nin nok- azarmı izah ederek, tahtel 'in şu sebeplerle ilgası lâ- ldiğini söylemiştir. (1)- elbahir, insani bir harp a- “değildir. (2)- Çok pahalı- 4 (3)- Faydası mahduttur. , Bu gemilerde istihdam e- (l bahriye askerleri çok ie- İraiti hayatiye içinde yaşa- (a mecburdurlar. - İşçilerin ti hayatiyesini iyileştirme- /alışıldığı bir zamanda - bir ©W a askerleri bu güç hizmet- ullarmak gayri — insani 'merikalılar'da — İngilizler (ştahtelbahrin ilgasına taraf irlar. Japonlar müdafaa va- jt olarak tahtelbahirin lü- a bir alet olduğunu iddia Üybrlar.Fokat tahtelbahirinen Üyüretli taraftarı Franasızlar. ta esasen Fransa'- ve Japonya'nın tahtelbahri 'a razı olmıyacaklarımı bil a kat'i bir - | fi | | ni olmak mesu- «ızlara yükletmek- heş Ş ini :İ.n-— Simdi Pransız yahhasası — Londra'da — ve z matbuatr da Paris'te a mahsus heyecan n müdafaa W pleri yukarr kaydettik. Bu HEŞ Di plerin mütaleasından kari- ŞK (4 giz de anlıyacaklardır. - ki, KON lizler ilga talebine amil o M pakiki sebebi — saymamış- * br. Bu sebep te tahtelbah- Hakir devletlerin elinde zen Ü devlet zirhlilarına ve deniz Vzetine karşı kullanılabile- İyegâne silâh olmasıdır. Bü harbin son safhalarım ha- | yanlar bilirler ki, Alman- Bi z | » 4 Çngiltere aleyhine açtıkları © elbahir harbile az kaldı mu 'beyi kazanıyorlardı. O za- lanberi tahtelbahir inşa- da çok büyük terakkiler ol- j üç bin tona yakın büyük Şişelbahirler inşa edilmiştir. ransa'nın Surcouf namm- UŞ | | tahte'bahri 2.880 ten hac VÜŞ, dedir. İngiltere'nin inşa et- UKL İN ği tahtelbahirlerin bazıla- GÇ Ür|2 imelik topları hamildir. VÜ Ja gerait altında tahtelbahirler : (K ük donanmtalar ve bilhasta gzlere hakim olan devletle- “deniz ticareti için — büyük gehlike teşkil — etmektedir. İç lizler deniz — hakimiyetini K dit eden bu silâhm ilgasına Üç| banın için taraftardırlar. j_ax ilgasına muvaffak olama arr takdirde bunun gerek “m, gerek miktar — itibarile ine razı olacaklarımır bil- nişlerdir. Pransızlar ise, tah 4 için henüz bir şey söyleme- xle beraber, bumm deniz ti- İ | Mnilel hukuk kaidelerine uy- iÜe bazı tahdidat kabul edecek | ye en çok benziyen bir adam ol (iktısadi ve mali siyasetini . te- ni söylemişlerdir. İngilizler de, haber vermeden K0 rmMareaermnanDamAamAaA k icmal kkk ysa, bu hareketlerin hesabı an- İcak harpten sonra sorulabilir. Halbukı harbin neticesinde he- asliye edileceği zaman devletin harp kaidelerine ri- ayet etmesinden ziyade galip gelmiş bulunması ehemmiyeti dir. Binaenaleyh gayri kanuni de olsa cu devlet galip gelece- ğini bilirse, bir silâhı her han- gi şekilde kullanmakta tered- düt etmez. İngiltere de icabında bu kaidelere riayet etmiyen bir devlet olduğundan, harpte ususur kulfamlab'lecek bir si - Tâhın ilgasını istiyor. Şurasını izah edmek lâzım- dır ki, İngilizler ve Amerikalı- lar, ba sılâhın fayöasız ve mas- raflı olduğunu iddia — eden ik devlet olmakla beraber en bü- yük tahtelbahir donanmasına sahip olan iki devlet te İngilte re ile Ameriradır. Bu vaziyete plar filleri ile sözleci «rasındaki te- zedı rostermektecir. Devletle- rin bugünkü tahtelbahir donan- maları şunlardın . 3 2 İngiltere Amerika Janonya Pransa İtalya 1 64 532 53 Bış cetvelden arlaşılıyor ki, tahtelbahirlere en hararetli ta- taftar olan Fransa, bugün en az , tahtelba! rt olan devlettir. Fa- kat Pransızlar yeni inşaat ile bunu telâfi etmektedirler. Ve- ilen maâmata — göre Pranta i ve son sistem 47 tahtelba hirinşa — ettirmekten ki, asıl! konferanstaki hararetli müza er de bu yeni inşaat yüzün da Fransa'da Tardien kabi istifa etti. bize bildiren ajans haberi, T: | diğer mühim nazırların da her hangi sebeple mecliste bulut- madıkları bir sırada ikinci de- recede bir mali mesele yüzün- | den çıkan ihtilâf üzerin metin ekalliyette kaldığını ve Pistifa ettiğini — bildirmektedir. | Yani bu habertere inanmak lâ- zımsa kabine bir parlâmento tuzağına düşürülmüş ve gafil avlanmıştır. Mesele o kadar basit ise, buhranın geçiti ve e- hemmiyetsiz olması lâzımdır. Diğer taraftan — meclisin ve lFr:msıı, efkârı umumiyesinin Londra konferansındaki — vazi- yetten memnun kalmadıkları |da söylenmektedir. - Filha bahri tahdidi teslihat bir İngi- Hiz - Amerikan meselesi olduğu |halde bugün, bir taraftan İngil |tere ve Amerika diğer taraftan |da Fransa arasında bir mesele İimiş gibi nazarı çarpıyor. Fran sa, karşı tarafın oyunu ile siya İsi yalnızlık içinde bulunuyor. | Fransız efkârmım bu yüzden te İlâşa düşmesi mümkündür. Yeni kabinenin kimin tara- fından teşkil edileceğine gelin ce, meclis bu vaziyette bulun- dukça ya M. Poincar&'nin ya- hutta onun'fikirlerine en yakm bir adamm başvekil olması lâ- zımdır. Hatırtardadır. — ki, bu meclisi Poincare intihap ettir. Tardieu'nün de Poinca- re'yi istihlâf etmesi, Poincare'. iması idi. Fakat Tardicu'nün azı büyük donanma — devletlerinin| Kahinenin istifasını | | dien'nün hastalığı dölayısile ve| ve| cık daha sola meyleden bir ka-| -4 HARİÇTEN ALDIĞIN Afganistanda İsyan bas- tırıldı mı? Isyanın başında sabık kıralın kardeşi var.. Pşaverden yazılıyor: — Yeni kral Nadir Hana karşr Şinvari kabilesinin ısyan ettiğine dair Afganistandam haberler geli- yor. Bilhassa sabık kratın bi- raderi Emin Can-ki bu zat Peşaverde bulunuyordu -hw- dudu geçerek Afganistanda Şinvarilerin yardımile Nadir karşı bir ihtilâl tertip et- tirmek için çalışıldığı söyleni- yordu. Amanullâh zamanında Peşaverde ticaret mümessili olan Abdülhâkim Hanın da bu tertibata dahil olduğu söyleni- yor, Emin Can ile Al jm ,g:çcnludc tevkif edilmişlerdir. | | Nadir Han Emin Can hududu geçerken yakalanmıştır. Bundan sonra Şinvarilerin harekete geçerek hükümet askerlerinden bir mev kii aldıkları anlaşıldı. Bu me kiin adı Spina Kothadır ki hi üâmet kuvvetleri burayı - i: dat için gönderilmiş ve vaziye- te hâkim olmuşlardır. İsyan eden Şinvarilerin miktarı 300- den fazla idi. Fakat bunlar darma dağınık olmuşlardır. Bu vekayi dolayısile kapanan ker- van yolları artık açılmıştır. Af- ganistanın diğer taraflarında sükün mevcut olduğu söyleni- | or. Eaki kumandanlardan Mah- mut Samis ile Veli Han evvel- ce tevkif edilmişlerdir. Bunla- rTın mthakemesine Kâbilde de- vam edilmektedir Almanyada Malı siyaseti ıslak için BERLİN, 19. A. A. — Ara- İlarında M. Sehacht ta bulunan İbirçok Alman iktısadiyumu bir İbeyanname — imzalamışlardır. |Bu beyannamede Almanyanın |mamen ıslah edilmesi talep &- mektedi | Gürültülü intihabat |mücadeleleri yüzünden on kişi öldü- İ mişlerdir. Bunlar intihabat esnasında | gu veya bu firkanın namzetlerine de- |sarap meselesi-gaktı. Yunanis- ularla. tayfalarının selâme- bi e ile tekrar il idar mevküne | l Fransada Buhran bitti mi? | M. Chautemps kabinesi PARİS, 19. A. A. — Salâhi- yettar mahafil M. Tardicu'nün retsicümhur M. Dowmerguc'e son buhranım hâdis olduğu ah- val ve şerait dolayısile müstak bel kabinenin reisini 17 Şubat- ta mecliste husule gelen ekse- riyet arasından imtihap etmesi ni teklif etmiş olduğunu temin etmektedir. M. Doumergue ileri sürülen sebeplerin bir derece makul ol duğunu kabul etmiş fakat, Lon drada mühim müzakerat cere- yan etmekte olduğundan me- selenin hâlledikmesi * hususun- da israr etmiştir. Pek muhte- da reisicümhura bildirecek, Tardieu kararında israr etti; takdirde M. Doumergue'in par lâmentodaki radikal sosyalist grupu reisi M. Chavtemps't ye ni kabineyi teskile memur et- mesi muhtemeldir. M. Tardi Norveçte Kadın sefir Ostodan bildiriliyor: — Nor- veç payitalıtında Sovyet Rus- yayı temsilıetmekte olan Mm. Kalontay buradan Moskovaya çağırılmıştır . Bu kadın diplomatı epeyce za mandanberi Osloda vazifesine devam ediyordu .. Şimdi kendi- sinin Moskövaya niçin çağırıl- dığı belli değildir. Sefir ile be- raber Norveçteki Rus ticaret heyetinin derhal memleketi terketmesi füzım geldiği bildi- rilmiştir . Romanyada ——— ” teşriki me- takdirde M. Chautemme'in sol cenaha müs- tenit bir kabine teskiline çalı- şacağı söylenmektedir. Davet PARİS, 20 A. A. — M. Dı mers tarafından davet edilen Bükerşten yazılıyor: — Ahiren ya- pılan belediye intihabatında köylü ahrar fırkaları arasında bir çok vak'a çıkmıştır. Söylendiğine göre bu fırka rülmüştür. ü Diğer taraftan Romanyanın Bul-| ı;ı.— meskün olan yerterinde M. Chantemps, Elizeye tihabatın aldığı çekil merak edi -|miştir. Kati cevabımı saat 18.30 de. Filhakika Bulgarlar kendilerinin| da reisicümhura bildirecek, siyasi bir varlık oldullarını ispat et ütemns, lizeden ayrılır- n sorulan bir suale verd vapta, Cümhürtvetçileri mi ve demokrat bir hükümet etrafında — tonlamak lâzımgelen mü- zabere ve müşaverelere derhal başlıy &ını söylemiş, kendi- sine teklif edilen vazifeyi mü- vaffakıyetle neticelendirmeğe kat'iyyen azmettiğini ilâve ey- Yemistir. M. Chantemps ve M. Tardien PARİS, 20. ALA.— M M. Tardieu'den birarda calısmasmı ri ca etmiş ve Londra konferan- sındaki Fransız murahhas he- yetinin basında — kalmasını is- rarla istemiştir. İhtimaller PARİS, 19. AA —M. Chaatemns'am M Tardicu' ea " İnün iştirakinde yeni kabineyi Git edilmiş ola / . Kiletmesi lehinde meb'i- y sirie AĞA İsan meclisinde bir cereyan te- eden Atina |Tesüm eüneküedir.. — Mi aa M. Tardieunün bu iştiraki ka- hükümeti böyle i K A rk :u'ı etmesi pekaz — muhtemel- * wvazgeçilmesi i- Politis çin uğraştı. Pa- gnsteki Yunan sefiri Politisin defatle vaki öolan müracaatleri- ne karşı Fransız hükümeti bun- dan vazgeçileci tir. Fakat ahiren kanunun par- Tâmentoca kabul edildiği anla- şıldığımdan Yunan hükümeti ihracat yapan şarapçılara karşı müşkil bir vaziyette kalmıştır. Fransa - Yunan ticaret muzhe- desine'müuhalif görülen bu va- ziyet üzerine . Yunanistanın da Fransız mallarına . karşı ağır gümrük tatbik edeceği - söyle- İ y ğil kendi istediklerine rey vermişler. |€ dir. Maamafih Romanyanm bazı yer- lerinde Bulgarların Romanyanın köy- lü ve ahrar fırkalarile birleşmişlerdir. | ; Yunanistanda Fransa ile ihtilâf Atinadan yazılıyor: — Fran- | sa ile Yunanistan;arasında bir tandan her sene a hayli raç edi H S : B y | D | ransada ye- ni bir kanım ile #Yunan- şarapla- çnın ithâli tah- e & SOW hın müdürüne cevabıl ANKARA, 20 (Telefonla) — O: Banka: bugün Maliye vekili cevabını tahriren verdi. Ö; ve bu cevabında Saracçoğlu Şükrü Bey hük işlerle meşgul bulunduğu şu sırada mektubun münederecatı bakkında bir şey diyemiyeceğini tasrih etmiştir. Müsyü dö Sorliye bunun üzerine maliye vekilinden 10 daki- kalık olsun bir mülâkat rica etmiş ve icap ederse bugün hareke tin tehir edileceğini hatta bayramda vekil beyin müsait vak- ti olursa o zaman gelebileceğini söylemiştir. Maliye vekili kendisini yarın öğleye kabul edebileceğini sanlı ndiğime bazımüi metin İbi Maliye müfettişleri kongresi Mârtta Ankarada açtlıyor. Kongrenin ruzna- mei müzakeresi nedir ANKARA, 20 (Telefonla) — Maliye vekilliği tarafından maliye müfettişlerinin iştirakine mahsus olmak üzre Ankarada açılacak olan kongre hazırlıkları ikmal edilmiştir. Kongreye vekillik emrinde bulunan 35 maliye müfettişi ile müfettişlik ve maliye idareciliği ile alâkası olan zevat iştirak edecektir. Kon- grenin bu suretle elli kadar zatin iştirakile açılacağı tahmin edilmektedir. Kongrenin bu hafta nihayetine doğru açılması ev- velce kararlaşmıştır. Fakat bazı sebepler dolayisile kongrenin üsadi Martin ilk haftasına kalmıştır. Kongre maliye - vekilli- nin heyeti teftişiye dairesinde açılacak ve tahminen o gün devam edecektir. Kongrede bilhassa vergi kantnlarımızın vil. yetlerdeki tatbikatmda teftiş dolayisile görülen nevakıs tetkik edilecek ve bu kanunların memleketimizin ihtiyaç ve vaziyetine uygün şekillerde slâhr esbabr münakaşa olunacaktir. Kongre- nin rüznamei müzakeresi bugünlerde mâliye vekilliğinde ikmal edilmiş olacaktir. Kaçan müddel umumi iade ediliyor ANKARA, 20 (Telefonla) — Suriyeye firar edı Diyarbe- i Jelamumt muavini Âdem Bey Pr: hükümeti tara elei mücrimin mukavelesi mucibince hükümı fıı;ıılan ş | de ed Baytart labaratu- varlar ne iş görecek ANKARA, 20 (Telefonla) — Gençler birliği Istanbula geliyor| | ANKARA, 20. (Telefonla)— | Gençler Bij önümüzdeki |Ramazan bayramında İstanbul da Galatasaray ve Fenerbahçe ile bir maç yapmak için İstan- bula gidecektir. Gençler Birliği bayrama iki gün kalarak İstan bula hareket edecek ve bayra- mın birinci günü ağlebi ihtimal Fenerbahçe ile ve ikinci günü de Galatasarayla birer maç ya- pacaktır. Birlik buraya avdet ederken her iki külübü de An- karaya davet edecektir. Infilâk neticesini kişi öldü ATİNA, 19. A. A.— Dün baruthanede vukua gelen infi- lâk neticesinde 9 kişi ölmüş ve 15 kişi ağır surette yaralanmış de 9 1 İktısat vekilliği baytar umum müdürlüğüne raptedilen bay- tari laboratuvarın tevsii tekard ür etmiştir. Mevcut laboratu- vârların mütehassis noksanlari Avrupada ikmali tahsil etmi; mütehassıslarımızle temin e- dilmiştir, noksan olan bazı alât ve edevati ikmal edildikten son :mlıhoramvzr çizilen prog- hi | butunmuş olacakı dik — bakteryolojihanesidir ki, burada dalik seramu, koyuün çiçeği maddei mulâhhıkası çi- |çek formülü aşrsr şarbon aşı ve | serumu, tarla faresi virasu, ve- bayi bakart serumu istihsal e- |dilecektir. Etlik laboratuvarın- | da ise bakteryolog İbrahim B. Vin idaresinde tüberkülin mal- Teit kalmet, kuduz hummai - kı- lai, seram ve aşr virasları istih sal edilecektir. — Bakteriyolog Abdüllâtif Beyin kısmında da tuyur kolerası, tuyur tifosu, tu yur difteri, aşr ve serumu, te- tanos serumu, anatoros mikron ları hakkında mesai ve keçi ve koyan Pastorolozi ası ve seri- mu istihsal edilecektir. Muhadenet misaki ATİNA, 19. A. A. — Yugos- lâvya ile Yunanistan, mühade- net misakma ait tasdiknamele |ri teati etmişlerdir. min edilmeden ticaret ge- | gelmesi en kuvvetli ihtimal ol | Mevktinde kalmasına razı - olu-| tır. Rus Çarları asırlarca bi asına . itiraz ektedirler. Umumi hukuku el kaideleti. dç bir, gemiye, &z yolda ni istilzam et. a kât sön harpte bü- (i ticaret gemileri silâhla teç $ Mgedildiğinden ve haber - ver Üii: teşebbüsünde bulunur bu. naz, tahtelbahir ticaret ge- ji tarafından batırıldığımdan nanlar pek haklr olarak, ha ; Yermeden ticaret gemilerini rmışlardı. Şimdi Fransızlâr İret gemilerine haber - veril. İşlen batırılmaması hakkırıda leri kabul ediyorlar. Fa- İngilizier buna itimat Tiyorlar. Çünkü tarihin fiği ve kendilerinin de son bir dev- | Tp ve u. şu düvel kaidelerine bakmı- : elindeki silâhı işine en el- şli bir şekilde kullanmakta- Çünkü gayri kanuni de ol- arak ileri sürülmektedir. .. * İsparya'da Primo dö Riv& İra'nm sukırtımdan sonra hisıl olan karışıklık henüz zail - ol- | madı; Bu memleketten - gelen haberleri okudukca, Primo dö Rivera'nım sukutundan — sonra hâsıl olan vaziyetin, tıpkr bi |de 1908 inkılâhmdan sonraki vaziyete benzediğine hükmedi- oruz. Eski nazırların çıkışı, senelerdenberi Avrupa'nın her tarafına dağılan hürriyetperver lerin gelişi. Yeni yeni fırkala- rın teşkili, Bir siyasi şaşkınlık. Her kafadan bir ses — çıkıyor. Fakat bu siyast şaşkınlık arasın | gös| da bir fikir belirmektedir: Kı- | berin yalan oldı |ral aleyhtarlığı. .. Bazı zümreler, Primo dö Ri. vera istibtadmdan kıralın da mes'ul olduğunu ileri sürmek- tedirler. Bazrları kıralm ıskatı. nt istiyor, bazıları ise Reisicüm |hur sifatile kaydı hayat şartile yor. Kıral aleyhindeki bu cere yanın bu sırada ne — dereceye kadar ileri gideceği malüm de- ğildir. Şurası muhakkak ki, İs- panya'da kırallık Primo dö Ri- vera ile sukut — etmiştir. Bir Cümhuriyet emrivaki görünü- yor. ... | Bir Avrupa — gazetesi çok | |haklı olarak Riga şehrini “dün-| |yanım en büyük yalan makine-| |si" diye tavsif etmiştir. Filha-| kika 13 senedir Rusya hakkın- | |daki yalan haberler bu şehirde | ki gazete muhabirleri tarafın- | dan verilmektedir. Öyle bir va ziyet hâsıl olmuştur karilerini i | şeini Riga olarak kâfidir. Son zamanlarda Şuralar Hü- kümetinin dinler aleyhine mü- çadelesinden bahseden bazı haberler verilmeğe başlanmış- göstermek “İni sui istimal ile halk üzerindeki hakimiyet- lerini idame ettiklerine göre, Komünistlerin eski idarenin is- tinatgâhr olan mutaassip papaz sımıfmna karşı, bir mücadele aç- malarının sebebr anlaşılabilir. Fakat şayani hayret — olan cihet şudur ki; Papa ve İngiliz başpiskoposu (el ele vererek, Rus hükümetinin bu- hareketi- ni protesto etmeleridir. Rus ga zeteleri bu müdahaleye İlâyık olan cevabı vermişlerdir. Fakat Papa'nın İngiliz gazetelerinde okuduğumuz” uzun protestosu- nu bir. noktadan sayanı dik- kat bulduk. Papa, Rus hüküme ini, çocuk kalplerinin safiyeti- Paristen yazılıyor: — Sovyet düşmanı Rusların teşkilât reisi ceneral Kutepof aranıyor, fa- kat bir türlü bulunamıyor. Bu vaka adetâ eski sergüzeşt ro- manlarının maceralarını andırı- yor . Fakat zabıtanın faaliye ne rağmen Rus ceneralının na- sıl olup ta kaçırıklığına dair mühim bir iz bulunamamıştir. ederek bunları | katolik —aleyhine cevirmekle ittiham etmektedir. Katolik kil sesinin asırlardanberi yaptığı şey sanki nedir? Papa, her hal- de bu sâf kalp avlamak işinden mütehassıs ağzile bahsedebilir. A S Bu vakadan Pariste bir endişe ve merak uyanmış olduğunu söylemeğe hâcet yok tur. Ceneral Kutepofun siyast bir suikaste kurban olduğu bü- tün gazeteler tarafından iddia ediliyor . — Carlık Ritetracrnserrelalan Viladimir halası Romaaya kıralıçası ile birlikte Çar ailesinin son çocuğu muhafaza altında tahtı, Romanof hanedanından Granduk Kiritin mirası olduğu- nu Sovyet aleyhtarı - Ruslarca iddia ediliyor . Kutepofun kay- bolmasından sonra başka bir rivayet daha çıktı. Romanof |İtahtının mirasçisı Kirilin oğlu | Viladimirin de gizli Sovyet po- lisi tarafından kaçırılacağı söy- iki yaşında bir çocuktur . manya kıralıcası Maria Roma- nof âilesinin bu çocuğuntn ha- lasıdır . Bu rivayetler üzerine Viladi- mirin Pransız zabrtasr tarafın- dan muhafaza edilmesi muva- fik görülmüştür, Viladimir mu Hemşirem Hatniyet Hulüsi Hanı: mın vefatı. döoleyisile bir çok taziye mektupları ve telgrafları a lerce kimsesiz kızın |öcnelerdir ömrünü hasretmiş olan bu |bayırkâr insanın alk fından istihkak ettiği tarzda takd On sekiz sene hat yapmaksızın ve en aat gönmeksizin Türk kadımı cenaresi ta Tufak bir maddi me İcalışan bu halkçı uzak, yal dikleri ali bir teselli oldu. Onu kurtarmak en büyül | terem İre ve bu mübarek kadının cenazesini ellerinde taşıyan Galatasaray ve Eren köy lisesine ve başında çalıştığı geme Derneğine mensup — bütün aziz yavrularımıza ve Esirgeme Derneği- nin muhterem — azası ile bütün diğer dostlarına en minnettar teşekkürler mizi arza lütfen delâletinizi rica edi vorum ofandlm