22 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

_—# C YUMARTESİ 22 ŞUBAT 1930 inci sene, No 1449 NUSHASI -S_KURUŞTUR a Milit paraniızı korumak için Başvekil Hz. yeni nutuk- bir vuzuh ârile vaziyete yeni Vi noktalara Nutkunda şu temas ediyor | — Harict borçlar. 2 — Milli paranın kıymeti. 3 — İktısadi proğram, * — Devlet Bankası. $ — Halkın itimadı. K Harici borçlar meselesini a Mayşımunlanarriri: Siiri NEskbuncra Hükümet yakında paramızın istikrarına yardın h Türkocağı | kongresi REARIMCUR Mübadele itilâfı BUGÜN 2 inci sahifede Hulgaristanda Türk mo- . 2 * Harici haberi Boks edecek mühim bir kararname neşredecektir. İmza edilen v eölidi, 2 - İstan ekleniyor? ( Tafsili ı son habe lerdedir.,| muahedeler | leyhimizde yeni bir tahrikât va- Sıtası yapmak — istiyenler Var. Borçlarımızı tanıyor Bunları ödemek için azami bir hüsnü ni- Yetimiz var, Şimdiye kadar ol- düğü gibi bundan böyle de ge- Tek memleketin inkişafı ve ge- | Tek başka sebeplerle harice ve dahile borçlandığımız paraları Mutlaka ödeyeceğiz. Tediyesi- Nin teahhürü mevzuu bahsolan borçlar saltanat idaresinden bi- Z€ miras kaları borçlardır. Bun- ları da inkâr etmiyoruz. Yalnız tediye için bize sühulet ve im- kân bulmalarını alâkadarandan İstiyoruz, İtiraf — etmeli ki, bu Sorçlar bünyemiz üzerinde şid-| detli bir tazyik yaptı. Bu tazyi- kin bundarı sonra da hem mem eket üzeriride hem de hamiller Türkiye - Yunan müza- keresi Atinadakilerin fikrince nasıl olacak? kaı_—arları.. Ticaret muahedesini Ame| rika tastik etti İ Işveç meclisi de Türkiye - Isveç ticarı muahedesini tastik etmiştir Para vermiyen âza hakkında yasa tatbik edilecektir Türkocağı kongresi dün Tür- kocağı merkezinde toplandı. Kongre riyasetine Fethi ve kâ tipliklere İhsan Sami ve Kâ- zim Şekip B. ler intihap edildi. |Kongrenin akti dolayısile Ga- |zi Hazretleri ile İsmet |Hazretlerine B. M. M. Riyase- merkez heyetine tazi fları a Atina, 21 — Türikiye se. firi Enis Bey, hariciye neza- reti müdürü umumisi M. Çamadosu ziyaret etmiş ve Türk- Yunan meseleleri hak kında görüşmüştür Resmi mahafil, bütün me n toptan halledilmesi hakkındaki Yunan teklifinin kabul edileceğini ümit — et- mektedir. Bu mahafilin kanaatine göre, Türkiye hükümeti, mübadil servetleri hakkında ki mesailin, muhtelit müba- dele komisyonu bitaraf aza- İş Bankasının Anrarada merkezl umumi binası Azzamanda çok kâr - Bundan sonra sai ve mürakabe raporları 0- Üizerindeki tesirlerini kimse he- Sap edemez. B Müli paranın kıymetini tut- Mak için Devlet mübayiatı üze- Yinde çok esaslı tedbirler alın- Mıştır, Bu tedbirlerin iyi tesira- İt şimdiden hissolunuyor. — — Malümdur ki, iktısadi proğ- Tam da hazırlanıyor. Bu proğ- Tamı tatbik için bazı sarfiyat yapmak icap ediyor. Hükümet parayı bütçeden temin et- Meck imkânını bulmuştur. Gerek iktısadi proğramın tatbikinde, gerek Milli paranın İStikrarında çok ©| miyetli bir rol oynayacak olan Devlet Banlsaasının teşkili Hükümetçe Mutlak sürette takarrür etmiş. tir, Bu Bankanın mahiyeti ve kureti teşkili hakkında hiç kim- senin tereddüde düşmemesi i- çin Başvekil paşa Hz. bu- Hun tamamen müstakil ve Mil- f Ola 1 bilhassa işaret 'edi- azami muvaffal la tekâmül yolunda ilerliyen İş ta bulunmuştur. — “Biliyorsunuz ki bu ayin Iş Bankası heyeti umumi- yesi toplanıyor.. Celâl beyin mühim beyanatı Bankaya tevdiat senebesene ehemmiyetli nisbetler dairesinde yükseliyor. Tasarruf fikrini uyandırmakta Banka y iyeti elde ediyor ANKARA, 21. (Milliyet) — Günden güne en seri adı ar- Bankasının faaliyet ve inkişa- fı hakkında müdiri umumi Celâl B. gazetemize âtideki beyanat- | yirmi beşinde Bankamızın his- sedarları ilelâde Hey'eti Umumiye içtimama davet olunmuşlar rundu. Aidatını vermeyenlerin |Ocaktan çıkarılması hakkında şiddetli münakaşalar oldu, Ne- ticede yaşa ahkâmımım tatbiki için heyeti idareye salâhiyet verilmesi kararlaştı. Ocağa yar dım yapılması için Firka ve Şehremaneti nezdinde — teşeb- ları tarafından halledilmesin den sonra itilâfnameyi im - za edecektir. Kar yok. Soğuk çıktı fakat büste bulunulmasına karar ve- rildi. Heyeti idare ibra edildi. | Yeni heyeti idanenin de çocuk | haftası bayramına devam etme si arzusu izhar olundu. Niha- yet yeni h li |de 1 Vilâyet idare Rükneddin, Dr |Fethi ve İlhsan — Sömi B. lerle Nakiye Hanım, Yeni Fransız kahinesi 'Tardiecu kabinesi istifa etti. İyoktur. Kandilli korkmıyalım Geçen günkü kardan sonra biraz düzelen hava evvelki gün akşam üzeri değişmiş, yeniden | soğumuştur. Maamafih rasat merkezlerinin verdikleri malü- ata nazaran kar ihtimali rasatanesin- den aldığımız malümata göre dün en çok hararet 3, en az 0,8 di. Bugün rüzgâr poyraz ese- cek, hava bulutlu olacaktır. | l | l Türk - Amerika ticaret muahedi Haber aldığımıza göre, Ame rika âyân meclisi ahiren Anka rada imzalanan Türkiye-Ameri ka ticaret muahedesini tastik için Amerika hükümetine salâ- hiyet vermiştir. Bu, muahede- nin tasdiki demektir. Çünkü Amerika kanunu esasisine göre tastik muamelesi icraf biriştir. Muahede ve beynelmilel muka veleler âyân meclisinin tasvibi erine hükümet tarafından tas imza edilirken 4 | ğ lesi Ankarada sefir tarafından tik edilmektedir. Binaenale Amerika ile aramızdaki mu! velenin tastiki bir emri vaki Amerika hükürnetinin bu rr $ hedeyi tastiki ile Lozan st muahedesi de tastik edilmiş yor demektir. Çünkü j dadır ki, Amerika şimdiye Hİ di nu: Mişi uahede ta: miş olmakla beraber, her iki kümet sefir tcati etmişler siyasi münasebat tesis eyler lerdi. Filen tcessüs eden bu mün! sebat, şimdi muahedenin ta dır. Bankamız şubelerinin artmasına ve binnetice muamelâtı- yor. Milli paramızın kıymetini | mıizn daha ziyade genişlemiş olmasma rağmen bu sene, alelâ- | Fakat bu istifa het tarafta hay- ütmak hususunda Hükümet | | kile hükmen de takviye edi bundan evvel bazı iktısadi ted. birler aldı. Fakat — bu iktısadi ledbirler kâfi gelmedi. Borsa- daki suiistimallerin spekülasyo dün önüne geçmek için bazı ti- tari tedbirler de lâzımdı. Bunun içindir ki, Hükümet Meclisten Szım olan salâhiyet kanununu” İstedi. Milli paramızı korumak Mesaisinde çok hassas olan Meclis suiistimalle mücadele e- debilmek için Hükümeti bazı kanuni salâhiyetlerle de techiz etti. Bundan böyle vaziyetten We paramızır atisinden daha Zi- vade emin olabiliriz. Paramızın düşmesi için esasen iktısadi sebep mevcut değildir. Suiisti- mal yapacak olanlara karşı da Hükümet yeni kanunla müceh- nez olarak çıkacaktır. Muhte- tem Başvekil bilhassa teyit idi- Yor ki, bu işde en müessir amil bizzat halkin itimadıdır. Haki- katte paramızın hali de atisi de tok emindir. Siirt meb'usu MAHMUT Mübeccel H. de hey'eti umumiye içtimaını, evvelki senelere nisbetle iki ay |ret uyanıdırmaktan geri kalma- evel davete muvaffak olduk. Bu hâdiseyi bilhassa işaret etmek |dı. Çünkü kabinenin mevki sa | isterim. 27 Şubeşi olan Bankamız bâsit bir_ hilğnçoya )sa.hip olan | glam göründüğü kadar Londra | küçük bir şirketin bile göstererhiyeceği bir süratle bilânçosunu konferansının toplu bulunduğu hazırlıyarak hissedarlarının huzuruna intizamının — muvaffak |böyle bir zamanda — Fransada olmuş sağlam bir mesai tarzının beliğ bir ifadesi olarak mem- | herhangi bir hükümet buhranı- | İş bankası müdürü umumlsi Celât Bey Müessesemizin menfeati ka- dar aziz memleketimizin ihti- yaçlarını da göz önünde bulun. duran ve halkın iktısadi inkişa- “İ|£machemmiyet veren Banka- j | İ ccel Hanımın soön TeSMİ ra becer Hanım Paristen ekspres müteveccihen hara . Kendisinin bugün Saat 3 te şehrimizde bulunacağı Kalaşılmıştır. mız bu görüş ve düşünce iledir. ki 929 senesi zarfında mevcut gubelerine 13 şube daha ilâve etmiş bulunuyor. Piyasada hal- |kın lehine faydalı — bir nazım mevkiine geçen, her yerde hak- İi bir itibar ve itimat kazanan |Bankamız bu sene zarfında bir Hiki taneden başka şube açmayıp mevcut şubelerinin faaliyetine inkişaf sahası temin ve muaz- lâtı ile daha iyi bir | yandman almağa valışacaktır. Bu sene hissedarlarımıza tak dim edeceğimiz bilânçomuzda en senelere nisbetle dikkate 'an farklar vardır. Yedi sene 1 Ankaranın mütevazi bir la cüz'i memürla faali- Bankamızın her se- ( eçi şây: evve binasındı yete geçen nuniyete şayan rakkamlarla hesap vermeğe çıkıyor.” Memleketimizin ihtiyaçları ne mütezayiden gösterdiği inki- şafı kolaylıkla anlayabilmek i- Ççin son üç seneye ait bilânçolar İüzerinde basit bir — mukayese yapmak kâfidir. |Bilânçolar üzerinde mükayese Meselâ: 927 de senedatı fica- riye mevcüdu 3,778,875 iken 928 de 8,131,163 olmuş ve 929 da 10,161,167 ye baliğ — olmuştur. İkrazatı saire 927 de 12,133,843 iken 929 da 21,760,167,41 e çık- mıştır. Bankaya tevdiat sene be sene ehemmiyetli nisbetler dai- resinde yükselmiş — ve 927 de 23,907,202, 928 de34,588,989ve 929 da ise bilânçonun bu faslını 43,899,656,9 Tolarak görüyoruz 525,357,86 idi Bu yektinun seksen milyon liraya yaklaşması Bankanın U. mumi muamelâtının ehemmiyet ve vüs'atini kolaylıkla gösterir. Geçen sene zarfında Banka mız, İzmir Belediyesinin Hükü. metin müteselsil kefaleti altın- tahvilât ihracı suretile akdet iki milyon liralık istikraz obligasyonları her iki taraf için istifadeli ve muvaffakıyetli bir |netice vermiştir. Bu Türkiyede |ilk defa kendi aramızda yapılan bir finansman işidir. Bankanın kömür şirketleri Bankamızın alâkadar olduğu kömür şirketlerinin vaziyetle:' hakkında da size izahat vere. yim: Bu şirketler üç Zonguldak Kömür Şirketinde maliyet fiatini indirmek istihsa lâtı çoğaltmak — maksadile bu Şirket ocaklarında tesisat ve iş- (Mabadı 5 nci sahifede) Geçen sene bilânço yekünu 76,| / tanedir,| na meydan verilmesi hiç ihti- İmal dahilinde görülmüyordu. Fakat mali kanunların meclisi mebusunda müzakeresi — esna- sında hükümet 281 reye karşı 286 reyle ekalliyette kaldı. Fa- kat ne olursa olsun artık Tar- İdieu kabinesinin yerine son ge İlen haberlerden anlıyoruz ki ra dikal sosyalist fırkası reisi M. M. Chüutemps Chautemnps (Şotan) artık kabi. nesini teşkil etmiştir. Bu kabi- nenin ömrü ne kadar uzun ola- Cağmr tahmin edemeyiz. Fakat M. Tardicu'nün dahil olmadığı bir teşekkülün zaif olacağını Paris gazeteleri yazıyor. Bu ka bine radikal — sosyalistlerin memleketin idaresinde kuvvet- li ve faal bir rol almak istedik. lerini gösteriyor. ——— Fransız sefiri yeldi Bir müddettenberi mezunen memleketinde bulunan Fransız sefiri M. Deş Chamberun dün Paristen şehrimize avdet etmiş ve Sirkeci istasiyonunda sefaret ve konsolosane erkânı taralın - dan istikbal edilmiştir. Romanya Romanya kraliçesi Mari Hz. | ile kerimeleri prenses - İleana İdün Romanyadan şehrimize gelmişlerdir. Kraliçeyi getiren Daçya va- Puru tam saat 4,30 — ta İimana geldi. Kara denizde şiddetli bir fırtına olduğundan vapur biraz geç Kkalmıştı. | Kraliçeyi ve krimelerini istik | bâlde hükümet namına Vali ve Şehremini vekili Fazli B. Polis I müdürü Şerif B., ve Romanya Vis konsülü ile şehrimizdeki Romanya tabası hazır. bulunu- yordu. Daçya rıhıtıma yanaşırken Kraliçe ve kerimeleri güverte- ye çıkarak istikbale — gelenleri | selâmladılar. Kıralıça ve kerimesi Galata rıhtımında şehrimize geldi Kıralıça Mısıra gideçek 'Ford mümessili ile bir muhavere: fabrikaları- nızı hani Köstencede yapacaktın z?. - Proje- miz “Karadeniz,, e düştü Kıralıça Hz... kıralıçası Vapur yanaşınca heyet yu- karı çıktı ve Vali vekili Fazlı Bey Kraliçeye hükümet namı- na beyanı hoşamedi etti. Krali çeye bu sırada şehrimizdeki Ro ( Mabadı üçüncü sahifede) A miş oluyor. Amerika, Ank $ rada son zamanlarda bir çi devletlerle akdedilen — ticarlğl nukavelelerini tastik eden İ devlet oluyor. i TÜRKİYE — İSVEÇ /— Diğer taraftan dün Üstü aldığımız diğer bir mal mata göre, İsveç meclisi mel sanı da evvelki çarşamba güü ticaret mukavelesini tastik (| miştir. İsveç.. yeni akdedil ticaret mukavelelerimizi tast eden ikinci devlettir. Amerika ile İsveçin tastik ri arasında bir gün fark vare' Amerika salı günü, İsveç Ş;qımb. günü tastik etmişl ir. - Devlet Bankası tesisine doğru ANKARA, 21.— Dev Bankası lâyihası bayram erte iktısadi programla birlikte M liste müzakeresine başlanacajı tır. Lâyiha tamamen hazırla | mış bulunuyor. Lâyiha çıktı. n sonra, Banka, derhal teği süs edecektir. » Tamamen kendi paramız, teessüs edecek olan Banka ar ği nim bir şirket olacak ve halk müessesat hisse almak suret! hissedar olabilecektir. — Ban Si müdürlüğüne Diyarbekir me usu Zeki Beyin tayini mevzi bahistir. Fakat bu hususta h, , iz takarrür etmiş bir şey y:u*j tur. 3