21 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
ilânların meşruiyeti meselesi ondra konferansında beş uk devletin tahtelbahirler Meselesine ait tezleri dikkatlı etkik ve mütalea edilince, si- 'asetinde ne yaman şey oldu- u daha kolaylıkla anlaşılır. alüm olduğu üzere İngiltere '© Amerika tahtelbahirlerin il- ası taraftarıdırlar.Her iki dev ttin bu hususta ileri sürdükle- sebepler şunlardır : 1 — İnsaniyetin umumi men- İhati. 2 — Tahtelbahirlerin müda- silâhlarından olmaması . 3 — Bunların ilgasmin tesli- tenziline ve netice itibari- © bütçelerde tasarruf teminine bir mikyasta hizmet et- & lesi . # — Gemiciler için mevcut like sebeplerinden birinin dan kalkması. Tahtelbahirlerin muhafaza- a taraftar olan Fransa ile aPonyanın tezleri de şu esas- inat etmektedir: h. — Tahtelbahirler de diğer D gemileri mahiyetinde bir itür, .? — Tahtelbahirler, bahriye- ; Dispeten zayıf memleketler sin başlıca bir. müdafaa âleti- 3- Tahtelbahirlerin istimali © diğer harp gemileri gibi hu- kuki usul ve kaidelere tâbi tu- Mlabilir. İtalyaya gelince, bu €vlet tahtelbahirler mesele- Sinde daha ziydde siyast bir dü- Ünce ile hareket etmektedir. zasına ve hem de ilgasme * | M Haftardır. Çünkü ilgasma ta- tar görünmekle İngiltere 't Amnerikanım hissiyatını ok- uş olacak ve diğer mesele- | *Tde onların müzaheretini te- ün eyliyecektir. Fransa ve ]ipon_va.—ım israrı neticesinde "ahtelbahirlerin ilga edilmiye- ine de kanaati olduğundan ya taraftar görünmekte fili ö mahzur hissetmemektedir. Tahtelbahirlere taallük eden Münakaşaların en ziyade dik- “âte şayan olan psikolojik ve Siyasi noktası bunların insani '*Ya gayri insani bir silâh olup glmadığı meselesidir.- Angle- |Saksonlara göre tahtelbahirle- Fin istimali insaniyetin umumi Mfaatine mugayirmiş. Bu :ti- Jarla tahtelbahirler zalira ve İ Yri insani bir silâh sayılabi- iPeni , Sebep? Çünkü tahtel', ürler haber vermeden, h Tmeden ticaret veyahut harp Bemilerini batırabilirmiş, Bu Mülâhazalar doğrudur. F.kat yet her biri birer ölüm vr “Tip âleti olan diğer harp 2e €ri için müşkif ve insani va- Sttalar denilebilir mi? Bir d? in 38 lik topu, tahtelbahirin Hnçıı kovanmdan daha az kor- Hlç mudur? Japonların dediği Şh bugün hî!ç bir hudüt, hiç T kayt, hiç bir istisna tarımı- ve muharipler kadar bs ik- teki masum çocuklarla, ih babalar ve anneler için de bir tehlike teşkil eden hıdvı silâhla T meşru sayılırken, deniz altı tilâhr takbih edilebilir mi? Bir taraftan harp daimi su- Pette tel'in edilirken diğer ta- Taftan silâhları meşru ve gayri Meşru insani veya gayri insani d_'ve tefrik 'etmek, harp zihniye | tinin devamından başka bir şey e etmemektedir. Hakikat Hudur ki, her silâh gayri insani- » hey yeni silâhı evvelkinden aha gaddar ve zalimdir. De- hizleri, mağrur İngiliz ve Ame- 'ikan dritnotlarının serbestçe Bezebilmesi için her türlü'tehli Öölerden temizlemek - Anglo- Sökson sulhünün, ” Anglo-Sak- M Aİnsaniyetinin mefaatine a_““_ıhk bir hareket olabilir, tün insaniyet ise, ancak bu ORDiZ üstü ejderlerinin de yok j Masile sulhe hizmet edilece- tindedir. ZEKİ MESUT D b a bul ri birl de tep 21 ŞUBAT 1930 5 İnci sene, No 1448 NUSHASI 5 KURUŞTUR Bugün CUMA emecm VEDLALALRARLRARANAAALARAARA ALŞ LA Bözaşınaa sakasaeeedri: Siğmt NEcbuusu PEATEMUT Paramızın hali ve a Mali vaziyetimiz ve hükümetin ittihaz ettiği tedbirler hakkında Ismet Pş. Hz. ile maliye vekili mecliste beyanatta bulundular ——_—_W günü gününe tediyatımızı ya pıyoruz. Istikbalde de yapacağız lerden “ Milgyonların itimadı “ tek,, başlar ,, Hükümetin ve memleketin milli parayı muhafaza etmek için tatbik etmiyeceği tedabir yoktur. Mecliste kabul edilen Türk parasını koruma kanunu şiddetli ahkâmı ihtiva etmektedir ANKARA, 20. (Telefonla) Cümhüriyet H, Fırkası grupunda İsmet Paşa Hazretleri ve ma- liye vekili mali vaziyetimiz ve hükümetin ittihaz ettiği tedbir hakkında izahat vermişlerdir. Büyük Millet Meclisinde izahat ve nutuklar ANKARA, 20, (Telefonla) — Saat 19 da meclsin ikinci celsesi Hasan Bey (Trabzon) riyasetinde aktedildi ve kambiyo kanununa tezyil edilecek lâyihada muhtelit encümeninin yap- tığı tadilât okundu. — Sabah saat on birde toplanan Reis Lâyihanın heyeti umumiyesi hakkında müzakere açıl ıştır dedi. 'e Je İsmet Pş. Hz. İsmet Paşa kürsüye geldi. Yarım saat devam eden izahat | Müteakiben Martın gekizir (i verdi. Alkışlar arasında kürsüden indi, Maliye Vekili Bey kürsü Ecnebi Bankalardaki paralar işgal etti ve izaahı Maliye vekilinin — izahatını müteakip kanun madde madde müzakere edikli ve kanunun ka lünden sonra Süleyman Sır- Bey (Yozgat) reisi oturdu- ğu yerden sordu: — «Kendisi memleketi sever görünüpte paralarını Bankalarmda saklayanlar hak- kında da bu kanun tatbik edi- lecek mi? Maliye bizi tenvir buyursunlar. ecnebi Vekili Bey Maliye Vekilinin cevabı Maliye Vekili kürsüye çı- karak cevap verdi: — «Aldığımız kanun sadece bir salâhiyeti kanuniyedir. Hü- kümet alacağı birini meclise bildirmek mecbu riyetinde kalırsa âni iki elen seyyal YRumlarmndr mııvıfylyık ola- |larım almacağından emin olsun maz. Süleyman Sirri Beyin sor lar. tetbirlerin her deri almağa Şükrü | at verdi. Saraçoğlu Şükrü B. k mill y kıyn astta İdokları btaban kanılın çerçe |müsenlik olanı bitti anciller e 1 tet- | vesine dahildir. En nâfi karar- Tinde vaziyeti ve düşündükleri. mizi arzetmek isterim, [ (Mabadı altıncı sahifede) mek üzre saat Umartesi günü içtima ed - 20,5 ta içtimaa yet verildi. Meclisin kabul ettiği bu kanunun lsülâsası rei- sicümbur Hazretlerine arzedil- miştir. Yarın iradeci milliyeye iktiran ve Cumartesi: - sabahki Tesmi gazetede neşir ve mevkii meriyete girecektir. talimatnamesinin & tatbiki kanunun neşrini mütca- kip olacaktır. Ismet Pş. Hz. nin çok alkışlanan nutku Milli paranın kıymetini durdur. mak için B. M. M. ne bir kanun nunlâyihası takdim ettik.Kaun " lâyihasının mevzuuna girmeden evvel bu vesileden istifade ede. rek milli paranın kıymetinde Vilâyetumumi meclisi dün toplandı Fırkadaki ikinci içtimada ameli hayat işi görüşüldü Vilâyet umumt meçlisi dürn| iyette ve billâhare Fırka'da içtima akdetmiştir. Meclis Vilâyette saat on dörtte ikinci reis Hacı Âdil Beyin riyasetin. toplanılmıştır. Hacı Âdil Bey: — Ruznamede Ameli hayat mektepleri heyeti hamiyesinin ra vardır. ş'ocr:sip edilirse bu raporu ev- velemirde aidiyeti ciheti ile ma arif encümenine havale edelim. Rapor da teksir edilerek üzaya tevzi edilsin. Gelecek konuşalım” demiş ve bu teklif kabul olunmuştur. Bundan son ra ruznamenin diğer maddele- rine geçildi. celsede Hadımköyünde mektep Hadımköyünde bir-ilk mek- inşası hakkında maarif en- cümeninin mazbatası okundu, Yeni bir mektep binası inşası kabul olundu. Şilede cczane Şilede açılacak eczane için mahalli belediyesine muavenet olmak üzre 929 senesi bütçesi- ne 3000 lira munzam tahsisat ilâvesi kabul edildi. Yol parası fazlası 928 senesi yol bedeli tahsilâ tından fazla zuhur eden 158008 Hranım 929 senesi yol inşaatı tahsisatına ilâvesini nafia ve bütçe encümenleri muvafik gö- rüyordu. Bu da kabul olundu. * Hâkem intihabı İstimlâk kanunu mucibince intihabı lâzımgelen hakemler hakında Vilâyet — makamının Romanya kıra- 'İçesi geliyor Mori H, Kraliçe Romanya kıralıçası Mari bu gün şerimesi Prenses İleana ile teklifi mülkiye ercümenine gön | Pirlikte Daçya vapuru ile şehri- (Mabadi altıncı sahifede) mize geleceklerdir. Harici borçlar Zekâi Bey Anka- raya gidiyor Fransız ve Ingiliz da- yinler vekili geliyor Düyünu umumiye Türk da- yinler vekili Zekâi Beyin şeh- rimize geldiğini yazmıştık, Ay İni zamanda hükümet namına Düyunu umumiye komiser ve- |kâletini ifa etmekte olan Ze- kâi Bey Ankaraya gidecek ve jhükümetle temas edecektir. ’ Zekâi Beyi Düyunu umumi- ye meclisinin harici moratory- om meselesi hakkındaki noktai nazar ve temenniyatını hâmil |bulunduğu muhakkak addolun- maktadır. Zekâi Bey ağlebi ih- timal Pazartesi günü Ankara- ya gidecek ve maliye vekiline izahat verecektir. Tereşşüh eden — malümata Zekâi B. göre Düyunu umümiye meclisi senevi tediye ettiğimiz faiz mi ktarının makul bir hâdde ten- zili hususunda hükümetimizle müzakeratta bulunmağa müte- mayil bir vaziyettedir. Bu hu- susta hükümetimizle temas et- mek üzre Fransız dayinler ve- kili M. Deklozye ile İngiliz dayinler vekili Sir Adam ya- kında Ankaraya gideceklerdir. AmanullahHan Dün Venedikten Istanbula hare ket etti İtalyadan gelen bir telgrafa razaran sabık Afgan kralı Ama aullah han haz- setleri dün Loit Tricstino kum. panyasının vapt cile Venedikter İstanbula hare. tisi emindir BUĞUN 2 inci sahifede : , 4 nülcü sahifed Felek, Romn S inci sahilede : 1— Sinema hayatı Gancı sahilede : i— Ekönemi —— —— ,2 on haberler 3üncü sahifede ( 1— Ticareti Dabriyedeki ra- $ kabeti rmak için ha- zırlanan Hâyiha.. Yunan hükümeti itilâf projesini kabul etti Fakat dostluk ve bahri tesli- hatın tahdidi misaklarının * aktini istiyor ! Mübadil em!âk!;ı tasfiyesi meselesinin bi- laraf mübadele azasına havalesini istiyor ATİNA, 20 (Anek.) — Ha- Z ! riciye encümeni dün de M. Ve K ç | nizelos'un riyasetinde toplan- mıştır, İçtimada Hariciye Na- zırı, siyasi fırkalar reisleri ha. zır bülunmuş ve Türk - Yunan ilâfi projesini tetkik etmiştir. Müzakere pek uzun sürmüş ve neticede encümen hükümete i- tilâfı teklif ettiği şekilde akt i. çin ş:ılâhiyet vermiştir. Encü- menin bu kararı üzerine hari- ciye-nezareti dün gece Ankara Yunan sefirine uzun bir telgraf cekerek itilâfın akti için encü. menin verdiği kararla itilâf e- sasları bildirilmiştir. Mufassal talimatı hamil olan M. Fokas cumartesi günü buradan Anka- raya hareket edecektir. Yunan sefirine gönderilmek te olan talimatta Yunanistan Ankarada Türk ve Yunan mü- | tahassıslar tarafından mübadi! ve gayri mübadil emlâkle İs: bul Rumları ve Garbi Tral ! | türklerinin vaziyeti hakkında | kararlaştırılmış olan bütün e sasları kabul ediyor, fakat iki hükümet arasında mevcut bi tün meselelerin hallini, iki hü. tan | kümet arasında ticaret, konso- kyal - (Mabadı altıncı sahifede) Seyrisefain niçin açık veriyor?.. Hüsamettin Beyin teklifi reddedildi, zararın kapanması mümkün değil mi? Seyrisefainin bu seneki büt- | lık bazı malzeme fiatlerindeki çesinde 500,000 lira açık zuhur | yükseliş ve diğere ı:;:ıı;ıi e açığı kapatmak - üzre| ler dolayısile vukua gelmiştir hükümet nezdinde teşebbüsat- Diğer taraftan Karadeniz ta bulurfulduğunu — yazmıştık. | seferlerinin idareye hiç kâr te. Bu açık gayrıtabii her hangi bir| min etmediği hakkında - taktir sebepten ileri gelmemektedir. ibinin ddası da mübalâğalı Dün aldığımız mütemmim ma- lmektedir, 4| lümata göre bazı seferlerin ve Son sene zarfında deniz tica ezcümle Antalya - Mersin hat | retimizde görülen muvakkat tının tevhidile ve diğer bazı ta-| temevvüçler ise hiç bir zaman sarrufat icrasile açığın kapatıl- | kat'i bir miyar olamaz - denil- ması fikri — Seyriselfain idare| mektedir. Vasati olarak Kara- meclisi azasmdan Hüsamettin | deniz hattının hemen daima Beyin bir takririle ortaya atıl- | kâr bırakmakta olduğu muhak mıştır. Haber aldığımıza göre | kaktır. Seyrisefain idaresinde * bu tasarrufların icrası fi len-ka-| hesabı zararla kapanan, yalnız | bil olmadığını rakamlara müs- | İmriz seferleridir. tenit tetkikatı neticesinde an- U. Müdür Sadullah il layan idare meclisi Hüsamettin | bugün şehrimize avdııineaş::-l Beyin takririni reddetmiştir. | Zar edilmektedir. Binaenöleyh, açığı kapamak | , ,Stdullah Bey Seyrisefaine | için asarruf icrası şimdilik va- yotmiş MİLŞlCri tamamen hal it'deği Bütdeğ olarak şehrimize dön- | | Yunan başvekili M. Venizelos B ket etmiştir. Amanullah hi nin yalnız m yokâa ailesile bc raber mi gelmek te olduğuna dair telgrafta malü- mat yoktur. Ma Amanullah han mafih Amanullah Hanm kayın valdesi Resmiye Tarzi Hf. bun dan iki ay kadar evvel İstanbu- la gelmiş ve Kadıköyünde kira ladığı bir köşkte ihtiyarı ika. met etmişsti. Amanullah Hanın İstanbulda ihtiyarı ikamet et. mesi müsteb'at değildir. Ama- vullah Han Pazar günü akşamı İstanbula vâsil olacaktır.
