16 Şubat 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

c 55) Ğ Ğ Ğ Ğ —e ——— İstanbual, Comartesi 16 Şubav1. ) Telgraf MD0deti g eçenmurhelar T0 kareslar. Örlen evrak geri Derilmez. RNushası & EKvarvaştur” MEDENİ VAZİFE & yereri Afgan vaziyeti artık tenevvür &u, Önü vüzüh ile mütalaaya İmkân vardır. Memleket iki mubasım ordu Şâha ayrılmış bulunuyor. — Bir farafta —vatanı — baranlıklardan, bataklıklardan kurtarmağa çalışan lah.. Diğer tarafata zilletten ve karanlık fan ayrılmak İstemiyen mutaas Zümre .. Afganistanda Bu iki küvvu, yani nür ile zülmet - bitbirlerile mücadele ediyor. Vaziyetin izahi budur. Tarihin - tecrübelerinden aldığımız derslere göre zaler, mutlaka 'nur istiyenlere mukadder: dir. Çünkü terakki ve medeniyet fikirleri saridir. Her hangi bir Mmühiti istilaya başlıyan fikir kuv- tini durdüracak hiç bir mati yoktur. Acmacak şey boşu boşuna dökülecek kanlardır. Bu günkü vaziyette, yeni fikir, Alfganistanda imutlaka yörüyor . Ancak asrın tetakkiyatından çok geri kalmış olan bir memlekette bu İşin kolaylıkla; mücadelesiz yürüyeceğine hükmetmemek Hi- zımdır. Bazı frenk gazetelerinti yaptığı gibi; Afganistani Türkiye ile ve Afganlıları Türklerle - mukayese etmek hatadır, — İki - memleket arasında; biç olmazsa — yarım asırlık bit mesalel' terakki vardır. Bu meszle hem maddi, hem de manevi” — sahâlarda - — görülebilir. Onun için, İnkılâp ve teceddüt hareketinin Algan!'standa anızasız yürüyeceğine — ihtimal — yoktuür. Mesele o kadar basit — değildir. Bir muhitte yaşıyan, bir kanaat yerine başka bir kanaat yerleş- ürmek, bir idealden başka — bir ideale geçmek dalma müşküldür, teblikelidir. Hedefe selâmet ve zalerle varabilmek #için — iptidai bir şok istihztiata lüzum vardır. Algan — mücedditleri —bu -nokai Nazardan hüzırlanmış değillerdi. Afgan ihtilâli, inkılabın — ze- Terini bir müddet tehir edebilir; fakat inkılap fikrini öldüremez hatta mütemadiyen ilerlemesine hail olamaz. İşte, ihtilâle karşı, Kralın ilk bareketleri - başlıyor. Kandıharda bir hükümetin teşek- kül etmesi, mukavcmet — taar- Tuz kuüvvetlerinin iyi ihzarı bu- nun mükaddimesidir. Medeni millerlere düşen vazife, aslahatçı Afgana müzaheret. et- mektir . Bu muzaheret, medeni- yete terakkiye karşı bir hürmet ifade eder. Amanullah Hz, bu bürmeti, herkesten ziyade, komşularından bekliyor. Geçenlerde Algan Büyük eiçi- sinin gazetemizde beyanatı intişar ett.Bu beyanatta Hint hüküme- tinin hukuku düvel ahkâmına mugayir olarak,tayyarelerini Af- gah toptakları” Üüzerinde — uçür duğundan, Kâbilden — ecnebileri taşımak vesilesile emniyeti — sui istimal ettiğinden bahsediyor Ve “*Acaba Hint hükümetinin bu ha- zeketinden — İngiltere — hükümeti habetdar değil midir?,,diyordu. Bizim bilditimize göre Londra Hükümeti bu meselede biraraflı- gını ilân etmiştir. Daha geçenlerde Hariciye nazırı, bu siyaseti Avam kamarası huzurunda yeniden teyit etti. Afgan işlerinde, İngilterenin Ki yüzlü bir siyaset takip — etti- ğine dalr, ecnebi matbuatta tesa- düf olunan . haberlere inanmak istemiyoruz. Çünkü — Alganistan hürriyet, istiklal ve teceddüt na- mana - Çarpışmak İstiyor. Bu ka- far yüksek bir gaye uğrunda mücadele edetlere yardım etmek medeni bir — vazifedir. Medeni milletlerin lâkayt kalamıyacakları bir vaziledir. Ve nihayet, İngil- tere kendisinin, en medeni mil- letlerin ilk safında —bulunduğunu da herkes söylüyor. | Silrlt Meb'inu Mahmut İdarehane: Ankara caddesi, M 100 : Telefon numaralı i İstanbol, 8911 — 3912 - 2913 HRaa ganacala a ”: meüzsl ölülliyet Siğmt maelb'aunıa NEANEMIUE — 4neli, Sene JF 1084 Abone ve Ilan üeretleri Gazetemizde “çikan yazıların hukaka mahfuzdur Abono - şariları & İlan itaçilesi ai K Özci Sohifede Sanrimi MAi e di FÖ < Ö e dD AFGANiSTANDA KRALIN KUVVETİ ARTIYOR Vatanlarının davetine koşmak Üzere dün yola çıkan Alganlı zabitler vapurda Afgan sofiri ile diger xu'ıî taralından teşyi edi İNKİLAPMUZAFFER OLACAK Buradaki A—fganlı zabitler vatan- larının davetine koşmak üzere dün gittiler Kralın (60) bin kişilik bir kuvvet topladığı haber verilmektedir Şehrimize gelen son malümata göre Afganis- |ıındı vaziyet müsait surette Inkişaf etmekte- Asilere karşı ( Kandehar - Meymena - Herad- Mezarı ) hattı üzerinde Kral Amanullah nin sevkü Idaresi altında toplanan askerlerin (60,000) kişiyi müteeaviz olduğu söylenmektedir. Aifgan zabitleri gittiler Dllıl Algan sefaretine gelen emir üzerine şehrimizde stajda bulunan Afgan zabitleri İtalyan bandıralı *“kampidoğlio, vapuru ile Odesaya hareket etmişlerdir. Sefaret Başkâtibi Fazlı Mehmet Han da zabitlerle birlikte gitmiştir. Giden zabitler (60) kadar olup hastalık ve diğer mazeretler dolayisile (4) Afganlı zabitin hareketi tcehhura uğramıştır. Afgan sefiri Gulâm Ceylani Han hazretlerile, zabitlerin muallimleri ve Istanbulda bulunan Afganlı tale- beler, teşyi merasımınde bulunmuşlardır. Selir Hazretleri , orduyu takviye Içtu giden zabitana , vatanın kendilerinden beklediği mühim hizmetleri muvaflakiyetle ifa ede- ceklerine emin olduğunu söylemiş ve kısa bir nutuk Irat ederek yeda etmiştir . Dün hareket eden Afganlı genç zabitler Odesadan Moskovaya ve oradan da Alganistana gideceklerdir. İlk baharda şiddetli hareket Kendileri lk — baha: mumi (aarrüzun, asilerin kat'l hezimeti iİle netlceleneceği ve vaziyetin çok ümit- bahş oldvgu kanaatindedir. ç zabitler vatanlarının uğradılı felâketten bittabi mütcessir bulunmakla beraber, vazifelerin! Haya çağırıldıkları için memnun olduklarını söylemektedir. Sefir hazretleri ne diyor? Setir Gulâm Ceylani Hazretleri, dün bir muharririmize demiçş- gir kiz — Vaziyet iyidir. Yeni aldığımız malümata göre, nihayet Iki üç ay zarfında Afganistan tamamen düzelmiş olacak ve ortada bir mesele kalmıyacaktır. Kış dolayısiyle taarruz tehir edilmiş olmasaydi mesele şimdiye kadar halledilmiş olurdu. Her halde asilerin layık — oldukları akibete yakında kavuşacakları kanaatındayız. Neticeyi sükünetle bekliyoruz. ondradan gelen haberlere nazaran, karlar eridikten 'sonra Kral Amanullah Hazretlerinin karekete geçe- :ıtln'l lmıı asiler, Kâbili müteakıben Celalabadı yağmaya 'MARUF İNGİLİZ CASUSU ŞİMDİ DE “SMİTH,, İSMİNİ ALDI Ingiliz — gazetelerine — göre, | çıkan resmini almağa muvaflfak Alganistanda — çalışan — maruf | olmuştur, Tngiliz casusu LAVRANCE (Lo- rens) vdet etmiştir. Fakat Lavrance Ismini yine de- Kiştirmişti. Malüm olduğu üzre Lavrance Ismin! sık sık değiştirmektedir. Hatta Araplar ve Afganlılar arasında çalışırken şeih ve Ho gibi isimler almaktadır. Bu defa Hindistanda iken tayyareci Şav ismini takınmiştı. — — İngiliz gazetelerine — gure, | Lavrence şimdi bunu da değiş- tirmiş SMİTH İsmini takınmıştır. Yeni mister SMİTH vapurdan ç çıkarken hiç kimseye görünmek istememiş ve bill gazete- cilerle fotoğrafçılardan kaçın- mıştır. Bakat bir gazete Totoğ- Tafçısı Lavrancenin vapurdan Lavranceln — Afganistandan aydet cttiktem Ssonra alınan yegâne resinl olan bu fotoğrafı dercediyoruz. , MEMLEKETİN SİHHATİ EYİ Korl;unç şekilde hastalık yoktur Hıfzıssıhha müdürünün gazetemize beyanatı Ankara, 15 (Milliyet) — Sılı» hiye Vekâleti Hıfzısşılba umum Müdürü Asım bey memleket ahvali sıhhiyesile diğer mesatl Hakkında atideki İzahatı ver» miştir: Bir müddettenberi mücade- lesi ile oğraşılan Konyadakl Kızıl hastalığı artık mündefi olmuştur. Merkezde hastalıktan eser kalmamıştır, * Mülhakatta da aşıya devam edilmektedir. Ankarada geçen Ka, sanide 14 vaka kaydedildiğinden bu - rada da tedabir alınmıştır. Bir Iki güne kadar aşı - tatbikatına başlayacağız. TİFO NE HALDE —F Büyük — şebirlerin hepsinde de tek tük tifo vakası, olabilir. Memleketimizde mühim - tifo hadisesi yoktur. — MİK HASTALIĞI — Ankarada chemimiyetsiz şe- kilde bir kaç kazamık vakası olmuş, fedabir alımmıştır. KABAKULAK DERDİ Bu çok fazla ” ehemmiyet avledilecek bir haslalık değildir ve şelirimizde ehemmiyetsiz şe- kildedir. Şimdiye kadar çocuk- lar arasında 400 vaka olmuştur. |İSTANBUL SITMA MÜCADELESİ |dar olan cirlerin iskân edildiği; yerlerde sivri sineklerin Wf İçin kış mücadelesine başlanmıştır. dürk kodeksi bitti . Kanun müucibince tastikt Aliye iktiran etti . 930 senssi hazira- mından itibaren tatbik edilecektir. ALMAN BAHRİYELİLERİ Emden süvarisi Cum- huriyet abidesine dün bir çelenk koydular Dün öğzleden evel Emden gemisi namına Taksimde gumhuriyet —abldesine bir çelenk konmuştur. ye <V Çelenk konarken merasim yapılmıştır. Merasimde önde Emden muzikası ve bir kıta asker bulunmüş çelengi ge- minin süvarisi abideye ko- TÜRK -YÜNAN MÜZAKERA Atina gazeteleri ne diyorlar ? ça .—— M. PAPANIN ATINAYA DAVET' EDİLMESİ MUHTFMELMİŞ Atina, (Müliyet) Ankarada cereyan eden Türk-Vunan mü- zakeratının ilerlemeksizin — de- vam - ettiğini bura — gazeteleri söylemekle Iktifa ediyorlar. Türk hükümetinden - noktai aazarını tabriren tespit etmesi rica edilmişti Bu sabah çıkan gazeteler alâkadar bazı Türk mahafilinin <fazyıki> He Türk hü- kümetlain mukabele — bilmisii olmak üzre Yunan emlâkl hak- kında «bazı tedabir» İttihazına teşebbüs edeceğlal yazıyorlar. göre zaten Türk hükümeti bu kabil tedabiri muhik göstermek istemektedir. 'ettar - bazı panın — büğün- lerde Atinaya davet edilme- si pek muhte- meldir. Vunar sefiri burada şifahen izahat verecektir. Bu M Papa raber malüm olan birşey varsa © da Yunan hükümetinle bir an evel bir netlceye vasıl olmak istediğidir. VASIF BEY DÜN GELDİ Sabık Moskova sefirinin gaze- temize mühim beyanatı Hari inkilabımız Rusyada büyük bir alâka ve takdirle takıp edilmektedir İzmir meb'usluğuna intikap edilen Moskova sefiri Vasıf ve yeni selir Hüseyin Ragıp beyler-dün Köstence tarikile ve Daçya Gene bu gazetelerin Iddasına | PAPA ATİNAYA GİDECEKMİ? | —a —— —— Fırka - KAÜDİ umuümisi Si Beyle birlikte vapurdan Inmiş ve © sırada kendisini karşılayan Elgan setiri Gulâm Ceylani Han Hazretleriyle — samimi musafe hada bulunmuştur. Vi bey, Efgan sefirine Moskova sefiri olan biraderile görüştüğünü, bu — mülakattan memaun olduğunu ve selam getirdiğini söylemiştir. şu beyanatta bulunmuştur: — Rusyadan Iyi İatibalarla avdet ediyorum. Harf Inkılabımız w dosi memlekettede bütün medenl milletlerde olduğu gibi büyük Dir alâka ve takdirle tak!p edilmektedir. pazar günü Ankaraya haraket edeceğim, AFGANİSTAN _MF.SELE:SI? —ei Rusyadan ayrıldığım zaman Afganistanın vaziyeti Iyi IdI. At- gan Kıralı Amanullah Hz . nin muvaffakıyeti Rus Sövyet tarafından samimiyetle Türk- Rus döstluğu, ——— SABIK İRAK KOMİSERİ Evelki gün şehrimize gelen sâbık İrak fevkalüde kömiseri | Sir Hanri Dobs dün ekspresle Londraya harekettetmiştir. Sabık komiserin İraktan ay- rilirken kral Faysal ile mülaka- yarken bando İstiklâl Mar- şini , Çalmıştır. MİSAFİRLERE KARAGÖZ « Emden» zabitan ve müret- tebatı şerefine evelki akşami Tepebaşında bir temsil verilmiş ve kendilerinin arzusu 'A:ıl:: Karagöz oynatılmıştır . ıl:ı.:rlu ”) alkışla- , bilhassa meşbur Yaluva sefasını pek beğenmişlerdir . Emden bugün İlmanımızdan | hareket edecektir | KADRİYE H. HAK- 'KINDAKİ TAHKİKAT eresa— Kadriye banım ve rüfekası hakkındaki tahkikata — devam edilmektedir. İcap eden şahitlerin malf - matına müracaat olunmaktadır. Dün cuma olduğu için Hikmet bey tahkikat İle meşgul olma - , Miş, kimsenin ifadesi alınma - | mıştır. Şimdiye kadar yapılan İstiç- vaplarda Kadriye hanımıa ifa- deleri birbirini nakzeder şekilde | tahkikat — tamik olduğundan edilmektedir . | götürecektir. RBşET A tı esnasında bu mümasebelie İran sefareti müsteşarı Sait Han sefarethaneye alt son eşyayı bu gün Ankaraya Bir kaç güne kadaz da sefir gidecektir. FRANSIZ KABİNE- SİNE İTİMAT Paris, 14 (AA) — M. Po- incarenin beyanatını mütea- kıp âyan meclisi hükümetin zıraat siyasetine müteallik itimat takririni kabul etmiş- tir, elieelün MUHNİK GAZ KULLANILMİYACAK Harpte muhnik gaz kulla - mılmaması hakkında Cenevrede |taplanan kongra tarafından verilip hükümetimizce tasdik edllen ka- ra alt itilâlname sureti bütün layetlerle beraber vilayetimize de tebliğ edilmiştir. Müşterek menafle ve müte- kabil hissiyala İstinat eden sa- mimi bir dostluğun yekdiğerine bağtadığı Türk ve Rus müllet ve hükümetleri arasında zalem | batın inkişal ve tekâmülüne, velev ki az bir zaman için ça- lışmak fırsatını kazandığımdan dolayı çok Mmes'ut ve memnn- D Rus Sovyet hükümetleri Bittihadı erkünı e yapbığım e- maslardan dalma dawtulmaz e kıymetli hatıralar saklayacağım, VWekâlet mevzubalısmı? — İrmir meb'usluğuna latihap edildiğim tebliğ olun Meclise Yardım Pulu Muhtaç edipler için herkitaptan onar para alınacak — messaae — Zengin bir Amerikalı ve Türk edebiyatı —e — Güzel san'atlar — birliği Edebiyat şubesi, hasta ve muhtaç vaziyette bulunan ediplere yardım için program hazırlamaktadır. Satılığa çıkarılan kitaplara onar paralık muavenet pulu isak etmek suretile bu hu- susta esaslı bir varldat elbe edilmesi muvafık görülmek- tedir. Birliğin Edebiyat şu- besi, Beynelmilel fikir fede- rasyonuyla temas ve Irtibat tesisine taraftar olup fede- rasyonla muhaberata baş- lamıştır. Amerikalı Zengin Amerikalı edebiyat muhibbi bir milyoner, Türkiyedeki edebi ceryanlarla alâkadar olmuş ve bunlarin Takişafı İçin birliğin | Edebiyat şubesine ( 26,000) do- lar teberru etmek arzusunu İz- har etmiştir. | Edebiyat şubesinde yakında | konferanslara - başlanacaktır. Vasıf bey bir muharrlrimize mevcut olan döstane arlinase- | vapurü ile gelmişler ve istikbal cdilmişlerdir . aflet, Kılıç Ali, Meraş meb'usu Mitat beyler de Vasıl beyi İstikbal etmişlerdir. Vasıf Bey, Hüseyin - Ragıp | Vasıf Bey İstanbulda -iki” gün kaldıktân sonra Ankaraya gideceklir . 'llıiııl etmek üzere harekel ettim Maarif vekâleti hakkında geze- telerde gördüklerimden başka bir şeyden baberdar değilim. Çok aziz hemşerilerimin , beni meb'usluklarına inthap et- mekle gösterdik'zri kıymetli iti- mattan mütevellit teşkkürlerimi H arzetmek üzere İzmire gitmek Aarzusüumu — taşıyorum. — Fakat Ankaraya hareket lüzumu kat şısında bulundüğüm için bu ve- zifemi şimdi a edemiyeceğlm. Ük fırsatta sevgili müntehiple- rimle yakından temasa şitap | #daceğim, , | RAGIP BEY Yeni Moskova sefiri Hüseyin Ragıp bey, bu akşam Ankaraya gidecek ve bir haftaya kadar Moko hareket edecektir. Son tayinler Ankara 15 (Mllliyet)—Erzis- can posta baş müdürü Mustafa beyin vefatına mebni yerine Sivas baş müdürü Yusuf Sıvasa İzmir baş müdürü Avni Beyler tayin edilmektedir. Midyat kaymakamı Süleyman bey Tirebolu kaymakamlığına tayin edildi. Alyon Sıhhiye müdürü Şevki bey Urfaya nakledildi. Tapu Kadastro müfcttişliğine sabık — müfettişlerden İbrahim Hakkı, Hudut ve Sevahil sıhlye müdür — maavinliğine — Kayak tahaffuzhane müdürü salahattin beyler tayin edilmişlerdir. BUGÜN Zinci sahilemizde * 1— Berlla Mektabar - Mürbuat balar sunda Hzul eybana çıktı Auna n Sırp-Yananı müzaketatı 3— Avropada - soğuklar 4— Sön haberler , 3üncü sahifemizde: 1 — İtanbul Corta — güzleri Hasil eğleniyor 2 — Spor': Kar koşusu 3 — Hilali ahmerla yardımı düncü Sahifemizde: 1— Hava raporu g— Pikrâ $— Pelek: Hattatı 4 — Roman: Hiki yazsı