1 Şubat 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

İk İ BİR SÖZ: Tenkitler! Bütün tenkitler de öyledir ya! Kat sinema — tenkidi büsbütün “nire dokunur bir şeydir : Bit kerre avyur edin * Milyonlara — ma! uım_“S bir filmi bir muharrir, del ik Öeder, iler , tirtar — yel Urakmaz. Geçen seneden beri. * İyet sinema filmlerini kedi T NazdArına göre tenkit etmektedi Tyatro piyesleri de tenkit cd ve SAh eser, kâh artistleri beyenmezler Ve - itiraf edelim ki - bazan pek ileri. giderek alâkadarları hırpalarlar . Sinema tenkidinde ise başka bir hu- Süsiyet vardır: Bir tiyatro pyesi ten- İt &dilirken -onun düzelmesi lâzım Belen yerleri gösterilir, sırıtan yerleri İŞaret olunur . Bu mulahazalar varit İSe Rejisör de oraları taehhih eder. Lakin bir sinema filimi 'bu nok- ll nazardan tenkit edemeyiz Çünki ilm,tashihine imkân yoktur, biz ha kadar artisti, ve piysi beyenie- Sek, ıslahını istesek film değiştirile- Mez, Onun içindir ki sinema tenkit- Eri, bir tenkitten ziyade filmin kuv- Vetli - vezaif ini gösteren bir Müşahededen ye gidemez. Bir ilhema münekkidi, bütün gördügü İlmlere iyi diyemiyeceği gibi hep sine de fena diye , o karie filmin İçindeki Şşayanı dikkat şeyleri ve âttistlerin muvaffak olup olmadıklarını laber verir, - fi : ti et işini berbat eder. '3 Bundan başka, sinema “münek- kidi her zeman dogru görmez ve halk her zaman onun gibi düşünmez, filmler vardır ki fevkalade eser ' olduğundan bütün dünya ittifa! I“t ği halde “halk,ın hoşuna gitn Dazı filimler de vardır ki hatta Kötü hakkında bir tenkit - yapılar acak kadar manasız olduğu halde seyircinin hoşune gider, işte bir si- hema müdürünün en fazla çalışacağı Sey budur, yant müşterisinin neyi İstediği, neyi sevdiğini bilmek ve ona göre film getirmek. Bu yazımızı biti- tirken bir daha hatırlatırız ki: Sinema tenkitlerinden karilerimizin y filmin karakteri, senaryonun kuvveti, fların kıymetidir. Bu nok- itlardaki malumatı dikkatle oküyan- lir bir şey öğrenebilirler, Lâkin bu tihetler mesküt ise ! Anket h er- hakkında ç ç, -ismindeki — alman er sene olduğu gibi-bu. se- amler hakkında bir anket aç- işur. Bu. anket -umuümi olmaktan Ziyade, terbiye; Politika, Ruhban, Sanayi ve bilhassa sinema âlemlerine Mensup muayyen bir takım - zevatın Tikirleri alinmıştır. Bunun neticesinde 20 film ayrılmıştır. Bunlardan bir kismı bizde de göştürilmiş isede bir kısmı henuz gösterilmemiştir. Bu 20 film sırasile şunlardır. (— Vatanperver. Emil Yanings Vmerika filmi. 2—Jandarkın sevdası, fransız. 3 — Sırk. ( Bizde geçen sene miştir ) Şarlo. Amerikada . 4-—Cehennemler Diyarı (Bızde sene geçti ) Corc Bankroft. Vmerika, 5 — Beyaz Gölgeler. Amerika 6& — Son Emri. (yakında göre- Ce z) Emil Yanings. Amerika, 7 — Yedi kat gök. Amerika, 8 — Petresburgun sonu. Rus. 9 — Halk., Amerika. 10 — Esirin şarkısı. ll — Terez Raken. hafta geçti) Alman, 12 Semalar hakimi. (bu sene Bördük) Amerika. 18 Azizin nedimi. Alman. 14 — Rapsodi hongruaz, (ya- kında göreceğiz) Alman. Alman. ( geçen 15 Her limanda bir kız. Âmerika, 16 Anna karenin. (iki hafta tvel geçti) ANmerika, I7— Gold kızları Amerika. 18 — Casus (Bu sene gördük ) Alman 190 — Ala bildiğine.: Harold Loyit. Amerika. )0— Konstan Nenf. Amerika. Görüldüğü veçhle bu 20 filmden On üçü Âmerikan, beşi Rus, biri Fransızdır. 1927 Alman, biri sinde ayni gazetenin antet — neticesindet Feçcr ) Inci, gönüllü kahraman 9nci, Büyük resmi geçit (Amerika) 3ncü olmuştur. i -— 1926 senesinde seçilen üç bitinci filmler de şunlardır. ç Pötemkin (Rus), Ben hur (A- merika) Ledi. - Vindermerin yelpazesi (AÂmc- İK 1925 anketinin neti H Altına hücum (Amerika). Aşk Ugğrunda katil (Amerika). İnsan- ların en aşağısı (Alm ). 1929 senesi anketine cevap gön- derenler sında şu zeyat vardır: İngiltere Kraliçesi; *Çang,, filmini enmiştir. tere Veliahti ; “Alabildiğine,, Beyaz gölgeleri begen- Kardinal Dubua; — Jandarkın sev- isı filmini beyenmiştir. Dom Te si timhlra Gönülü kahr- Bu hafta (Melek ) sinemasında göste- rilmekte olan (Kâ- bus) filminden üç resim | (Volga.Volga; filminden bir kaç intiba v Kâbus (Melekte) Arlistler: Jak Katlen, 4 Emni Lin (Şari Mere ismindeki Fran- sız muharririnin — “Vertij, ismindeki — eserinin ekrana çekilmesinden ibaret olan bu film Hakkında Fransada çok yazı yazılmıştır. Mevzu esa- sen bir kıskançlık ve aşk facıasıdır. Filmin bilhassa son kısımları heyecanlıdır. Jak Katlen muvaffak olmuş addedilebilir. Mevzuu şöyle hulasa edebiliriz.| Rusya ihtilalinin — başlangıcında Petresburgda bir aşk Tacıası oluyor: Kont Sivorski isminde ayyaş ve lâ- net bir Ceneral var. Yaşlı ve kıskanç bir adam olan Ceneralın karısı evvel- ce Dimitriyef isminde güzel bir za- bite nişanlı iken mahza ailesini sefa- letten kurtarmak için aşkını feda ede- tek bu ihtiyar ve kaba herifle evlenmişti. Fakat Ceneral - bu eski aşkı biliyor ve karısıda nişanlısını ünutamıyordu. İşte ihtilaf patladığı günlerde cephe- den henüz gelmiş olan Mülâzım Di- mitriefi Ceneral Sivarski kıskançlık yüzünden öldürmüştü. İhtilalden — kaçan ekseri Ruslar gibi Ceneral Sivarski de Fransanın Akdeniz sahilinde verleşti, Kontes halâ maktul nişanlısının elemile mü- teessir iken Hanri isminde bir Fran- rast gelir. Bu genç maktul mülazım Dümitriyefe o kadar benzi- yor ki Kontes derhal kendisine aşık olduğu gibi Hanri de Kontesi sevi- yor. Karısmın bu yeni aşkını öğre- nen — Ceneral karısını bir şatoya kapatıyor ve kendisini de içkiye veriyor. Bir gece, seydiği kadını görmeye gelen Hanri, Ceneral - ile karşı karşıya" geliyorlar ve tehlikeli bir tabanca düellusundan evel, Ceneral “sektei kalpten ölüyor, iki sevgili de birleşiyorlar. Jak Katlen genç aşık rolunda iyi ise de, Kontes için Em- miden daha genç ve güzel bir kadın bulunabilirdi, sıza hicra ":ı'mzım beyenmiştir. K Abel Gans; Yabâni Ördekleri be- yenmiştir. Karl Dreyer; Çang filmini beyenmiştir. Alber Kavalkanti: Beyaz gölgeleri Fred Niblo; Vatanperveri - beyen- miştir. Oskar Mester; Jandarkın sevdası filmini beyenmiştir. Adolf Sukur; Semalar hakimi ve Ala bildiğine filmlerini beyenmiştir. Nikola Şenk; Beyaz - gölgeleri be- venmiştir. Artür - Löw; Beyaz yenmiştir. Marsel yenmiştir. gölgeleri be- Lerbie; İki utangaçı be- Volga.. Volga A'hamrada (“Stenlea Razin, ismile önyedinci asırda Rusyanın Volga havzasında yaşamış bir korsanın macerasıdır. Film nevi itibarile bir tarihi macera filmidir. Mişel Stro- gof filmini yapmış olan meşhur rejisör“Turjanski,nin eseridir. Eşhas çok iyi intihap edilmiş ve filme kuvvetli ve daimi hareket verilmiştir. Ekseri uzun ve macera fi- Imlerinde ihmal edilen,, Ti- yatro san'ati,, bunda bilâkis mükemmeldir. Volga.. Volga Alman film sanayiinin Ameri- ka film rakabetine mukabele edecek bir eseridir. Bilhassa Rus hanendelerite ve “bala- layka, örkestrosile filmin 4000 metro uzunluğu hisse- dilmeden geçmektedir. Bu flimde en büyük rolu almiş daha doğrusu filmin olanca ağırlığını yüklenmiş olan Alman aktörü Şletof, bu filmle dünyanın büyük ar- tistlerinden biri olduğunu göstermiştir. Biz bu artisti bu sene“İstanbul gölgelerin- de,, ve “Terez Raken,, film- lerinde görmüştük. ! j | ! Volga, Volga! Stenka Razinin Rusyada sıkışacağını hissederek İra: na kacması ve orada dostlükla - gir- diği sarayda Vezirin Rusyadan kor- karak kendisini Rusyaya ihbar etti- ğini anlayınca sarayı yağma ettirir. Bu esnada, Stenkanın adamlarından “ Kvaşka ,, Vezirin kızını, korsanlık kanunlarına muhalif - Olarak - gemiye kaçırır. Stenka bu kadına aşık olur ve kendi yanına alır. İvaşka kadını elinden aldığından dolayı Stenkadan intikam almak ister ve gemlde ki su fıçılarını kıratak mürttebatı isyane teşvik eder, her kes Rusyaya girince bir kadın yakalayip gemiye getirir, Stenka bünün memür - olduğunu söyleyince onlar - da Vezirin kızının da gemide olduğunu söyler- ler. Stenta “Ture, yi muhalaza için sevdiği kadını elile öldürür ve denize atar, Bu hiddetle efradı içki ve ey- lenceye icbar eder, halbuki Yvaşka arkadaşlarına ihanet etmiş ve hükü- mete casus göndermiştir. Stenkâa bunu öğrenince Yyvaşkanın cezasını verir, Fakat hükümet gemileri gelerek haydutları tepelerler. mert ve cesur Sreııkay'ı da gemisinin direğine asar- lar, ona sadık Şalnız ufak köpeğidir. Volga, Volga muvaflak olmuş - bir eserdir. Bir İngiliz akterisi olan ve Vezirin kızı rolünü almış - olan Lilyan Hol Devis az ve nispeten kısa rolünde muvaffak olmuştur. «Ankara postası» ndan -bir levha. Artistlerden |Neyire ve i Ismet Hanimlar Bir miicün Ruhu Artistleri: Corç Sidney, Corç Loevis (Hissi ve vâtani bir mev- zun hikâye eden bu filmin bilhassa İilk yarısı şayanı dıkkat derecede İyi oynan- mıştır. artıstler ve bilhassa Corç Ridney cidden güzeldir. Yalnız, çok - titiz bir adam ve taltinden müşteki bir mu- hacir olarak arzedilen “Le- vin, ismindeki bir rus yahu- disinin, ilânı harp üzerine oğlunu askere gitmeye icbar edecek ve Amerikayı vatan kadar ti his göstermesini O0 kadar tabil bulmadım. Mevzu: Adadi h Mevzuu: muhtelif muhacirler Amerikada Şimali milletlere bunlar mensup var, orada — hayatlarını kazanıyorlar. Bunlardan biri Le- Rus senedir vin ismindeki yahudisidir, Bu adam oönbeş ütücü- | öğrenince (Majikte) lük eder. İki çocuğu vardı. Biri kız di geri erkek olan çocuklar eski kafalı olan ebevyen ile geçine- ve günün birinde, kız hayatını ressamlıkla Kazanmak baba — ocağını — terkeder. Aradan biraz zaman - geçtikten sonra Amerika harbe girer, her- kes gönüllü gider. bu meyanda genç Levin de - gittiği — gibi, güzel Matmazel Levinini seven ve pek bir alleye men- sup olan ismindeki gençte gider. Harpte, genç “Le- vin, “Hyn,nin hayatını - kurta- mezler, üzre asil S Fiyü, Opera sinemasında bu hafta gösteril- mekte olan ( Ling Çangın esiresi) fil- minden üç safha tirken maktül — düşer. Sıl — sulh olup askerle avdet edince Hyn MadmazelLevini almak isterse de mMütaassıp bir kadın olan annesi buna razı. olmak istemez. Fakat alacağı kızın katdeşi, oğlunun hayatını — kurtarirken öldüğünü eder muyvafakat ve bahtiyar olurlar. ÇALK Ankara Postası GASHSYTİMEYTTKA: lpekci kürdaşlar firmasinin İstan- bulda “Ankara postası,, isminde bir film çevirtmeye başladıklarını yazmış- tık. Bu gün karilerimize daha fazla izahut yerebilecek vaziyetteyiz. “An- kara postası , ( Fransua dö Kürer..) in “Ter enümen,, ismindeki piyesin- den, Ertuğrul Muhsin B. tarafından ekrana tatbik edilmiştir. VA NNN AAA AIN ASN *.;me&ş Çepi v yi (Bir milletin ruhu)filmin- den bir sahne Ling Çangın E_siresi Operada Artistleri: Karmen Böni Bernar Götzke (Bu film son Çin vaka- yilnden alınan bir ilham ile ve o vakayli ekrana geçir- mek suretile vücude getiril- miştir.. Götzke bir mongola pek benzeyen çehresile Çinli ceneral rolünda canlı olduğu gibi sevimli artist Karmen - Boni de “Meri,, rolünda İyidir.)| Mevzu hülâsaten şöyledir: Çinin bir limanında İngiliz konsolosu Ralf —Sinkler yerli kıtaat kumandanı tarafından nevr'ı kif edilir. Orada geçen vakayiden î haberi - olmayan genç zevcesi Meri, bir vapurla karaya çıkar ve kocasının mevkuf olduğunu Öyrenir. Vapurda rast geldiği bir gaze- teci ve Konsolosun sadık hizmet- kârı “Li,, ile birlikte kocasını kaçırır. - Fakat bu esnada bir Çinli nöbetçi Mmaktül — düşer. Aksi gibi firariler yakalanır ve idama mahküm olurlar. Fakat idam — sırasında — müthiş — bir tarraka — işidiliyor, — arkasından bir daha, bir daha! Nihayet anlaşıllıyor ki — İngiliz — filosu Çitli kıtaatı ateş altına almıştır. Bu kargaşalıkta idam mahkümu olan konsolos ve uşağı Li canla- rını kurtarıyorlar, Meri de- koca- sına — kayuşuyor. (Lıng Çangın Esiresi) bir Alman. filmidir. — Ameriken Coleji talibatından İsmet hanım — oynamaktadır. İsmet haniım bu filme sırf amatör olarak iştirak P * Vaka Istanbulda Halife hük ti ve Anadolü milli hükümeti varken Adapazarı civarında cereyan eden bir facıadır. İki vatan ve istiklal yolunda feda eden bir valdedin yüksek kislerini hikâye eder, Filmi “Darülbedayi,, artistlerinden Ertağrul Muhsin, Galip Kemal bey- lerle Neyire hanım ve hariçten bun- lara iltihak eden Sadi beyle İzinir oğlunu seve seve ktedir. Filmin ziyadesi ve en müşkül sahneleri çeyvrilmiştir. Sahneler meyanında Dolmabahçe sarayında çekilen kısımların Şşayanı dikkat olduğu söylenmektedir. Film henüz ikmal edilmediği için hakkın- da iyi kötü bir şey söylenemez (Ankara Postası) biter bitmez Mat- buata hususi bir matinede gösterile- cektir * et SAA -