2 Şubat 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Görete ve — seeDi İşlerin yalınız zahirt şi bakarak hüküm verince yanılmaz Mak kabil değildir. Bilhaksa millerle; Tin, kabiliyetleri; “mahevi ” kud- retleri hakkında” Bözı münflerit misülleri - alatak — mütalaa yürürt- mek hatâdir. tesi, tarihi bit Tün (Temps) güze eskimiş bir. nü- sha: vaziyetini;- Kral Amanmullahın oğradığı - müşkülatı tahlikederken, zaif mişallere isti- naden, alelimüm şark mili kında ağır bükümler -ve fikrine göre (İslâmiyet) in e hürafatı ile eni fikirlere y uydurmak müşküldür. İnkılap ve teceddür meslelerinde ark muhitlerinde, uzün mesdle leri bir hamletit < almak — gayri kabildir. Parisli gazete bir münasçbetle Kralm Kâbil camisinde tart irat etüği nutukta: —“Allahtan niyaz ederim ki gerek islamiyete ve gerek mem- leketime hizmet için bana tuin olsun. Fakat bir dileğim daha var -Pek haksız. olarak dini tarımdan , sayılan , swi istimalleri, hurafeleri-de- ortadan kaldırmak - istiyorum!, -dediğini hatırlattiktan sonra ilave ediyor: İşte Kral Amanullahın bahsetiği $ul — istimaller, hurafeler, kendi azmü — iradesinden — dâha - çetin çıktı. Müceddit Kral, mollaların önünde eğilmeğe mücbur oldu;, Ba gibi- kıyaslar — tamamen bâtildır. Uzaklardan: — akseden yanlış haberlere göre Afgan mu- kadderatı — hakkında son — sözü söylemek doğru deği! Hele bu hükmü bütün - Şarka, Şarklı- Tara - teşmil etmekte hiç bir isabet yoktur. Şüphe — yok ki “makalenin intişir ettiği günkü — vaziyet ile bugünkü vaziyet arasında, Atgan Ktalı Tehine azlür bit Jark mevcuttur. Biz Türkler kendimizi Tanın tasvir ettiği —şark - akvamımdan saymanmıkla beraber, yakın tarihir mize- ait bazı hadiscler hakkında; Avrupalıların ne ya verdiğini herkes hatırlar. Balkan harbinden yongun, ez- gin bir halde - çıkan” Türk sunu, bir sene sanra pte, muhtelif cephelerdi Çanakkalede mucizeler yarataca gına kim ihtimal verirdi? Bunun gibi kendi taksiratı ile değil- ummmi harptan mağlup çıkan Türk or a son bir kaç se fında * başardığımız şeyler, hangi neslin kudretile yürüdü? Hemen ilave edelim ki, muvallakıyeti- mizin >sırrı> munhasızan. maddi küvvetlerimize afolufamar, Bazi milletlerin rahunda bazı gizli ku- dretler, kabiliyetler vardır.Bunlar © milletlerin hayat ve mukadde- ratı ortaya konduğu zaman me- ydana çıkar, Beynelmilel politika muvazenesinde bu gizli ve ma- hevf küdretlere de bir pay ayır: mak Jâzımdır. Avrupada Şark milletlerini bu tarzda görüş ve anlayış,muayyen bir zümreye mahsus değil umü- midir. Bir garp mütefekkirinin çu Sözleri dıkkata — şayandır:, Eğer garplılar şarka faik olduk- larını şarka ve şirklılara nisbetle maddeten, manen - ve hukukan yüksek — bulunduklarmı, — sağlam bir kanast halinde kalplerinde taşımıyor'arsa, demek ki - şimdi- den müğlubiyetlerini kabul ve itiraf etmişlerdir. O halde bu telakkinin netice ve akıbetlerini arasında, tabii asebetlerinde olsun » müsavatı Mahmut Mebiren İslam | Cumartesi 2 Şubar 920 İstanlmi, Ankara caddesi, J8 100 ubaeya cit hsaslar için müdüriyeta mürocaa! edilmelidir. Abedeti geçenmushalor 10 kurestar. Gelen evrak geri verilmez. Nuslhası S Hdunmrmuştur malüm | miştir k İdarehane: Telefon aumaraları; İstanbul, 3911 — 391 2918 Hiı Y y A D ll Bi B DLİ pp MEL Y y Kandiharda Kral Amanüllahin valtdesinin sarâyı: Kral Kâbil _Pımz yıpılıq ..."A.i" Ahıır?dıılr lı!ıre :ııı_ı:lu:dlr. g KÂBILTAMAMEM ÇEVRİLDI ÇOĞi ğ Krala- sadakat yemini eden Kabileler mühim bir kuvvet teşkil etmişlerdir Asilerin reisi Baha Saki şimdi yanlız kaçmayı düşünüyor Moskova, 1 (A.A.) — Afgn sefiri Gulam Nebi Han, Kara hanı ziyaret ederek Kral Amanullah hazretlerinin istifasını iptal ettiğini resmen bildirmiştir. ü A nistandan alınan malümat Kra! Amanullah in, —daha vekaylin İik günlerinden beri emin olduğumuz muvaflakiyetini teyit eden fili bir safhaya girmiştir. Habibullah unvanını alarak Algan tahtına geçmek ve emir olmak istiyen Beha Sakinin vaziyeti artık pek vahim olmuştur. Esasen bir çete reisinden başka bir şey olmıyan bu adam şimdi Kâbilden nasıl kaçıp kurtulacağını düşünmekten başka bir şey yapmamaktadır. Kabil etrafında muharebeler Payitahtın etrafında — asilerle Kralın” ileri kuvvetleri arasında şiddetli muharebeler cereyan etmektedir. Kabilde Beha Sakinin vaziyetini büsbütün müşkil bir hale koyan şey kendisini en ziyade istinat etmilş olduğu en kayvetli kabilelerin de artık bu. çete - relsinden yüz Ççevirmiş olmasıdır. Kralın beyannamesi: Amanultah Ham bir taraftan asileri kâümllen ezmek İçin ken- disine lâzım olan kuvveti topladığı gibl diğer tarftan da bütün Aiganlıları tenvir etmek içinde Tâzımgelen faallyetten geri durma- maktadır. Kral tarafından ahiren ilmiş olan penM n neşredilmiş olan beyannamede Kral beyannamelerinde Alganlılar için Beha Saki gibi bir çe- teciyi hükümdar tanlmanın milli izzeti netislerine mugayir olaca- gından emin bulunduğunu zikrederek bütün - Âlganlıları ittihada davct etmiştir. Bunun üzerine en mühim kabileler, Krala sadakat yemini etmişlerdir. İste bugüe muhakkak olan bir şey varsa o da Beha Sakinin artık kendini emniyette his edemiyerek firar yolu aramasıdır. Kral Amanüilah hanın bulunduğu Kandıhar şehri ile Farah, Herat Mezarışerit, Meymene, gibi en mühim merkezler Amanullah Hana karşı sadakatlerini yeniden teyit etmişlerdir. Amanullah Han da kendi hakkında izhar edilen hu merbutiyete mukabil Afgan topraklarının istiklâlini daima muhafaza için hiç bir gayrel ve fedakarlıktan geri kalmıyacağını temin etmiştir , Kâbilde yağma edilen yerler ——— Kâbildeki asiler Amanullah hana sadık olanların evlerini yağ- ma etmişler ve bir takım cinayetler yapmışlardır. Ecnebi selaret- Veri hiç bir tecavüze uğramamıştır. Beha sakinlü kendi - adamları üzerinde bile nüfuzu kalmadığı bildiriliyor. Bu çete reisine yardım eden mühim kabilelerin kendinden yüz çevirdiklerini yokarı da || kaydetmiştik. Fakat asıl bu adamın kendi çetesine mensup olanlar “rasında sözü geçmez olmuştur. Baha Sakinin aslan Afganlı olmayup. İrandan gelme serseri olduğu meydâana çıktığından böyle bir, mn arkı gitmek asileri pek ziyade pişman etmiştir. Habibullah namını takıman bu adamın Kabilde muatazam bir hükümet kuramadığı ve asayişi temin edemediği unlaşılmıştır. Son haberlerin de teyit ettiğine göre Amanullah Ha- min kuvvetleri Kâbile yaklaşmıştır. Kar her tarafı kapladığı için karekât kolay olmıyor. Sade asilerin tema- men hezimete uğrayacakları şüphesizdir. Kral Kâbile girmek üzre Berlin, — (A. A.) — Mosko- I askeri iştigaller haricinde yapılan rdan bildiriliyor: yegöne ameliye çocuk ve kadın- Yean elçisi Kâbilin Amanullah | ların Kâbilden çıkarılması husu- zretlerinin taraftarları tarafından | sunda — hagili '9 - kuvvetlerine ihata edilmiş olduğunu | mensup tayyarelerin kullanıtması- eyhin şehre girmesi- | dır. Hadutlarımız dahilinde siyasi an - bulunduğunu bil- | vaziyet son derece mafi baz bir dan Hint hüküm M. Brey (Brayj A kua gelmiş olan bi lar esn dünda va: ka tam bir ödemi muhafaza etmelerini temin eylemek için çok meşakkat çekmişlerdir hayatları muhtel olmamıştır. A BBc gazaa calasarerdri Siüyet menlelis' | askeri mektepler idman mü- “YARIŞLAR Dün Harbı'yede mu- vaffakiyetli müsaba- kalar yapıldı ee — Dört hafta sonra Taksim sitatyomun da yapılacak olan sabakası için tevkalade bir kayretle hazırlanılmaktadır. Dün Harbiye mektebinde bir müsabaka yapılmıştır. | Bunda askeri mektepler at- letizm muallimi Her Abra- | hams idare etmiştir. Müsa- bakalara- Harbiyeden — 12, Hahcı- oğlundan 21 ve Kule- liden 10 kişi Iştirak etmiştir. 800 metre Birinci - müsabaka — 800 metre koşdu 344 dakikada Harbiyeden Rızâ efendi bi- rinci, Kuleliden Reşit Efendi ikinci ve gene - Kuleliden Kasım efendi üçüncü geldiler. ,Yüksek atlama İkinci sırıksız yüksek at- lamaya her mektepten ikişer kişi Iştirak etti ve 1,70 atlı- yarak Hârbiyeden Riza elen- di birinci, 1,65 le Fehmi ve Hahcı oğlundan Zeki efen- iler üçüncü — geldiler. 30 metro sür'at musabakasında H. Oğlundan Mehmet, Harbi- yeden Rıza, Kulellden Hüseyin efendiler kazandılar. (3 daki- kada) 10-30 metro bayrak ay- Dünkü müsabakalardan bir intiba 1,35 dakikada sırasile rışını Harbiye, Kuleli ve H.oğlu takımları — 1,2 - ve üçüncü geldiler. Gülle atma müsabakası Gülle atma musabakasında Harbiye 11,70 H.Oğlu 10,90, ye yine Harbiye 10,60 attılar, Uzun atlama Yedinci müsabaka uzun atlama idi. Çok iheyecanlı oldu ve Harbiyeden Kiza elendt 5,72 atlayarak rakih- siz kaldı. Fazıl efendi birinci Kuleliden — Sadettin efendi ikinci geldiler (5 dakika 5 saniyede) 9 uncu müsabaka alan manlalı koşuda birinci | Ali Riza efendi ikinci de H, oğlundan Tevfik efendi kaza- ndılar. Son müsabaka — olan 2,500 metre bayrak yarış! çok güzeldi. Dünkü — yarışlar heyeti umumiyesile güzel olmuştur. İneboluya fırtınadan vapur gidemiyor a imkan yuktur. Kış, bütün ediyor ve kar ç: şiddetile yet v MA ENEL'E GAZİ HAZRETLERİ- NİN HEDİYELERİ - —— Ankara, 1(Milliyet)— slini islah encümeni- ne iki at hediye etmiş- lerdir. İKİ İSTATİSTİK | İdarei umumiyelere ve belediyelere ait İstatistikler Benerbüğümine Ankara, 1 (Milliyet) — Dahiliye vekâleti İdarci hususiyelerin dikleri mektep hastane, köprü san'at mücsse- seleri ve- sair || mirl mebaninin fotografilerinden mürekkep — bir alböm tabı ct- tüirmektedir. Albömde re- simlere -di izahhat ta var- dır. İdarci - busu- siyelere —dalr Mmühim bir İsta- tistik te tabi edilmek üztedir Bundan başka Şükrü Kaya B. belediyelerin beş senelik mesa- isl hakkındâ bir istatistik ha- zorlanması içla Tâzım gelenle- re emir verilmek üzredir. -Troçki ERLOİSAN Sâbık hariciye komi-- ' seri Berlinde yerleş- mek istiyor Troçki muhafaza - altında Maskovaya vasil oldu Moskova, 31 (ALA) — V Troçki muhafaza — altında | buraya vasıl olmuştur. Da- 'h'lli bir harp ihzar etmiş | olmakla maznundur. Muma-| ı ileyh Sovyet topraklarından ayrılmağa davet edilmiştir. Troçkinin Berlin kurbunda yerleşmek fikrinde olduğu ve orada Alman hüküme- tince her türlü siyasi pro- pagandada — bulunman tan mücanebet — etmesi — kaydi Troçki ihtirazisiyle oturması için | bir ikamet ruhsatnamesi ita ,edecekl rivayet edilmektedir. - yesRer |B le vilâveti | “manetle vilâyetin | birleşmesi İ Ankaradan gelen malüma- ta göre Dahiliye Vekâleti | İstanbul vilâyetile Şehrema- Dnetinin — tevhidi lâyıhasını | hazırlamıştır. Bu lâyiha kı- | sadır. — Lay a — gezaran Emanet işleri Vilâyete dev- rolunuyor. Cemiyeti umumiyel bele- diyenin vazilesi de Vilâyet | meclisine devredilecektir. —a Abone ni Türkye Hariç $ Arlıpı 400 ha. 8 ka, .« 150 * 14 « Vapurlar -gelmiyor Gazi hazretleri at ne-|| telgraflar da sekteye oğradı Ankara, 1 (Milliyet) — Burada soğuk derece- si geçen kâ. saniye nazaran vasati 5 dere- ce ur. İki gün evel birdenbire baş- dayan soğuk, kar, firtmü bütün Şiddetiyle —devam etmektedir. Akdeniz ve karademizde kar tipi katinde olduğundan, İtrtm. denizleri - karıştırdığından purlar son derece müşki maruz kalmakta, yollarını vam edememektedir, Dün Karadenizden limanımıza yalnız Romanya vaptıru gelmiş, başka — vapur gelmemiştir . Karadenize çı- kacak olanlarda hareketlierini dir. Seyrisefa- inin Ankara vapuru dün ğ Trabzona hara- ket edecekti . Hava sükünes bulursa bugün | kalkacaktır. | Mahmut Şevket paşa vapuru dün altı saat te - ahbırla ve çok müşkülâtla İz - mirden gelebilmiştir. Burgazdan üç gün evel kalkan İtalya ve Bulgar vapurlarından bir malü: mat ahnamamıştır. » Kurabigadan -dün kalkması Tazınigelen Antalya vapuru kal- kamamıştır. Karava oturan vapur 'an bandırah Hamilton va- püru da henüz kurtarılmamıştır. Bu gemi 7,000 tonlak olup va- ziyeti tehlikelidir. Dünkü — ekspres ireni de yoldaki kardan 8 saat teehharla ancak gece yarısı gelmiştir. Telgraf da sekteyı uğradı Fırtına telgraf muhaberatını da sekteye uğratmıştır. Bir çok yerlerde hatlar — bozulmuştur. Bozukluk bilbassa Rumeli cihe- tnde ( M. MEKTEPLERİ Okuyanların ğ;künu [856]_Işlnl geçiyor Ankar: 1 (Milliyet) — Maarif vekâletine gelen ma- lumata nazaren millet mek- teplerinde okuyanların ye- künu 1856) bin — küsurdür. Her tarafta hahiş ıllıldı güne artmaktadır. GENEMİ BALIK Vakit vakit tahaf rivayetler çıkar | — Pün de -böyle. bir - riyayet | çıktı. Güya evelki gün akşam | üyeri Ada açıklarında gayet | büyük bir Fok balığı çıkmış ve bir balıkçı kayığına çarparak devirmiş, içinde bulunan dört kişiyi denize dökmüş. | Bunlardat üçü kurtarılmış | isede biri boğulmuştur. Mamafi | hemen - söyliyelim Ki geç | vakit Ada merkezinden yaptı - gamuız tahkikata göre bu rivayet asılsızdır. Cemal Hüsnü Bey Müahtelit mübadele komisyonu 'Türk hey'eti murahhasası reisi Cemal Hüsnü bey bu akşamki trenle Ankaraya gidecektir . Necati beyin me- zarında Ankara, 1 (A.A.) | kesirden gelen heyeti mah- | şusa bügün merhum Necati beyin mezarına bir çiletik vazetmiştir. Ahone -ve Ilan ücretleri Güazetemizde çikan yazıların hukuku mahfuzdur KIŞ, FIRTINA | Bali- | İlan tarifesi samtALe e Avrupa ve Amerikada bir haylı dolaştığı halde — sermüye bulamayan M. Kenedi 50BİN LİRA Çestîr projesi Mahut projenin akım kalması üzerine hükü- met teminat akçe- sini alacak ——sesreme— A“do_vl her tarafında demir yolları inşa etmek üzre evelce hükümetle bir mu- kavele akteden M. Kenedinin, ismi unututmamıştır. , Sermaye bulamadığı anlaşı- lan bu Amerikalının temsil et- tiği Çeöter projesi de tamamen suya düştü. Bunün üzerine, Hükümetimiz, mukaveleyi mof> şuh addederek (50,000) - Hiratık teminat akçesinin İstirdadı. için fealiyete geçmiştir. Bu paralar hükümete verilen teminat mek- tubuna nazaran, Banka komer- çlala- İtalyanada bulunmaktadır Banka direktörü, — teminat — akçesini - hükümete — vermeğe hazır olduğunu, ancak bunun / için mahkeme kararile vaziyetin vespiti Aazimgeldiğini — beyan — Tahkikatımıza göre, mesele Devlet şurasına intikal etmiştir. Kendinin Avrupa ve Amerl- kada bir hayli dolaştığı halde sermaye bulamadığı Anlaşılmış- tır. Devlet şurası kararile mu- kavelenin mefsuh olduğu resmen teşpit edilmiş olacağı için, ban- kanın, mezkür teminat akçesini yakında hükümete — verileceği muhakkak görülmektedir. .— ae tü n ülee SÜai e n S İRan GÜŞ ea daamz Otomobil - kurma fabrikası Fort müessesesinin -şelı- rimizde yapacağı otomobil montaj. fabrikasına — tahsis edilen Topane anbarlarırın icarına alt mukavelenin im- zası gecikmiştir. Bükreşte bulunan Fordun mümessili M. Kollins, mu- kaveleyi Imza ve teati için bir haitaya kadar şehrimize geleceğini bildirmiştir. Diğer taraftan şehrimizde mümessili olan bazı ecnebi otomobil müesseseleri, Forda verilen müsaedenin inhisar mahiyetinde olmadığını naza- rı dikkate alarak bir fabrika inşasına karar vermişlerdir. BUGÜN 2 inci sahifemizde : 4 — Berlin mektopları: Tıp tağültesi 2 — Türkiyç - Bulgaristar dsstleğer Kral Boris H dala mrku #— Sön bi 3 üncü sahifemizde: İstanbul eema - günleri nasıl eğ- Sarapilılağın dskişah Süncü Sahifemizde: