15 Kasım 1935 Tarihli Kurun Gazetesi Sayfa 6

Pen EE EMRE Yeni bir teori: Dil devriminde Önçanii bir yaprak açılıyor ii 5 Türk dili tetkik cemiyeti, bro; cağ ez sözlerin bu teoriye gö- gösteren ya- al da gazetemizde sık sık çıkacak” a Güneş — Dil teorisi şudur: — (A): tik insanın bulunduğu yı kendisini saran harici insanları! bütün dikkat ve Mr üzerine çe” gi güneş oluyor. — Harici âlemi teşkil eden ia uzaklık ibare ği İ iri Başka başka dairelerdeki nok- talar bu opjeleri gösterir. MI — İlk insanların her şeyin üs tuğu ilk (obje) güneş olmuştur; gü - neş onlar için her şey 1 — Güneşin ; esas, sahip, Allah, efendi. yükseklik, büyüklük, imi Rail kudret; — Güneşin saçtığı ışık, aydın - lk pörleklşn 3 — Güneşin verdiği o sıcaklık, ateş; 4 — Hareket, imtidat, zaman, me safe, yer toprak, gıda, hayat, ? büyüme, Zn e 5 — Re vi 6 — Ses, IV —iik hrteede bütün bu maddi il denilen varlığı e bilmek için güne idrak Ter imera - başlıyor ve ondan aldığı me! © genişletme ve anlatma çal molojisini, olojisini, fonetik tekâ- mmülünü iz eden filolojiye, (“Güneş - Bil, La thöorie de “Soleil * Tangue,. 7 a dini Türkşede ana kök ve Bid eme > ve — vi ver- 'dikleri isim, a) dır. > da eş voka" Tinin tekrarlanarak uzunca okunmasın- dan başka bir şey değil & Aa, aaa. — ağ olmuştur. İlk ana kö İK Gncine) ) budur, tekâmül gitikçe ve Ml olan tipleri siyle o ag, ak, ah) olmuştur. (ap) peel ütün anlamlar, ili eh “bi bea radikal e akla “ 3 — Ana kökteki © konsonuni fonetik icap (ve) yapmıştır; (v) te sonu da, yumuşak ve keskin olmak üze- re şu seslere inkılâp etmiştir: P (b, m, bir Haisl ör De Bu ikinci konson katego birinci konson kategorisi le ra terek bir had vardır: (v — ğ) İşte bundan ar ki, birinci ve ikinci konson risine dâhil Çan işaretler kök (racine) olmakta birbi” yerine kaim “danla e ii ii wokalle birlikte “biri; kal e teşkil ederler, le Bulunan 2 1 konson” Bye yaratan elini Vİ Gümü YE derece radikal kök teşkiline yarayan ler e vi son kalır ki, bunlar da işim ve örn konson kategori- rini teşkil eder! in kategorisi: d, t, rl Dördüncü konson kategorisi: © GuMZİ Bu 11 konson dahi ana kök olan (ağ) a bir vokalle yapışar: kaynaşır ana kökün (ğ) si ile onu bu v ra yapıştıran vokal düşerek “, > soni ci ra radikal kökler, teşkil eder. Mlp dGinnhaşsşşzi) formüllerinden çıkan: Ad, at, an, ar, al, ac, aç, as, aş, az, aj kökleri de, . ana kök yerinde ve onun e i anlamlarda görülebilir. cak bir Türk kelimesinin orijinal sinema ee ve onun esasi anla mını ararken, bu ikinci derece radikal köklerin asıl laf dıklarını. düşünmek izum görüldükçe onların asaletini en ana kökü iz arda (a) vokaliyle başla- yan ana kök (racine, ine) ve birinci ve recedeki kökler, ses (&Wieoöwü) vokalliyle d. lenmiştir. Türk dili köklerinin genel formü- Jü — (v.) vokal ve Ev konson a reti olarak alınmak üzeri ve K TK, ekiz vokal ve 21 konson bulundu” 10 göre Türk dili kökleri 8X21—168 Gi EE ami ebiliriz: ik (racine) u — ii derec K vE rece radikal kök- yi kadar k dili inde, kök veya radikal Kelimelerin ani biriyle olur. 1 — Yaana veya radikal köke, ye mefhumu olan diğer bir kök ulaşır Z — Veyahut köke ek mahiyetinde bir takım İn olur. 3— 'ürk sözünde iki veya üç za kök yn alır. Onların arasına bir takım ekler gelir. Onları lamlar yaratır. ekl Sonradan kolaylık olmak için kurul muş ekkep ekleri anlıyabil- mek, ği şekillerine getirmekle mi mii ekler 16 sasi olabilir: b z lunların başlarında (v.) ile eli edilen vokaller 8 türlü olabileceği eee e ilerde Ba 16 ek, şöylece biribiri içine gi rerek, 7 ye irca olunur: 1— (M3: her e e li si süjenin ken selâ “b, p, v,f, ğ, y, v. 8 gibi. — ri Birinci olarak işaret ve izah e , Din, Y: lela n geniş bir sahay larak yetle tere yaptırıcılık, laa ok elimenin malniyrinii ve müsbet olduğunu alak. 6—(E) ce, h, ne *E işarettir. Bu istenilen, düşü- ral şeyin olduğunu da ifade eder. Etimoloji, rtoloji fonetiğin söz lar ta ileri dan Türk dilinin eri (v. 2 ke) düşturu ile anlatı. - başka bir vokal, ondan sonra zi Ga olarak kurulur. Buna ekle- nen konsonlar da başlarına birer vokal alı ie: Bugün kullandığımız sözler ağzı- mızda deği; bunu yapan, morfo" lojik teşekküller ve fonetik icaplarıdır. Etimolojinin verdiği ana şekiller morfoloji ve fonetik kaidelerine göre kısaltılır. Köke ekler yapıştıkça sözün uzamaması için başta ve ortadaki vo- kallerin bir takımı düşer. emek oluyor ki: 1— e bize dilin ana k nü, ondan doğan radikal kökleri, > lara ekler katılışmı, böylece kelimenin ilk di tam kurulu; uruluşunu gösterir. — Morfoloji, ilk ve tam kuru cdi kelimenin sürdü şekiller yla anlat 3 — Fonetik, kelimeleri kulağa psi e isin tam ve toplu bir şekle er E kelimelerin etimolo - : şekillerde görülen bu dur: Kelimenin için: İN zaman, fonetik icabı, b yerine kaim kesi tal Belli) sö ünün — şekli, (beğeliğ) dir; bu orijin şeklindeki (ğe) EN kendn e İİ son kaim ol Roli ra di demirel ğin orijin şekli eee vi Burada iğ yerine kendinden evvelki (v) kaim mi in gene âyni ni iki könson siri yapışmış bulu: Bir kaçakçı k Kaçakçılık tertip #imek suçun dan ötürü, Vakıf mahallesinden Hall kızı 35 yaş - aki Esmanın Balıkesirde duruşma sonupda suçu sabit olduğundan öç“ yıl hapsine ve ayrıca hafif para cezasiyle ce: . zala; AMİ URL Balesi muh kes ince karar miştir. kategorilerde bahsettiğimiz bütür kon- sonlar bu “m,, nin yerinde göründükleri zel österisidirler. Me ala Kadın Tefrikamız yazımızın aran dan bugün konamadı. Okurları mızdan özür dileriz. © ÜLKEMİZDE Öl Balıkesir ile Bigadıç şosesi a” rasında işliyen, içinde müşteriler hu Bir kamyon yolda iki | , İİ ve ayıyı çiğnedi Ji Balkesirle Bigadiç arasında vğ geceleyin bir vak'a a a ra mi, e BNN altı ayının) ralanarak yere yıkılrcıştır. 7 erak- Yaralı ayılar in sess rtesi gecesi şoför Besimin idaresindeki Bigadıç altı numa- ralr kamyonu Balıkesirden gece yarısı müşterilerini alarak Biga dıca hareket etmiştir. Kamyon yirmi kilometre kadar ayrıldık - tan sonra Çömlekçi köyü şosesine yakın olan mezarlığın ağaçları a- rasına sinen altı iri gölge kamyo *| nun önünü kesmişti: Şoför birdenbire şaşalamış, müşteriler eri ve korkunç 8es- ler çıkaran yunun etrafr da dolaşan Gini gölgelerden fena halde ürkmüşlerdir Fakat çok geçmeden şoför kamyona hücum eden bu gölgelerin bir ela m olduğunu anlam: tir. Şoför Besim dei rl ed Me ve soğukkanlığını ederek arabasma son ra e bu sürstle azğm ayı- ücumundan k w seviş Fakat bu srada bir nasılsa kamyonun Ermez a ni yırtan çığlıklariz kırarak yerine büsbütün © salmışi arı bağırıp ağaçlar arasnda bitkin bir i: bulmuşlardır. çi li vw i Kuşadasında kuş yüzünden cinayet Kuşadasında Kıraszı lâkabiy- le tânman Mehmet isminde bir delikanlı, kafasını tütsüledikten sonra Rai ne gitmiş, kendisine bir kahve pişirilmesini Rauf ocakta kahveyi dolana Kırmız: Mehmet de Raufun verçesini sev mek için avucuna almıştır. istemiştir. pişirmekle ken Mehmedin elini ısırmıştır. Kırmı- lehmet, kuşun bu hareketine hiddetlenmiş, kuşcığızın boğazr nı sıktıktan sonra ayakları altına alarak ezmiştir. — Ne yapıyorsun canavara 1 N 5 Diye bağırmıştır. Bu yüzden çıkan münakaşanın vonunda Rc uf Mehmedi bıçakla yaralıyarak öldürmüştür. Katil yekalanmıştır Mahkemesi (oİzmi:ce (oAğmceza Hakyerinde görüleceltir. Efes kazısında yeni bir eser İli yıldanberi — Belevi havzasında yapıla. oprak araş tırmaları bir müddet için geri bı- rakılmıştır. Efezdes 11, Belevi köyünden 4 kilometrs ötede de o lan kazı mahallinde halkın Mo - zole ismini verdikleri yerde ilk yapılan araştırmada türbe ve me- zarların şark ve ca.up tarafları açılmış bu seneki ikinci kazıda de garp ve şimal tarafları temizlene- rek meydana çıkasıtraıştır. Bu su- retle tamamiyle o “aya konan €- serin Eletistik devre ait memle. ketimizde mevcut bulunan eserle- rin en kıymetlisi 9!*uğu anlaşıi mıştır. Ancak hang. devre ait ol- duğu henüz kati su.ctte tesbit e Izmirde j i “Yeni bir ... se. İzmir, (Özel Uzüm #' munun bir e göre, 8 — 934 tarihinden 11 — 934 tarihine kadar muhtelif leketlere olan üzüm - 21.241.695 kilo olduğu bal yıl, ayni müddet içide 24 J yon 629.955 kilo sevkiyat VW | ıştır, ' Ü izüm kurumunda Prof” $ Bade, yeni bir üzüm tipi ya? i tır. Şirket, bu tipleri esas tu” ihracata başlıy. Bundan başka, Tarım b lığı mütehassıslarından Pp! Doktor Greugors dı 'âboraf' da üzüm renklerini kimyevi larla ölçmek ameliyesine ? mıştır, j : d “ İ N : i i « < ii İnebolu faciasında ei rai Evvelki akşam ... in dan arr eden mönü Sancak cihetine maji fu m'isaade miş, icap eden akta:malar ” rılarak iki saat teahtürle i hareketine izin vermiştir... / a mütehası h reddüt içindedirler. Dahâ eserde hiçbir kitazede “W. madığı i için kime att olduğu” 3 Hamamı ıştar. , Bununla berabs. bir p'* 4 hut zengin bir zaw ait 0 kuvvetle muhtemeldir. o |