1 Aralık 1919 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 2
Adana Ahvali Adana kuva-yi işgaliyenin himayesine istinaden Ermenilerin Müslüman ahaliye tecavüzkarane bir vaziyet aldığı ve haysiyet-i milliyesi rencide olan Müslümanlar tarafından mukabeleye teşebbüs olunarak Şeyh Murad, Abdioğlu vesair köylerde mevcud Ermenilerle Müslümanlar arasında müsademe ve mukatele olduğu haber alınmıştır. Müsademeye girişen ahali-i İslamiye çete halinde dağlara iltica etmiştir. Fransızlar tarafından en cesur Müslümanlardan jandarma kuvveti teşkil itmeye teşebbüs olunmuşsa da Müslümanlar kabul itmemişlerdir. Muhabir-i Mahsusumuzun Mektubundan: Bir aydan beri memalik-i muhtelifeden bilhassa hicrete teşvik ve Adana'ya celb ve iskan idilen Ermeniler Müslüman ahaliye reva gördüğü tahkirat-ı aleniye, pek yakında Kilikya'da sakin bil'umum Müslümanların katli'am idileceklerine ve buralarının kamilen büyük bir Ermenistan teşkil ideceğine dair işa'a ettikleri meş'um havadisler hissiyatı son derece tehyiç etmekde idi. Ermeniler son zamanda bunlar ile iktifa itmeyerek maddeten tecavüzata başladılar, ve Müslümanların emval ve emlakine, bağ ve bağcelerine de ta'arruz ettiler. O kadar ki sokaklara kimse çıkamaz oldu. Tecavüzat-ı vakı'ayı men' idebilecek hiçbir kuvvet çıkmadı. Buradaki Fransız kıta'atının ekser efradı Ermeni'dir. Zabitan, memurin-i hükumet, polis ve jandarma Ermenilere karşı müsamahakar bir vaziyetdedir. Polis müdüri ile bir polisin cerh edilmesi ve Tercüman Kemal Bey'in Hükumet Konağı önünde alenen katl olunması, hususuyla Fransızların Ermenilere karşı himayetkar bir idare te'sis etmiş olmaları kamilen müsellah olan Ermenileri her türlü tecavüzatında serbesti ile harekete sevk etmektedir. Bu ahval içinde, ma'ruz olduğu tehlikenin derece-i vahametini takdir eden ahali-i Müslime nihayet kendi kuvvetlerine istinad iderek namus ve haysiyetlerini, mal ve canlarını bizzat müdafa'a içün silaha sarılmaya başladılar. Ahali fevç fevç çeteler teşkil iderek mukabeleye teşebbüs idiyorlar. Bu hareketi gören Ermeniler civar köyleri tahliye iderek kamilen Adana'ya toplanmaktadırlar. Fransızlar, isyan eden ahali-i Müslime üzerine sevk etmek için Ermenilerden birçok takip müfrezeleri teşkil ve teslih idiyorlar. Bu müfrezeler tarafından meyyiten elde idilerek Adana'ya getirilen bir Müslüman'ın kellesi teşhir edilmiştir. Bütün vilayat-ı şarkıyeden, ve Maraş, Urfa, Ayıntab havalisiyle Suriye ve Haleb istikametlerinden fevç fevç Ermeniler Adana'ya muhaceret etmekde devam idiyorlar. Adana şehrinin civarında bir Ermeni kasabası inşası tasavvur olunuyor, ve bunun için on bin amelenin çalışacağı rivayet idiliyor. Buradaki Mardinli ve Diyarbekirli Ermeniler Fransız askerleriyle beraber Diyarbekir'i işgal etmek ve esna-yi işgalde mümkün olduğu kadar Müslüman kesmek üzere şimdeden hazırlanıyorlar ve seviniyorlar. Bütün bu ahvali, medeniyet adalet hak ve milliyet esasları üzerinde cihanı aldatan Avrupalıların gözleri önünde cereyan ettiği halde hepsi lakayd kalıyor. Burada hiçbir ecnebiye ve hiçbir Avrupa hükumetine zerre kadar hiss-i itimat kalmamıştır. Herkes kime karşı olursa olsun ölünceye kadar mevcudiyetini muhafazaya ahdediyor. Yakında pek büyük ve pek kanlı iğtişaşatın vuku'u tahmin olunabilir. Avrupalıların burada ittihaz ettikleri meslek, halk arasında eski ehl-i salib hücumlarını, ehl-i salib zihniyetlerini ihsas idiyor. Bütün Müslümanlar, Hristiyanlık namına bigayr-ı hakkın ve bi'l iltizam kurban ettiklerine kani'dir. Binaenaleyh dinlerine ve vicdanlarına ta'arruz edilmiş olmak itibarıyla pek müdhiş bir heyecan içindedirler. General Gouraud'nun Beyrut'a çıktığı burada rivayet idiliyor. Adana, Ayıntab, Maraş ve Urfa havalisinde sekiz bin Fransız askeri mevcud bulunduğunu söylüyorlar. Ve bu askerin vazifesi Hristiyanlık hesabına Ermenilerin burada tefevvuk ve teessüsünü te'min ve teshil etmekten ibaret olduğuna hükmediliyor. Burada beş yüz İngiliz askeri de vardır. Bunlar Mersin'e kadar gettikleri halde Adana vakayi'i üzerine avdet ettiler. Haleb'den buraya gelüb gedenlerin verdikleri havadise nazaran oralarda dahi Fransızlara karşı hissiyat pek ziyade gergin bir şekil almıştır. Muvaffakiyetin yüksekliği, hiss-i insaniyet ve ma'delete merbut fikirlerin asırlardan beri menba'ı olmak itibarıyla haiz olduğu tefevvuku, Fransa'ya her tarafda bilhassa Şark'ta çok büyük bir nüfuz ve tesir kazandırmıştı. İngiltere – Fransa i'tilafının son şekli memleketimizde tatbike başlanarak Müslümanların her türlü hukuk ve mukaddesatı Hristiyanlığın menafi'i namına tahrib idildiği günden beri, bu nüfuz-ı müteessir zeval bulmaya başladı. Halkın halet-i ruhiyesini bir hayli tedkik ettikden sonra kanaat idiyorum ki Fransızlar, bu mesleklerinde devam ettikleri takdirde bütün Şark'ı, Suriye'si, Arabistan'ı dahil olduğu halde her tarafı kendilerine düşman görecekler, ve yirminci asırda hiç de melhuz görülmeyen bir dini muharebe ile kendi müstemlekelerinin dahi tutuşmasına sebebiyet vereceklerdir. Buralardaki ahali, kendilerine karşı yapılan mezalimin elbet bütün Alem-i İslam'da pek mühim tesirat uyandıracağını, sesleri bugün olmasa bile elbet yarın her tarafdan işitileceğine emin olduklarını, binaenaleyh çarpışmaktan usanmayacaklarını söylüyorlar. Fransızlar, Maraş, Urfa, Ayıntab ve havalisini İngilizlerden teslim almışlardır. Fransızlar son günlerde Edirne tarikiyle İstanbul'a getirmeye başladıkları askeri bahren Beyrut'a Mersin'e gönderiyorlar. Şimdiye kadar dört vapurla iki bin kişi Beyrut'a ve Mersin'e çıkmıştır. Ayrıca 27 Teşrin-i Evvelde bin beş yüz neferden mürekkeb iki tabur ile bir makineli tüfek müfrezesi ve yüz yirmi arabadan mürekkeb Fransız kuvveti Sirkeci'den Akdeniz'e hareket etmiştir. Bu suretle kuva-yi lazımeyi tahşid ettikden sonra Fransızların, son Fransız – İngiliz i'tilafı mucibince Diyarbekir, Malatya, Harput, ve Sivas'a kadar işgale teşebbüsleri muhtemel görülüyor. Kilikya kıta'atı kumandanlığına General Duko tayin olunmuştur. Bu generalin erkan-ı harbiyesiyle On Sekizinci Cezayir Alayı Mersin'e muvasalat etmiştir. - - - - - ❖ - - - - - Kuva-yi Milliye ve Mısır Vatanın selameti ve istiklal-i millinin masuniyeti gayesine milletin tevcih ve tevhidi kuvvet itmesinden teşekkül eden Kuva-yi Milliye ve harekat-ı ahiresi Mısır'da pek samimi tezahürat ile telakki edilmiştir. Her türlü kuyudat ve tahdidata rağmen nümayişperverane tezahürat icra kılınmış ve otuzu mütecaviz hatib tarafından parlak, müheyyiç ve sitayişkarane nutuklar irad olunmuştur. Mısır vatanperverlerinin bu samimi ve uhuvvetkarane müşareket-i ruhiyeleri bütün Anadolu'yu pek ziyade mütehassis etmektedir. ∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Mısır'dan gelen son telgrafnamelerde Sait Paşa Kabinesinin istifa ettiği bildirilmiştir. - - - - - ❖ - - - - - İzmir Ahvali Yunan işgal mıntıkasında düşman i'aşe hususunda fevkal'ade müşkülat çekmekde olduğundan nam-ı müstearla dahilden zahire celbine teşebbüs etmiş ise de Alaşehir Heyeti Milliyesi tarafından şimendiferle zahire ve mevaşi nakliyatı suret-i kat'iyede menedilmiştir. Yunanlılar tarafından İzmir'e iki cebel topu ile mühimmat-ı harbiye ihrac olunmuştur. Bir salib-i ahmer vapuruna külliyetli mikdarda yerli Rum efradı irkab etmişlerdir. İtalya'nın Silifori Nakliye Vapuru'yla altmış kadar İtalyan efradı Antalya'ya gelmiştir. İtalyan generallerinden Porto Milas'dan Muğla'ya gelüb bir gün kaldıkdan sonra tekrar Milas'a avdet etmiş ve terhis olunan efrad yerine yeni efrad ve birçok malzeme-i harbiye getirilmiştir. ∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼ İngiliz Ka-i makamı Hustat Burdur'a gelmiş ve belediyeye giderek Kuva-yi Milliyenin, cihet-i askeriye ve memurin-i mülkiye tarafından idare edilip edilmediğini sormuştur. Heyet-i Milliyece teşkilatın mahiyeti ve gayesi hakkında verilen izahatdan sonra Düvel-i İtilafiyece, Türklerin bu kadar münevver oldukları evvelce anlaşılamadığından İzmir'i işgalde hata idildiğini, binaenaleyh bu hatanın sulh konferansı tarafından tashih olunmasını beklemek lazım geldiğini ve kendisinin Türk muhibbi olduğu gibi efkar-ı umumiyenin de Türkler lehinde bulunduğunu ve Yunanlılar tarafından Aydın'da icra kılınan mezalimi ra'ye'l-ayn görmüş olduğunu beyan eylemiştir. ∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Atina'da Çıkan Patris Gazetesi Yazıyor: Aydın'ın Yunanistan tarafından işgali ***namesi Paris'deki Yunan mümessilleri ile Atina muhalefetini endişeye düşürecek buhranlar geçirtmiştir. Amiral Bristol verdiği raporda Yunan işgalinin birçok hadiselere sebebiyet verdiğinden ve esasen işgal olunan arazinin suret-i kat'iyede Yunanistan'a terki şayan-ı kabul olmadığından mahall-i mezkurda Yunan işgaline hitam verilmesi taleb edilmiştir. Ma'mafih bu raporun tedkiki diğer cihetden faydalı olmuştur. Çünkü Yunan işgali ibka idilerek ordumuz İzmir'de kalacakdır. Morning Post Gazetesi neşriyatında, İngiltere Hükumeti Yunan'ın İzmir'de kalmasına tarafdar olmakla beraber bu işgalin şimdilik ancak muvakkat bir mahiyeti haiz olmasını iltizam ettiği bildiriliyor. İzmir Cinayetleri Tahsin İdiliyor Paris'den Yazılıyor: Meclis-i Alinin Asya-yı Sugra'da bulunan kıta'atına terettüb eden vazifeye dair Venizelos'a gönderilecek mektubun metnini tedkik ve ikmal eylemediğinden gelecek celsede tedkikata devam ideceği bildirilmiş idi. Bu kere tahkikat heyetinin raporu üzerine Venizelos'a gönderilecek mektubun metni takarrür ettirilmiştir. Meclis şehirde ve havalisinde asayişin te'mini hususunda Yunan idaresine itimat ve tahkik heyetinin kemal-i bitarafi ile icara-yi vazife ettiğinden dolayı beyan-ı takdirat eylemektedir. İrade-i Milliye: Garb'ın bu sada-yı ma'deletini Şark hiç bir zaman unutmayacakdır. Avrupa'nın mazhar-ı itimatı olan Yunan idaresi o kadar ma'sum ve mazlum kanlarıyla bulaşmıştır ki bunu tahsin edenlerin bugün intikam-ı ilaheden emin olmaları iktiza ider. Bunlar bizim için ne kadar mucib-i ibrettir. Son Haberler 20 Teşrin-i Sani Yunanlılar kuva-yi külliye ile ta'arruza geçdiler. Zayi'at-ı külliye verdirilerek ta'arruzları tevkif idildi. Bazı taraflarda ric'at eden düşmanın takipi devam idiyor. Cephe eski yerindedir. Düşman bir karış bile arazi kazanamamıştır. 21 minh: Ödemiş Cephesi'nde sekiz bin tahmin idilen Yunan hücum kuvvetiyle süngü süngüye muharebe idildi. İki bini mütecaviz Yunanlı hak-i helake serildi. O nisbetde de mecruhları vardır. Bazı cihetlerde yeneden muharebata başlanmıştır. 22 minh: Yunanlılar Kale, Ayasulug, Kırcova, Aleksiköy karyelerinde vuku' bulan muharebatda hiçbir şeye muvaffak olamayarak mevkilerine çekildiler. Telefat pek çokdur. Muharebat devam idiyor. Mücahidinin zayi'atı laşeydir. General Miln Tarafından Alakadarana Yazılan Tezkere Paris Sulh Konferansının talimatına tevkifen ve konferansın son kararına ta'liken Aydın vilayetinde Yunan kuvvasıyla muntazam Türk kuvvası müsellah çeteler arasında ber vech-i ati iş'ar idilen tahdid-i hudud hattını tesbit eyledim. Ayvalık'ın yedi mil şimal-i şarkisinde ve Osmanlı'daki sırtda ve sahilde bir noktadan ve şimalden başlayarak ve ba'dehu Madas ve Balacık zirveleri hizasında Sancak hududunu takip ider. Badehu Kestane Dakmaz Dağı tepelerini takipen Döşeme köyüne, ba'dehu Dürküt Deresi'yle Menteşe Deresi'nin arasındaki sırtdan
