5 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Tecessüsler ; Ask eri deha nedir ? Lidel Hart ingilterenin en büyük asheri muharri o'a. rak tanınmıstır. Bir İngiliz mecmaası bu muharririn as keri dehaya dair bir tetkik yazısını neşrediyor. Bu yazı nin okunması faydalı olur sandığımız için sütunlarımız? gecirdik. İRKAÇ gün evvel b: İngk Üz gazetesinde möreşal 'T* «çenkonun mukabil hücumların * babseden bir yar 0. “ordu. azelecinin Sovyet kommutanındı #hsederken oskeri deha kelime kullanmış olması görüme çarptı. #u Sözlerle ismi memleketinin dı tada çok az'tabınış olan ve berüz saptığı İşler harp sahnelerinin du. manları arssındü miphem şekilde farkedilebilen bir eşif için bu ke limeyi lâyık balmadığırm söylemi yorum, Gazetecilerin herhangi bir komutan hakkında bu tabiri kul tandıkları fk defa görülmü- bir şey de değildir. Fakat ben b cümleyi okurken hayalen bu muhereben'n mazisinde bir seyahat yaptım ve 1999 harbinin başlansıcından beri wkeri deba tabirinin çek ex kut Masalmış olduğunu tesbit ettim. 1940 sonbaharımda geners) Va" vele bu isim veril: 1970 ün e keri dehası da genersi Gamlend Fukat bu İki istisna bir tarafa bira” kılırsa bu harp içerisinde gazeteci. ler askeri deha tabirini İsraf etme mişlerdir. Askeri deha nedir? Herhangi bir. salında 'dehayı tarif etme”; için bir cok — teşebbüslere girişlirie akat bütün bü mabbüslere teğmen de hanın tam bir tarifi yapılmıştır. Fakat askerlik sahasında bn mese. teyi kat'1 bir şekilde halletmek İçin basit bir melol vardır. Terihin bir Yük komutanı olarak tarif ettiği in sanlsrın kömler o olduğun aramuk ve bu şeflerin hareketlerini len. kitci' bir ruhla mütalea etmek, Diğer taraftan son muvaffakiyet bulk: bir komutana karşı hayran bırakmak için şart değildir. An bal ve Napolyon isimleri girmeyen #kerl deha listesi yoktur, Halbuki Kartacalı komutan ve Korsikali ge“ meral seferlerin! beyeğanh bir mağ. Xihiyetle — bitirmişler ve oskeri'k meslekleri tamı birbozgunle netice lenmiştir. Benden şu netice çıktı: Devamlı bir şöhretin sırrı xamanı mutlak sürete hâkim olabilmektedir, Şu belde zafer O kazanmak Odüsmüni kati şekilde yenmekien daha ke ley şöhret temin edehiliyer. Roma ile Karinca arasındaki w. zan çarpışmada o akilâng fubiyev le Anibalin İstilâ teşebbüslerini felce uğratan ve Kartacah kom” tana Roma yolunu kapatarak Ri Mâya son zaferi kazandıran Frk. yöstür, Fakat Pabyüs parlak zafe sler kazanmedığı için istikbalin h Mir tarihçisi ona askeri dahiler are” ında yer vermedi. Hattâ Anibale son derbeyi İnd ren ve onü Zama meydan mubar:*) besinde yenen Afrikalı Sipiyonun de ismi bu tistede voktur, Galiplerden tafer tn geri tan bu paradoksu nasıl izah etme) Görünüyor ki insan o muhavyelesi “seniş gökyüzü üzerinde bira parlayıp sönen yıldızları unutmu vor da aynı yerrle devamlı suret! biraz daha sönük ışık seren yıl erleri çabukça unulabiliyor. polyon biyik sskerler'n bir Histesini yapmıştır, Ru İstede isimler var: İskender. Anibal, Se zar. Güslav o Adolf, Türen, Ölen züyük (Frederik. Bu listede göz carpan bir gariplik var, İlk beş i- min yaplıkları eserler ya hayatlar rında, yabulla ölümlerinden çok 92 sonra yıkılmıştır, Sen iki isin: kendi aleyhierinde açılan harpler pörecek kadar çok yaşamışlardır. Eğer Nepolyonun tarihi bil hirsz daha genis olsaydı yahut bi: takım hislerin tesiri eltinda katına maş olmasaydı bu örter Bir takım başka (İsimlerin de ilâve“ mümkündü. Anibali yazıpla Spiyes mw unutmisk mmaknl bir hareket gi. "ildir, Büyük Frederik kendisin. den iki binsencevvel yaşarmış. der üöldir. Ortaçağdakl Türk zaferleri ber süet bir tetkike deler, Ceneiz ba ma ve Sabutayın fevkailde hareke: Küvselini hap ordulri Pasifik Okyanusu ile Baltık deniz! ara As kendilerine karşı koyan bütün orduları silip süpürmüslerdir. F kat bölün şark o orihi Napo'yopur tarihi. tetebbülerinin dışında ka maş olduundan bu isimlere o Vi“ tede rasgelmek o mümki » deh” Nihayet Napolyon bu “ber Mecidiyeköyüne terlo zaferini kazanmış olan gene. ral Vetingtony da flâve etmek mes buriyetindeydi, Büyük askeri haşbulğları taroamla mak için 1870 de Frensayı yenen Moltkenin adım de anmak rr. dır, 1914 . 1918 harbine 'gelince, bu harbin generallerinden hiçbiri ew ki zamanın büyük komutanları de” recbsinde bir debaya malik olduk. larımı tâğla edemerler, Askeri de balarmdan şüphe edilemiyen Lir dendorf ve Foj bile kocaman ha. tatar irtikip © etmişlerdir, o Yalnız bitaraf olmak içim şonn da söyle meye mecburuz: Eski zarmanların büyük kormwlatiları yeni | zeronlu” rın İcaplariyle, karşılaşmış olsalar. dı aönba nasıl Bateket ederlerdi? Yakarıda saydığım İstmler ar” sında askeri deha bakımından Bir örçme yapabiliriz. Örijinallik umumiyetle hir dehn alâmeti olarak kabul edilmektedir. Fekat âskeri sabadâ orijinal olmak çok nadir tesadüf edilir bir get” | dir. Büyük a$kerlerin ekserisi ex. sen mevcut usuller ve ületleri zeki- öe kullanmakla iktifa setmişlerdir. Büyük İskender hin askeri tabiyesine uygun İt. ket etmekle kuranmız; fakat bibi sı Makedonyalı o Filipin kurduğu sistem! devam ettirmemştir. Napolyon eski ik! mühendis olan Bucje ve Jilberin fikirlerini yeni görüşlerle zenginleştirerek hareky etmiştir. Gençiiğindek* bütün ide” #larına fağmen son yirmi sene İçe. risinde yemi hiçbir tekümül göster römemiştir. Maresal 45 aks Nappi» yondan çok aşağı olmakla beraber »skerliğe birçok O yemilikler flâve edebilen bir komulandı” R Bu sözlerimden öruğinal olmanın askeri sahada daima İkinci plânda kaidığı meticesi o cıknısmamalağır. Bir çok defalar bir milletin tarihi silâhdn veyahut 'sbiyede mevden alan bir yenilikle o Bailamıj veya sönmüştür, Bütün bu Iyahatlan çı kacak mina şudur: Askeri sahada Üç müşterinin bulunduğu bekle. we salonunun (kapısında beliren dişçi “Buyurun!” deyince, ihtiyar bir bayan kalkıp diğçinin muaye hehahesine girdi, Şimdi salonda genç hir bay ilş, bir bayan kalmıştı, Bayanın hemen yanındaki kar !uleta oturan bay, yarım sasttenberi tetkik ettiği genç ve güzel bayanla konusahilmek için bundan daha müsait bir zaman bulamıyacağını düşünerek hafifçe havana doğra eğildi, tasana bir hoşluk eren ılk sesiyle: — Nihayet yalnızız; &-41 Bu sözlerden sinirlendiğini kaşlı vmı çatmakla enlstan genç bayan soğuk narsrlarin onu tepeden hr nağa kadar süzdü. sonra cevap verdi: — Sizin gibi küstah Bir erkekle ik defa karsılaşıyorum. — Ben de şimdiye kadar böyü mazik. böyle sempatik bir bay rustlamamaştım, U Bayanın, bu İlt'fattan doğan te >estimtnü gizlemeğe gayret elm sine rağmen: bunu farkeden del nnlının.. kalbinde yeni bir üm uyandırdı... Nazik, samim! ve daha enna ye? kın İlifatlarla onu ikna etmeğe öraştı, Ve muvaffak da ©“duk Netekim az sonra atalarında er ek bir samimiyeı teessüs etmişti... Nihayet, delikanlı, önün o Ismin'n Vihat olduğunu da öğrenmişti, Disci, müayene odasmın kapısı ni açıp ta onların bir Tanesi ti İçeriye davet ettiği zaman, on. lr, aralarındaki o samimiyeti iler” 'elmiş'erdi bile. Sıra bayın (Tevfiğin) idi, Baş'le #ihali selkieladıklan o sonra mir Yenehane” odasına girdi, İşini biti mir bitirmez aşağıya İnip aparlımı” mn kapısında Nihalin o çıkmasını vekledi, Nihal de dişçiden çıkınen bera gezmeğe gil: tler, Akşamleyin © ayrılasakları vakit, .tlesi eumartesi günü büluşup Çam“ ve sitmeğe karar verdiler. Bus Nsleye Vu zaferierini devri” | iki çeşit daha vardır, | — Düşün me dehüyr, 2 — Yapma dehası, Ve. ya, baska bir tabirle muhafaza öden deha veya yıkan deba, Bu ikt desa #erbirirden feğklı - dir, fakar ayrı değildir. Buran ik: #«-eym adamda toplum. Ve 0 va kit askeri deha lam olarak meyda na çıkar, Tâbiye İle siralejinin birs birinden ayrılışı da bu iki düşün. redeft ileri elir, İyi bir tahiyeri Jânını teferriatiyle — hazırlar, ve a ayrılmaz fakat İyi bir sira İeji emüisyonuna -ve sevkitabiisine tabi oolarak oberhansi bir snında söher ediverei bir fırsah zafer se» bebi olarak kullanabilir, Psfkoloji amili askeri dehada © sas ve müsbet hir unsurdur, An- cak psikölek olan kumandan bellen miyen bir harekeli yapar ve düş. Min maneviyatını bozar, | Sür'at ve sürpriz de askerlikle çift or, Korcutanın bakikt tearuz vasıfları bu #isilir, Fokat harp iki taraf srasında yer pıldığı işin müsbet vasıfların ?o1 | kâfi değildir. Komutları. düşmanı büyük bile olsa zaferi kazanmaya muhtaç olduğunu do unutmamalı" dır. Düşmnu cephesini kırmak ister. İken kendisinin de mevazeneyi kay» belmemesi şarttır, Son ilarak şumu da söyliyelim: İnsan ameli | aklıseliminden mah sam olar yani ne oluğunu ve ne yapabileceğini olduğu gibi göre. mezse büyük komutan olamaz. A- meli eklıselime bugünün İnsanları remifeyi görmek diyorlar, Tarih reslileyi görmemek yüzünden kay” bedilen barplerin geniş bir Tisle. sini yazar, Bugün komutanı melhederken düşünceleri mahdut ba, “fakat hesapları “dalına doğru çıktı demekteyir. Yaratıcı muhayyile ancak dina" mik bir enerji İle birleşirde asker. likde işe yarer. İşte büyük komu tanı vasıfları, Hitlerin dört smuami karargâhı var: ikisi ikisi Hitlerin umumi karargâhı, şah- sına mahsus zırhlı treni, sırasiy la Şimolenskte, Melskde ve daha başka yerlerde kurulan mitcaddit sadırları, seyyâr #ineması, tun tazaman çalısan a rr, Sadesnı koruyan muhafıuları haklunda w. xun uzadıya yazılar Yazıldı, . Bu dekoru herkes biliyor, fa #n hefkesin bildiği bu dekor boş bir dekordur, Alman oFührerine, örkadasirk eden adam kimlerdir Bitlerin srdaşları var mulır? AL man harp karargihmda hizmet işleri nard tanzim edilmiştir? Ben Jar şimdiye kadar yazılmayan ya, zılardır, Bir Fransiz mecmmasın * da gördüğümüz yazıyı alarak bu mecbuileri aydınlatmak istiyoruz. ADSIZLAR: Büyük adsrzları; plardır: Patembargun komutası tndakj Hitlerin Sohsi muhafız. Asri, ve hissi hizmetlere memar 200 insan, Bu 200 İnsanm arasın. da kamp kuracak isçilerden tüter” muz da İğlerisiyenler, tayo ve tihema mütehaessları, ahçılar vir dır, Bunlardan bet biri“ ayrı ayrı seçilmis, bircok tecriibelerden ge çirilmiş insanlardır, fakat karar. Bühta 3 aydan fazla kalamazlar, HUSUSİ KARARGAN: Führerin etrafımda tek bir ka. Targâh yoktur, 2 hatti £ karargâh vardır, Askerlik bakımından Hitler rin sahsi Genalkar » may karargâhiyle karıştırmamak, lâzımdır, Bu karargâhlardan birin cisinde harp pilinları yapılır., ikin cisinde m pilânların nasil tatbik elilsdeği harirtanır. Mitlerin uskeri hususlarda mü. savere ettiği, tasavvurlarım söyle diği iki adam vardır General Frantz Holder ve General Jodi. Halder kudreti gölge arkasım- da gizlenen balcı tantımamıs in. bunlardan birisidir. Almanlar on» itimat meselesi Nakleden: Vakit Orgun 'nunla Beraber (o Tevfiğin iç'n! bir kurt kemiriyordu.. Ya gelmezse? Bunu ona da söyledi: — Eğer welmezseniz biliniz ki deli olsrüm,.. Hayat bana zehir ©- lup, “Gelereğinize beni nasıl ikna edebilirsiniz? Nihsl, bir n şönceli ellerine o baktıktan “işle” diyerek o parmağındaki luy” metli yüzüğü çikarıp Tevliğe ver- di: — İşte size aile yadiğirı olan bu yüzüğü rehin olarak bırakıyorum. ... Bunu takip eden günlerde Ter fik yazıhanesinde boyuma yperm Bındaki yüzüğü tetkik ederek Niha. M ve cumartesi günü yapacakları iddet düşünceli dü” serinliyi düşünyordu, rx rtesl sabahi dv, Bir mücevhere yanhanesine x dük! n geçerken vit nnesri ip onu tefkik etti, yüzüğü tetkik edi oklınm Nihalin kendisine ver. diği yürük geldi, Acaba kaç Wra ymetindeydi?. Muhakkak ki yas sı pırlantayı. Böyle de olsa . 30 Wirs ederdi, Acaba içeri girip kiymetini o öğre Ne olurdu? Hemen dükkândan içeri girdi ve Darmağındaki yözükü müsevherar” 1 kiymetini öğrenmek fe tediiğini söyledi, yalnız fotoğraflarda Kitlerie ve İ ya Ussubaylarla konusurken gör. müşlerdir, Walder W& gözlüklü, #labars sağlı bir adasıdır. Alman. yada harbi ilarç eden kafa Hal * derdir, demek Yanlış sayilmaz .. General Halder yapmaktan ziya» de düşünmeyi bilen cinsten bir kurmaydır, 1914 harbi sırasında « mumi karargâhta yüzbası rütbesi ile çalışmıştı, SIR de Genelkurmay Başkanı oldu, Almanların, bilhas, sa düşmanlarmı hayrette birakan, İ kama, daniz ve havg harekitindaki | sıkı iş birliğinin İcirolüsu General Mulderin sayesinde olmustur, Ge“ meral Halder ba iş birliğini temin cilebilmek ;cin kara, deniz ve ha- va slibaylarmı müşterek bir kursa tâbi tatamas ve orada onlera bu iş birliğinin osaslarım öğretmiştir. Rusyaiaki son Alman faarrosa Führerin umumi karargtlımda ba zırlanmış ve Halder bu hazırlık . Tara genis ölçüde istirik etmişti, Fakat Holder daima wmumi ke targihta değildir, Vazifesi icabı, #fk sik oradan mraklaşır. Valmz General 70 bir an he karargth. tan ayrılmaz, General Jodi harbin baslangemdn Varsova önünde ö. len Fon Fricin eski mesai arka * daşıdır, Umumi Karaesibin Jodi, ile beraber çalışan üç insan dır, Tümzenarsi Sumunt, Yarbay Engel, Teğmen Fon Yelov, Alman devlet reisine çok bağlı olan bu (dört kişi Halderle beraher harbin şuwradur, Gene'kurmaysa bü harp te yalnız rejisörlük yapmakladır.. GENELKURMAY: . Strateğk pilânlar da, Gene'kurmaya olğunlaşarık kat'i w lar, Fakat Hitler o Genelkurmay: bütün harekâtmda takip eder, e- mirler verir ve #erayi kömtroj eder, Genelkurmay baskanı Marosl Keytelin dört yardmesi vardır. , Ordu için Albay Fon Vorman ve Klavserman, denizciliğe ve İva” barırlanıp Mücerherntçı. yüzüğü pertavsızis tetkik eti, hassac terazilerle dart. lı, bir çök o hesaplar Yapı sonra yüzdün kıymetini bilirdi: — Eli sekiz bin Jira' Ter! hayretinden nz daha ki») çük dilini yutacaktı. Bir gene kır, İlk defa tanıdığı yabancı bir örke Be büyük hir emniyet beslemesey'ii! bu kader kıymetli bir yürüsü tez. Tim görmezdi. Şu halde bü güzel bayani kem) disini sevdirmeğe ve İtimat telkin etmeğe muvaffak olmuştu... Mücevhoralçının sesi Tevfiği dak dığı ba düşünceden uyandırdı. — Paşka bir arzumuz var t019 — Şöpbesiz!,. Bir çift nişan yü. züğü istiyorum *“# Nihal geçen günkünden çok daba şık ve gözel olarak tem voktinde uşma yerine geldi, Bütün wünü sen ve şakrak bir şekilde Çamlıca sırtlarında dolaşsrak geçirdiler." Şimdi Küçükçamlıenda bir kak selerinden birinde — oturmüşler, » yaklarının altında serilmiş #ibi du. ran manzara İle Boğazın güzellik Terini sevröderek konuşuyorlardı. Nihal, parmağına ax 2vvel takılan; #işan yüzüönü Tevfiğe göstererek: — Bu kudar çabuk olacağım rü samda görseni İnsnmezdım. — Fakat, işte bir hakikat deği) mı?.. Bn kadar aceleye, rehin ola rak verdiğin yüzük sebep oldu, Pe nim yerimde kim olsa, senin gösterdiğin emniyet karşısında sy Di aceleyi gösterirdi, Mununla be- taber biraz da tedbirsiz hareket ettiğini unutma, Ya ben gslmeser” dim De yapacaktın?.. Nihayel Kızararak hafif bir sesle cevap verdiz eni daha o amiandan sermiş tim, Senin, sözüne sadık kalacağına ve bugün geleceğine emindim. © Pakat hakikatı söylemek lâzm gelirse, 0, daha fazlasını da biliyer da, Tekfiğin servetini, aylık masre”) fının 500 pirayı geçtiğimi, ee) bir silenin yeşine oğ'u olduğuna: yir mi senedenberi Teefitin nilesin tanıyan disçiden © gin öğrenmiy'i kana var. | sivil, askri chğa mütesilik işler için de her vet kaptanı Fen Pitkamer ve ge meral Dodenshats. Bu karargöl da, Halderiş sıkisduya alâkadar dır, Burada fikir pilin baline ge Ser. Ordular İmrekete gelir ve toprağa intikal eder, Nakliyet ku ralar, telgeni hatları gerilir ve harp mükinesi yürtür, SİYASİ KURMAYLAR: Harp yalaiz askeri bir iş değil dir, Führer de sadece Baskıman dan değil ayni zamanda devlet, resi ve bir rejimin sefidir. Orduya sit iki büyük kararyi- hm yanında Führerin bir de siya, si karargâhı vardır. Bu Siyami ka” rargâh Berlindeki icra makamla - riyle dalma temavladır. Bu karar. gühin o salmiyeti Almanyası merkezinde Führerin seyyar m» kes: nrasında miltemad'ven gili Fakat Hitlerin meiietin it kulanlar de vardır, Her »emtrop, İler Lamer ve He- ar urasımdadır. Rilhasen lardan beridir ki, Berline stir, Berlinde devlet çark sr, Fakat bu çeriların ha 1 tanzim eden el Sark cep, Ribenizop devlet reisinin umumi karargâhınm sâzmmıdır, Himler de rejim şefinin muavinidir, E tendisinin gölgesinde bücum kıta larını are cen odur, ŞOFÖRLER, PİLOTLAR, KA. TİPLER V.S: f devlet vazifesinin «iz. rük şeflerin de Tejisinim şahsi mda mevcut bü. , kalmıs bir takım mühim adamlar da vardır, Führerin meşkiir gri eski Mer sedes ; otomobilinin Yolumda gö Fünen şoför, Hitlerin bindiği Me. sersimit ve Fislerstroh Üp'nde iki tayyaret; kullanan pilot, iki emir subayı, iki hususi doktorn ve çelik demirden | yapılmış bu karargifhm iki tok kadı, Hitlerin iki kütühi Bu ill kâtip efendilerinin yüzünü katiyyon görmezler, yalnız dikis fonda sesini ösitirler. Bunlar arasında en miâhimmi Albay Stahdı kulağı Ye gözü rosunun şefi olan bu zatm emrin. de 60 adam vardır, Bürosuna 200 telefon battı bağleder, Günde 1700 telgraf nbr, Stah gelen haberle rin hepsini okur, tartar, aralarm- dan ehemmiyetlilerini ayırır, sera ya kor ve hu karmakarışık yığın arasından Führere herseyi anla. tarak kısa ve milfişmmel bir pe bor hazırlar, Şeflerin; sıkı sıkıya bağlı olan tütün bu adamlar ,âmirleri'e nasıl işbirliği yamyorlar ? Hitlerin ka- Tarrâhmdn tesirleri ne derecaye kadardır? Onlar hu moktalam deir hiçbir sey söylemiyoriz kalım tarih bu noktalarda daha evere olahi'serk mi Tarihi ayakkabıleor sergisi Viyanada, kundura “İşçi” müdürü eski bir “tarihi — ayakknda Bu sergide teşhir © rı arasında, Avüs » Meraristan imparatoriçesi Füzabetin pek süslü hir çif kan- lurası, Fransıva dezel'in, 4016 in ilömünden birkaç saat evvel gis” tiği terlikler de varmıs. Serdinin en zarif şeyleri, Viys- nalı bir densöze âli İskatpinler imiş, Bugün, eri “meklebini kunduracı, bir —— Tayyareler ne kadar gürültü yapar Gürültüyü ölçön san sistem ület. lerle yapılan hir tetkikle, oria bip yüklükteki tayvarelerim, o hareli İkalinde — bulunsa bir ötomatiliz vap: gürültünün 87 tü ettiği anlaşılmışır,