2 Eylül 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

€rini bitirerek olan İktisat olu ajansıra bulunmuşlar- M M olan Gületinin münim iki ' , Mit Ve kömür İs- H* &%mgmefğ:de tetitik OE p a ç. demip ç, ASustöbtanberi İ aa * Zönguy e Celik fabrikalar ! kömür işletme Te ya öti dak N":rt“'*ınlı M“M“m' İdâ- "N teşkila rdan işçilere İN tiköklâtm yekvücut B Elı.vretz ve te- ve bü BİLAğilAM bir istekle i ; tekla il * Kömür hav- Sevleti eştirmekle TT Z 7 !;? İ Za M VA | hı:'.ı _Ş*Ğ,_“W aâ suya | ğşd—ğî;"' olarak çok İ v ü ı ' w% âb Seytanı e Ti | y f : Z ,ğ;! 7 f | f ğ!iğ Bi f İ İr Hortekiz , 1Sspânyol denizcisi Fernao de Mağalhaes, 28 ikinci- teşrin 1520 sönesinde “Büyük,, veya “Pasifik” Okyanusunu aş. mağa muvaffak ölüneca, bu deni.- ze 'Mare Pactificio" yani “sakin | nada . Ametika deniz., adimt — verdi, zira, yolda bir kere ölsün, Tfirtmaya tütul- mamişti. Dünyanın en büyük — denizinizi bü Süküneti, Geofizikal Ve Gec- pölitik bakımda âldatıcıdiır. Pa. sifik denizindeki müsön rüzgâr- lârı, tayfun Ve zelzeleler, bu sa. hadaki hayatı #iyasi kanunlar: dan fazla sarsar Müsön girdapları sayisiz kuv. vet kaynaklarımı — mahvetmişs, tayfun Ve yet sarsıntıları, bir gök sahilleri yatığınlarla harabe: ye gevirmiştir, San Fransiskö Tokyo ve Val. | pârezo yangımları unütülmiyan facialardır. Şilide her döküz se nöde bir felâket getiren Yer ğar. sifitilar'na İntizar edilir. Japon vanım Nipoön âdası her pün ha. fifçe dört kere Barsilır, 1004 senesinde Kusların harp plânlarını sekteye Uuğratan mu. azzam bir taylun oldu, 1921 se. nesinde, Moğgolistandaki Çin or- | düsünün ricatine sebep olan ve ördüyu perişan eden yine bir tayfun olmuştur, Felâket dağı. tan tayfunlar, Japonvyaya iki ke«s re merkezini Kamakuradan Tok. cha volkanlar yüzünden nak. etti. 1933 senesindeki Kwvanto 'iyer sarsintısı, Tokyö civarında. ki Sagami körfezinin şeklini de. iştirdi, Tabiat harikalarından iri —olan Sinter . Taracaları (Yeni Zelanda) bir volkan indi. famdan gonra ortadan kayboldu. İsşte Pasifik denizinde vukubulan yüzlerce hâdiseden bir kaçı: Bu Denize Pasifik, yani sakin deniz demeği döğru bulur musunuz? Sakin olmayan — denize sahili olan milletlerin Hint denizi ve Altlatikte sahili olan milletlerden dahâ az sakin oldukları doğru. dur, Fakat sakin denizin'genişli. . Ei, bu milletlerin gırtlak gırtlağa gelmelerini geciktirdi. Dünya denizlerinin mesahası 861 milyon kilömetre murabbar- dır, Bünun i80 milyonunu Pasi-, Düya topraklarının 149 milyon kilometre murabbarı olduğu göz önüne getirilirse, sakin — denizin 180 milyon kilometre murabbar İle ne kadar büyük olduğu an. laşılır, Avrupa 10 milyon kiloömetre müurabbaidır,. Demek sakin de. niz, Avrupadan 18 kere daha büyük, ş Sakin denizin rakipleri, 106 kitometre murabbat ile Atlantik ve T5 kilometre müurabbamdaki Hint denizidir. Sakin deniz, geopolitik bakı. mindan şimal ve cenup diye iki kıisma ayrılır, Şimal kısmı, Ka- hududundan, Alaskaya ve oradan Japon deni- zideki Tsuğaru boğazına — kadar uzanır. ÖCenup kısmı ise Avust. ralya, Yeni Zelahda ve bütün adaları ihtiva eder, Sakin deni- zin serveti, (kömür, petrol, ba. kir, kâalay) cenüp kısmındadır. Amerikanın bu istikamete doğru aksaması bü yüzdendir. Halbuki Asyada, Amerikanın en Asya kitasınin yepâne kuvvetli devleti olan Japonya demir ve petrol cihetinden çok fakirdir, Tabii vaziyetin siyasi vaziyete tesir edeceği gok aşikârdır, Asya nın cenubu şarkisindeki adalar, sakin denizde gerginliği yaratan tehlikeli mıntakadır. İngiliz, Amerikan ve Fransız menfaati, Japonyanın hayat sa- hası ile burada çarpışsır, Japon sanayi merkezleri, Hong. Kongdan 2500 kilometre ve en küvvetli Anglo . Amerikan üssü olan Singapurdan 5000 kilomet- re uzaklığındadır. Halbuki Av- rupadâki çarpısma 500 kilomet. relik bir radius çerçeyesinde ya- pılmaktadır. Amerikalıların en kuüvvetli üs- lerinden biri olan Manila 3000 kilometrelik bir yoldan sönra e. rişilir. Taivandan Hong - Konga TU0 kilometredir. Manilaya 13%0 ve Fransız Hindicinisine, daha doğrusu ,merkezi olan Saygona, 2100 — kilometredir. — Japonya, harp vukuunda kendi sahastm- dadır, Âmerika ve İngiltereye gelince, anâ vatandan çök uzak. ta kalirlar. Tokyodan Sanfransiskoya git- mek için 8000 kilometre katet. mek — İâzımdır. Yokohamadan Sidney hemen hemen aynı me- safededir. Amerikalıların Havay adalarımdaki ileri karakol vazi. fesi gören kuvvetli deniz üsleri bile Yokohamadan 6000 kilömet- re mesafededir. Bu üsler ana. vatandan 3700 kilometre mesa- fededir. Japon amiralı Nobumassa Su. etsugu 1941 senesinde — şumları söylemiştir: “Amerikan donan- Mması Japoyaya veya Japonyaya &lt araziye taarruz etmek icin harekete geçerse, intihar ediyor demektir. Amerika iki yo! takip edebilir, Sanfransiskodan Havay, Vake ve Midvey adalarından Guüama, oradan Filipine, Bu yol Japon müdafaa hattından geçer, Japon müdafaa hattı, 3000 deniz mili uzunluğundadır. Kuril ada. 10 Sene evvor bunün TERAN OÇUT TT T DEEEEER 2 EYLÜL ÇARŞAMBA Roma « Devoran eden haberlere na kullanacağı bir tayyar> İle Berline bir ziyaret yapacaktır. Diğer taraftan mevkü henüz tayin edilmiyen bir kaplrca — şehrinde M. Musolirinin Alman hükümeti ricas« Wle müsadif olacağı da zannolumu « yor. YeniHarbin” ( Yazan: Casas mektebi brofesi'r! rinden İsvecli A. MENGHAM Krukut bu akıbete uğriyan plân ları üzerihedir ki Avrupada yüzen çelik adalarım inşası şaylaları or- taya çıkmiştir. Filhakika Kruk'un teşebbüsün. den ana fikri almış olan diğer bir deniz casusu ortaya korkunç bit proje attı, Bu döniz casusu meş- hur (Hamburg dritnavtı) lâkabı te Almanyanm bütün dünyayı b sönelik bir sülha kavuşturabilmesi için Ametikanım da harbe girmesi Çeviren: H, D. ve mağlüp olması lâzimgeldiği fik- rindeydi, Amerika kıtasmıma bir hücum ise ancak denizaltından ve havadan mürmmkün olabilecekti, Bunun için Atlantik denizinde üsler bulunması lâziımgelir, Vakıa şimalde bu vazifeyi kıs- Men görebilecek İzlanda ve Groün- land gibi adâalar bulünmakta ise de İngilizler ve Amerikalılardonan maları sayesinde bu üszlere daima hâkim olabilirler. Binaenaleyh —Almanlar, şayet günmün birinde Amerikayı da harp harici etmek mMmecburiyetinde ka- Hrlarsa bünu ancak üslerini de kendileri yapmak şartile tahakkuk ettirebilirler, Bekerin plânt bu işi mümkün bir Hale koyuyordu. Almanya işgal ettiği memleket- - Bekerin bu projesi gayet muazzam er ileri deniz üssil Malina larindan Formoza ve Hainana, ve oradan anavatan adalartna kadar uzayan bu müdafaa hattı, cenubi şarkideki Japon mandası altın- daki adalar tarafından tamam- lanır. Amerikan donanması, Sa. kin deizide ne kadar ileri üsleri teşkil ederse etsin, müdafaaya geçen Japon donanması tarafın- dan parçalanmağa mahkümduür. İkici yol ise şimal yoludur. Bu taarruz yolu daha kısadır, Alas- kadaki Diç körfezinden — Japon Kuril adalarına gider, Maamafih bu denizde bizzat dolaştığımdan ne derece tehlikeli olduğunu şahsi tecrübeler elde etmekle gördüm. On beş gün Bü. ren kruvazör yolculuğu esnasın- da, büyük muharebo cüzütamla- rını hareketsiz bırakmağa icbar eden kutp sisi on üç gün müd. detle denizi kaplamıştı. Ameri- kalılar bu kisa taarruz yolundan istifade edemezler, Bundan do- layı cenup yolundan ilerlemek mecburiyetindedirler, — Halbuki böyle bir vaziyet karşısında, mağrur Amerika filosu, denizal. tılarımızın, — destroyerlerimizin ve tecrübe sahibi donanma tay- yarecilerimizin tehdidi altında- dir. - Amerikan donanmasma men. | sup müretebat, bizim bahriyeli- lerimiz gibi iklime alısşık deği- lerdir. İklime tahammül edemez. ler, Japon bahriyelileri cenup denizlerine alış'ktır. En fena ik- lim geraiti altında — senelerce ta- lim görmüşlerdir. Amerikalılar öyle mi? Bünyeleri Japonların. ki kadar mukavim değildir. Av- rupâ harbi, büyük zırlılılardan mürekkep bir filonüun dar sular- da hareket serbestisini kaybet. Amerika donanmasının eşfi olsavdım, gemilerimi ve bşhr_i— yelilerimi Asyada herhagi bir tehlikeye sokmazdım, Şunu da ilâve etmek isterim ki, Japonya açık deniz muhârebesinden kat- iyen eçkinmez, —Japon . Amert- kan tonaj nisbeti. aleyhte üçe beş olduğu halde, Amerikalıların önbeş zırhlısından yalnız yedisi moderndir. Bizim gemilerimiz Gaha yeni, daha sür'atli ve daha &ğır silâhl Japon amiralının bu s._özleri. şüphe yok ki bir nazariyeden ileri gidemez, Neticenin ne ola- cağı ancak harp başladıktan sora anlaşılır. Dünya, harbin bir an evvel bitmesini beklerken bir de Amerikan - Japon ihtilâfiyle karşılaşmak mukadderse, netice, söylediğimiz gibi ancak o zaman belli olacaktır. a lerd, pek çok miktarda demir ve gelik stokları eline geçirmiş bulun- duğu için çelikten ve denizaltım- dan hareket edebilir. suni adalar inşa edebilirdi. Bu sünf adalar gizli olarak Atlantife dizilmek suretile Avrupa Ve Amerika kitaları ara- gmda mükemmel üsler temin olu- nurdu, Bu adalar daima yer değiştire- bilecekleri gibi tayyare dâfi tonp- da teçhiz olunacakları için gerek düşman tâayyareleri ve gerek düş- man donanması bü Üslere yaklaşa mıyacak, Alman tayyare filoları yikzak şekilde Atlantiğe serpile. vek olan bu san'i üslere uğrıyarak Amerikaya rahatça nakliye tayya. weleri ve bombardıman tayyareleri denizaltıları sevkedebileceklerdir. ve zamana mütevekkif bir iş oldu. ğu için tatbik mevkiine konula. | mağı, Fakat Beker ları kovanı) tabir ettiği bir takım müteharrik deniz. altı Bığmakları için plânlar ortaya gıkardı, Bu plânlar etrafında deniz casusları hayli zaman korkung bir mücadeleye girişmişlerdir. Pasifikte ça- kan Şim | YANLIŞ VECİZELER 30 Aağustos, şehrimizin, göze çarpan yerlerine vecize. lerin asılmasına vesile oldu. Her adımda bir önümüze bu kırmuzı zemin üzerine beyaz kumaşlardan kesilmiş harf- lerin yarıyana dikilmesile or. taya gelen bu vecizeler için - de, bilmediklerimize rastla . madık. Yalnız bazılarında, dilimizi bilip bilmediğimiz — — a— D N ” z 3 de bizi tereddüae düşürecek yanlışlarla karşılaştıkr. Mese. lâ “BİZ, BİZE BENZERİZ,, vecizesi, Türk ticaret banka. sının önüne asılanında şöy- le yazılmıştı: “BİZBİZE BENZERİZ,, “Bizbize,,? Cızbıza misali. Masraf ediliyor, bez alı - nıyor, dihtiriliyor... ne oler oz çok türkçe bilir biri kontrolünden — geçirildikter sorza maledilse ve asılen... R. Anadolu ciheti Marmara sahili nâzim plânını İzah eden rapor Nâzım plân ana hatları: Coğrafi mevkiinin kendisine bahşettiği mutedil iklimi ile ol- duğu kadar arazisinin. topoğra- fik vaziyetiyle de İstanbul gşeh. rinin en iyi yazlıklarından sayr lan ve ileride de büyük bir inki- şaf kabiliyetini haiz olan Anado. lu Marmara sahilinin nâzım plânında düşünülen esaslar: 1 — Halen gayri muntazam bir gürette inkişaf eden — Kızıltop- rak - Feneryolu . Caddebostanı - Göztene - Erenköy ve saire te. şekküllerini tahdib ve ileride da- ha iyi bir surette inkişaflarını temin etmek, 2 — Çamlıca dahil olmak ü. zere Marmara Anadolu sahilin- deki bu teşekküllerin her birinin mümeyyiz vasıflarını tebarüz ettirerek — iskân — sahalarında sıhhi birer yazlık (Villagiature) kasaba karakterlerini muhafaza etmek, Seysürefer: Anadolu sahilinin Kadıköy- den Bostanciıya doğru halen gâyri mufntazam bir şekilde bu. lunan toplantılarımı — biribirine bağlayatı başlrca üç eleman mev- tuttur. 1 — Deniz yolu, 2 — Demiryolu, 3 — Şoöseler, Sahil boyunca uzanmış olan bu havalinin diğer nakil vasrtaları arasında bilhassı deniz yolunun da mühim bir mevkii vardır. Mevcut iskeleler ihtiyaca kâ- fi geldiğinden ibka edilerek is. lâhları düşünülmüş ve ana cad- delerle olan irtibatları temin e- dilmiştir. Yaz mevsimlerinde ilâve edile. cek fazla eseferler bilhassa cu- martesi, pazar günleri tren yolu ile Bağdat caddesinin bunaltıcı kalabalığını arzaltacaktır. Demiryolu Tren halen istasyonlara mü- him miktarda yolcu taşımamakta dır. Buna başlıca sebep tren yo- hi ve civarı toplantıları Bağdat betli olmayışıdır. ; Halk daha ziyade sahil tarafı. ni tertih etmektedir. Demiryolu ile Çamlıca Aarasındaki sahada yolsuzluk ve nakil vasıtasızlığı rağbet görmemekte- dir, Mevkiin hususiyet ile kabili telif olmayan bu arizi halin bir an evvel izalesi için projede tek- lif edilen Taşmektep sokağının temadisi ve ana caddeleri, istas- yonlarla bağlanması ile rağbet görecek ve demiryolu seyrüsefe- alacaktır, Yollar: Şose yollarının en işleği ve en rağbetlisi Bağdat caddesidir, Bu mühim cadde — Karacahmetten Bostancıya kadar 9 kilometre tulünde ve hemen hemen düz bir istikamet takip etmektedir. Son senelerde bu caddenin ge- nişletilmesi göz önünde tutula. rak 25 metrelik tensipli istika- met ve binalar önünde bırakıla. cak 7,50 metrelik boş saha her yerde tatbik edilmemiştir. Bağdat caddesinin — mehdein- den itibaren 20 metrelik arz ka« bul edildiğine göre bu kısımda da 20 metre olarak devam etmesi yalnız 'çarşı mahallerinde müs- tesna olmak üzere binalarm yol- dan itibaren 5 metre geride ve arsa hududundan asgarf 3 met- re bırakılması muvafık görü- D (Devamı var ) Bu yol üzerindeki — ifrazlarda arsa yüzü 18 metreden aşağı öl- mayacaktır, Ve yapılacak bina. lar iki katlı olacaktır. İnşaat ar- sa sahasının yüzde 25 veya bun- ğan aşağı bir saha işgal ederse üç kataâa müsaade edilebilir., B_ağc_lat caddesinin tarafeynin. deki Pıywde kaldırımları yapıl- madığından dolayı tramvayların ortasında kalan 10 metrelik ag- falt yol bu günkü otomobil sey. rüseferi için çok dar kalmış ya- yalar_ ve bisikletliler için tehlike- li bir vaziyet arzetmektedir, binaenaleyh bu trotuvarların bir an evvel yapılması elzemdir, Halen mevcut ana cadde olmr- ya namzet yollardan Kayışdağı caddesi, Acıbadem Çamlıca yolu, Bostancı Merdivenköy yolları zikredilebilir. Bu yolların profil- leri ve her iki tarafta tatbik edi. lecek inşaat tarzı tafsilât plânın. da gösterilecektir. Büyük gezinti ve Seyrüsefer yolu _1 No lu yol Fenerbahçe me- siresini Çamlıcaya bağlayacak. tır, Bu yol.32 metre arzında ola- caktır. İki mühim mesire ve iskân Mmintakasını — birlestiren bu anâ yol 11 kilometre tulündedir. Gü- zergâhı bir cok yerlerde bos ar- salardan geçirilmiş, bina #stimlâ- kinden miümkün mertebe ictinab edilmiştir. Bu yolun atılmasiyle şu istifade temin edilmiş ola- caktır. A — Bağdat caddesinin sey. Tüseferini hafifletecektir, B — Yolsuzluk yüzünden rağ- bet görmeyen ve hakikat halde halkin büyük bir ihtiyacını kar- şılayacak evsafr haiz olan mü.- him arazi parçaları lâyık olduğu mevkü alacaktır. F — Caddebostanı, Erenköy ve civarı mümtaz mevkii ile her- kesin rağbetini celbe muvaffak olan Fenerbahçe — yarımadasını ğm bir şekilde bağlanmış olacal: ir, D — Fenerbahçe ve Çamlıca taz birer yazlık iskân mımntakası olduğu kadar eşsiz birer mesire yeridir, İkisi kısa ve pitoresk bir yolla- bağlanmış bulunacak ve halen umujnun rağbetini celbe- den sahil kısmr ile irtibatı temin edilecek olan Çamlıca bugünkü me€trük halinden kurtarılmış o« lacaktır, _ Bu yol seyrüsefer bakımmdan temin edeceği kolaylık ve faide- den başka muhtelif bedeni spor zevklerini de temin fırsatımnı ve. recektir, —Atlır spora ayrılan kr sımdaki süvariler, pistde bisik.- letliler, ağaçlı trotuvarda gezen yayalar otomobil seyrüseferine bir enrel teşkil etmüiyecektir. lkinci derecede mühim Yollar: ı Bağdat caddesiyle demiryolu arasında kalan ve halen metrük bir vaziyet arzeden kısım yölsuz- luk vyüzünden rağbet görmemeka tedir, Nâziım plânda bu 'mesele incelenmiş kismen mevcı%t yollar (Taşmektep sokağı ve Kâşanelet sokafı) genişletilerek ve kısmen de böş arsalardan istifade ec_î_ı—le rek ihkinci derecede bir senrüsce fer yolu duşımuimuştur Bu yo. lun genişliği tafsilât plânlarında tesbit edilecektir. Nâzım plânı çerçeveliyen Yollar: Marmara Ânadolu sahili yas- lrk kasabalarınım güzel ve mis- betsiz dağılmalarına mâni olmak “Hevamı Ğ memdla*