11 Haziran 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

GENÇ EDEBİYATÇILARA DAİR Birçok reklâmlar, Unlar ve afiş- lerden sonra çıkan ve bir zümre nin organı olduğu havasını veren bir mecmuanın sayfalarını karış rıyorum; Güdük, güdük siir (1) ler, merdiven merdiven mısralar, amip beyitler ve bermniad bu büyük milletin en büyük “kudret” ve “kıymet,, lerine o hlicum, İn .. Tertip, mizanpaj rüğürtlüğü de üste caba,., Ben burada bu gençleri ayıpla- mıyacağım, çünkü onlar da kendi- erinden evvelkilerinin yaptıkları. “ yapıyorlar, ağabeylerini ve ön #lerini beğenmediklerini, bir s3- 4 kudretleri olmadığını söyler- ken, eserlerini tahlil ve tenkit simiyorlar, şahslara o hilcum edi. Yorlar; ve arada Küfür mırıltıları Yükseliyor. Bu hal, bizim matbuat ve cde- biyat, fikir ve sanat borsasının, ötedenberi an'sneleşmiş kötü bir metaıdır, Halbuki küfre, tahkire, red ve inkâra kalkışmadan, selâmetli bir Mmanirk ölçüsünün belâzatine, kuv vetine dayanarak, eseri tenkit 6- dp, teri müdafaa etmek ne güzel, ne efendice bir harekettir, Ve bu Silniln gençliğinde bu gürel hasleti görmeyi nekadar isterdim, Maamafih, şurusin da söyliye. Yim ki bu işte, genelik hücum > İlkleri üstatlarm da büyük ka bahatleri vardır, Bunlar gençleri İstihfat ediyorlar, verdikleri eser- eri tenkit edecekleri yerde, be Tik altından gülerek yazıları kari katirizo ediyorlar, Halbuki, bu Sk feci, çok fena ve büyüklüğe Yakışmıyasak bir seydir, Üstadia- Na yapacakları şey, her fikre, ye Ni bir geyler vermek İçin ortaya Sıkan, çabalıyan gençlere hürmet *tmek, teşvik etmek, yol göster. Mektir, Haydi bumu yapmıyorlar, Nç olmazea istidatları körletmeğe Sahamasmlar... Filhakika, genç < edebiyateılar, yeni, orijinal bir eser vermiş de- gillerdir, henüz bir varlık değildir onlar,,, Fakat bir şey vermediler diye, resmetmek mi lâzımdır? A- caba, eskiler, üstatlar, edebiyat meydanma atıkdıkları gün, orijinal şeyler, parmak omirtâcak eserler mi meydana koymuşlardır? Ne oluyoruz, meydan o geniştir, varsın gençler de orada at sm, terlesin, koşsun, elbette içle. rinde güzel, nefis sanat eserleri verecek birkaç “kudret” ve “kıy» | ç met,, çıkar, Bunları “filiz,, halinde iken hırpalamak, ümltsirliğe dü | #irmek çok fena bir harekettir, Hem, eski üstatlar, edebiyat arsa- smmm tanzifat memurları değildir. Takdir, beğenmek hakkı okuyucu. mundur, Eğer bir eserin haya kuvveti varsa, sanala bürünmüş” #e, o kendini gösterir, ve yaşar. Simdi, mecmuada okuduğum bir kaç şiirin üstünde duraciğım, Ne yalan söyliyeyim, bunları pek mâ nasız buldum. Adetâ deli saçma st şeyler... Bunlar, zavallı şiirin, bazı ellerde ne feci, ne gaddar bir sekilde öldürüldüğünün tam hakiki rexlimetlarıdır. Bunları gelin höraber okuyalım: Vakti gagasından aldık, Bir sabah vakli meaip bir kuşun. Nekadar güzel işliyor, Şimendifer saati çavtyt ve * Bir halin var gülüyorum, Arsız burnundan çocuk! $imdi rica ederim, şiir adı ver. dikleri su şeylerde se gibi bedii bir kıymet var?., Bunlar mı sanat eserleri?.. Belki bir sanat eseridir de hen anlamıyorum, Bunu da bağışlayr Diz, Erhabi toşaür çoğnlıp şülr azaldı, Yok, öyle deği), şairin ancak adı kaldı! LAEDRİ Antalya güzelleşiyor Şehir bir sene zarfında büyük bir imar gördü Antalya, o (Hususi) — Gürel ! Antalya gittikçe güzelleşmekte. | ir. Yeni valimiz Haşim geleli bir ! #ne olmasına rağmen şehir ve- | linin gayretiyle büyük bir imar | #ürmüstür. Antalyada geniş end - deler açılmıştır, Bu caddelerin Ortasmda da boton kansllar ve - Siİasiyle temiz Sulur akmaktadır. Kanallarm etrafı da bin çeşit #nkli çiçeklerle süslenmiştir. Bu Suların ve ağaçlarm içinde Tengâ» İ İenk elöktrik smpulleri pariamak- | Yarlır. Bundan buşka şik sık demir vhalar üzerinde Atatürkün gü- #İ ve tarihi vecipelerine tesadüf #imektedir, Bu. veçizeler bilhas. ' Su köylü ve mekteplilerin büyük alâkasmı çekmektedir, Valimizin teşebbiisü ile bir dö şehri güzelleştirme cemiyeti ku » ralmuştur, Ancık cemiyet bilhas- $a zenginlerden beklenen yardımı henüz görmemektedir. Valiyi saabahm erken ve aksa min geç saatlerinde şekirde dola. şırken görürsünüz. Her İşi gözden geçirir, emirler verir. Her taraf. ta bir faaliyeltir gidiyor. Evvelce bozuk diye depolara atılan silin - dirler bugün iş başındadır. Anta yalıları böyle değerli ve çalışkan bir valiye malik bulunmalarından dolayı tebrik ederim, Melekzat KARDEŞ Ava Kamara- sında Şiddetli tenkit- ler yapıldı Çörcil cevap verdi “Halen kullanılmıyarak şurada burada yatan bü- yük miktarda hava dafi toplarımız ve tayyare- 'erimiz olduğunu sanan imse mükemmel bir ahmaktır,, Londra, 10 (A.A.) — Bugün Avam kamarasında başlıyan müzakerelerden evvel bir münakaşa olmuş ve başve- kil Mister Çörçü ahval hakkında bir gök sunllere cevap vermek mecburi yetinde kalmıştır. Bu münakaşa es masında anlaşılan mühim noktalar A vam kamurasınn vaziyeti etraflı bir surette mütales ve tetkik etmesi hu. tusunda fikirlerin muhtelif orreyanin” ra ayrıldığı ve buzi mebuslarm Mis ter Çörçii tarafından yapdacak beya. Balın enüzakere metitesinde möylene- rek bagwvekilin kendilerini terkit et mesine meydan vermektense aşvek. U, daha evvel söz söyleterek, kendi tenkitlerine marur bırakmayı tercih ettikleri, Mister Çörçilin uzun müza- kereler yapılması hakkında Avam ka” marasmın. arzularına tamamiyle ta. raftar bulunduğu, bu müzakeratı hiç bir suretle tahdidata tâbi tutmak ar susunda olmadığı ve fakat hüküme- tn cevap vermek için on münasip xa. manı ibtibap hususuna obalz olduğu haktan feragat etineğe raz olmak i- temediği bususlarıdır. Başvekii bu münasebetle Buriye hakkında müzakeretlan o evvei bazı beyanıtta bulunmayı kendisinin de arzu ettiğini ve fakat beklediği ba“ terlerin Beniz vürud etmemiş bulun- duğunu stiylemiştir. AMELE PARTİSİ NAMINA SÖYLENEN SÖZLER Bu sizleri müteukip müzakerölere «mele partisinden Lee Senitb'in beya” satile başlanmıştır. Smith burn ya” placnk müzakeratia her hangi bir kin ve garuz eserine tesadllf ederse pek mütehayyir olacağını kaydettikten sonra demiştir ki: “Giridin tahliyesi düşmana Ege 48. nizinde ve Çanakkaleye karşı fevka- Jâda büyük bir hareket serbestisi ver miştir. Bundan daha mühim olarak Alman Psnzer fırkalsrının Sicliya ve mühimmat ve reite İngiliz ffloeu tarafından yapıla cak hareketleri de tahâlde uğratmış” Hil, Genemi Vavelin ayaı bir çok harp sahnelerine kumanda et mesindedir. Bu sahnelerin hemen ber birinde ya karşı tarafın daha büyük kuvvstlerile veya daha seri hareket- teriyle karşılaşmıştır. Efkâr: umumi. ye meselâ neden Giritteki tayyare meydanlarının *büyülülmemiş ve tak kim editmemiz olduğunu ve müttefik” lerin örnda burundukları yedi ay #ar- tında neden yeni tayyare meydanları olduğunu sormaktadır. Bundan beşka İngiliz tayyare kur çetlerinin çekiimesile Mısırdan oraya tayyarelerla yardım edilmeğe başlan” masr arasında 48 saatlik hayati bir vakit ziya olmuştur. Halbuki 20 bin Giritliye silâh tevzi edilse 161 bunla em d)şman hilcümuna Karşı mükem- melen mukavemet eğecek'erinde ÜP” be yoktu. Lee Smith bundan sonra Giritin Iş galini mütankip Mareşal Görinç ta rafından Alman tayyareciliğine hita- ben geşredilen ordu emrinde “Giritin işgali göstermiştir ki zapteğilmez ada yoktur. cilmlesin! ele alarak sözlerine şu suretle devam etmiştir: «Gizitte başımıza gelenin Büyok Britanya adalarma karş yapılacak her hapgi bir taarruzun tekerrür et. mesina imkin yoktur. Manmafih şu nu da kaydetmemiz icap eder ki, GE rit hödisesi Almarlarm cenui İrlan- dadn kuvvetle teessile edebileceklerini isbat etmiştir. ESKİ HARBİYE NAZIRININ TENKİTLERİ Bundan sonra söz alan ss#ki harbiye bâzırı Mister Hor Belişa fik şiddetli tenkitlere başlıyan hatip olmuş ve bü- kümeti mazide ihtimalleri tamami ölgmemiz ve Mizım gelen tedbirleri müessir bir surette ittihaz etmemiz ol. makla ittiham etmiştir. İngiltere do- manmasının, bütün şarki Akdenizde, İskenderiyoden başiın isnad edebilecek bir Gas, ve İtalya sularına yakm bir yerde Hlica sdebilecek bir emniyet W mana malik olmamak yüzünden he. yekât sahası daralmıştır. Tayyareleri mizin inmesine yariyacık meydanin- rın mefkudiyeti öe İtalyayı, arzu et. tiğimiz şekilde, bombardaman etme mize ani olmuştur. Yunanldarm bar be girişi bizlere Suda limanından ve Girit tayyare meydanlarından İirtifndo tnkânlarını vermig, ve garp çöllerin deki kuvvetierimizin uzaktan mua. tarasını temin elmiştir. Fakat Girit, Almanların elinde, bu kuvvetlere kar şt ciddi bir tehdittir. Yüz kadar fazla Hurricane avcı tay yaremizin orada bulunması düşmanım Yunanistan üzerindeki tahakkümünü Kırmağa pekâlâ kâfi gelebilirdi. Gi ritteki tayyare -maydanlarının müds- faasını temin edecek usuller tesis edi) memiştir. Kara ve deniz kumandanls» rımız Giritte tâzrm gelen bütün sald. biyetleri haiz idiseler kendi harekette rine miihim surette yardım edecek ve kolaylaştıracak surette Bazırlıldar yapmamış olmalsr: kabili af değildir. Tayyare meydanlsrının İnşa va temi- rinde Almavlar, bizimkine o nazaran daha seri bir usul tatbik etmektedir. ler. Bu metiesyi bizim de elde edebil memiz için ciddi surette teğkilâtdan- derilmüş bir tayyare koluna ihtiyaç vardır. : Sevkillceyg bakımından 193 düşmanın ne süratiyle, ne menabi se viyealle başbaşa yürüyemiyoruz. Bu- ne itiraf etmeliyiz. “Bundan sonra İiberi partisinin söreürü Perey Harris Giritin çok eld di bir muvsffskiyetsiriik sayrlamıya. cağını kaydettikten sonra demiştir ki: — Geçen muharebe esmasrnda Avam kamaraamın bazı celselerini tahattur #diyorum.-.ki, son.12 ay zarfla vır Kun gelen müvallakayelsiliklerin ve ya mağlöbiyelterin en kerre daha'mü,. binlerini müzskere etmiştir. BİR TEKLİF Kudın mebuzların nokta! yazarları” nı muhafazakâr Miz Tress Rathbone “harpte merhametsiz derecede mler #ir olsbilmeliyiz, cümlesiyle o büldee ettikten sonra maruf müharrirlerden Beverley Bizler İmparatortuk rücsa, smın iştirâkiyle bir directioire teşki- Mini teklif etmiş ve namzet olarak Çörçü Smuta, Menzins ve Kanada ge- perallerinden Maç Manghton'un isim. Werini ileri sürmüştür. Muhrfazakâr mevuslardan Mac Na- minra Hitlerin evvel& bir sulh taarru- gü yapacağını ve bi tegebhüs akamet, Is peticelendikten sonra ve önümüz deki kıştan evvel İngitereyi bir çevir me barektetile ietilâya çalışacağını ve günkü o tarihten sonra başlıyacak © lan Almanyanm muazzam bombardı. mianlarma meydan vermek istemiye- ecğini söylâmiştir. Mac Namara İm güteranin bu teşebblsa muvaffakiyet, le mukabele edecek tedbirleri itibar kadretinde olduğuna katiyetle emin- dir. Yine, , muhafazakâr mebuslardan Yard Yintrton ömiştir ki: — Hükümet İmparatorluğun men baları hakkında kâfi derecede müdeb. birine hüreket etmemiştir. Biz Afri- Kada, Hindistanda, Malozyada sevktl- ceyg ihtiyatları vücuda getirmeğe ve Almanya istilâ hatlarını uzattıkça kar şizina talim görmüş yeni kuvvetlerle çıkmağa muktediriz. Bugünkü harp Yuzütere tarafından yalnız Amerika. nın hayırhah mwavenetile yapılmamak tadır. İngiltere İmparatorluğu dünys- nn dörtte birine müsavi ve 500 mir yön rüfuslü muazzam bir Gikedir. Bundan sonra gelen hatipler mute. dil ve düşünceli mutaklar söylemişler ve hükümete evvelden hâzirlanmiş bir hücum plân: ile hareket ettikleri 28 habmı katiyen vermemişlerdir. CÖRÇİLİN CEVABI Başvekli Çörçil nutuklar bittikten sonra ayağa kalkıcış ve ezelimle de miştir ki: — Müzakeremizin ne şektinden, ne muhteviyatımdan, ne de tenkitierin. den kimsenin ikâyet edemiyeceğini zannediyorum. Bazısı çok derin olmak üzere bugün işittiğimiz tenkitler, hükü- metin yalniz kabul ettiği değil fa- kat iyi telâkki olliği tenkitler zümresindendir. Fakat müzakere- nin vuküa geldiği tarz, hükümetin emniyetine bir meydan okums bis si vermek için kenaplanmış bulu * nuyordu, Memleket için faydalar hukımından, bu, ciddi mülâhazala ra yol aşmaktadır. Gazetelerde, vahim bir endişe ve galeyan mev- cut olduğu ve tam bir hasap ver. me istendiğini bildiren bir çok fik- ralar vardır. Binnetice, vaziyeti, ize tevdi edilmiş menfaatler 'do- lsyıslle ciddi bir tarzda mülâhaza etmek möcburiyetinde bulunmak- tadır, Eğer avâm kamarası, bu tebli - keli ve geniş müerdelenin muhto- lif safhaları hakkında izahat İste. meği âdet oder ve bir hareketin kaybedildiği her dakikada ve ya- hut cephenin bir kısmmım her Ya- Tılışında kendisine tam malümat verilmesini İsterse, bu bir hatâ © Taraktır. Evvelâ, yalnız, bitmiş o- lan burekât hakkında değil, fakat #ynı zamanda umumi vaziyet ve harp itieremizin ve başkumandan- Uğın takibettiği fikirler (o vetiresi hakkında düşmana kıymetli malâ- mat ifşa etmeden, hiç bir tam iza” bat, verilemex. Takipeltiğimiz hat- ti hareketi haklı göstermek ister. ken, bir nazırm, dikkatsizlikle, düşmanı bazı osaslı ip uçları vere bilecek hir şey söylemesi; tehlike- si dalma mevcuttur, Bu belki za- hiren masum olmakla beraber düş- manm hakkmda şüphede bulundu- < Zu bir şeydir, Ve bu suretle düş. manm bizim hâdiseleri nazarı dik- keto alış tarzımız hakkımda sarih ve tam bir fikir edinmesine imkân verebilir, Diktatörlük hükümetleri, böy - 16 bir tazyik sltında değildirler ve karşılaşabildikleri her muvaffa - kıyetsizliği izah etmek ve anlat - mak ibtiyaçları yoktur, Bu munz- sam.ve vahnt dafrafaruş. despot - dara hulafma olarak, . ben yalar tahim've parlâmentenun hizmet” kâriyim, Ve daima Avam Kamara- mm &nrinc amadöyim, Fakat Avam Kamarası ve mem leket benim Üzerime çok. büyük bir mesuliyet vermiştir. ve Avam Kamarası ve memleket, böyle va- vifeler tevdi ettikleri bir hâdimin basımlarımız karşısmda mahzurlu bir vaziyette bulunmasını arzu et- miyeceklerdir, Hitlerin, bir kaç hafta bokliye- rek, belki esaslı gemilerimizin ge. mi kafileleri servislerine dağılmış bulunduğu bir zamanda, Bömark, diğer bir 45 bin tonilâtoluk gemi olan Tirpitz ile çıkabilmesi ve bize muharebe verebilmesi ihtimali var kon, Bismarkı niçin feliketli bir sefere yolladığını anlatmak için Rayştaga gelmiş olduğunu bilmi » yorum. Afrika oİmparatorluğunun en büyük kısmının niçin zaptedil miş olduğu ve niçin 200 binden fazla sskerlerinin elimize esir düş tüğü sebepleri hakkında Museo - liniin ikns edeceği bir beyanattan da malümattar değilim, Eğer zamanm münasip olup ol. madığmı nazarı dikkate akmadan harekâtımız o hakknda sleni bir müzakerede hesap vermek mecbu riyetinde bulunursam, kendimi Ji zumsuz yere mahzurlu bir vaziye- te konmuş telâkki edeceğim, Me selâ, Bismarkın takribini temin & çin ne gibi tedbirler almış oldu - ğumuzu izah edecek bir vaziyete gelmeden o parlâmento, Hood'un kaybı hakkında bir müzakere ta- lep etmiş olsaydı, bu mahzurlu bir keyfiyet olacaktı, Avam kuma. rusına hizmet etmek ve avam ku» marasmı harbin idaresine dâima mümkin olan en tam bir rispot dahilinde iştirak ettirmek için dü ima bütün geyretimi sarfediyo « rum, “Alkışlar, Fakat harp hak- kında çok arzu ettiğim bir şey o. lan beyannita bulunmak için, hü « kümet adma firsatı intihap etme- me müsaade edilmesi şayanı ter» elhtir, Girit muharebesi hakkında bir #uz, kısmi aldatıcı bir vevldür. Ge niş bir salıne ancak heyeti umu « miyesi ile tetkik edilebilir, Bil » hassa, hepsinin birihirlerile-mlina. #obettar olduğu harekâtın tamam lanmamış bulunduğu bir zamanda, bunun parça parça müzüketesinin yapılmaması icap öder. Harbin u. mumi tetkikinde, zaman kayıp ve kazançları, bunlarm istikbal üze. rine tesirleri vo kendilerine yapis lan müteaddit izlepleri karşıla - mak için mevcut kaynaklarımızın tam tevsi hakkında birçok milâ. hazalar yer alır. GİRİTTE NEDEN TAYYARE MEYDANI YAPMADIK Meselâ Varilan Milne, benden, Girit altı aydan fazla bir müddet elimizdeyken, niçin birçok tayya. re meydani vapmıyarak ve bunla» ri en yüksek müdafaa vaziyetine koymıyarak bütün bu zamanı kay. bettiğimizi sordu ve eğer Girit Al, manların eline düseydi Almanla, te yapacaklarını hatırlattı. Herkes Mtiraf eder ki alçak ve yüksek a» taşlı hava dafi (opları ve meydan ları müdafaa için tayyareler bulu madan, Giritte büyük miktarda tayyare meydanı yapmamız bir ha ta olurdu. Çünkü, bu, ancak hava yolü ile adaya nakledilen düşman kıtalarınm inmesini kolaylaştırır « dı, Giritte kullanılır e vaziyette iki tayyaro için niçin lüzumu kadar top verilmediği sualine ce- vap vermek için, bu topların bu iz için tasarruf edilebilip edilemiye- ceği meselesini nazarı dikkate al, mak icap edecektir. Bu, bizi daha geniş bir sahaya götürmekledir. Bütün bu esandn, Atlantik muhas rebesi devam etmiştir ve faydalı bir surette Girlde konahilecek top Jar, Foker Vulf ve Helnkel tayya- relerinin hücumlarmı tard için $ok büyük miktarlarda ticaret va purlarma yerleştirilmin ve bu Su. retle bu tayynrelerin yararları a. zaltılmıştır. Bundan başka, bizim burada, şiddetk ve tehlikeli hü - camlar altında bulunan tayyare meydanarımızın, tayyare fabri « kalarımızın veyahut limanlarımı « zm ve gehirlerimizin, orta garkta ki harp dolayısiyle son altı yahut yedi ay içinde, toplarnm daha fazla azaltılması veyahut daha faz la topla teçhiz edilmesi İcap edip etmediği meselesini nazarı dikka te almamız lâzmmdır, Ayrıca, orta sarka gönderdiğimiz her şey, Kap'tan geçmeli icap ettiği için, ekseriyetle üç ay âtıl kalmakta - dır, Akdenisde harp için büyük isk ler aldık ve İngilterede çok ciddi rahnelero karşı koyduk. Bütün kaynaklarımız hakkmda tam ve yakım malümatı olmadan ve bü kaynakların karsılaştığı muhtelif talepleri tam bir tetkike tâbi tat madan, hiç kimse, Girit tayyare meydanlarmı takviye ötmek ve fazlalaştırmak için daha büyük riskler almamız ve yahut kendi - mizi anavatanda daha kuvvetli bir darbelenmeğe maruz bırakmamızi cap ettiğini takdir cğdcmez. Bununla böraber, Yunan hüktü. metihin bizi Giride davet ettiği dakikadan itibaren, mühim 'deniz üssü olarak Suda koyunu müda - faa için, elvardaki tayyare mey - danmı genişletmek için ve bu de. niz üssü ile bu tayyare meydam. na Akdenizde diğer stratejik vok talardan miz kanaalin - de bulunduğumuz en çok miktarda yüksek ve alçak atmir toplar ver- mek için todhirler aldık, Nakliyat ia düşman hücumuna karşı, düş- menm çok büyük bir geyretini i- cap ettirmek için kâfi tedhirler aldık, Fukat denizlerde birçok 2- dalar ve stratejik noktalar vardır ve her yerde emniyette olmağa çalışmak hiçbir yerde kuvvetli bu. lunmamak demek otur. Binaenaleyh eğer avam kamara, 8 bu meselelere tafsilâtile nüfuz edöbilse, kuvvetlerimizin doğru bir tarzda tevzi edilmiş olduğu ka naatine varırdı, Fakat rakamlar vermeden ve vukığlar ileri sürme. den » ki bunu yapmamı kimse İs- temiyecektir « avam kamarası İ- çin ve halli gazeteler için bu me selede doğru olarak nisbetli ve mütevazin bir hlikme varmak ts - mamile imkânsızdır, Halen kulla” nılmıyarak çurada burada yatan büyük miktarda hava dafi topları. miz ve tayyarelerimiz olduğunu sanan kimse, mükemmel bir sh - maktır. ZAYİ — 201.991 tarih ve 1/39 nu, maral ecsanem Tuhsetnamesini zayi müzakereyi tasvip etmememin di- | ettim. Yenisini alacağımdan hükmü Zer umum! bir sebebi de bunun, or taşarkta vukua golen çok mühim ve mudil bir seferin yalnız tir kw. mın: teşkil elmesi ve bu seferin he yeti umumiyesi He bahis mev edilemez olmamdır, Müzakere mev | zuu olarak geniş cephemizis row - | syyon bir bölyosini seçmek, ba: - | bin zöaresini tetiğirle ve tanazur. kalmadığını Hân ederim Kastamonmin, Kastamonu ew waosi sahip ve mesul müdürü Cemal Düniş Karademir ZAYİ amam; elele pis KAM YAYI etthu Yazimi arsam. daa sek'şiain kar şoktan Bn Ürer