28 Mayıs 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

A MAYIS— 1941 Çörçil © - Harp vaziyeti hakkında Dün Avam Kamarasında beyanatta bulundu ça ra, 71 (A.A) — Başvekil il bugün Avam Kamarasında di ark Alman zirhlsmm batırı- “EM vu gerki Akdenizde İngiliz sanmasın da zayiata tuğradi- ie bildirmiştir. “Başvekil esas Mikuna başladığı vakit Bismarkın srıldığına dair olan haber he ki kendi kulağına varmamış bu- bir hafta” m etmektedir, Bü- zarfında orada bu- Y0! dolayısile tayyare kuv- bu hücumlara ancak çok cesurane bir 48 mükabelelerde bulunabil- içir. Pek siddetli ve pek kan “gi olan bu muharebeler esna- Si zayiatı bize naza” ır, Maamafih düşman in Yenişadan hava yo- iki Alman kı. an hüc ğa eğ N Zeçtikçe artmıştır. KANLI HARPLER M gı “arebe Hanyada tasavvur &- “Miyase derecede hunrizane #klide buzan bir tarafa, ba” “lğer tarafa temayül ederek ie *tmiş, Resmo ile Kandiye. Ma 3“ Yine aynı şiddetle fakat da- çük bir mikyasta olarak ce- €ylemiştir. Generali Frey- kumandası altında bulu - vwwetlere gerek erank ve Ben yardım kuvvetleri olduğu için size söyledi. dakiknön bu herikulâde mukavemet omuvazeneli kuvvetlerimiz düşman karaya ihraç hareketi şimdiye kadar men'e olmuşlardır. Yalnız 05. bazi Yunan kayıkları varmağa muvaffak ol- kabul etmemiz icap 0- mizaltr gemilerimiz tarafm- Siman kruvazörlerine, des m6, nakliye gemilerine e Yunan kayıklarına İn zayiat çok ağır İse de larımız esnasında boğu- *n askerlerinin miktarmı Sirette tenbit Etmek Yoktur, Yalnız umumi bir > diyebilirz ki düşman çok Yata uğramıştır, HİZMETLERİ bahriyemiz tarafından Milda'nesı hususunda gö “izmetler kendisine de ağır Mal olmuştur, Çünkü do- daima, buyu muhafaza (rinin himayesinden mab- dari düşman tayyare möy- Şötn hakiki menzili dahilin- yakma bulunmağa mecbur işve İtalyan radyoları, her i, vübalâğalarını da seçe - bahri zayiatıniızm mik* Yüksek rakamlaris her dlyebilirim ki, züylatmaz Ml ve Fiji kruvazörlerile yerden yanl Juno, Grey- ip “Üy ve Kashmir gemile- vettir. Bu gemilerin mü- ei ön mühim kısmı kur e ki erke ile diğer mü- » Yazörler de bu bücum- rar zörmüşlers0 de be” ” yetli değildir, Bunler i, Yeniden harekete zeçe- ; Bir kınmı daha şimdi Yetime başlamıştır. ça, DEN FİLOSU İ filomuz Mataban burnu “sinden evvelki vaziyete buğün İtaiya filosundan votlidir. Her halde şarki fi bahri vaziyetimizin k am mevzuu bahis da- neticesi her ne ©- ista nazaran ileri 8s birini teşkil eden & gösterilen şiddet- GOL Beltanya İmpâri 2 SEE lorlağunınm askeri tarihinde yüksek bir mevki tutacaklar, Irakta ovaziyetimiz çok geniş bir mikyasta olarak düzeltilmiş. tir. Bu sebeple in istikbaline büyük biç eh etle bakabii. Tiz, SURİYE “CEPHESİ Suriyeğe düşmar tarafından yes ni inkişaflar göstefilmemiştir. Habogislanda İtalyan kuvvptle. rinin teslim olmaları “vam et. mekte ve her gün binlerce esir almarak mühim harp o malzemesi ele geçirilmektedir. Şarkin bilhassa şarki Akdeniz de bu hâdiseler cereyan ederken allanliğin şimal koumlarmda dn çok büyük bir alâka wyandıracak diğer bir hâdise vukua gelmiştir. Geçen çargamba günü yeni Alrnar grhlisi Rismark, beraberinde 2) öanlimetrelik toplarla mücehhez yeni kruvazör Prim Bugen olduğu halde keşif tavyarelerimiz tara. fından Brryen cirarında görülmüş ve perşembe günü ikisi birden kaybolmuştur, Bu gemiler, Amer kadan gelen gemi kafilelerimize taarruz etmek üzere Atlamik ok- yanusuna açılmağa teckbis ettik deri takdirde yolların kesümesi için bir çok tertibat alınmış ve cuma gecesi Alman barp gemileri Gro- enland ile İzlanda arasındaki Da- nimarka boğazını geçerken kruva- zörlerimiz tarafından görülmüş. lerdir, BÜYÜK DENİZ HARBİ Cuma sabahı Prens dö Col zırlı- Imızla Hood zırhlı kruvâzörümüz Alman gemilerile muharebeye tu- tuşmuşlardır, Hâdiscler o kadar cüretl# cereyan etmiştir Xi, bun- lar halıkmda henüz tam malüma- ta malik bulunmuyorum, Fakat şu- rası malimdur ki Hood, 23 bin yar dadan çekilen bir güllerin tam sabetine maruz kalmış ve cepha- neliklerine giren bu gülle gemiyi berhava etmistir. Hood'dan kur- tarılanların sayımı pek mahdut- tur, Plânları bundan 23 sene ev vel yapilmız olmakla beraber bu mükemmel geminin batması İngi. liz babriyesi için büyük bir zıya ve içinde bulunan tevfslsrla erlerin ise daha ağır bir kayıp. Cumartesi günü sabahtan ak- Şüma kadar zırklılarımız Bis. mark ve arkadaşiyle teması mu. harbe hafaza etmişler ve dün ss- bah başlıysbilmek üğere bütün tedbirleri almışlardır. Fakat ge- ce hava bozulmuş, görünüş kabi. Myeti azalmış ve Bismark süral le yol değiştirerek takipedenle- rin gözünden kaybolmuştur. Prenz Eugen'in ne olduğu hak kında elimde malümat yoksa da onun hakkında da her türlü ted. birlerin #tihaz edilmiş olduğunu söyliyebilirim, BİSMARKIN BATIŞI Dün öğleden az evvel Ameri. kalılar tarafından bize gönderil- miş olan uzun mesafeli keşif tay. yarelerinden Katalina tayyaresi, Bismarkm mevkiini keşfetmiş ve Alman zırhlısının Fransız liman, Jarmdan Brest ve Saint - Nazai. re'e doğru yol almakta olduğunu anlamıştır. Bu keşiften sonra 2. mirallik tarafından yeni ve seri bazı tedbirler ittihaz edilmiş ve bütün Atlantik denizi kontrol makinemiz harekete getirilerek çok mühim ehemmiyeti haiz bazı kombinezonlar tatbik mevkiine geçirilmiştir. Dün akşam torpi atan bom. bardıman tayyarcierimizle Ark Royal tayyare gemisinin deniz tayyareleri tarafından yalnız ba- şıma seyahat etmekte olan Bis. marka karşı biribirini takiben müteaddit tanrruzlar yapılmış ve gece yarısına doğru Bismark zırhlısınm iki torpille yaralandı- ğı haberi bize gelmiştir. Bu tor. pillerden biri geminin tam orta- sma ve diğeri arkasına isabet et miştir, İkinci torpil geminin dü- menini tahrip etmiş olacak ki yalnız sürati düşmekle kalma. muş ve Bismark zırhlısı o da. kikadan itibaren inusamsız dai. reler çizmiye başlamıştır. Bu va- ziyete düşen Bismark, filoları. mızdan birinin tâarruzuna uğru- yarak yeniden İki torpil yemiş ve Alman bombardman tayya. relerinin her türlü imdat ©aha- sından uzak bir mevkide bare. ketsiz bir halde kalmıştır. Bu sa- bah güneş doğarken Bismark kendisini takip etmekte olan zırklıların hücumuna maruz kal mışsa da neticenin be olduğumu şu dakikada bilmiyorum. Yalnız Bismarkın top ateşiyle batırılmamış olduğunu ve şimdi torpillerle hayatına hstime çeki. leceğini tahmin etmekteyim. Sizlere söz söylediğim esnada taarruz vukun gelmekte oldu- ğundan nihayet düşman 4 | emici #ara Mehmet Girit cengi yirmi beş yıldanberi devam ediyordu. Türk ordusu kahramanca döğüşerek adanın kalelerini birer birer azptetmiş; nihayet adanın idare merkezi olan Kandiye şehrini de muhasara etti. O zamanlar, Kandi- ye kalesi, dünyanın en kuvvetli kalesiydi. d Girit cenginin son Yı! on iki Türk gemi” si, Kandiye önündeki Türk ordusuna cephane ve erazk getiriyordu. Venedikliler bunu haber aldılar. Bir akşam, Türk gemileri sahil toplarmın himayesi altına girip de mirlemek üzereyken, iki misline yekm bir kuvvetle yar larını kestiler. Müthiş bir deniz cengi oldu; öyle ki, biraz sonra da gece basımca, gemiler biri ine girdi” İer. On iki Türk gemisi, bütün gece kahramanca dö ğüştükten ve içindeki gemiciler şehit olduktan #0" batlılar, birkaç tanesi de düşmar iarafından azptedii Denize atılan pek az Türk gemicsi de yüzerek el çıkabildi. Türk gemilerinin içinde en güzeli, en büyü” ğü ve en yenisi İnebahtılı Durak Beyin gemisiydi. Duvak bey, kahramanca döğüğmüş ve hemen bütün gemicileri” le beraber şehit olmuş, gemisi de Venedikliler tarafın dan zapledilenişti, o Venedikliler bu güzel gemiyi Kan miyi hayranlıkla ve zefer nesesiyle gezip tetk'N ediyor” lardı ki, geminin içinde bir ses yüksekli, bunu çığlıklar riş bir panik takip etü: “Geminin cephane anba” rında bir Türk var!..,, Fakat çok geç kalın sin yükselmesiyle beraber korkunç bir gürü gemi zangır azngır Ülriyerek paramparça oldu ve bir suda, gökyüzüne, içindeki yüzlerce Venedikli ile beraber bir ates külçesi halinde fırladı. Kendisiyle ve yüzlerce düşman kumandan ve zabitiyle beraber gemiyi uçuran, Kara Mehmet arkın». on det yeelarme- bir Türk gemicisiydi. Cenkte Okahrsmarcı d östü, Kumandanının ve arkadaşlarınm birer birer sehit oldur gunu görmüşlü, Gemi kurlenlamıvacakctı. Yanındaki arkadası denize atlarken: “Ben gemide kalronu! Bu gemiyi dünmana vermem!..., demişti. Yiğit Kara Meh m1 düsman askerleri gemiye rkavten karanlıktan ve karsrsakktan istilede etmis, geminin barut anbarma “emişi, Geminin hayati artık Aisde demekti, Fa kor. Turak seisin de intikamını alyp Memi. Kara Mehme;. yaralı, aç ve svsn»,” ef iki sent beklemiş, “iye Venedikliler iyice dolduktan sonra, barut fıçıla” senç dıye karşısında bulunan : i i : e tesi gün bayraklarla o donattılar, Birçok $ zehitler ve asakir gemiye do'du. Bu güzel ve İstandiya adasma çeküler. Er kumandaniar, büyük ge ei hk rından birine çakmağıyla ates vermişti. RTŞAT EKREM KOÇU A ni REY LEY imlâ kılavuzu hakkı tarık us'un buna dar düşünceleri .6. el yazısı... fakat hangisi ? küçük harf, büyük harf bahsine seçerken alfabe Tistesinin hir buşka sütununa dokunacağını: kılavuz bu fistede küçük, büyük harf şekilleri yanında harflerin bir de d yayısı şekillerini siralamıştır ve bunlar el yazısının — frasızcada anglez denilen eski yatık, iğri üs- Topla olanlarıdır. den bazilarının küçükle- lerinden. farklı şekiller kabuk eden bir. elfabede, aynı, s6 bebile ei yazısının da gösterileyiş ol. wası bir ihtiyaçtır. husüsile , türk alfabesi kanunu hsrflerin bu şeklini de listesine almıştı. buna bakarak bunu bir kanun borcu saymak bile mümkün olur. ancak listenin bü sü. tonuna el yazısının bu üs mini yazmaklansa maari! okul programlarında İlizam ettiği bir öslüba ihtiyar elimenin faydası üze. rine dikkati celbelmek isterim, maarif vekilliğince ilk ve ortaokul. larda öğrencilere verilen yazı ör- neklerinin hangileri olduğunu bilis yoruz. bunlar temel harf denen ki- tap yarısı şekillerine en yakın bir taridadır, yuvarlaklır, toktur. bu örnekler her harfin birtek ma aalı, yani bir berfin başka bir harf olup olmadığı tereddüdüne yer ver» miyecek sekilde tek şahsiyetli ole | masını sart bilmiş ve 1935 tenberi retmen yazi derslerinin esasını ies kli etmiştir. türk dil kurumunun hazırladığı biz imlâ lüzaline giç olacak bir kılavuz, her önce öğretim ve eğitim bakımından bir fayda elde etmek maksadında sayılır; bu düşünceye göre vekili. Bin, okulların, bir kelimeyle İlmin öslün gördüğü #slibu yaymaya hiz. met etmek vazifesidir, isinin pek yakında izale edi. İceğini katiyetle ümit etmekte- yim. Hood'un batması neticesi olarak İngiliz bahriyesinin uğra. dığı zayiat ne kadar büyük ©- lursa olsun Alman bahriyesinin en son eseri olan bu zırhlı dün. yanin en büyük harp kuvvetle rinden biri olduğu için tarafı. mızdan şimal denizlerinde filli bir tarzda hâki ği dilmesi de ablukarın muhafaza. sı daha ziyade kolaylık kesbet- miştir. Bu hâdise hakkında siz€ den vâkarın esaslarından ha berdar olmuştur ve arzettiğim tabloda ziya kadar gölze de mevcut olmasma rağmen bu mühim bahri hâdisede memnun omak için birçok sebep vardır. Avam kamarası bu beyanat. tan sonrz diğer mesailin müza. keresine dığı sırada Çörçül tekrar kalkmış ve başta söylediği gibi Bismark idin balırılmış olduğunu meclise bil- dirmiştir. Başvekilin müjdesi mebuslar tarafımdan pek şiddetli alkıslariz La ii i yalık harflerin kabuna geçmiş bulunması, bizi bunu kılavuza mi sorunda bırakmaz. kanunda gösles rilen tarz, harf olmak hakkını ken» disinden çekip alan bir teşebbüs yoklun kanunun maksadı karakteri tesbittem, ibaret... kanın iğri tarzı örnek ulus, fakat başka bir terzen tervicine mani olacak bir büküm koymamıştır. yoksa maarif vekihiği de bundan başka bir tar derse esas yapmamak mecburiyeti» 1e bağlanmış olurdu. böyle olunca 0» kullarımızın “oku kıdır” , “kolay ve çabuk yazılabilir” , “estetik de. dere malik, diye vatıflandırdığı tok ve dik bir tarzı, “bir bakışta kavranılamıyacak kadar karısık ve kolaylıkla yazdamıyacak kadar bi künlüler ve kavrıntılar,, gösteren bir tarzdan ziyade kılaveza lâyık görmeli değil miyiz? maarif vekilliğinin çok kararları veakıâ “çocuklarımız, yahud “çö. cuklarımısın öğretmenleri veya & eğitmenleri, içindir. fakat bonun bir vazife taksiminden başka bir delili yoktur.vekilliğin çocuklara bellelmek sulâhiyeti, çocuklarda hu, sule getirmek İslediği fikir veya imelekeyi ber ferd, her mesal şubesi okul yayınlarının dışında kalanlara yayıp benimsetecek bir elbirliği, yapmadıkça çocuklarımıza hasreti. ğimiz emeklerin çoğu “hayat, &ibi, “halk,, gibi meçhöliyetle müradif bulunan engin denizin içinde kây- bolar gider. inkılâp İdaresinin o hareketinde #herik bir yerde (isydalı) görülenin öte yanda İhmül görmemesi, hafif, gülünç, boş, Tizumsuz görünmeme. sile müvszi olarak takip ve tey sâyesinde vücut bulabilir. işaret etliğimiz iki yazı farkını ilko kulda, ortaokulda çocuğu olup da yazılarına alâka o göslerenlerimizin hepsi bilirler; biz de burada ikisi. ni sr çok karşılaşlırmaya yarıyacak birer kılişe koyuyoruz: Hakkı fark w5 ç yeri B sötlerlin adındaki alman terbiya, cisi kılavuza da geçirilen şu birinci şekil ıçin şöyle diyor: “bu şekil bugünkü sanatin hiçbir karakterini taşımaz. harflerin esas şekillerine ilâve edilen o #müleaddi! çizgiler, kıvrınlılar, yazının uma migetle çirkin ve anuğlak bir hale gelmesine sebebiyet vermiştir... “çirkin,.. şu ibareyi ben yağ sam “çirkin,, telâkkisine sözle İştis râk temin etmenin güçlüğünü düşü mürdüm; sadece gözel olsmin diye v- yulup gidilen, körü körüne taklid «edilip gelen bir şekle karşı gizli bir isyan uyandırmaktan © çekinir buna “çirkin,, demez, ötekine “daha özel,, der, geçerdim, yazı ıslahat de 0, öyle demekle kalmıyor, am ed ledleri olarak Kuilamlan seri, madeni uçlu kalemler de elir tabii harektllerine “ #yyel “olası, harf sekilterinin bozulmasi meticesle ni vermiştir.mekteplerde yeti dersi. niz yalnız mhanikt Bir Iş olarak teldkkt edilmesi, duha çok fikri derslere kıymef verilmesi, nihayet harf şekillerinin tarihi o tekdmâlü gözönünde balundaralmaması yatte we son halime getirmiştir. eski telâkkiye göre en süslü bir yazı güzel sayılırdı. bugün yazının güzelliği hakkındekt görüşler tama mile değişmiştir. arlık Marfleri o kuyacak bir şekle koyan çARlMği tez. yinotın hiçbir değeri yoktur. #azıda güzellik, zarafet, ancak sodetikte ve açıklıkla kendini'göstes pebilir. harflerin fneeli, kalınlı ole» rak yazılması modası çoklan geçe miştir.,, bu sözler o haddizalında yüzde doksan dokuzu bu harfleri bu şekil ve üslüp ile tanıyanlara hitap eği- yor. birim gibi yeniden yeniye öğ. Öğrenenlere gelince: — öğrendikleri Mâtin harflerini böyle yazmaya 9. lışmış olanlar yalnız bugünkü öğe reneceklerin yüzde biri değit, hale buki biz yarınki neslilerin de hayat ve shhailerini korumakla mükelles tiz, bu yolda bize güzel bir örnek ki. tabı hediye etmiş olan şükrü özaltan ve fevzi selen gibi değerli öğret. menlerimizin meşrettikleri tetkik. ler de teyil ediyor ki dik yazı Yüz» mak çocuğun sağlığı bakımından da uygundur. “bilek ve parmak ha- reketlerinin birleşmesile vücut bu. lan dik yazı, dolayısile amüdei fe. kari'nin de dik tutulmasını kolay. Yaştırıyor. düz lutulması lâsım ge- ten defter veya kâğıdın iğri totul. ması göze yarar veriyor. başımı bir düzüye sola iğmek ve gözlerile sas tarları bir hizaya getirmek istiyen yanemın vücudu, boynun fazla iğil. mesi için irkilir; bu defa da vücü. dun müvazenesini temin için bele kemiği sağa yönelmiş bir istikamet alır, dahili uzuvlar, kanın devera. a1, gür'er yorulur. böyle olmasa bis le böyle olmak İstidadında olanlara lena bir yardımcı olur; miyopi gibi arızalar başlar.,, bunü bir seziş balinde ilâve etmek mümkündür ki bu dik harfler belki de şahsiyetin kemal ve istikiM ile teşekkülüne bizmel edetekler, tok vedik iradeli nesillerden haber ve. recekler.... bir kılavus lislesine iğri şekilleri örnek koydular diye dil kurumuna memleketin sıhhi durumundan mes ul tutacağıma hükmedip bahsin cid- diliğini bozmak istiyenlere (fırsat vermiyeyim: maksadım İlsleye Ör. neğin daha terbiyevisini, daha İyi sini, daha güzelini koymak ricasim. da balunurken, bu güzel örneğe & yacak okuyurular kazanmaktır. pek muhtemeldir ki kilavozun bu sütünü husus! bir iltizam o geticesi olmasın; matbaada bulunan budur da ondan böyle dizilmiş olsun; ba halde de kılavuzda buna işaret ei mek bir lüzum olur. te, -şimdi « «1 veya başi sekli » büyük ve küçük harf olarak iki ler tip alfabe vücude getirmenin neden aleyhindeyim, neden kılavuzun yaz» dığı mucip sebeb beni tatmin emi. yor, bunu arzedeteğim, (arkası var), Uman müdürlüğü Galatada yeni baz caddeleri asfalt yaptıracak Limanlar umem müdürlüğü eski, rıbimm şirketinin nmkavelesi hüküm lerine göre İlmen wıntokasındaki yolları inşa ettirmeğe mecbtrdur, Bu mecburiyet dolayısile o evveles Karaköyden Yeni yölen salonu ön0. ne kadar olan yola asfalt (o olarak ihşa olunmuştu. Buradan sonra Fibs uma muvazi olarak devam (eden sadde de çok harap bir balde oldür , Rundat limanlar umum müdürlüğü İ Mambane tramvay esddesine kadar olan caddeyi de liman o mınlakası olduğu için asfalt olarak inşa ettir. meğe karar vermiştir, Asfalt yolun yapılmasına haziran ortasında büfe İ anacaktır. Diğer taraftan hu yolum üstünde ve yeni İç hatlar yolcu salonu karşı sında bulunan slandard arsası İs timlâk olunarak temizlenmiştir. İ Bunun yanındaki kahveler de istim» lik edilerek yıkılacak ve denizyolu ları önündeki viraj (o genişletilmiş | olacaktı Londra Bombasız hir gece geçirdi Londra, 97 (4-4) — Dün Lendr. nın biriliri ürkasndan bombasız ge girdiği on altmcı gece idi, Bu sabah neşredilen hava neznreti. nin tebliğinde gece İngiltere üzerinde düşmanım hafif bir hara © faaliyeti gösterdiği kaydediimekte idi. İngi, terenin ocnubuna ve Best » Anglia munlakazma birkaç bomba atmıştır. Hasmru? hafiftir. Nüfusça zayiat ©l- mamıştır. Tebliğde dün İngiliz av tayyareleri. nin Manş denizinde bir dişmen avci. sını düşürdükleri siye edilmektedir.