19 Mayıs 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

4 Amerikadaki güzide Fransız şahsiyetleri Ruzvelte bir mektup gönderdiler “ Almanya ile işbirliği siyasetıni takbih ediyoruz, Newyork, 19 (A, A.) — Aralar rında sinema artisti Şarl Boyer de | olmak üzere Amerika Birlesik devletlerinde oturan yedi müm - taz Fransız şahsiyeti, retsicum'n- ra bir telgraf çekerek, Fransiz - Alman işbirliği hakkında yaptığı son deklârasyonda ifade ettiği | - deallere tam sadakat ve buğldık- larmı bildirmişlerdir, Bu mümtaz zevat, Ruzvelte graf'a, şöyle demektedirler: MABER — Aksam Postam çöktikleri tel | salonunu 9 MAYIS — 19 Dük de Spoleto Hırvatistan Kralıilân edildi Musolini ile Paveliç arasında Dün Venedik Sarayında bazı vesikalar imza edildi Roma, 18 (4.A.) — Ante Pa / veliç'in talebi üzerine bu sabah | gumına sarayında Dük dö Spo- i leto Hırvatistan Kralı ilân edil. miştir. i Roma,18(A.4) —Dükdö Spoleto, Hirvtistan Kralı olarak taç giymek üzere yakımda Zağ rebe gidecektir, Maamafih, ken olarak telâkki edilmektedir. Hır- vat devletinin hükilmdarı vaxi. yeti, bugün guirinai sarayındaki merasimin sonunda İlk tezahü rünü vermiştir. Seray erkânı terkederken, İtalya kralmı müteakip yeni Hırvat “Almanya ile sözde işbirliği si- | kralı çıkmış ve İtalyan veliahtı yasetini bütün enerjimizle takbih bunu müteakip salonu terkeyle- ediyoruz, Çünkü, bu siyasetin, Franz milletinin arsusuna, wifi menfuatlerina, ides'lerine ve gere | yında & fine mubelif olduğuna İnanyo TUZ. Meşhur tiyatro muharriri Henri Bernstein, Nevyork Taymis ga » setesina gönderdiği bir mektup * iz göyle demektedir: Roma, 18 (A.A.) — Venedik Sara, “olini ve Ante Paveliç ara, #mda aşağıdaki (vesikalar imzslen- maştar: 1 — İtsiya ve Hırvatistan krallığı arasmda bir budut tahdidi muahedesi, Bu müahedeye göre, kilik Dat maçya denen arazi, yani Zara'dan “İngiltere bize karşı vaadini | sonlato da dahil olmak Üzere ba 808 fazlasiyle tutmuştur, Mağlübiyet saatinde ( İngiltereyi muharebe meydanmda yalniz (o bıraktığımız zaman, İngiltere, çok Alleenap bir dost olarak kendisini göstermiş - tir. şehre kadar uzanan ve Zara, Benice, Traı ve Spalatoyu ihtiva eden geniş &razi, İlayan arazisi olmaktadır. Rrazza ve Lesina adaları hariç cimak Üzere bütün Dalmaçya sahil adaları İtalyaya #ecmektedir. Kattaro Boğa zi mimtakası da Karadağ İluduna İtalyan işgali altındaki | kadar ttaiyan kratığına geçmekte. Yugoslav toprakları dir, Yeni hudutlar, mahallinde bir muh- telit komisyon tarafımdan (sarahatle tesbit olunacaktır. Bu kemiuyon, der hel faatiyetine başlıyacaktır. Yeni ho. dutlar, iki memleketin o ihtiyaclarını Sivil komiserler tarafından! nszer öückatn sönesetir. idare edilecek Roma, 19 (A, A.) —D.N.B. Afis bUaİMYol: Musotirinin bir emirramosi ie Halyan ordusu tarafmdan iğgal edilmiş olan eski Yugoslav toprak Yarı başkumandanlığnm emrinde sivil komiserler marifetiyle Idare Muabede, derhal meriyet sevktine girmektedir. ? — Adriyatik sahilini alilendar © den askeri meseleler üzerinde bir ap- a? Bu anlaşma “e, Hirvatiştan biliçö- meti, İtalyan Dalmaçyasma ve İtal, yan krallığına karşi harp gayelerinde İ kultaniinbilecek kara, deniz ve hava sakeri istihkâmları, harekât üsleri ve edilecektir. İşeri altındaki mmta. © yahut askeri tesisat vücuda getirmi- kalarda bulunan memurlar vazi »- feleri başında kalacaklardır. An - cak komiserler yecek ve idame etmiyecektir. Anlaş- maya melfuf bir harita, anlaşmenm askeri ve Siyasi | be noktamnı daha ziyade nydınlat sebepler dolayısiyle mahzurlu gör | maktadır. dükleri takdirde bunlar vazifele - rinden çıkarılabileceklerdir. Son - #8), Sebeniee, Spalato, Raşusa ve Cattaro vilâyetlerinde İtalyan- ca rösmi Ilsan olarak kullanin « caktır, Bolgraddaki temyiz mah - kemesi yerine Podgoriçeda ve Spalatoda birer istinaf mahkeme « pi kurulacaktır, gi sa Sovyetlerin Berlin elçisi Berlin, 19 (A.A.) — Sovyet. ler Birliğinin Berlin büyük el gisi Vladimir Dekanazof Bertine Hırvat bükümeli, bir barp | filoms vücgân getirmek niyetinde olmadığını bildirir, ş 2 — Bir garanti ve işbeliği mun, hedesi: Bu muahede mucibince, İtalya, Har- vatistan krallığının iüxidlini ve ara” zi tamamiyetini garanti eder. Hulün nutku Vüşington, 19 (A.A.) — BRO: Birleşik Amerika Berlelye o mazımı dönerek vazifesine tekrar baslar | yas &nn söylemiş olduğu bir nutukta mığlır. mom, Bebek - İstinye yolunda Bir otomobi devrildi Bir amele yaralandı emin demiştir kiz «— Eireşik Amerika (siyasetinin gayesi, İngilterenin yiyecek ve leva, mmatini temindir, Gerek İngüterenin kendi mfanfansr, gerekse hayati pre siplerimizin müdafaası için (ihtiyacı olan arâhları siiratle ve muntazam bir surette yeliştizmemiz lâzımdır. Ancak ittihat sayesinde o birleşik A. meriXa demokrat memlekette o bütün Dün, Çırağan caddesinde Be- snantle yardım edebilir. bek İstinye yolunun tamir edil. | Te deredmizin oses bu m im diği kısımda yolun bozukluğu | isa etmekte olduğumuz harp malze. dolayısiyle bir otomobil Kazası | masin günden güne daha fazla mik, olmuş, bir taksi devrilmik ve bir | tarda göndermektir. la amele ağır surette tar, Kazayı yapan otomobil Ahmet Kızlm 2462 mumaralı taksisidir. Şoför Bebek istika. metinden yolun yapıldığı yere yaklaşınca karşıma (oâmeleden Mustafa Akça çikmis, şoför kendisini ezmemek için direksi- yonu sola kivırmıştır. Buran otomobil devrilmiş, ve amele Mustafa Akça muhte- lif yerlerinden yaralanmıştır. Otomobil hasara uğramış, içindeki müşetrilerle goföre bir sey olmamıştır, Yaralı amele te” davi altma alınmış, tahkikata başlanmıştır. mek vazifesini aldım. Bu vazi . feyi, sarsılmaz bir tarzda ifa & deceğim. Mukadderatma emin bulunan Fransa, Suriye ve Lâ man halkının sadakatinden ve Şark ordusu, kuvvete kuvvet. ile mukabeleye hazırdır, Fakat gönderilen mallar sahişleri, na ulaştırıımadığı takdirde böyle bir benret beyhudedir. Biz, bunu Önicmek İçin lâzım geler vesaiti temin edeceğiz, Sahte bir asa yiş hiarine kapılınıyatımı. İki Okyanus ila ve müh arsımuzda kâfi miktarda | korunmuş olduğumuzu sananlar alda nıyorlar, Yatnız başka memleketlerin Akibeti değil, aynı zamanda bizim de erimiyo. timiz mevzuubehistir.,, ————— Silâhtarağa fabrikasın - da bazı tadilât yavılacak Belediye elektrik ve tramvay işletmeleri wupum müdürlüğü, Silâhtarağa elektrik fabrikasın. da bazı tadilât yapmağa ve bil hasen kazan dairelerinde bazı | tertibat almağa İüzum görmüş- tür, Öğrendiğimize göre ilk ola” rak üç numaralı kazan daire, sinide lüzum görülen bazı deği. | pılacaktır. Bn sene Pk defn ola» kli , yapılacaktır, İ rak bütün merasime beden tezi mmm mm mmm mmm mmm ARAM m mm mam mmmlmlmlmmllm A almanin meşin sayilan dim maln m S mğ—amlm inlmmam ELLİ TAKSIMDEKİ MERASİM (Baş tarafı 1 ncido) at 9,30 da Taksim meydanmda kendilerine ayrılan yerlerde top. Janmışlardır. Saat 9,30 da başta vali ve İstanbul komutanı olmak zere Parti vilâyet idare heyeti reisi, maarif ve beden terbiyesi müğürleri arı selâmla- mışlardır, Bunu müteakip #bide,. ye çelenkler konmuş ve bando- hun iştirakiyle bir ağızdan İs. #klâl marşı söylenmiştir. İstaik- İ lâl marşı söylenirken eN ki direğe bayrak çeki ve müteakiben vali Lütfi Kırdar gu hitabeyi irad etmiştir: VALİNİN NUTKU “— Aziz ve tanihterem vatandaşlar, genç mektepiller, küzei (İstanbulun saygı değer blkr: Buyün burada baştan başa şeref ve bamaast destanlarile dolu olan Türk tarihinin büyük günlerinden ( birini kutluluyoruz. 19 may gerçi bir mw, barebenin yddönümü, bir zafer günü, bir kahramanın doğumu veya (ODUnR benzer bir hidisenin vukubulduğu bir gün değildir; hepinizin bildiğiniz gibi 19 mayır sadece İstanbuldan ayrılan bir seyyahın Anadolu topraklarına Se yak hastığı bir gündür; fakat bu se. yahatteki vivi mana ve o yolculuğun elicesi ilibarile Türk milletinin iü. küp tali üzerine doğan şafak, tarihi, mizin sayfaların ebediyetlere o Kadar aydmiatacak bir ehemmiyet ve asa. mat IEaâe etmektedir. Onun içindir Li 19 mayıs Türk miletinin kurtuluş ve istiklâl muharebesine girmek yolunda bir karar günüdür; Türk istklâlinin dünya sahnesine yeni baştan şen ve görefie sarılı olan doğuşu demektir; Hülâsı 1914.18 harbinden sonraki 8. m şartlar içinde mağttp ve münbe, sim zannedilen, kara ve karani bir Aâkibete doğru (sürüklendiği sanrlam milletimizin yaşamağa ve Weisbet hür müstakil, şerefli bir hayat içinde Yi şamağa özmeltiği gündür. > Milletimizin yetiştirdipi kahraman. tm Herbiri, dünye-tarihine geref teş kil edecek vüyüklükte e isünlerder; Bundan 22. yl önce bir mayıs günü, xüçük sir vapurin İstanbulu saran sia, 4 havadan sıyrılarak o Karadenize â. gılan ve 19 mayıs acabatımda bir nur | ve tiya çağlayanı halinde Samsun ki yilsrına ayak basan vii seyyah Oi Türk milletinin yetiştirdiği en büyük kahramandır. Atatürkün O Anadolu Kurtuluş harbine başlamak ve “Türk iiletine yeri bir yükseliş ofeu ac. mak üzere Anadoluya ayak bastığı günün bir hamle günü, bir ileriye m. tp, hayat, hareket ve gençlik günü olarak kabul edildiğini biliyorsunuz. Bundan yirmi iki yıl öneki 19 mayıs da ve ondan sonra da hayatmun sen dakikasına kadar büyük ( Ataramın amfi ettiği zelendden irade ve ham e küvveti Türk gençliğinin o damar. larında, bütün azamet ve (hayretle, yaşamaktadır ve yaşıyacaktır. Dünyanın en buhranlı günlerinde Türkiyeye sulh ve anadet seneleri ya. astsn cumburiyet idaresi ve onun ba. şında bulunan MiNI Şefimiz kahraman asker ve büyük devlet adamı İsmet İnönli, bütün mifletie berabr, ey gen& ler, meş güveniyor! Genç mekteplileri Dimağtarı bügi ışığiyla, bedenleri sıhhat ve kuvvetli, ruhları ylmaz bir enerji ile detu Türk gençleri. 19 mayıs, sizin hamle, bayst, harekat ve Ümit günlnüzdür. Rubia. yesi mükellefleri de iştirak ede. ceklerdir. Müşabakalardan önce sporcular mızıka İle birlikte istiklâl mars nı söyliyecekler ve ba esnada İz. ciler tarafından direğe bayrak İ çekilecektir, Bunu müteakip gerç İ lik marşı söylenecek ve geçit res. İmi başlıyacaktır, Geçit resmi bit« tikten sonra kış biselerinin 80 metre düz koşu, el topu müsaba- kaları, dört yüz, sekiz yüz, bin beş yüz metrelik koşularla o Balkan bayrak koşusu yapılacaktır, Bum İleri takiben de disk, gülle ve ci. İrit atmalar, tek adım, yüksek ve Bırıkla allamalara barlanacaktır. Müsabakalardan sonra mükâfat | Eminönü Halkevlerinde spor ko'- ları tarafmdan muhtelif spor gös İ terfleri ve beden harekât yapıla, | cak, bundan başka diğer bütün i halkovlerinde olduğu gibi günün büyük mânam etrafında konfe - ranslar, müsamereler verilecek « tir, Bır haftada 134 Alman tayyaresi tahrip edildi Lonüra, 19 (AA) — (MMB.O) Cumartesi akşamı biten bafta zar, İ fmds 134 düşman tayyaresi tahrip e, Bügün mat 15 da Beyoğlu ve | Bunlardan 34 & ortaşarkta düşürül. müştür. Alman hava tayyareleri İng İ tere üzerinde 68 tayyare kaybetmiş. $r. Mürver devletleri — ortaşarkta 57 tayyare kaybetmişlerdir. | görütmüştür. Kahire, 19 (Radyo) — Orlarark İn, güz hava kuvvetlerinin renmi tebii, sula kadar uzayan Ortaşark barp #A, balarmda İngülrler (kaybettikleri 3 | tayyareye mukablı 15 dilşmen tayyare sini düşürmüşler, bir çoklarını hasa. ea uğratmızlar ve yerde 20 nakliye Yünkers tayyaresi tahrip ve oyabut busarı uğratmışlardır. Bulgaris'anda Sobranya reisi Mihverin emrile is'ila etmiş ! Londra, 19 (A.A.) — Sofyadan bi. dirilğiğine göre, Bobranya relsi Logo. folofun islifasına, Belhnik te dahil ol, İ mak üzere Afakedonya ve Arnavutlm. ğun bi: mesini istiyen Bulgar maksimelistle. ri sebeb (o olmuşlardır. TLogufotef üç İ gün evvel İtafya Se Almanyayı Bul. ! garistanın emellerini azami derecede tatmin etmedilderi için yarı xapab bir gekilde terikid etmişti, Bunun Üzerine Logotaf mihverin emriyle (istfaya mecbur kalmıştır. Akimizde 13 düşman teyyaresi dü. | rodaki imn, azim ve irade meşalesini | (Baş tarafı 1 ncide) Daha sabahm ilk #aatlerinden itibaren muazzam merasimle bu lanmak üzere binlerce kişi 19 Ma, ya stadma girip yer almıştı, Se- bableyin stat en az 85 bin kişiyle tamamiyle dolmuş bulunuyordu. Merasim saat tam 10 da istik- Mi marşı ile başlamış ve az sonra Milli Şef İnönü, yanlarmda refi. kaları, oğulları ve kızları olduğu halde stada gelmişlerdir, Mili Şef balkondaki yerlerini slmışler, alkıştan sarsılan staddaki halkım selâmlarına mukabele" buyurmuş» lardır, Sağ yanlarında refikaları, mahdumları, kızları, , yaverleri, Kâzım Özalp, eski başvekii Ra”, arkasmâa Ralf Karadeniz, Abdül. halk Renda, sol yanlarında başve. kil Refik Saydam, Fikri Tüzer, Hasan Ali Yücel, Şükrü Saraçe”- lu ve diğer vekiller, mobuslar yer mimiş bulunuyorlardı, Bu sırada riyaseticumhur ban. dosu önde olduğu balde en önde Türk bayrakları, arkasmda da parti ve okul bayrakları Maraton kulesinin altından stada girmişler. dir, Bu sırada tayyarelerimiz ha» vads uçuyorlar, helezonlar çizerek bünerler gösteriyor ve bayrama heyecanlar katıyorlardı. GEÇİT RESMİ Yavaş yavaş bayrama iştirak e. den gençler pistin üzerlade yer - lerini almışlarir Nihayet geçit resmi başiamış ve evvelâ kız ii sesi kızları beyaz gömlek, siyua külot, ince çorap ve beyaz isker. pinli olmak üşere MW Şefin ö - nünden geçmişler ve tam balko nun önünde başlarını hep birden sağa doğru çevirerek Yüce İnönü- | nü selimlamıslardır. Bunu taki » dilmiştir. Eagiliz saylatı 87 tayyaredir. | bon ticaret iisesi, maarif eemiyce ti Ankara Yenişehir lisesi, İnönü kız enstitüsü, ikinci orta okul, ö- Çüncli orta okul, dördüncü orta 0 kul, şanlı harbiye, Avkars erkek lisesi, Gazi lisesi, sanat okulu, bi. rinci orta, mke bertiri, Makospor fabia gençleri ve gençleri geçmişlerdir, İsönü elinde gapka- # olduğu halde genelerin selim- larına mukabele etmişlerdir. hep bir ağızdan söylenmiş ve Maarif Vekili Hasan Âli Yücel kürsiye gelerek gençlik bayra, mmı açişnutkunu söylemiştir. Maarif Vekili, Nutkuma; “Yüce Milli Şefimiz ve sevgili yurttaş Yarım,, diye başlamış ve demiş tir ki: “.— Tarihimizin en karanlık devrine ışık ve hayat verici bir sabah olan 19 maytsı kutlamak igin bügün memleketin her ya, nmda böylece toplanmış bulunu- yoruz. Fikir olarak, hatıra olarak, vatan meşalelerinde daima hepi mizi uyanık tutan bir ses olarak bizi, varlığında düşünmeğe çağı, ran Büyük Kurtarıer, istiklâli- mizi kurucu, Türke en geniş is tiklâl ufuklarını açıcısı Büyük Atatürk, yirimi iki yıl önce tam büelindeydi, ki esir düşmüş olan aziz yurdu düşman elinden kur. tarmak karariyle Anadolu top raklarıma ayağımı bastı, O günden bugüne, arkasında 19 mayısm büyük ateşinden yakarak istiktale doğru ilerliyen Türk nesille. ri, dünyanın en buhranı günlerinde, Türk vatanmm maşuniyet ve Aatil hakında en büyük teminat olarak Te nönünün gönterdiği yeni şeref yola, rında yürümefte hazır z Cumhuriyetimizin banisi, Ebedi Şe. Gimiz Atatürklin mukaddes hatırası ö- nünde tazim fle iğilirken ovun bırak. tığı emaneti hiçbir sarsıntıya uğrat. mağsn Helebet (o yükseltmeğe karar Buna mütearip mektepliler 71 mng kiş muallim yaoktehi mozun. larmdan Necibe Uğuray İlç mü. kellefler namma Selimi Akalın tarafımdan birer nutuk irat edil « sporcular kellefleri istirak etmişlerdir. FENERBAHÇE STADINDA YAPILACAK ŞENLİKLER Öğleden sonra #nat 16 dn Pe- norbahçe stadyomunda mektepli - ilerle sporcuların ve beden ter - biyer mükelleflerinin o İştirekile atletizm ve futdi müsabakaları ya ÇERÇEVE Bayraktaki vasiyet ! hayret ve hasyetle gözlerim yaş dolu, düsünüyorum... ! kafamı kafasma Hayattayken, her köşesiyle uygun o bulmadığım milli kahramanm, buşün beni asli fikir köşelerinden biri zerinde ve herkesten iyi kavramış oldu. ğunu görüyorm: — Bir gün istiklâl ve eumburi. yeti müdafaa mecburiyelinş dü- i şersen, vez'feye atılmak için, için- , de bulunacağın vaziyetin öwkân ve gersilini odüşünmiyeceksin!. Bu imkân ve şersit, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kaste- decek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessil; olabilirler, Ve buzünün nabzmı yıllarea ev. vel saymış, yoklamış, bu gerçel ten dehâ serişini, büyük vasiyot takip ediyor; bu ahval ve şerait içinde dahi vas silen, Türk istiklâlini ve Zürkİ ğe Necip Fazıl Kısakürek « Cumhuriyetini kurtarmaktır. Muh- taç olduğun kudret, damarlarımda. ki asil kanda meveuttor, | Atatürk! İ Seni bugün sevdiğim ve anladı. © ğım kadar hiçbir devirde #oveme- dim ve anlıyamadım, Bana, sesimi duyduğun, fakat , cevap verme& imkânmdan mah- rum olduğun bir ânm temiz ve “ emin vicdanı içinde haykırıyorumt , Kendimi, kan rengi bayrak f0- munda, kan rengi bir iksirle yaşı vasiyetinin, her şeyini fodaya hr- zır bir serdengeçtisi diye iin et. mek Ihtiyacındayım... Buşün, tam 18 milyon nüsha bastırılıp kundaktaki çocuktan ya- taktaki ihtiyara kadar dağıtıla- cak; ve üzerinde kelime kelime, idrakleri ve gırllıkları taliriş ede- Türk istiklâlinin evlâdı! İşte ha düşünülecek ve kosmsulacak kitap sayfası... Ataltirkün zenglis, hitabe 7 pi 19 myısı kutluyoruz ANKARADAKİ MERASİ See di a ad izi, bizden sonra gelecekler de bir hayat çizgisi halinde gidecektir. d Türk milletini dünyanm © bucağında yangmların tutüğ. Zu bu devirde, bu derece #48” azimli, iradeli ve bu derece? pare kılan kudret, onun Türkün kalbinde yaktığı ist aşkımın ateşi, milli nam” şerefin meşalesidir, Hizmetlerine minnet ve “xl $ . . ' . N a i i . t 4 4 A ) , i , ” a a matte ve kudrette özlü Türk 9 vi rt olduğunun delilidir. Çetin Sevgili Türk çocukları bü günlerinden biri olan 19 may & lik ve poe bayramz hepinize 8” gan! Hasan Ali Yüceün o sutku Gctduran binlerce Türk taı Li detin ve mütendast defnlsr Sy 2 iniş, vekil bu yüzden gutkune Pı famlalarla devam mi” mmaştar. zl Saat 11 e yaklaşmaklayar. M4 dn 15 mayısta yeke geek ci letin elinden geçen ve Alai Apa” | p Suat tam 11 de de 19 m Arikan ile Cevdet Kerim yanlarından geçerek Yü Şef” ye” kendilerin? Bu sırada Mi ve hayocarla alkıştan EMT Wi Şef bayrağı alır almaz » , açmış ve bayrağı dışari : Bayrağın bir yüzünde 1019, 19 mayıs UM, ye yüzünde de “Ebedi Şeften ibaresi bulunuyordu, "Alkış Gaklkalaran göre Ve İnönü şapkssile halkı seli dir. N Bundan sonra stadın YERİ Üy A üzerinde dümülir birer Sİ 9 sıralanan gençler spo başlamışlardır. z ye