19 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

18 inci yıl sayı: 6026 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mekhıb adreâ: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: tstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahriı heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 TOMBUL TEYZE Karikalür Albümü çıktı. Sizi saatlerce katütamk güldürecektir. Bütün bayilerden işteyinte. Yalnız 25 kuru&ur. RAMİZ'in Pazartesi 19 Mayıs 1941 Bugün, 19 mayıs Genclik bayramı Türk milleti derin bir şevk ve imanla mes'ud günü kutluyor Türk gencliginin bayramı Bir millet mevcudiyet ve istiklâlinin korunmasında bu kadar ileri azimkâr olunca onun ycnemiyeceği müskiil yoktur. Hususile bu millet, Türk milleti gibi oldum olasıya kahraman bir millet olunca. •mçundan kalkan Ataturk | bay rağı Türk genclerinin bir koşıı hamlesinde elden ele atlayarak Ankarada İnönüne ulaştı. Hâdısede yakın serefii bir maziyi emin bir istikbalc bağlayan milli azmin en parlak ifadesini «orü>onız. Türk genclerinin elleri üstiınde koşturularak Ebedî Şcftcn Milli Şefe götürülen bu bayrak bugiin Ankarada vatan olçüsunde bir yükseklik ve genişlikle sallanarak 19 Mayıs yıldoniimünü kutlulayan bütiın memleket gencliğini kucaklayor, ve biı genclik o bayrağın goklere ve gonullere yaydığı şan ve seref dalgaiarı içînde dünün kurtuluşunu anarak ve bütün yannların ber sahada zaferle taclanacak selâmet ve muvaffakiyetlerine tekrar and içerek bo>lece dünden menıiiDn. yarmdan emin bir bayram hayati yasayor. Atatürk 1913 mayısmm 19uneu günü Samsunda Anadolu karasına çıktığı fman memleket geçen Umumi Harb mütarekesinin kara vr karanhk günleri içinde boğu1n>ordu. Kcndisininki gibi kudrctli bir ellc teşkllâtlandınlacak tnillî azim ve imandan baska hiç bir kurtuluş tunudu yoktu. Atatürkün önderliğile Türk milletinin bütün bu güçlüklcri yenerek selâmet sahiline çıkabilmiş olmasını mucize sayanlar. bu ifadplerile ancak yenilen zorluklarm ilk bakışta hakkından gelinemiyecek kadar biıyuk olduğunu anlatırlar. 4 Koşunuz! Koşunuz!.. Sığmaz o günler bugün Koşunuz!.. Gölgesi üç kıt'a tutan Koşunuz!.. Toprağa ilk bastığı yerden Atanın! Koşunuz!.. Dağları üstünde mübarek vatanın! Koşunuz!.. Saçlarınız fırtınalardan yeledir! Koşunuz!.. Elde alev bayrağmız meş'aledir! Koşunuz!.. Rüzgâr adımlarla bir ucdan bir uca! Koşunuz!.. Meş'aleniz geçsin avuçtan avuca! Koşunuz!.. Taşlar ezilsin, tepeler düzleşsin! Koşunuz!.. Gökler açılsın, gece gündüzleşsin! Koşunuz!.. Elde ufuktan kopanlmış ayla! Koşunuz!.. Yirmi yıl evvelki o şahlanmayla! Koşunuz!.. Alnı bulut çevreli dağlar aşmız! Keşunuz!.. Çankayanm bürcüne değsin başınız!.. Yusuf Ziya ORTAÇ Aosta Dttkii teslim oldu Fakal İngilizler mukave ntelİR lamamile kesileceğine inanmıyorlar Dük. Hitler'den harbe devam emrini almış Taksimde 19 Mayıs bayramınm son provalannda bayraklar Kahire 18 (a^.> Resmen bildirildiğine göre, Duk d'Aosta, Amba Alagf mıntakasındakl İtalyan kuvvetlerinin teslim olmasını tekJif etmiştir. AMERİKA YENİ KRAL Donanmaya şu Spoleto Dükü emrî verdi: Hırvat Kralı oldu Açık denizlerdeki Fakat Âlnıan Hırvat batün Fransız gemile komitesine İtalyanlar rini musadere editüz> almnanış Londra 18 (a.a.) Daily Mail'in dipomatik muhabiri yazıyorLondrada ıres'u! mahfillerde bildirildiğınc gore, Amerika Birleşık devletleri, şlmdiye kpdar hiçbir zarnfln olmadığı derecede harbe glrmeğe hazır vaziyet:edir. Amerüıa donanır.ası açık denizde astladığı butun Fransız gemilerini musadere emrini almıstır. Boston radyosunun bildlrdiğlne göre, Amerikaya gltmek üzere yolda bulunan bir Fransız tiearet gemileri kafilesinin musadere edUeteği dün. Vasingtonda. söylsnmekte idi. Atatürkten İnönüne Türk gencliginin Millî Şefe tazim ve bağtthk hattrast olan bayrak saat 11 de Ankara stadına vasıl olacak Ankara 18 (Telefonla) Atatürkten İnönüne sem" bolünü tasıyan ve Türk gencliginin M J 1 M Şefe tazim ve bağlıhk hatırası olan bayrak gimdi, Ankara atletleri tn" rafından Ankara VUâjeti topraklarında ve Ankara is~ tikaınetinde taştnmaktadır. Bajrak bu akşam 20 de Ka" leriğe varmıştır. Sabah erkenden Ankara merkez kazası bududunda olan Ravliye ulasacak ve yann (bugün) saat 11 de 19 Mayıs Stadına girecektir ki bu sırada on binlerce vatandaş tarafından «Dağ basnu duman almnj» şarkısı soylenecektir. •" Utanbulda bugünkü merasimin tafsilâtı 5 ınci sahifemizdedir Ne bunda. ne Kurtuluş ve İstiklâl Cldalimı/in hiç bir safhasında her haııgi bir tesariüiün lutuf ve himmetile harik* ne\'inden tahakkuk etmis hiç bir nokta bile yoktur. ve Atatürk İstiklâl Savaşımızın nihaî zaferle bitmesini mütealnb. tahsisen Dumlupuıar Meydan Muharebesini hikâje eden nutkunda bu ciheti bilbassa tasrih eylemiştir. Turk Kurtulu» ve İstiklâl Savaşında ne yppılmı*.sa hep en ufak teferrüatina kador hesablanarak ve icablan yerlerine getırilerek, muayyen vasıtalann muMoskova 18 (a^.) D.N.B: Resmî hakkak neüceleri halinde elde edilmişkaynaktan bildirildiğine göre, dün Antir karada Sovyet'er Birliği büyük elçisi Ancak vasitalar ta ve zayıftı, hallo Vinogradof ile Irakın Ankara elçisi luuarak meseleler ise hem çoktu, hera Kâmil Geylâni iki memleket arasında çok müsküldu. İşte Atatürk onderliğile diplomatlk ve bcarî münasebetlerle Türk milleti himmetinin azami haddini konsolosluk münasebetleri hakkında noortaya koyuıak suretiledir ki milli da talar teati etmişlerdir. vayı zaferie ikmal etmiş bulundu, ve Irakın Moskova sefiri hakikî zaferiıı milli yükseliste olduğuBeyrut 18 (a a.) Stefani ajansındannu takdir ederek askerî zaferi en muBağdaddan alınan bir habere gore Rus Irak mtinasebatı Hess meselesi Rauşning dikkate şayan bir makale neşretti Hartum 18 (a a.) Cuma günu saat 8,15 te bir İtalyan subaylar heyeti, teslim şartlarını müzakereye memur bir yüksek İtalyan subayının muvasalatını hazırlamak uzere İngıliz mevzilerine gelmiştir. Ingi'izler. bu yüksek İtalyan subayı İle, bu subayın Duk d'Aoste adına konuşması şattile göruşmeyi kabul etmişlerdir. Ateşin saat 18 de kesilmesi ve şartlar kabu' oıunmazsa ateşe saat 21,15 te yeniden başianması takarrur eylemistuAteşin saat 18 de kesilmesLnden sonr»ki vazlyet hakkınd? Hartumda henüz Ruzvelt dün bir httabe irad ederek hlç bir malumaf yoktur. Amerikanm tehdid karşısında Mukavemet tamamüe bulunouğunu söyledi kesflnriyecek m i ? Londra 18 (a a ) Reuter'in askerl Vasington 18 (a.a) Ruzvelt, millî muhabiri büdıriyor: ticaret haftası münasebetile yaptığı beLondrada Lfade edilen likre göre, CArkası sahife 5 sâtuo 6 da (Arkasi sahife 5 süttın 7 de İtalyan subaylan heyeti tngilix mevzilerînde Spoleto Dükü (Yozm 5 fnci sahijede) Ankarada sefirler arasında notalar teati olundu Suriyede Hava çarpışmalannın neticesi beUi değil Vişı 18 (a a.) Neşredılen bir beyanata gore, İngiliz bombardıman tayyareleri cuma gunü Şam mıntakası uzerınde görünunce Fransız avcı tayyareleri hemen havalanmışlardır Bundan sonra olup bitenler hakkmda, İngiliz tayyarelerinin Elkantara mevkimde tekrar Filistin hududuna girdıklerinden başka bir sey İfşa edllmenüştir. İngiliz tayyarelerinin, Şam üzerinde görünmelerinden evvel, Suriyedeki Palmir hava meydanmı bombardıman e'.tikleri ve Haleb üzerinde uçtuklan da bildirilmektedir. Şark ordusu mukabeleye hazır! Beyrut 18 (a a ^ Suriye ve Lüb(Arkası sahife 5 sütun 3 te Düc d'Aoste Habeşistana Valii Umumî tayhı edildiği zaman Napoliden büyük merasimle hareket ehnişti Irakta harb vaziye «Bu, Hitlere vurulan tinde değişiklik yok en ağır bir darbedir» YUNUS NADI (Arkası sahife 5 sütun 4 te Londra 18 (a.a.) Londra gazetelerinden Ewening Standart dıyor ki: «Rudolf Hess in Almanyanın vazıyetine dair soyledikleri ile ndzilerin plânlan üzenne verdiği malumat hakkında kazırlanan gizlı raporlar şundi buyuk bir dosya teşkü etmektedır Başvekıl butün raporları okumuştur Halen bu raporlarda bakar bakmaz gozf çarpmıyan malumat olup olmadığı mutehasfislar tarafından tetkık edılmektedir. Hıkmet Suleyman Irakın Moskova el Temin edildiğıne gore, Hess tarafından (Arkasi sahife 5 sütun 7 de (Arkmsı sahife 5 sütun 2 de) r Bugün 3 üncü sahifede: * Birhaç söz Hoca imtihanı ve devlet imtihanları Yazan: Prof. M. Şekib 19 Mayıs sene evvel bu gündü; güneş saçh, alev bakışlı bir Türk geneıali, Samsunda, derdli ve yaralı vatanımızın şifa arayan kollarını tutarak karaya ayak basıyordu. Otuz sekiz yaşında idi. Ona Mustafa Kemal diyorlardı. Arkasında, her hangi bir askerin adını ebediyyen tarıhe geçirmeğe yetecek büyük bir zafer taşıyordu. Güneş saçh, alev bakışiı genc kumandan Milli İstiklâl hareketinin meş'alesı oldu. Çabuk çahşıyor, çabuk yaşayordu. Sanki beş on sene içinde başaracağımız asırlık davalarm azametinı daha o zamandan hesablamış gibi acele ediyordu. 1921 de Sakaryayı kazandı. Cna Gazi dedik. Bir sene sonra yaralı vatan şifasını bulmuş, düşmanlan hududlannın dışına atmaya muvaffak olmuştu. Herkes Gazinin mukaddes vazifesi bitti zannederken, O, büyük Türk milletinin asırlardır beklediği büyük kurtancı sıfatile davanın manasmı müdrik olar^ık işe koyuluyordu. Beş yüz senelîk yorucu bir emeğin mahsulü olabilecek harikulâ'de «serleri O on senenin dar çerçevesi içine sığdırd.ı. Kalbimize sönmez bit imanın alevinı üfiedi, bizi Türklüğümüze ve yarınımıza inandırdı, bizi biz yaptı. Ona Atatürk dedik 1 Ve artık mukaddes vazifesini başardığına inanıyorduk. Fakat heyhat ki, onuh dünyevî varlığını kaybetmış olmanın acıaile ağlayacağımız günün bu kadar erken geleceğini o zaman düşünemıyorduk. Öldü. Ve mukadderatımızm ayrılmaz bağlarla bize bağladığı o eşsiz kahramana biz artık son ismini verdik: Ebedî Şef dedik. Bu suretle tarıhte ölümünden sonra da yaşayan en bü>ük Türk doğmuş oldu. Hiç biı meş'um hâdise artık onu öldüremiyerektir. Çünkü O, kalbme girdıği Türk milletini öldürülemez bir hale getirmiştir. Çankayaya koşaıılar MİTHAT CEMAL'in Millî küme maolarının en mühinilerinden dördü de dün yapılmıştır. Şehrimizdeki karşılasmalarda Beşiktaş Altınorduyu 4 0 yenmiş. İstanbulspor da Altayla be" rabere kahnıçtır. Ankarada, Fenerbahçe Demirsporu 4 0 mağlub etmis. Galatasaray da Genclerbirliğile sıfır sıfıra berabere kalmıstır. Yukanki resim. sebrimizde oynanan İstar.bulspor Altay raaçından bir enstantanedir. Dünkü maçlarm tafsilâtı 4 üncü sahifemizdedir. Giizel bir şiiri j N.