20 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Bahçekapıda Büyük mağazasını görünüz. Toptan Perakende Mensucat fabrikası T. A. Ş. KULA Yeni açılan 18 inci yıl sayı: 6027 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuhanir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 Doktorlann Romanı (ŞAHİK DUnyanın en meşttttrâ&manı CİTAD&L İngilizceden ceviren: ÖMH^BIZA 360 sahife, 100 ' AHMED HALİD /KTTtjEVI Salı 20 Mayıs 1941 Büyük Kurtarıcı Atatürkün sembolü olan bayrak dün sabah Ankarada Millî Şefimize teslim edildi Genclik bayramı çok heyecanlı c 19 Mayıs Stadında Millî Şefin huzurile yapılan büyük şeıtlik Dün Taksimde yapılan merasimden intıbalar: Sağda Valimiz Dr. Lutfi Kırdar nutkile merasimi açıyor Sporcular şeref tribünü önıinde 4 Samsundan beri elden ele getirilen bayrak Şefimize sunulduğu zaman stadyom alkışlarla sarsıldı İSTANBULDAKİ MERASİM Taksimde toplanan binlerce genc parlak bir tören ve bir geçid resmi yaptılar ,«• ' ^ Bizi bu derece azimli ve yekpare kılan kudret «Atatürkün kalbimizde yaktığı istiklâl aşkının ateşi ve millî namus ve şerefin meşalesidir» «Ebedi Şeften Millî Şefe. getirilen bayrak Sammnda Vali Vekili terafından vapnrdan alınarak ilk atlete verilmek üzere karaya çıkarılıyor Birinci atlet sembolik bayrakla Sarasun sokaklannda koşarken Ankara 19 (Telefonlai Ankara bu yaratacağı mılli kurtaluş hareketinin gün heyecanh gunlerindeıı birıni daha başuıa geçmek üzere Samsuna çıkışıyasadı. Şehır ve halk 19 mayıs genc nın yıldonümurü \'e gene qpıun Türk valik ve spor bayramı için buyuk hazır tanını emanet ettiği gencliğin bu güzel lıklar yapmışü. Butun Ankara halkı, 22 bayramını kutlulamak uzere yapılacak yıl once Atatürkün bizzat kendisinin (Arkası sahife 5 süran 1 de) Maarif Vekilinin nutku Ebedî Şef Atatürkün Türk vatan ve isüklâlını kurtarmak uzere Samsunda istıklâhnı Anadolu tupraklarma ayak basüğı gunün yıldonumu olan 19 mayıs, dun bütun yurd dahillnde içten gelen büyuk tezahurat ve sevıncle kutlulanmışür. Şehrımizdekı umumî kutlulama programı, Vilâyet Kutlulama Komisyonu tarafmdan tertib edılen program mucibince saat 10 da Taksım Cumhunyet meydanında yapılmıştır. Taksim meydanı muayyen saatten çok daha evvel tamamen dolmuş bulunuyordu. Erken saatlerden itibaren ana caddelerden akan halk bu: saat içinde (Arkası sahife 5 sütun 6 da Carbdaıt Sarka Millî Şeflmlz İnönü İngiliz ordusu 9 AmbaA!agi de Dük d^Aosta bütün subayları ve 7 bin askerile beraber esır oldu Bu son vaziyetlerin her biri bir çıbanbajı oimakla beraber kendi başlanna Akdeniz ve Ortaşark meselesini halledecek unsurlar değildir. Binaenaleyh Mihverin Akdeniz meselesini halletmek için tasarladığı esas plânın inkişafını beklemek lâzım geliyor. Bu işin düğümü ise, bizim gördüğütnüze göre, Alman • Fransız anlaşmasındadır. ihver. Akdeniz mücadelesini garbdan şarka doğru yap | raak üzere başlanusti. Öyle de devam etmek istediği anlaşılıyor. Akdenize taalluk eden bu mücadele Mihvere gore daha ziyade kara harbidir. İngiltereye gore ise hem kara, hem deniz harbidir. İngilterenin deniz üzerindeki faikiyeti Akdeniz mücadelesinde Mihverin ancak kara yollanndan bir netice almağa çalışmasını zarurî kılan baslrca amildir. Akdeniz mücadelesini Mihver devletlerinden İlalya üzerine almıştı. Onun Trablus Libya üzerinden Mısıra yapacağı hareket şarkî Afrika kuvvetlerinin Nil üzerinden yürüteceği tazyikle takvtye edilecekti. İtalyan kuvvetleri her iki bölgede büyük herimetlere uğradıktan sonra Almanya müdahale>e mecbur oldu. Bu müdahalenin ilk safhalan ne şekillerde tecelli ettiğini bilhoruz: 1 Alman kuvvetleri İtalyan yanmadasından Sicilyaya ve oradan Trablusgarba atlatılmak suretile, 2 Balkanlara taarruz eden Alman kuvvetleri Yugoslavya ile Yunanistanı bertaraf ederek Mataban burnuna indi Amerika kat'ı kararlar arifesinde... Hariciye Nazırı sert bir nutuk daha söyledi Hull, « Gönderilen harb malzemesinin İngiltereye varmasmı temin edeceğiz» diyor Kevyork 19 (a.a ) Hariciye Nazırı Hull doji Amerıkdn mıl.etıne hitaben radyoda bır nutuk soylıjerek Amerıkanın dış sivasetı hakkında ıkı mühim beyanatta bulunmuştur: 1 Hull, gor.derılen harb malzemesinin İngıltereye varması çarelerini Amerikamn temji e 'ecefmı teyıd etmiştır. 2 Hu". sulh tekrar teessüs ederken Ameııi.an hukumetmın dünyaya reh berlık etmesi lâz:m geldığl prensıplerini ilk dEÎa olarak i7ah etmiştır. Bu senelci Amerikan dış ticaretinin buyuk bır kıs»~ıım ae;rıokrasilere gön denlen ve blnaenPıeyh ayni zamanda da Ame' ikrinın mudrifassına mahsus olan harb mal?emesi teşkil ettiğini söylıyen Hull derrı^tır ki« B'i harb nvaîzemesi, gönderilen mernleket tarafmaan tescllum edılmezse neve yarar? Bız pratik bir milletiz. Bir işe baş'.dığımız zaman onu bitıririz. Muvaff ıkiyet'e retıce'enecek mukavemetleri emn'yeürnİ7 icin esaslı olanlara haro mfı1zeT\e'=i göncermeği vazife edındık. Bu teFebbüsümüzün muvaffakiyetsızlı£e uğran'masına müsaade etmiyeceğimi?i e\rvr'ce de söylemiştim Şım(Arkası sahüe 5 sütun 5 te Maarif Vekili Hasan Âli Yücel Türk milletini bir bütün olarak her emrine hazır, her sözünü dinler buldu ve daima böyle bulacak " Ona inamyoruz, çünkü o da blxe inanmahtadır» Ankara 19 (a a.) Maarif Vekili Eîasan Âli Yucel bugün 19 Mayıs stadyomunda yapılan torende aşağıdaki nutku ile genclık ve spor bayramını açaııştır: c Yüce Millî Şefimiz, sevgili yurddaşlarım! Tarihimizin en karanlık devrine ışık ve hayat verici bır sabah olan 19 mayısı kutlulamak için bugün memleketin her yanında böyle toplanmış bulunu\oruz. Fıkir olarak. hatıra olarak, vatan meselelerınde daima hepımizi uyanık tutan bir ses olarak, bizi. varlıemda düşunmeğe çağıran büyük kurtarıcı, istiklâlimizi kurucu. Turk milletmin istıkbaline en geniş imkân ufukiarını açıcı büyük Ataturk, 22 sene önce tam bueünde ıdi ki esir düşmüş olan Hür Fransız kuvvetleri kumandanı General dö Gol Grl. cjö Gol Biitiin Fransızları Vişiye karşı isyana davet 4ln>aıtya 100 bîn Fransız îsirini serbest bırakıyor Lcndra 19 (a a ) General de Gaulle Brazzavılle radyosunda irad ettığı heyecanlı bir hitabe ile Fransızları, vatanlarını sattıktan sonra şimdi de İmparatorluğu teslım eden halnlere karşı isyana davet etmiştır. General hitabesınde ezcümle şoyle demıstir: « Mümkün olan her yerde Fransızlar bu adamlara itaatten içtinab etme(Arkaa sahite 5 sütun 4 te Karabük fabrikası genişletiliyor Rizedede bir tel fabrikası açılacak AnKara 19 (Telefonla) Karabuk demir ve çelik fabnkalarımı. zın halı hazır dunya vaziyetme gbre teşk'lâtlandınlraası yolunda esaslı ttdbırler alınmış bulunuyor Demıryollarımız inşaatında kulla . nılacak ray ve travers imali için hazırhklar bıtmıstır Bunflan baska gemı £P.çı ve inşaat dc.Turlerinin ıstihsaline de gınsilmiş hulunuluvor fArkasi sahife 5 sütun 3 te aziz yurdu, düşman elinden kurtarmak kararı ile Anadolu topraklarına ayağını bastı. O günden bu güne, arkasında yülüyüşümüzün hiç değişmiyen izi. bizden sonra gelecekler için de bir hayat çizKahire 19 (a a ) İngiliz Ortaşark gısi halinde sürüp gidecektir. umumî karargâhımn tebliği: Turk milletini, dünyamn dört bucaLibyada, Tobrukta, vazıyette hiç bir ğında yangmların tutuştuğu bu devir değişiklik yoktur. de bu derece sağlam, bu derece azimli Sollumun cenubundaki mıntakada, iki ve iradelı, bu derece yekpare kılan düşman kolu, bırçok tank muzaheretile kudret, onun her Türkün kalbinde yak hududu geçmiş, fakat motorlü kuvvettığı istiklâl aşkının ateşi, millî namus lerimizın ileri unsurlarının hücumunve serefm meş'alesidir. Hlzmetlerine dan sonra geri çekilmiştir. minnet ve muhabbetle saygı beslediği* Habeşistanda, Amba Alagideki İtalmiz Ataturkümüzün fâni hayata gözle yan kuvvetlerıne yaralılarmı toplamak rıni vumduğu andan İtibaren idareyi ve için tam bir gün verıldikten sonra, bu İradeyi tçmiz ellerine alan Büyük Şe mmtakadaki İtalyan kuvvetlerinin hefimiz Inönü. tıpkı önünde ve karşısm yeti mecmuasmın tam teslimiyeti bugün. (Arkası sahife S sütun 6 da) fArkası sahife 5 sütun 3 te Sollum mmtakasıtıda mühim harekâta intizar ediliyor Eirhaç söz Universitede spor Vüksek tahsil mefhumunun bızde henüz iyi anIsşılmadığını gösteren emarelere rastladığımız zaman Huyduğürnuz hüznu ifade etmek, başarması oldukça güç b'r meslek vazifesi oluyor. Geçenlerde bir karar çıkmıştı; yuksek tahsile devam edenleri memuriyetlen menedıyordu. Vatandaşların, iktısadî kabiliyetlerine göre «bilgi sahibi olmasına cevaz vardır, yahud yoktur» diyerek ikiye ayrılrnasının halkçı pıensıplerımize olduğu kadar yükyek tahsil müesseselerimizin gayesine de aykırı düştiiğünü bu sütunlarda anlatmaya çalışmıştım. Dinleyen çîkmadıydı. Şimdi buyurun size acayib bır havadis daha: Universitede spor teşekkülleri kuruluyormuş. Kız ve erkek talebe bu kuıslara devama mecbur tutulacakmış. Eğer d 2 r u «se, bu karar da yüksek tahsil mefhumunu anlamaktan henüz bir hayl» uzak bulunduğumuzu açıkça gösteriyor demektır. Bir defa şu hakikatı iyi öğrenmeliyiz: Üniversite en yüksek irfan müessesesiair. Oyle ki bazı memleketlerde bu müesseseye devlet içinde devlet denecek kadar geniş hürriyetler veriliı. rCapısmdan polisin girmesi menedilen üniversiteler bilirim. Orada 4İÇ bir şey ıiıecburî değildir. Hatta derslere devam bile. Bu yüksek irfan ocağında okuma hakkım kazanırıcays kadar, on bir on iki sene devletin müşfik ve otonter kollan arasında terbıye gören genc eğer bu müddet zarfında kendiliğinden çalışacak, kendiliğinden başaracak bir şahsiyet sahibi öîîımadıysa» orada onu baskıya sokmaktan artık bir fayda umulabilir mi dersiniz? ' . Yüksek tahsil mefhumunu iyi anlamakta gecikmiyelim. N. YUNUS NAD1 (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Bugün Harb ve ahlâk Büyük üstad Hüseyin Rahminin nefis bir musahabesi 3 üncü sahifemizde Bugün Doğu Akdenîzdeki askerî vaziyete umumî bir bakış Yazan: Emekli General H. Entir Erkilet 2 nci sahifemizd?
