8 Mayıs 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

MAYIS zor Cörçil “Topuk döven itimat aldı Cinsinden İtimat takririnin I müzakeresi Olacak! ” münasebetile 7 mmm söz alan İn Pet kasadır, Fakat, bizi tanr OX Ve takdir ctmek bakımından Sk babeti ve cidden vecizilir, Mer Türker, “Yeni Türkiyenin bü, Tlk Ve dâhi yaratıcısı” ndan bah: #lorken “taliin terkettiği ve ka, STA müthiş inhizama uğrattığı © Taki müttetiklerine ie muhte - İn misali verdi, diyerek; kendi Mind Başvekil yeniden beyanatta bulundu Çörçil, Boğazlardan geçen Alman vapurları hakkında Loyd Corcun sualine de cevap verdi Tondra, 7 (A.4.) — Avam kamarasında hükümete itimat takririnin müzakeresine bugün Uayd George'un beyanatiyle tekrar başlanmıştır, Moyd George ezeümle göy, le demiştir: Takririn hükümete itimat be yan eden birinci kısmi Üzerinde herkes mutabıktır, Fakat hükü. metin harbi sevk ve idâresine ait kısımlar hakkında bir hoşnut. Suzluk ve inkisar mevcuttur. Harbin sevk ve idaresi hakkında diplomasinin ehemmiyetini bil. hassa, kayıt ve işaret eden E- Genin nutkunda Türkiye ile olan münasebetler hakkında daha faz- la şeyler, İspanya hakkında bir. kaç şey, Vişi hakkında birçok şeyler ve Sovyetler birliği hak. kında da daha fnzla bazı şeyler bulunabilirdi” demiştir. Burada Eden, Lloyd George'un sözünü keserek demiştir ki; Atatürkün © hareket ve ylnda hanı aldığımı söy. Bözlerimde hâkim olan cihet düşmana yardım edebilecek hiç bir şeyi söylememekti. LOYD CARC NELER SÖYLÜYOR Mloyd George'a gi Ege de- nizi adalarını işgal için Boğaz. lardan geçmesine müsaade et. miştir. Hatip, Edenin “muha. rebenin bu hususi safhssmda hayati ve belki de kat'i mahiye. ti haiz olan ovakıadan” neden dolayı bahsetmediğini sormuş ve şöyle devam eylemiştir: Milletimiz yardım için önü kadar yaptığından # Milletimiz mazide pek çok buh. ranları, pek çok hezimetleri kar. bulunduğu zamanki ovaziyetle muküyese ederek demiştir ki; 1918 de Amerika da birliktey. âi. Fakat değildir. Ve milletle. rin heyeti umumiyesi itibariyle veçhelerinde bize zaferi elde et. miye imkân verecek döişiklik ha“ sil oluncıya kadar mevzi tutmak mecburiyetindeyiz. Büyük Bri. tanyayı zaptolunamaz bir impa. ratorluk haline pe ve a di bizim için uygun bir vi rim kadar mukavemet ot- iş zaruretindeyiz. Bi George devam ediyor: e inle a vaziyetin vahametini takdir et. tiklerini gösteren nutku büyük memnuniyeti muciptir, fakat a. lacağımız şeyi, daha doğrusu De şeyi almaktaki siirati ixam et. memek çok ehemmiyetli bir nok- tadır, Alman denizaltıları Mi vaziyet geçen harptekinden ba müthiş olduğu gibi hava bom bardmanı vaziyeti de hasara uğ. rayan gemiler bahsinde , batan gemilerden de daha mühimdir. Geçen harpte Birleşik Amerika filosunu Atlas denizine gönder- miş, Japonya da Pasifik denizi, zi muhafaza etmiştir. Bugün ise Birleşik Amerika yalnız Alman. yaya karşı inşa etmekte değil- dir, Bugün Birleşik Amerika ay. nı zamanda Pasifik denizinin muhafazasında da yalnız oldu. ğunu dalma hatırda tutmak mec iyetindedir. Yalsa OTOMONİT, SANAYİİ ALMANLARIN ELİNDE Müteskiben Lloyd George, aktedildiği bildirilen ve Fransa otomobil sanayiinin mamul kay- naklarını emrine ve. keyifle kesesine «al, | temem, Al, ona göre biç! Hemen Parıyı vermeğe hazırlanır, | simdi de provasını yap... BAhib nralia, onun bu hare: | Bu izzinefe muhakkek hüda ><.» diner, salı önüne atarak: Anı feda edemem en büyük z hırka, topuk döven penahe dahi, LAEDRİ “ © Eden İspanyaya ren anlaşmadan böhsetmiş söyle demiştir: m Fransada imal edilen kamyon. larm yüzde kırkının Atoan cep, helerine ait olduğu bildiriliyor. Almanlar için en iyi tank. lardan bir kısmı Çekoslovakyada imal edilmektedir. Polonyalılar Almanlar için çalışmaktadır. Ve isgal edilen arazinin hapsi ma. kinistieri ile birlikte Almanyanın €mrindedir. İtalyanların mi hariplik vasıflarma büyük bir ehemmiyet o atfetmemekliğimiz mümkündür. Fakat İtalyanlar birinci sınıf makiristtirler, Bir. leşik Amerika şimdikinden daha fazlasını yapabilir. Eğer Al. mânyaya yetişmekliğimize imkân vermesi İcabediyorsa, aldığım malümata göre, şimdiye kadar yaptığından gayri mabdut bir surette fazlasını yayması lâzım» dır. Lloyd George bundan sonra Yunanistan harekâtma geçmiş: “Yunan ordusu o Arnavutluktan Manastır gediğini müdafsa ede. bileceğ. “ demiştir. Lloyd George sözlerini gu su. retle bitirmiştir: Başvekilin asker mevcudümu- zan tekmil tevziatmı yeniden tetkik etmesi lâzımdır, Keza Barp meselelerini tetkikten ve bag. vekile esaslı fikirler vermekten başka vazifesi olmıyan 3 veya 4 özadan müteşekkil hakiki bir harp meclisinin bulunması ica. beder. Lol George'den sonra söz slan Çörçl eveâ Lloyd George'un nutkundan bahsede- rek demiştir ki; Her sömün meclise şeref ver. mek üzere salona girisi çok e. kemmiyet ve takdirle karşılanan oyd George'ur bu nutku her halde pek de teşvik edici ma- hivette olmamıştır. EDENİN BAZI MEMLEKETLER DEN BAHSETMEYİŞİNİN SEBEPLERİ Loyd oo Geörge,.. Edenin İspanya, Rusya, Visi ve Türki, yeyi zikrelmediğinden şikâyet etmiştir. Bu müzakere umumi harici siyaset hakkında bir mü. zakere değildir. Hariciye nazırı- nm mulku sadece söylemediği geyler bakımından mütalea edil. memelidir. Keza nutkun kıymeti de söyledikleri nazarı itibare a. bntrak mütsiea edilmelidir, telmih et- memişse bunun sebebi İspanya hakkında birçok haberlere ma. Tik bulunmamaklığımız veyahut söylenecek şeyler mevcut bulun. maması değildir, fakat İspanya hakkındaki şeylerin şimdiki işle. rimize faydalı bir gekilde nasıl teşrih edilebileceğini anlamıyo- rumi, Rusya hakkında birçok şeyler göylenebilir, fakat bunları söy. liyerek herhangi bir fayda elde edeceğimizden emin değilim, Bu surtle Sovyet hükümetinden teeşkkür alacağımıza da tamn. men kani bulunmuyorum, (Gü. Yüşmeler) Vişide olup bitenlerin hazin ve dinayetkârane tarihi üzerin de uzun uzadıya durmak müm. kündür, fakat bu müellim man. zara üzetinde usun uzun durmak ile bircok şeyler kazanacağımız! hakikaten zatnetmiyorum. TÜRKİYE BOĞAZLARDAN GEÇEN VAPURLARI TAKİP TEVKİF EDEMEZ 'Türkiyeye gelince, münas&. betlerini fevkalâde takdir ettiği- miz ve bu büyük dünya mücade. leşindeki rolii en büyük ehemmi. yeti haiz olan bir memleketten bahsederken gösterdiği büyüle ibtiyattan dolayı oyd George'& teşekkür ederim. (Alkışlar) Woyd George'un Türkiye hak. kındaki endişelerini izale edecek olduğum iki nokta mevcuttur. Birinci nokta, Yunan adalarmı zapt için Alman askeri nakleden ve Çarakkeleden geçen vapurlar meselesidir. Türkiye bu vapur- ları tevkif hakkımı haiz bulun. mamaktaydı, Çörçil burada Montrö mr kavelesinin Boğazlara ait mad. desini okumuş ve göçen ticaret vapurları hakkında şunları ilâve eylemiştir: » Geçen vapurlardan birinin â- delarm işgeli için kullanıldığını zannediyorum, fakat Almanlarla İtalyanların elinde yine bu mak. satla kullanılabilecek başka ve. purlar da mevcuttu. Bu nokta muahedenin ar eg N Ve Türi it bi ğ Birler elm IRAK ARASINDA DEĞİL İRAN AKASINDADIR Müteakiben Çörçii, Lloyd George'un Türkiye ile Irak ara. sırda bir anlaşmadan bahseden i ; Loyd George her halde İrana işaret etmek istemiştir. Kendisi- nin endişelerini bu suretle teskin etmekle bahtiyarım. Anlaşma Türkiye ile İran arasmdadır ve 'Türk . İran hududümün takviye. sine ait tedbirlere taallük et. mektedir. Bu anlaşmadan tama- met malâmatımız vardı. Ve an. laşma bir müddettenberi hazır. lanmaktaydı. Anlaşma 19 nisan 1941 de meriyete girmiştir. Ueyd George'un nütkunun, bizzat kendisi tarafmdan bir 68. saret kırına devresi adı verilen böyle bir devrede pek de yardım edici Nutuk olduğunu zannetmi- yorum. Nutuk, cesaret kırılma. sını bortarsf ederek uzak bir hedefe doğru ileri atılmayı itiyat edinmiş olan evvelki harp zaman larmın büyük bir gefinden bek. lenen mahiyette bir nutuk değil. dir. Öyle zannediyorum ki bu nutuk şarlı Mareşal Petenin Reymand kabinesi zamanında ka- bineye hayat ve kuvvet vermek için söyliyebileceği bir nutuktur. (Gülüşmeler). Müzakerelerimizin itnat reyi ile'kapatılmasının elze: 1 Loyd “ Gor Eumdan dolayı z nutuk da h ni i haklı olduğunu göstermektedir. Zira harp sah- nelerindeki muvaffakıyetsizlik ve inkisarlarımızdan sonra, hükü. met avâm kamaarsının kendi ne karşı olan vaziyetini mek hakkını haizdir. Bu cihet, azim ve ikdam ile hareket eden harp hükümetimi- zin istikrarı hakkında iç bir şüp. heciri kalmaması lâzimgelen ec. nebi milletler için bilhnssa siya. setlerini hali hazırda ölçü ile tat- bik eden milletler o bakımından daha çok mühimdir, Çok büyük meşeleler mevzuubahis olduğu ve filhakika hepimizi tehdit ede. cek ve etmekte olan müthiş teh. Jikelerin izam edilmemesi elzem olduğu için bu meseleler hakkın. da kati bir kanaatimiz mvcut olması icabeder. HAKSIZ DA OLSA BİR TENKİDİ REDDEDECEK EN SON ADAM BENİM Düşman memleketlerde müza- kerelerimiz en büyük alâka ile takip edilmektedir. Bu memle. ketlerde şimdiki 2 ta her şeyin yolunda gitmiyeceği hakkinda büyük ümitler beslen. mekte olmasından dolayi pek zi. yade memnunum. Bu şüpheleri izale etmenin veyahut bu ümütle- ri kırmanın yegâne şekli itimat veya ademi itimat reyi ile neti. celenen tam bir müzakeredir. Bu rTeylerin tereddille yer bırakmi. yacak şkilde verilmesini istemek hükümetin hakkıdır. Haksız da olsa bir tenkidi reddedecek &n son adam benim, fakat nifuz eden bir tenkit olmalıdır. Bir de 0x çok ; kızdırıcı mahiyette tenkit nevi vardır. Ağır bira. rabayı dik bir yokuşa çıkaran atları vanmdaki vie bir del kopararak kamçılıyan bir seyir- cinin hayırhah bir niyetle hare. ket etmiş olması ve arabanın yo. kuşun tepesine daha çabuk var. masma matuf olan bu geyretin iyi neticelerle tetevviç etmesi mümicündür. Fakat bu müzakerenin sadece itham nutuklarından teşekkül et- mesi yazıktır. Zira bu vaziyet par- Yâmente sistemimiz ve siyasi işle- rimiz hakkımda kâfi derecede vu- kufu olmıyan alâkadar mühim ya- bancı müşabitlere yanlış bir İntiba verebilir, Bunn binaen itimat ka- rar isüyörüm, Parlâmentomuz bür bir parli - manto, memleketimiz de bürbir memlekettir, Bazı ahvakie bayati makiyette de olaLiler:k olan em- anlaiz müşk vr» ehlikelerde da- hi parlimento mazasdsatımın ol. duğu gibi mühafezsya muvsffak <'dak, (Alkışları, Bugür hülküme- iie Üzerinde bu'unan yük nevin - den bir yükü herhangi bir kimse rin kaldıracağını zannetmiyorum, Tâ ki, Avam kamarasının ve mik İctin kuvvetli müzahereline nail olum, Bu yüktümü tahfif eden ye- güne #öyin beşeri olarak yapılma. m mimkün olsun hör şeyin tari İrnizdan yapılmış olması ve mil let itlbarile olan şörefimizin tarte- miz bulunmasıdır. BALKAN HAREKÂTI NASIL OLDU Horbelişa ve diğer bazı mebus- lar harp sumanmda hâdiseler ve düşmanım maksatları hakkmda tam rih malimata malik bulümul- masndaki ehemmiyciten bahset- tiler, Balkanların istilisı bahsin de, mutasavver şeylerden tafsiğ. tile babordar edildik, Diplomasi - miz alâkadar memleketlere kendi- lerini tehdit eden tehlikeleri bil dirmekten v6 emniyet ve selâme- ti tahakkuk ettirebilecek yegâne çare olan müşterek hareketi dep viş eylemekten bir an hâli kalma. ği güne kadr, haftalarca çok büyük Alman kuvvetlerinin Macaristan, Romanya, Bulgaristan yel Ja Yu. golavyayi doğru hareketlerini takip ettik. Hitler bu şerit ak tmda Yunanlıların yardımma gi- dilmeşinin tarafımızdan işlenen hir cürüm olduğunu söylemiştir, Mütehaarlariz münakaşaya giriş - mek istemiyorum o (Gülüşmeler), fakat bu, hakkımdaki hüküm Hit- ler tarafından verilen bir elnayet nevldir, (Gülüşmeirr). Gözlerimi geçen günlere çevirerek seyrine tekrar baktığım zaman, Yeni Ze. Ianda başvekilinin de çok asilâne sözlerle bildirdiği gibi, yeniden bu müşkül yola girmek mevzuubahis olduğu takdirde dahi, bugünkü ma lümatımıza rağmen yine aynı şeyi yapacağıma kanaat getiriyorum. (Alkaşlar) Gerçi hissiyat da tari- bin vereceği hükümde ve ırkların bakasmda rol oynayabilir fakat, ne de olsa, askeri harekâtın millhem bulunduğu hislerden ziyade bu harekâtı takiböden muvaffakıyet- ler bakımından mütalsa edilmesi icap oder, Şimdi, İtalyan diktatörü Yunanistanı isülâ etmek ve Ah man diktstörü de onun imdadma koşmuk suretils Yunanistanr ve Yugoslavyayı kanlı bir kesmekeşe sokmakla, hakikatte bu harbin tarihi tamamlandığı zaman hattâ skeri bakımdan bir avantaj mı kazandıklarmın, yoksa bir kayıba mı uğradıklarının bilinmesi kab- vE, İALMAN ORDUSU BİR KUVVET KAYNAĞI DEĞİLDİR Bütün Balkanların nasilerin bo yunduruğu altıma düşen ve kuvvet veya entrika kullanılmak suretile tatulması icapeden eski müstakil devletler arasına irhali, Alman or- dusu için bir kavvet kaynağı teş kil edemez, Bu geniş makine şim“ di Kutup denizinden Ege denizine ve Atlas denizinden Karadenize kadar yayılmaktadır. Bu bir kud- rat kaymağı değildir, Askeri ve siyasi ciheti bir tarafa bıraksak dahi, bütün milletlerin Alman mil lotine ve Alman ırkına karşi ta- rihte kaydedilen veya düşmanda daha büyük bir kin beslemekte olmalar: kadar hiğ bir şey Alman- ları yeni Avrupalarm: tesisten da- ha emin bir surette menedemez, (Alkışlar), Bazıları Hitlerin fütu. bstmr Nânolyonun fütuhatile mu- kayese ediyorlar, İspanya ile Ros yanın bu mukayese mevzuuna ;9- ni fasıllar kalması mümkündür, müsavatçı Tuhunu da birlikte gö- türüyorlardı, Hitler imparatorlu — Bunun «kasında ise ırkı hodefim - hikla casustuk, yağına ve özlâden ve Prusya çirmesinden baska bir şey yoktur. Napolşon öldü. BRİTANYA MİLLETİNİN KURTA- TACI VAZİFESİNİ GÖRECEĞİNE İMANIM VARDIR Britanya milletinin Avami Kama ras deilletiyle Hade edilen sert, rmiis. lemir ve sarsılmaz arzu ve ezin İd retinin kurtarıcı vazifesini bir Kere daka göreceğine ilimadım vardar. Eye Du büyük bir itimalla o söylüyorum. Zira sisleri örtakında kaybolmuş kür çük bir adı değiliz etrafımızda Biri tanya 'mparatorluğunun bütün mik letleri geniş tir serpiime ie toplam maktadır. Şimdi, Atlas ötesinde Bir Weğik Amörikanm kudreti bizim tara fımızla ve yahut bizim (tarafımıza yakm bulunduğunu ilân etmektedir, Bugün r» mujğlâk ve vüyük mühim mat meselelerini, ne de laşı maddelee rl meselesini valnakaşa etmek İstem iniyorum, İaşe nazırı bu İrususla giz Wi celsede beyanatin o bülündesktee. Hare Belişhsnn dünkü nutkunda bak #edeleceği tanklar meselesi hakkın- da basit bir nokta vardır, Zira kendi si harbe tukaddiim eden yıllarda her biye mezaretinin başında buhumuyom. du, Geçen harpte tanklar skatte 3, 4 mil süratle gidecek ve mitralyör tie yine makavemet edetek yekilde imal ediliyordu. O zamandan beri makine fenni o kadar ilerledi ki ghmdi santim 25 mil giden ve top ateşine mukavo- met eden tanklar 'mal edilmektedir. Bu terakki Hitlerin bilhassa istifade ettiği bir inkılâptır ve harpten eve ki yıllar zarfında da teknik askeri mahfilerin malümu idi, Bu inklâp Alman fikirlerinden deği, İngilizlerle general dö Gol gibi diğer bazılarınmı sihninden defmuştur. Ba inkılâp icnt fikrine melik olmıyan ve fakar ink» Yitte yüksek siübiyeti olan Almanlar tarafından bizim vahim zararmmazd olarak istismar edilmiştir. Hore Be Hishadan, kendizin! tana etmek urake sadiyi» şurasmı söylemek'iğime mü saade etmesini ren ederim, Hali Da sırdaki ağır tank İmelâtımız kendisi nin harbiye nesaretindem ayrıldığı Zir mân İsgiliz orduyundu mevcut buhr nan ağır tank mikdarı kadardır ve bu sene hitamından evvei tmalâtımız hali hazırda imsl edilen tank mikda- rmm *ki misline erkacaktır, Bu ber sapta Amerikamm muazzam istimal ta dahil değildir... Teyd Corjun Ohükümetin tepki tarmı bekkmdaki Otenkitlerins cevap veren Çörçll, gimdiki teşekkülüm der ay ve müessir surette Çalıştığını ve bali hazırda bü tegekkilü yeni tadi Mta ti tutmak niyetinde olmadığı Libya ve Yunasistan izleri hale kında verilen bütün kararlar sadece dam benim ve böyle olumumı tama men kabul ediyorum. Zira Avam kw marasi Azasınn Akrbeti barbar gelip” lerin elinde belki bundan da fena © di yarım mliyon kadar asker vardır, İngiitereden devamlı bir teçhizatdak gas ba bölgeye gitmekte olduğu gi- bi Haheşistunda ve Somalideki diy man muksvermeti de yıkılmnk tzare olduğundan bütün oradaki krtaların müstemir bir sürette şimalde tahgidi mümkün bulunmaktadır. Hakikatte bu tahaşşiit bir kaç haftadanberi le rate devam etmektedir. ve General muta mükemmel cenup Afrikam or” dusuna Akdeniz kıyımına gitmek için Wketls netioetenebilir. İyte İtalyan'a" rn başına ba felâkei gelmiştir. ğ i j N |