8 Mayıs 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
Çocuğunuza verehileceğiniz en kıymetli bediye YALNIZ Cocuk Ansiklopedisi Olabilir. Çünkü bütün hediyeler unütulabilir. Fakat ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Çocuğun bütün hayatın- da izini bırakır. FIYATI /8) TTRADIR, İSTANRUL ....2 m4aıg "GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Churchill İtimat Kazandı Muharipler Karşısında | Garp Vilâyetlerinde Yaptıkları! Tetkik Seyahatinden Dün 12 | de Ankaraya Avdet Ettiler | #ndere yangi- k Kçindir. Siya akil oluşumuzun se nası budur, İki t 1sunün Balk adığı muvaffa sizlik üzerine Avam Kamara Hariciye Nazırı Mister Eden, uzun uzadıya İngilterenin Orta Şarktaki vaziy mıştır, Münakaşalar müşkül bir vaziyette bırakm kâfi gelmemi Bu müzakerelerin tatlıya bağ lanmasının en büyük sebebi, harp &snasında düşmana, İngiltere ile dominyonları ve hükümetle ku- mandanları arasında ihtilâflar mevcut olduğu hakkında ortaya atılan dedikodulara karşı mütte- hit bir cephe göstermek lüzumu olsa gerektir. Cünkü harp de bir milletin en büyük ku veti birliğidir. Avam Kamarası müzakereleri bu birliğin kuvveti bi göstermesi itibariyle hattâ hü. küm: lehine neticelenmiştir. * * He Balkanlara #irayeti hakkında Mister Eden'in teziyle Bay Hitlerin iddiası ta-| mamen birbirimi nakzetmektedir.| Hitler, barbi İngilizlerin Balkan- İara getirdiğini söylemekte, Mis- ter Eden ise Almanyanin daha| Bubattan beri silâh atmadan bü- İün Balkan memleketlerini is liya teşebbüs ettiğini iddia et- mektedir. Anlaşılıyor ki bu iste ne Al Manyaya, ne'de İngiltereve ka bahat atfetmek ve mesuliyet yük-| lemek mümkün değildir. Balkan | harbinin en mühim mesulleri vak | tivle seferberliğini tamamlamaya €hemmiyet vermemiş olan Yu-| #oslavya, ve ne pahasına olursa Slsun istiklâlini müdafaaya a2. Metmiş ve karar vermiş bulunan 'ünanistandır. Almanya Balkan lara sadece ekonomik nüfuz mın- takasını tehdit altında bulunmak tan kurtarmak ve bu memleket-| İerin İngiliz kucağıma düsmesine Yüani olmak için in İngil re'de sadece, ne olursa olsun, tiklâlini müdafaaya karar vermis | bulunan Yunanistana yardım içir | buraya asker göndermiştir. Bu hususta söylenecek çok söz Vardır, Fakat mesuliyeti aramak | | | Sıyan bizler hakikati görmek Mümkün değildir. * * iniz bu meselede bizi doğ- rudan doğruya alâkadar e- den nokta, İngiliz hariciye nazı- Tınin Türkiye hakkındaki sözle- tidir. İki gün evvel Alman de let reisi müstakil siyasetinde di Yam eden "Türkiye zimamdarlı Teni-takdir ettiği gibi, bu defada İngiliz hariciye nazırı: “Harbin bidayetinden beri Türkiyenin ta- kip ettiği istiklâl siyasetiyle, İn- giliz davasına büyük bir hizmet- fe bulunduğunu” söylemiş ve “Orta Şarkta yeni bir tecavüze karsı bir kale teşkil etmek sure- tivle oynadığı rolün ehemmiye- tir” isaret etmistir. Türkiyenin istiklâl siyasetinin bem müttefikimiz İngiltere kem de Almanyayı memnım et esinin sebebi basit Türkiye, İngiltere ile ittifak #kdettiği o zündenberi, coğrafi zivetinin icabı olarak, sadece ve ittifaka sadakati ile) ine büyük hizmetler te- min etmi Türkiye, İrak ve Ankara 7 (A A.) — İ i | | Garp vi Amerik Atlantik Harbine de Girecek Harbiye Nazırı, Mühim Bir Nutuk Söyle "İngitereye Cepane Himaye Etmelidir.. yi Nazilere siddetle. hücum eden Amerika Harbiye Nazırı STİMSON TA, A.) — Harbiye radvoda söyledi bir nutukta, Almanyanın İ urladığı büyük fütuhat ve bu plân mucibince Sil dar 13 memleketin ist diğinden bahsederek demiştir ki: “Süratle tevali eden bu hadise- lere o kadar yakın bulunuyoruz ki, bu betbaht kıtanm milli hu- dutları de ve 'dısmda husule gelen felâketleri kavrıyamıyoruz. Hürriyet, veni bir dünya nizamı kur: istiyen bu nazi zimam- darlari tarafından birdenbire a- vaklar altına almıp çiğnendi. Bu veni nizama göre kendileri efen- di ve bütün d rer köle olacak kanun idare dır. Bunlar bizim mizamımıza düsman oldu- Bunu açıkca bildirdi. Simdi garp yasını cember icine almıya Misir volu üzerinde bekeilik vs zifeşi ifa etmektedir. İngiltere Türkiyenin dostluğuna dayana; rak sarki Akelenizde hâkimiygi tesisine muvaffsk olmüustur. Firenin mevcud İncihej Orta Sarkta bir cok maile ve diselerden masun bulundu! (Devan syor. Bu nizamın hazırlık a- yubi Amerika Cümhuri. ünekte ve bizim Miza doğru bulül yvlemektedirİte” Yeni nizam or a Sa, 5, Sü. 6) ii yetlerinde icra ettikleri tetkik seyahatinden | “1 bugün saat 12 de Ankaraya avdet buyurmuşlardır. SevkiyatınıDonanma |: “İ vet milleti . | fuzunu takviye edeceği kanaatini er milletler ise bi-| Reisicümhur İsmet İnönü,” İ Stalin ve Molotof, 1 Mayıs müna Stalin | SOVYET Komiserler HeyetiReisi | Molotof, İkinci Râis Oldu, Hariciye de Uhdesinde Kalıyor Moskova, 7 (A.A) — Tass & i Sovyetler Bir- liği Yüksek Meelisi riyaset divâ- mı, asağıdaki üç kararnameyi neşretmiştir; inci kararname; Molotofun zamanda hem Sovvetler iği Halk Komiserler heyeti reisliği vazifesini, hem Harleiye Halk Komiserliği zifeşini gör- mesinin kendisi için güç olduğu hakkında yaptığı mükerrer ta Tep nazarı dikkate alınarak Mo- Totofun bu talebinin is'af edil mesi ve Sovyetler Birliği Halk Komiserleri heyeti reisliğinden İkinci kararname: Sovyetler | Birliği Halk Komiserleri heyeti| Jozef | Visarionoviç Ücüncü kararname: Sovvetler | Birliği Halk Komiserleri heveti İ ikinci reisliğine Viacislav Mihay- lovic Molotofun tsvin edilmesi, Japon müşahitlerine göre | Tokyo, T (AA) — Revteri| İStalin'in Başvekâlete gelmesi| İ münasebetiyle Domei ajansı Ja-| İpon siyasf müşahitlerinin Sovyet ler Birliğinin siyasetinde bir de- Zişiklik olmıyacağını beyan ot- #iklerini yazmaktadır. Bu müşahitler, yeni festin Sov- üzerinde büyük bir Tuhi tesir bırakarak Stalin'in nü- Şunu Sordu Vapurları Boğazlardan Nasıl Geçti? Churchill Dedi ki Tevkif Etmek Hakkını Haiz Bulunmuyordu,, "Harp Belki Uzun Sürecektir, Fakat Zaferi Kazanacağız,, Londra, TAA) — Avam Kamarasında hükümete itimat takririnin mü Lloyd George'un o beyanatiyle tekrar başlanmıştır. Lloyd Geor- ge ezcümle şöyle demiştir: “Takririn o hüküm itima beyan eden birinci kısmi Üzerin- de herkes mutabıktır. Fakat hü- kümetin harbi sevk ve idaresi- ne ait kısımlar hakkında bir hoşnutsuzluk ve inkisar mevcut- tur.,, Harbin sevk ve idaresi hak- kında diplomasinin ehemmiyeti- ni ilbarsser kayıt vesişseet eden hatip “Eden'in nutkunda Türki- ye ile olan münasebetler hak- kında daha fazla seyler, İsnan- ya hakkında birkaç sey, Vichy hakkında birçok seyler ve Sov- vetler Birliği hakkında da daha fazla hazı şeyler bulunabilirdi, demiştir. Burada Eden. Liyod George” &n sözünü keserek demiştir ki “Sözlerimde hâkim olan cihet düşmana yardım edebilecek hiç- bir şeyi söylememekti.,, (Devamı; Sa, 5, Sü. 1) izhar evlemektedirler. Lloyd George Dün gece Harbiyede feci bir otomobil kazası olmuş, iki genç ölmüş, birisi de ağır surette ya- ralanmıştır. Hâdise şöyle esreyan etmiştir: Dün tek numaralı taksilerin ça- ışması icap ederken, rak çalışmakta olan if oğlu Hasanın idaresindeki 1582 nu - marah taksi, saat 2215 de Har- Harbiyed | Bir Ötomobil Tanıyınız Kazası Oldu Güzel San'atler Akademisi Talebesinden İki Senç Öldü ve Biri Yaralandı eFeci biyeden geçerken numarasını polise göstermemek için son sü- ratle-yol almıştır. Bu sırada 0- radan geçmekte olan Güzel Sa- natler Akademisi | tslebesinden 1329 doğumlu ve Mani mal oğlu Ahmet Fuat met oğlu Kemal (Devamı: Sa. ymen Asker Taşıyan Nazi rkiye, Bu Vapurlağı! keresine bügün | Kayhan | ile 1331 doğumlu Arapgirli Ah- Lloyd George | l V. Churchill Diyor ki: "Akdenizdeki Mevzilerimizi Tutacağız,, "Girit ve Tobruk'u Ölünciye Kadar l MüdafaaAzmindeyiz, | i i i i | i G. Wavell'in Yarım! MilyonlukOrdusuVar| Londra, 7 (A.A) — Dün Atum marasındaki müzakereler cs - ekil Chur-| mesele- K nasında söz alan Ba ehill, Akdeniz ve Lib leri hakkında demiştir k “Libya ve Yunanistan işleri hakkında verilen bütün kararlar da hükümetin reisi sıfatiyle me- suliyeti en kat'i ve şahsi şekilde deruhte ettim. Bunun ne dur ki, harbi k dirde kafası koparılacak benim ve böyle olmasını tama - men kabul ediyorum. Zira Avam Kamarası âzasının â galiplerin elinde da fena olacaktır. (gülüşmeler) “Bazı mahfillerde ve bilhassa yabancı o memleketlerde Orta Şarktan, sanki biz oradaki mev- |“ zilmizi kaybetmiye ve buna Tağ- | men Okyanuslarda ve havalarda | verilmekte İye imi sedilmek için bir temayül Akademik bir se ş İ olarak bu belki doğru l İfakat Nil vâdisinde uğrunda nın İ harebe ettiğimiz gayenin fevka İlâde ehemmiyeti hakkında kimse İ küçümsemesin. Nil vâdisinin ve İ Süveyş kanalının, — Akdenizdeki İmevziimizin ve Maltanın kaybı İ uğrıyabileceğimiz darbelerin en |ağıı olur. Bu mevziler işin Bri İl (Devamı: Sa. 5, Sü, 4) | Amerikayı | ünün en meraklı mevzu - larından biri Amerikadır. Dünyanın ve harbin mukadder: tını Amerikan yardımının alaca - ön şekil tayin edecektir. Bu mu- azzam ülkeyi yakından tanımak için, ŞÜKRÜ KAYA nm gazetemiz için hazırladığı “Birleşik Devletler Tarihi,, tefrikasını okumanızı tavsiye ede- riz. Bir iki güne kadar neşrine başlıyacağımız bu #efrika, size Amerikanın 150 sene içinde vok- lan bugünkü muhteşem me ne nasıl geldiğini anlatacaktır. Libya cephesinde büyük bir faa —Irak — biye Ni rayı ziyaret resmi Alman istihbarat ajansı- na gelen bir telgraf Irak - Suri- arasındaki mektedir. yet gösteren İngiliz motörlü ve saiti İrak'ta Son Vaziyet Habbaniyede İrak Müdafaa Hattı Yı arıldı Petrol Kontrolü Tekrar Harbiye Nazırı Naci Şevket Ankaraya Hareket EHi Borusunun İngilizlere Geçti Nevyork, 7 (A.A) — “DN.B.; Kâhiröden “Sosvetet Pre: jansına gelen bir habere i Irak'taki İngiliz kuvvetleri Hab baniye tayyare meydanını cevif- mekte olan müdafaa hatlarını Yâ- Tarak petrol borusunun kon!ro- lünü veniden ele şerirmislerdir. İngiliz resmi tebliğine göre Kahire, 7 (A. A.) — “Tebliğ”: Habbaniyedeki İngiliz hava kuv- isatı etrafmdaki mınta- vet cok daha az gör“ sindir. Gece vapılan İneiliz ke- sifleri civarındak! düs- man mevzilerini gayri mesgul bulmuslardır. Kampın cenubunda kâin vevlanın asilerden kurtarıl- dığı bildirilmektedir. Petrol bo- rusu hattı üzerinde bir karakolu 'esal eden asiler bir İneiliz ke- sİf tayyaresinin yaklaştığını gö- rünee, teslim olmak istedikleri- ni bildirmek maksadiyle beyaz bavrak'ar «a'İamıslardır. Bu mev ki bilâbare İngiliz kara kıtaları tarafmdan iseal edilmiştir. (Devamı: Sa. 5, Si. 7) Naci Şevket | TCAA) — Irak Har. ırı Naci Sevket, Anka- etmök üzere Bağ- hareket etmiştir. TAA) Beyruttan wn kavatılmış oldu. Bu ajans, hi uriye ile Türkiye dudun açık bulun fakat Suriyeden Irak'a gi- an seyvahlara Türk ara- gecmek müsaadesinin olduğunu ilâve et- duğ r m mm me (C GÜNLER GEÇERKEN ) Tebrike Lâyık Bir İkbal Refik Halid H abeş İmparatorunun beş yı" süren bir gurbet felâketi ve Saltanat fasılasından sonra tekrar yurduna kavuşması ve tahtma oturması benim üzerimde mühim bir tesir yaptı, Fakat bu tesirde, daha ziyade menfa ve dönüş keyfiyetleri rol oynuyor; dev- letten uzak kalması ve yeniden kudreti eline alması değil! Birinci- ler ince hislerle, ötekiler malüm ihtiraslarla alâkalıdır. Necaşi, Londranın puslu havasında ve âdetlerine uyamadığı medeni bir halk ortasında sarp memleketini, çıplak tebaasını, hasırdan sarayı pı, canfes şemsiyesini nasıl bir hasretle anmış, hattâ ne hüsranla yanmıştır. Muhakkaktır ki, artık bir daha Habeş topraklarına ayak basamıyacağı korkusu yüreğine bir kor gibi yapışmıştır. Olüp yabancı (oprağa gömülmek endişesi de aklından hiç çıkmamıştır. Ne derece çocukça görünürse görünsün, gurbette ölmek ve gömülmek düşüncesi bir menfinin baş kaygusudur. İşte Haile Se- lâsiye, o üzüntüden kurtulmuş bahtiyar felekzedelerdendir. Şu da- kikada bir enkaz yığını üzerinde de bulunsa nur içinde yüzüyor- dur. Hattâ bu coşkun, ilâhi saadet devam etmese bile yine talii, tarihe ismi geçmiş menfi hükümdarların çıptasın çekecek kadar mühim ve büyüktür. Yakın devirlerde, velevki kendi hataları yü- zünden de olsa, kaç padişah böyle bir mazhariyete eremeden göz- lerini yumup gitti. Kaç tanesi de şurada, burada nöbetini bekliyor, Bir çokları - belki de bizzat İmparatorun kendisi - onu tök - rar hükümet idaresini eline geçirdiğinden, saltanat makamına av- detindem, di larından hıncını çıkaracağından ve öç alacağın- dan dolayı talihli ye nres'üt addederler. Benim onda gıptaya lâ: gördüğüm tek saadet, ölmeden vatanına kavuşmuş olmasından ibarettir. Seni tebrik ederim, Habeş İmparatoru! Fakat yeniden tahta gecip hükümet süreceğin içip değil... Doğduğun yurda döndüğ'ün, dünya göziyle onu tekrar gördüğün için! Yazan:
