7 Mayıs 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

* Çarşamba 7 MAY Bt İs TÜT ı S 1 TAN îv'nw Ankprr Fıd&esi,)oı TELG *:;.TAN ît'rdzm. İK sanen manı ORALI ALTINCI YAL —#fo. 2053 5 KURUŞ (GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Milli Müdafaa Politikamız ve Führer'in Nutku Almanya Türkiyeye karşı har- bi tahrik ettirmemek ve Türkiye üzerinde herhangi bir ihtilât vesi- devam lesi aratmamak azminde ett kçe, sulhümüzün bozulmıyaca- ğından biz de emin olabiliriz. Kimse bizimle davalı olmadık- ça, bizim kimse ile davalanacağı- mız yoktur, Kurtuluşumuzun tek teminatı olan birliğimize, Türki- yenin hak ve toprak bütünlüğünü korumaktan ibaret olan politika- mıza 20 aydanberi olduğu gibi, bundan sonra da sadık kalacağız, Falih Rıfkı ATAY Ankara, 6 (TAN Muhabirin- den) — Falih Rıfkı Atay, yarın çıkacak Ulüs gazetesinde şu makaleyi neşretmektedir: “Harp Balkanları aşarak Ada- lar denizine kadar geldi. Canak- kale boğaziyle Ege kıyılarımızın karşısındaki adalar mihver kuv- vetlerinin eline geçiyor. Geçen Mayısta Holanda, Belçike ve Fransa topraklarında muharebe veren Alman tankları, bu Mayıs- ta, Mısır hudutlarında çarpışıyor. Doğu Akdeniz, orta ve yakın sark muharebeleri, havada, denizde ve kârada olanca şiddetiyle başla- mıştır. İrakta bazı asker ve sivil politikacılar halkiın ve ordunun bir kısmını İngiltere aleyhine a- yaklandırmıştır. Bu kargasalığı, Filistin ve Suriyeye sirayet ettir mek için müftü ve taraftarları- nın tahrikâtta bulunduklarını biliyoruz. “Türkiye karadan ve denizden bu harp ve anarşi âlemi ile te- mastadır. Bizim değişmez bir si- yasetimiz var. Onun ne olduğu- nu Türk köylüsü Milli Şef kadar, ve her yabancı bizim kadar bili- yor. Bu, bir istiklâl, millt müda- faa ve milli emniyet siyasetidir. Yirmi harp ayındanberi bu siya- setin vazifelerine ve icaplarına sadık kaldık; onu herhangi sar- sıntıya uğramadan koruduk. A- caba yeni şartlar içinde, ayni imkânı muhafazası edebilecek miyiz? “Azmimiz budur ve dileğimiz milli siyasetimizi takip edebil- mek, serbesti içinde kalmaklığı- mızdır. Yeni Cihan harbinde, Tür kiyenin bütünlüğünü ve Türk milletinin hürriyet ve hâkimiye. tini masun — bulundurmaktan gayri hiçbir menfaat aramadık ve aramıyoruz. Ne kimsenin topra- ğında gözümüz, ne de bizim top- rağımızda kimsenin zerre kadar hakkı var. İttifaklarımız, anlaş. malarımız, sözleşmelerimiz, hep- si münhasıran kendimize ait olan veya komşsularımızla müşterek bulunan emniyet sahasında barış ve istikrarı müdafaa etmek için- dir. “Alman Führerinin Balkan muharebesini takip eden nütku, iste tam bu nazik devreye te- sadüf etti. Nutkun Türkiyeden bahseden fıkraları üstünde bü- yük bir dikkatle durduk. Türk kurtuluş mücadelesi ve onun rehberi hakkındaki şahadet ile, ayni davayı takviye etmek ve i- Jeri götürmekten ibaret olan mü- dafaa ve emniyet politikamız ve onun sevk ve idaresi hakkında- ki tasvip cümleleri de bu memle- kette derin bir tahassüs uyandır- dığı kadar, Alman harp siyase- tiyle Türk barış nizamı arasın- da bir tezat görülmemekte ol- ması, harbin bu sahalara sira- yetinde askeri ve siyasi herhan- gi bir menfaat tasavvur etmiyen memleketlerde dahi ferahlatıcı bir tesir hâsıl ettiğine şüphe yok tur. “Türkiye, kendi hudutlarında harbi tahrik etmiyecekâğinden herkesi emin kılan yirmi aylık bütün bir imtihan devri ge- cirmistir. Almanya Türkiyeye karsı harbi tahrik ettirmemek ve Türkiye üzerinde herhangi ihti- lât vesilesi aratmamak azminde devam ettikce de sulhümüzün bozulmıyacağından biz de emin olabiliriz. “Harp faclası büyüktür. ge- nistir, korkunetur, Ne Sarkta baslamıstır, ne de Sarkta bite- cektir. Bu emsalsiz facianın tah- rivlerini mümkün olduğu kadar tahdit etmek, feci harp sonrası buhranlarının tahriplerini de tah dit etmek demektir. “Kimse bizimle davalı olma - dıkça, bizim kimse ile davalana- (Devamı Sa. 4 te) | Habheşistanda İtalyanlardan İspanya da Fransadan Yer İstiyor Madrit'te Sokaklara Beyannameler Asıldı ——— "Kazablanka, Cezair Oran ve Fas İspanyaya Verilmeli,, General Franco Londra, 6 (A.A.) — Ingiliz mat buatı, Irak ve Ispanyol Fasında- ki vaziyete dair birçok haberler neşretmektedir. Buna göre, Mad rit sokaklarında birer Fransız şehri olan Kazablanka, Cezayir, Oran, Fasın İspanyaya verilme- sini talep eden beyannameler ya- pıştırılmıştır. Diğer taraftan Fasın (Sonu; Sa:; 4; Sü: 4) TÜRK - İRAN ANLAŞMASI Hudutta Emniyet ve Asayişi Takviye İçin Tedbirler Alındı Ankara 6 (A.A.) -— Türkiye İ- ran hudut emniyet ve asayişinin takviyesi maksadiyle 8 kânunu- evvel 1940 tarihinde Hoy'da iki devletin salâhiyettar murahhas- ları arasında imzalanan proto - kolda derpis edilen tedbirlerin iki âkit hükümetçe tasvip edil- miş olmasına binaen, 4 mayıs 941 tarihinde Tahran'da — Türkiye Cümhuriyeti «hüyük elciliği ile İran Hariciye zareti arasında noka teatisi suretiyle. bu tedbir- ler maezkür îhrihteüî tibaren tat- bik mevkiine konulmuştur. alınan harp — ganaimi Habeşistan Tasfiyesi SonaEriyor —o—— İmparator Merasimle Adis-Abebaya Girdi Addis-Abeba 6 (A.A.) — Ha- beşistan İmparatoru Haile Selâ- siye, AddisAbeba'ya girmiştir. Harekât hakkındaki tebliğ Kahire, 6 (A.A.) — “Tebliğ,, Tobrukta vaziyette hiç bir deği- siklik yoktur. Sollum bölgesin - de, şiddetli bir kum fırtması ka- ra ve hava kuvvetlerimizin fa- '| aliyetini ciddi surette zorlaştır - mıstır. Habeşistanda: Dessie'nin sima- lindeki kuvvetlerimiz tarafın - dan Ambaalagği etrafındaki İtal yan mevziinin gerisinde yeni te- rakkiler elde edilmistir. Negelli- den ilerliyen kıtalarımız, Adola- ya hâkim bir mevzii tutmakta o- lan küvvetli bir düşman teşek- külünü ağır zayiat — verdirerek tardetmişlerdir. (Devamı: Sa. 5, Sü. 4) Mr. Eden'in Mufassal Beyanatı Avam Kamarası,Harp Vaziyeti Hakkında Dün Müzakerelere Başladı Türkiye, harbin hidaye!în)ı denberi istiklâl siyaseti ilei davamıza büyük bir hizmet. te bulunmuştur. Orta sarkta tecavüze karsı bir kale teşkil etmek suretiyle oynadığı To- Tün ehemmiyeti asikârdır. secererccELLLLE. Amerikan Yardımı Ne Kadar Sür'atli Olursa Harp te O Kadar Kısa Sürecektir Londra, 6 (A.A.) — Avam Ka- marasında harp vaziyeti nakkın- da müzakereyi açan Eden, son hâdiselere ve bilhassa Orta Şalk- taki zorluklara dair Avam Ka - marasına izahat verirken az çok nazik bir vaziyette bulunduş;u - nu kaydetmiş ve şöyle demiştir: “Çünkü yalnız değiliz. Bu mü- zakerede söylenen her sözü din - liyen başkaları da mevcuttur, Söyliyecek çok şeylerim var, Fa- kat bunları şimdi mecburi ola - rak söyliyemiyeceğim. Zira be - yanatımı düşmana hiçbir suretle faaliyetinde yardım etmiyecek şekilde yapmak mecburiyetinde- im.,, Ç Müteakiben şubatın ilk günleri" ni ve hükümete ilkbahar bida - yetinde Alman kampanyasının plânı gibi görünen vaziyeti hatir latan nazır sözlerine şöyle devam etmiştir: “O sırada Almanların Roman - yada büyük miktarda askeri mev cuttu ve Bulgaristana nüfuz baş lamış bulunuyordu. Bulgar ha- va meydanlarına Alman sivilleri yerleşiyordu ve hedefin merhale merhale Balkanları istilâ etmek, Bulgaristanda yerleşerek Yugos- lavyayı çevirmek, Yunanistanı boyunduruk altına almak, Tür - kiyeyi hareketsiz hale koymak ve bir tek silâh atmadan kazanıla - cak olan bu vaziyet sayesinde e- min üslerden hareket ederek Ak denizdeki vaziyetimize esas dar- beyi indirmek olduğunu sarih bir surette görüyorduk. Bu plânda (Devamı: Sa, 5, Sü. 5) Anadoluya f .. . Hareket Gün ve Saatleri Anadoluya gidecek beyannameye tâbi yolcuların tren ve vapurlarla sevk edilecekleri günleri gösterir yeni liste 4 üncü sayfamızdadır. Gideceklerin Üetei e Yardı İSLÂM ANSİKLOPEDİSİ | Birinci Fasikülün İkinci Baskısı Çıkmıştır. Fiyatı : 100 k. Maarif Vekilliği Yayınevleri İle Bütün Kitapçılardan Arayınız. (3477) m Sevenle Cemiyeti Geniş Bir Program Çizdi Askere Gidenlerin Yerine Kadınlar - Fahriyen Vazife Görebilece! Yardım Sevenler Cemiyeti idare heyetinin dünkü topla ntısında bulunanlar (Alınan kararlara ait tafsilât ikinci sayfamızdadır) İrak'ta Har_gkât Habbaniyedeki İngiliz1 Piyadesi Büyük Bir Faaliyet Gösterdi — Irak, Berlinle Siyasi Münasebat Tesisine Hazırlanıyor Kahire, 6 (A. A.) — İngiliz orta şark umumi karargâhının neşrettiği mütemmim bir 'tebliğ, Habbaniyede harekete geçen İn- giliz piyadesinin, bütün Pazar gecesi muvaffakıyetle tetevvüç eden keşifler yaptığını bildir- mektedir. Bu tebliğ, İrak topcusunun, ün Habbaniyedeki İngiliz hava kuvvetleri kampını fasılalı bir surette bombardıman etmiş oldu- ğunu da ilâve eylemektedir. İn- giliz bombardıman avcı tayyare- (Devamı: Sa. 5, Sü. 1) ( fl_îükîımctimiz İngiltere ilci |İrak Arasındaki İhtilâfın ! | riyor: TÜRKİYENİN TAVASSUT < ! î TEKLİFİ | Halli İçin Teşebbüste | Bulundu | Londra 6 (A.A.) — Reuter- in diplomatik muhabiri bildi- Türk hükümetinin, İngiliz ve İrak hükümetleri arasın- da mutavassıt rolünde bulun- mayı teklif etmiş olduğu şimdi Londrada teyit edil - mektedir, İygiliz hükümeti, Türk hükümetinin teklifini | ilham eden dostane hissiyat - | tan derin surette mütehassis | kalmakla beraber, kendisini, her hangi bir müzakere için İ esaslı evvel şartın İrak kıta - | larının Habbaniye'den çekil - mesi olduğunu tebarüz etti mek mecburiyetinde görmüş- İ Yunan Filosu Harp Gemilerinden Bir Kısmı İngiliz Filosuna İltihak Etti Hanya, 6 (A.A.) — Yunan fi- losu hakkında aşağıdaki resmi tebliğ neşredilmiştir: Yünan denizaltıları İskenderiye ye giderek İnigliz filosuna ilti- hak etmişlerdir. 10 muhribimiz- den 3 ü batmıştır. 13 torpido- muzdan 2 si İskenderiyeye va- sıl olmustur. İşgal edilen adalar Roma, 6 (A.A.) — “Tebliğ,, Ege denizinde Amargos, Anafi, İos, Santoriss; Naksos ve Paros adalarını isgal ettik. Bu adalar, Siklad grupuna mensup adalar- dandır. * Ankara, 6 (Radyo gazetesi) — Sisam adasının Almanlar tara - fından isgal edildiğine dair bir haber gelmiş ise de bu haber he- nüz teeyyüt etmemiştir, (Devamı: Sa. 5, Sü. 4) Kolu felce uğradı! — Neden hiç hareket edemiyor.. — Kalbi bozuk adamlar için Türkiye gibi yüksek memleketlerde tazyik fazladır... "KÜFE,, DEKİ SARAY Yazan: O lerde hata yapmaklığım Refik Halid kuyalı belki de otuz sene oldu - bu sebepten dolayı isim- ihtimali vardır - İslâm (tarihine ait şu fıkrayı daima ibret ve heyecanla hatırlarım: Halife Metvan oğlu, Abdiğlnıelik. (Küfe) şehrindeki sarayında divan kuruüp — otu- rurken öııiın_e Zübeyr oğlu Misah'ın kafasını getiriyorlar, Meclis- tekilerden biri mânalı mânalı gülümsüyor ve Halife bu yersiz te- bessümün sebebini sorunca diyor ki: “— Ben yine bu sarayda ve bu salonda idim; sizin makamınızda da Yezid oturmaktaydı; önüne Imam Hüseyinin kesilmiş başını koydular, Aradan bir müddet geçti; ayni makamda oturan bu sefer Muhtar ibn Ubeyde idi ve karşısına konan kafa da İmam Hüseyinin katili İbn Ziyad'mki idi. Bir başka defa da yine burada bulunduğum sırada Misab maka- mınızı işgal ediyordu; ona da Muhtarın kellesini getirdiler. lşte şimdi de Misab'ın kafasını size takdim ettiler!,, Halife bu sözlerden heyecana gelmiş ve bir uğursuzluk teveh- hüm edetek sarayı hemen yıktırmış. Halbuki uğursuzluğun saray- da değil, bazı insanların ruhunu kaplıyan hudutsuz ihtirasta oldu- ğunu anlaması ve bu ihtirasların yer bulduğu dünyayı yıktıramı- yacağı için aldığı o ders üzerine sine çekilmesi lâzımgelirdi. makamını bırakarak inziva köşe- Filvâki bugünkü dünyamızda maddeten kafa kesilip bir baş- kasının önüne konmuyor. Fakat II üncü Napoleon'un mânen kesik kafası Bismark'ın, Bismark'ınki Klemanso'nun, onunki de tek- rar Bismark'ın huzurunda sırıtmadı mı? (Küfe) deki saray dönya- nın bir timsalidir.