20 Nisan 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

20'NİSAN — 1941 , dair Yalan ve riya çok kölü hir şey olmakla, böraber, insanlar arsın. da bu iki uğursuz şeyo kıymet verenler pek çoktur, Bunlara gö- re hayatım o garnitürüğür, Hayatin muvaffak olmak, iyi, mes'at günler yaşamak, çalışma sahasında aksa” mamak için, banlarm desteklerine İhüyaç vardır, Bu İki kuvvet, in sana çok defa fayda getirir, Mev- siminde ve yerinde yalan söyle mek, riyakârl yapmak mübahtır. Mele iş adamları yalan söylemez, riyakârlık yapmazlarsa yürüdükler ri yolda başarılar gösteremezler, Ba fikir vo iddis doğru mudur? Elbette değil,, Yalan söylemek muhakkak ki bir ahlâk zaafığır; bir tereddi eseridir. Yalan, haya tın hiçbir sahasında muvaffakıyet mili olamaz, Yalan söyliyen adam, karşısındakini değil, kendisini ak datır, Yalan hiçbir zaman dimağım boşluğunu örtmez, Atalarımızın: o “Yalanemm mu- mu yatsıya kadar yanar!” sözün. de büyük bir hikmet vardır, Fa kat yalancılar buna ve her yerde ktiskal görmelerine rağmen bu #ilâhlarını kullanmaya çalışırlar ve her nefes alışta yalan söylerler, İdare icaplarma göre yalanın mukaddes bir şey olduğunu iddiz “don siyaset adamları da vardır, Pilhakika, bu fikir, buçünkü siya” set piyasasında Opek revaç bulur yorsa da, bu ber ulusun yapacağı bir kalpazanlık değildir, Manmafih, şurusını da itiraf ek mek lizmdır ki, yalan söylemek çek İnce bir sanattir: Psikolojik bir sanat. Bunu, herkes kolay kolay başaramaz, Riyaya gelince, bu yalandan da yüir, İnsan yü. siyah vindaniıliktan başka bir şey değildir. Böyle adamlar İnsanlığın yüz karasılır, Ve onlar bu hare ketleriyle, kendilerinin ruh sela” letlerini moydaaa koymaktan bay» | ka bir şey yapmış olmazlar, | Bu beşeri küçüklüldere bir de alisitmak hastalığı o eklenmiştir. Pilhakika, bu ötekiler kadar kötü, #hlüik hakımmdan fena bir şey değise de, herhalde iyi bir hare- ket de denilemez, Atlatmak: bizim mesleğin alfa. besidir. Bir mohbir arkadaş, öğ- Tendiği bir haberi, kendi sahası» da çalışan arkadışmdan evvel alır, ve bu huber yalnız kendi gazete “inde çıkarsa çok sevinir, Ve bar N& biz aramızda atlatmak deriz. Bu wübim noktaya yirmi, otuz Ti evvel çok o ehemmiyet verilir, İtihbar işlerinde çalışan arkadas. 'ar biribirlerini aldatmaya savaşı- Kard, Manlesef basin buna var denemez, Atlamanm baska şekilleri de Vardır, Yardım istiyen, bir iş buk | Masmı visa eden İnsanlara karsı büyüklerin, mevki sahiplerinin, Yakıt delâlet odeceklerin verdik- leri şu sovaplar atlatmadan beş- ka bir şey değildir: — İeabınn bakarız! — Ben söylerim, merak etme! — Beni münasip bir vakitte — Hiç unutur muyum canım. — Arasıra uğra... — Adresini bırak, Ren konuşur, Metireyi yazarım, Bunların hepsi ağıza birer par. Mak bal çalmak için ; söylenilen Vüzlerdir. Fakat nekadar fena Bir *eY... İnsanı mide kaptırmak ie dar kötü bir şoy olamar, Her şey dobra dobra söylemek, yaparım, Yahni yapamam demek en doğra Ve insanea bir harekettir Baştan Mvmak için aldatmak, yalan söy” emek, riyekârlik yapmak kadar AhlAlesıektar. Bemdan kaçınalım? İdanma ki şair sözü elbette yalandır... LAEDRİ Başlıbaşına birâlem olan Sovyet Rosya istikbal üzerinde bir istifhamdır Sovyet Rusya başlı başına bir ölemdir. Pek az kimse bu muame zam memleketin büyüklüğünü bir an içinde kafasında (öplayabilir, Bazı rekamlar verelim, bunlar vasıtasile Sovyetler memleketinin vüsatini siz takdir edin... Sovyet Rusya eski (o Fransanın tamam kırk beş misli o büyüktür. Nüfusu da tam yüz doksan üç mil» yondur. Brest » Litvosk ile Vilâdiyostek arası Sibirya trenile katolunduğu zaman tamam sekiz bin kilometre lik bir mesafe teşkil eder. o Yani Sovyet Rusyanın şark, garp istika metindeki genişliği sekiz bin kilo. metredir. Arkhangelsk ile Türkis- tanda Buharanın arası da üç bin Moskova ile Bakünün arası da - ki bin kilometredir. Bundan uzun seneler evvel Sovyet Rusyanın bir çok toprak- ları henliz Kkeşfolunmamış ve işletilmemişti. Hatta bir çok coğ rafyacılar Sovyetler Birliğiğnin hakiki vaziyeti hakında malâma- ta bile sahip değillerdi. Pamir dağları meçhulleri idi, Bir keçi Şimali Rusyadaki daima buzlu Pimdralar ile Türkistanm bunal tiei ve kurak iklimi arasında cenup kutbu ile Sahra arasmda ki fark mevcuttur. Şimaldeki muazzam ormanlar ile Ukrunya vadisi, Volga step- leri ile derin Kafkas vadileri arasmda ayni bayrağın dalmalan masından başka hiç bir müşa. behet yoktur. Halk Sovyet Rusyayı soğuk ve karlı bir memleket olarak tahayytll eder. Halbuki Kırım sbedi bahar memlekteidir. Batu- ma kadar uzanan Kafkas ya. maçlarında bir dünya cenneti hali vardır. Kırım yarmmadasın- da Alupka bahçeleri dünyam en Yüks, en güzel ve en muhteşem bahçeleridir. Bu muazzarı memlekette müh telif irklar oturur. Bunların hepsi Roma İmparatorluğunun inhitatmda Avrupayı işğel et. miş olan Asyalı kabilelerden gel- mişlerdir, Bir çok ırkların oturduğu, bir çok kanların birleştiği bu mem. lekete Sovyet Rusya adı veril mektedir. Aosba Ruslarm bu vâsi memleketteki mevkileri ne. dir?. Siyasi vahdeti olan bu memlekette Sovyetler nüfusun yüzde yetmiş dördünl teşkil e- derler. Fakat onlar dn kendi ara larmân üç kısma ayrılmışlardır: Büylük Rusyalılar, küçük Rusya Har veya Ukranyallar ve beyaz Ruslar, 'Ukranyahlar daha ziyade ©8. nubi Rusyada ikamet ederler, Beyaz Rusların kesif bulunduk- ları mıntaka garptaki ormanlık ve bataklık arazisidir. Her çeşit halk Rusyada halk 0 kadar değisik tr ki! Hattâ Avrupa Rusyası. R ei Moskovada Kızıl meydanda nin ortasında, Volganm iki sahi- li boyunca bile bir çok Finlere, Çuvaşlara ve Mordvenlere tesa, düf olunur, Bu mimtakağa bir de muhtar Alman Cumhuriyeti mevcuttur. Bu Almanlar Hisan ve adetlerini muhafaza etmiş lerdir. Bunlardan maâda hakiki Noruad olan Tatarlar, Kırgızlar göre çarpar. Vöolgarnın garbında, Avrupa kapılarında budist olan Mongol. lar ve Kalmutlar yaşar. Daha bunlardan başka da şi- mal Tonduralarmdan, cenuba ve Kafkazyaya kadar olen sahada daha yüzlere ktçük milletler birlikleri yaşar. Sovyet Rusya urkların ve dinlerin karıştığı, birbirine girdiği bir memlekettir Bir gün Avrupa Rusyasının şarkında bir tren yoldan çıkmış. tı. Tahkikat için vak's mahalli- ne giden heyet kazaya uğrıyan 900 yolcuyu isticvap etmeğe başlayınca kendilerini Babil ku. lesinde zannettiler. Çünkü bu 900 yolcu 19 muhtelif Jisanla konuşuyordu. Çarlar Rusyayı tamamen Rus İaştırmak esasını tahakkuk ettir meğe bakıyorlardı. Sovyetlerse her birliğin kendi hususiyetleri- ni muhafaza etmesini daha doğ. ru buldular ve on üç tane Sogya- list Sovyet Cumhuriyeti meyda. na getirdiler. (Baltık devletle. rinin iltihakından sonra bu mik- miz a BER — Aksım postam (aron altıya çıkmıştır.) Bu on fç Sovyet Cumhuriyet. leri de ayrıca küçük cumhuriyet lere takşim olunurlar. Bu cum- huriyetlerin hepsi de tmihtardır. O kadar ki bu küçük birlikler arasmda Mongollar, Burlakar gi bi nüfusu 180 bin kişi olan kü. çük cumhuriyetler de vardır. Bunlarm da en entresanı yalnız ca yirmi bin nüfusu olan muh. tar Zirianlar cumhuriyetidir. Sovyet Rusyanın siyesi taksi- matı fevkalâde mürekkeptir. Bü tün bu birliklerin ayni idareye bağlı kalmaları Sovyetler hükü, metinin kuvvetini Made eder. Zenginlik Sovyetler dünyasnm tüketir mez zenginlikleri vardır. Memle. ket tamamen senay'lleştirilmiş olmasına rağmen bu zenginlik- lerin bir çokları henüz işlenmiş değildir. Sovyet Rusya bugünkü harp. te çok mühim bir rol oyniyan iptidai madde bakımından fev- kalâde zengindir. Dünya petrollerinin yüzde otuz yedisi Sovyetlerin elindedir. Sovyet Rusya maden bakımın dan da çok zengindir. Dünya demir müderlerinin yüzde elli s kizi, dünyadaki fosforun yüzde altmışı, manganezin yüzde yet- miş Üçü, potasm yüzde seksen Burimtlar gazete okuyorlar üçü, kömürün yüzde on beşi Sovyetlerin elindedir. Sovyet sa. nayiinin yavaş yavaş yapıldığı Oral dağları mıntakası ile Stfbir yada inanılmıyazak zenginlikler vardır, Sibiryada 23 yeni kömür madeni bulunmuştur, Şimali buz denizi sahillerine kadar her mın takada petrol mevcuttur. Tabii zenginlikleri bakımından ancak Amerika Birleşik devlet- leri Sovyet Rusya ile kıyas olu. nabilir, Sovyet ordusu Her sene Sovyet Rusyada tam iki milyon kişi askerlik çağına gelmektedir. Sovyet Ruşyarm askeri bakımdan en büyük zen- ginliği tükenmez bir insan ihti. yatına malik olmasıdır. Daha çok yakın zamanlara kadar 193 milyon nüfuslu Sov. yetRusyada ancak 260 bin kişi lik küçük bir ordu vardı, 1938 senesine kadar Sovyet Rusyada askerlik çağına gelen milyonlar. ca genç kısa bir talim devresi geçirdikten sonra terhis olun muş ve 300 bin kişilik kadar bir ordu kanunun tayin ettiği iki senelik medburit hizmete tabi tu. tulmuştu. Fakat dünya üzerinde harp felâketi dolaşmağı (başladığı 1939 senesi sonbaharnıdan beri Sovyet Rusya ordusunu takviye etmek ihtiyacını duymuş ve mil- yonlarea kişiyi silâh altma al, miştir, Bugün bezi ecnebi men- baları Sovyetlerin iki milyon. luk bir orduya malik olduklarını söylemektedirler, Fakat Sovyet Rusya bir har- be girerse ordusunun miktarı ne olur ?. İşte bu bir meseledir, Askeri meseleler mütahassısları icabı halinde Sovyet Rusyanın on İki zlyonluk bir ordu vücu. Geçen Umumi harp sıraların. da Çarlık Rusyada insanı hay. retle brakan miktarda muaz zam bir ordu ile harbe girmişti. Pâkat bu ordu gerek malzeme gerekse mühimmat bakımından gok fakir olduğundan büyük Çarlık Rusya orduları büzen küçük bir birlik karşısında âciz kalmışlardı. Bugün ise 194ide Sovyet Rusya ordusu her türlü modern silâkla teçhiz olunmuş bulun maktadır. Finlând'ya harbi ile malzeme. lerini meydana koyan Sovyetler bu harpte Ladoza gölü şimalin- deki ormanda müşkülâta maruz kalmışlardı. Buna sebep Sovyet. lerin fevkalâde mebaul malzeme ile harp etmeleri idi. Malzeme o kadar çoktu ki Sovyet kıtaları- nın manevraları güçleşmiş, ağır laşmış ve neticede hafif bir şe. kilde teçhiz edilmiş olan Finliler karşısında o muvnffakıyetsizliğe uğramışlardı. Muhakkak olan bir şey varsa oda Sovyet ordusumn şarki Avrupanm geniş ovalarında ve bilyük bir arazi üzerinde bap söeçek şekilde talim ve terbiye görmüş olduklarıdır. Sovyet as- kerleri böyle geniş ve ovalık ara. zide büyük mikyasta motörlü kı talarile harp edebilecek vaziyet- tedirler, Yoksa dağirk, ormanlık ve sarp mıntakalarda Sovyet askerlerinin muvaffakıyetleri mu hakkak ki çok az, hatta ehemmi yetsiz olâcaktır. Finlândiya harbi bunu ispat etmiştir. Sovyet ordusunun malzemesi çok boldur. Tankları, hücum arâbalart İngilizlerin Viker ve Amerikalıların Kristi tipi tankla rna fevkalâde benzemektedir. ler. Acaba Sovyetlerin ne kadar tankı vardır ?. Bunu bilmek imkânsız ise de, Sovyet ordusu- nun malüm zarlı ve motörlü kıtaları gözönüne almarak bu tankların ve hüçum arabalarının yirmi bin kadar olduğu tahmin edilebilir. Sovyet hava kuvvetlerine ge. İnce : Sovyet tayyareciliği, bu- günkü harbe takaddilm eden se. neye ve hatta bugünkü harbe kadar dünyanın en ileri havacılı. ğını temsil ediyordu. Fakat bu. gün artık Sovyet tayyareciliği- nin bir az ihtiyarlamış, geri kal mış olduğunu kabul etmek mec- buriyetinde bulunuyoruz. Finlândiya harbindenberi Sov. yet Rusyanm askeri varlığı bü- yük bir sükünet perdesi altma girmiştir. Finlândiya harbinde Rus askerleri kahramanca dö. güşmüşlerdi. Bir çok hallerde “amamen çevrilmiş olarak #0 ğuktan ve acişktan ölmüşler, fakat teslim olmtamışlardı, Finlândiya muharebesi büyük bir hakikati meydena koymus. tur. Sovyet Rusya ordusunun kumanda kadrosu ve erkânmharp leri kuvvetli değildir. Feasen Sovyetlerin resmi askeri güzet si olan Krasnoya Svesda güzete- sinde 1937 de meşrolunan bir makalede Sovyet ordusunda hiz. met etmekte olan mirzlayların ancak burada on beşinin aşkeri mektepten çıkmış olduğu, ordu- daki 46,000 zabitten 16 bin ta. nesinin ne askeri, ne umumi bil- gisi bulunmadığı hatta bunlar. dan bir çoğunun okuma yazma bile bilmedikleri yazılmıştı. Fin. lândiya harbi sıralarında bilhas. | sa şubat ve mart aylarında Kare Hi mintakasında yapılan Sovyet İ taaruzunda, Sovyet ordüsunda eskisinden daha iyi, daha bilgili harp ettiği görülmüştür. O gündenberi Sovyet ordusu hakkinda mühim bir malimaf elde olunamamıştır. Sovyet as- keri kuvvetinin bugün ne vazi. yette olduğu büyük Sovyet mem ieketi gibi bir meçhul çukurun- dadır, Uzak Şarkta muhtar iki Sov. yet ordusu vardır. Bunlar Uzak Şarkta tamamen kendi başlarına hareket edecek ve Sibirya ye lundan pek az yardım bekliyeoek şekilde teskilâtlandırılmışlardır. Avrupa kısnmda en büyük kuvetler Ukranyaya yığılmıştır. Burada büyük makineli ve zirh. hı krtalar, topçu kuvvetleri, piya- deler ve hâva birlikleri vardır. Sovyet Rusyanın askeri gay. reti muntazam bir aheökle her sene bir az daha artmaktadır. 1931 senesinde Sovyet Rusva si- lâhlanimak için senede bir buçuk milyar ruble sarfederd: 1937 de yirmi iki milyar sarfetti. 1940 senesinde ise Sovyet Rus. yanın askeri işlere ayırdığı tah- tisat 57 milyarı buldu. Bu yekür Sovyet bütçesinin yüzde otuz yedisini teşkil eder. Askeri bakımdan olduğu gibi coğrafi ve iktısadi bakımdan da Sovyet Rusya büvük bir varlık teşkil eğer, Filhakika Sovyet Rusyanın bugünkü kudreti mem leket vüsati ile kabili kıyas de. ildir. Fakat hiç kimse de bugün Sovyet ordusunun ehemmiyetsiz. (Devamı 6 wow) &