2 Ocak 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

AŞ Z İKİNCİKANUN 1941 x— — — ——— İa CEROĞ ! E A l » ae A aK K di HABER w Akşam Postası Bugün bütün orduların ve hattâ kış bastırınca ailelerin bir gıda maddesi olarak kullanılan konser. ve et ve yemekleri ne zaman mey- dana çıkmıştır, biliyor musunuz? Bundan hir asır evvel, Piyasaya ilk olarak könserve et ve yemek- ler tam 1813 yılında çıkarılmıştır. Fakat ondan evvel 1765 yılın , da bir biyolog bazı yemeklerin i- vice pisirilip sıcak bir hâlde her tarafı iyice kapalı kutular içine konuldukları zaman uzun müddet dayandıklarını görmüş, Sonra bun- larım hava temasiyle veya tekrar ısıtılımca yani bugünkü tabirle ste rilize edilmedikleri zaman bozul , duklarımı tesbit etmiş, Ve bu â - lim yemeklerin çabuk bozulması - nn sebebini haVay'Ia. çok temas et tirilmelerinde bulmuştu. Fakat bu adamın buluşu o0 zaman mevkii tatbika konulmadı. AÂncak 19 un. €u asırda Nikola Appert adında bir Fransız ahçısı ayni tecrübeyi yapmış ve pişirilmiş yemeklerin sı- cağı sıcağına hava almıyan kap - lar içine konuldukları takdirde u. Konservaların tarihçesi zun zaman dayandıklarını görmüş, Bunun üÜüzerine evvelâ bezelya ile taze fasulyeden işe başlıyarak tec rübesini muhtelif tarzda pişiril - miş ete kadar vardırmış. Akıllı aş- çI ilk zamanlar geniş ağızlı kalm kavanozlar kullanmış ve kapak o. larak da ağzı iyice tıkıyan birkaç sıra mantar koymuş. Fakat bilâha re 1812 de cam kabların nakil güçlüklerini farkederek teneke ku tulara başvurmuş, Ve böylece kon- serve kutularmı piyasava çıkar - mıştır. Bu yeni keşfe bilhassa or. duların erzak ve levazım mensup- larmca hoş karşılanmış ve geniş bir istihlâk sahası bulmustur, Bilâhare keşsaflar ve seyyahlar da koönservelerden istifadeye kalk mışlardır. Hattâ son senelerde Edyard Parry kutup heyeti sefe- riyesinin kullanmış — olduğu bazı koönserve kutuları bulunmuştur, Kutular açılımca ne görülse beğe, nirsiniz: 1824 — yılmda kutulara konmuş olan bu koönserve vemek- leri (heyeti seferiye o tarihte kutba gitmişti) hâlâ yenecek bir vaziyette bulunuyormus, Bazan bir pülun kiıymeti yeni veya battal edilmiş olduğuna göre çok tahavvül eder. Meselâ bun - dal yüz sene evvel basılmış ve o zaman iptal edilmis bir pul bir. kaç yüz lira — kıymetinde olabilir de, ayni pulun yeni tabıları on li- rayı bile bulmıyabilir, İşte o za - man kurnaz sahtekârlar tekrar or taya çıkar ve meselâ pulun üstü - ne basılmış olan damgayı taklit ederler. Tahii bir damga taklit et- mek bir pul taklit etmekten ko - laydır. Buna Trağmen bir kuars lâmbası sayesinde mührün eski - den mi yoksa yeni mi basılmış ol- duğunu anlamak mümkündür. E- ğer damga eski ise mürekkebin kâğıda daha fazla nüfuz etmiş ol. Mması itap eder, Büyük mikyasta bir pul kalpa - zanlığı 1929 da yapılmıştır. Fransız ve İngiliz piyasaların - da kataloğ fiatı 20 lirayı bulan Bir pulun “ön gülden"- lik «-pulların fazlaca görülmeğe başlandığı nazarı dik. kati celbetti. Ve bunların iyi tak- lit edilmiş mühim bir — miktarının piyasaya sürülmüş — olduğu tesbit edildi, Bu kalpazan kumpanyası herhalde büyük bir teşkilâta sa - hipti: Çünkü bu pullar yabancı memleketlerdeki pulculara satıl . miş ve Holandada birçok pul me- raklısı aldatılmıştı. Hattâ Hol - landada bu pullar zarflara yapış. tırılmış olduklarmdan deyvlet ha - zinesi de hayli zarar görmüş bu - lunuyordu, Uzun araştırmalardan sonra bu kalpazanlarm Fransada Nis civarında kurulmuş olan atöl, yeleri meydana çıkarıldı. Şebekenin — Sividini — admdaki Lehli reisi ile başlıca elemanla - rmdan olan bir Yunanlı ele geç- ti. Ellerinde tam beş yüz kilo sah te pul bulundu, Sividini 18 ay a. ğır hapse mahküm oldu. GÜLERMİSİN d KDN li Açıkgözler Az açık göz, çok açık gözdei * on lira borç istedi. Çok açıkgöz: — Veririm amma, dedi, on beş lira olarak iade etmelisin! — Pekâlâ! Az açıkgöz on lirayı almış gi- diyordu, çok açıkgöz yolunu kesti: — Sana bir iyilik edeyim, de- di, on beş lirayı birden vermek sana güç gelecektir. Verdiğim on lirayı gimdi geri ver, öteki beş lirayı da sonra getirirsin. İkramın sebebi İki kişi vagonda ahbab oldu” lar. Biri ötekine gok ikram etti ve İstanbula gelince evine davet etti, j — Bu geceyi bizde geçiriniz. — Neye? — Karım bana dünyanım en çÇirkin erkeği sensin der. Bari si- Zİ görsün de fikrini değiştirsin! AĞLARMISIN A MRtma G İngiliz Bir İngiliz lokantaya girdi. Ye, nmeğini yedi, hesap istedi. Hesap puslasmı getirdiler, Bak. ti ve sordu: — Bu en sondaki rakam nedir? — Garson efendim, İngiliz hâymtle garsonun yüzü” ne baktı: — Ben seni yemedim ki para vereyim ! Yerinde bir sorgu sahibi misiniz? — Evet. — Ne zamandanberi eczacılık ediyorsunuz., — Diplomanız var mı? — , Var.. İşte duvarda astmlr. — Öyleyse bana beş kuruşluk K G 4 — Siz, —bugünkü —mükemmel banka binasını görüp de Emniyet Sandığınm — bidayetten beri aynı konfor içinde çalıştığına mı zahip oluyorsunuz? Ne gezer efendim, ne gezer... Şimdi size bir Tresim İtakdiı'n edeceğim. Orada bugünün meşhur Emniyet Sandığının neka dar mütevazı bir başlangıca malik olduğunu göreceksiniz. Hayret ettiniz değil —mi? San- dık işte tam 72 sene evvel, bu bi. nanın üst katındaki iki odada ku- rulmuştur, Resme, gittikçe artan kayla baka kaldım. Mithat paşa merhum 1868 den çok evvel, Tuna valisi iken (Ta . sarruf sandızı) namı altında bir küçük banka açmış, O zamanlar, Avrupanın bircok yerlerinde mo - da olan bu ismi paşa merhum, türkçeye emniyet sandığı şeklinde çevirmeği münasip görmüş, San - dık, halka mühim hizmetlerde bu. lunduktan sonra paşayla beraher İstanbula “nakli mekân” etmiş. Mithat paşa, İstanbula geldikten sonra ayni tasarruf tecrübesine devam etmek istemiş ve 1868 de Tarakçılar hanındaki (resmini gör düğünüz binada) bankayı kurmuş, bir alâ- Faydalı bilgdil -: İnsan ömrü Mooders isminde Avustralya- lı bir profesör insanların cok genç öldüklerini, halbuki onla- rım bünyelerinin en aşağı 150 sene yaşıyacak kadar sağlam ol- duğunu iddia etmektedir. Pro- fesör, insanlarm yemek, içmek ve eğlenmek hususunda itidal göstermedikleri için bizzat ken- Bankanın ilk kuruluşundaki ser- mayesi nekadarmış, biliyor musu- nuz? 10 lira! Paşa bu parayı, kendi cehinden çıkararak sandığa vermiş, 75 lira tutarmdaki demirbaş eğyayı da ma liye nezaretinden âriyet almıs, , Muhatabım, bir lâhza düşündük. Emniyet Sandığının şefkat sandığı henüz faalıyete geçemedi Banka bütünhazırlığı yapmış Ankaradan emir bekliyor Emniyet Sandığ! müşterilerinin bir hususiyeti ; Onlar bankada resim çektirmezler, Çünki... ten sonra: — İşte böylece 85 altın lira - le memleketin ilk bankası kurul- müş oldu. 75 liralık vesalttin, biraz sonra maliyeye iade edildiğini de unutmaymız, dedi. — Buğgünkü sermaye nekadar- dır? — Kârm buğünkü —menseini, Emniyet sandı&ı gisşelerfnin vesteda gürdüğünüz ribi bambos olduğu- i “zilerinin, kocslarından ve çocukların, dan gizli rehin mı -bilinde para almalarından ve resimlerini çek- tirtmek istememelerinden ileri gelmiştir... Emnlvet SenAmm kasa Aefrosi dilerini zehirlemekte oldukları : fikrindedir. Âlim, bilhassa han- gi gıdalarım insanları zehirledi- ğini henüz tesbit etmemişse de yirmi sene kadar sürecek çalış- ma ile bunun kabil olacağımnı ve beşer ömrünü uzaltma sırrının keşfedileceğini söylemektedir. gün 80 yaşında olduğuna göre keşfinde muvaffak olması için önce kendisinin 100 yaşma ka- dar yaşaması lâzım. KA ÜİT musunuz ? — Bir zaman benimle evlenmek istediniz, ben istemedim — hatırlıyor kabul edilen tevdiatm halka ikra- zindan hâsı! n faiz farkı teşkil edivor, Emniyet Sandıfı bugün kendine 2 milyon ,liradan fazla bir ihtiyat akçesi idhar etmiştir. Bundan sonra muhatabımla tek. nik mevzulara gectik. Emniyet Sandığı, ihtimalât ve eşhas üzerine iş görmezmis, Ban- kanın bütün bhususiyeti buraday - amısş, Kredi yok. Borç mu alacak - &mız, gelsin mücevherler, devlet tahvilleri, hazine bonoları, em- lâk! Göbeğiniz çatlasa Emniyet Sandığımdan, teminat mukabilinde on para alamazsmız.. Sandık, gayrimekul sahiplerine on, sekiz ve iki sene olmak Üüzere üç türlü vade ile borç para ver - mektedir. Ev satımalanlara on 80. ne müddetle borç veriliyor. Ayrı- ca, sandık alacağı ve ya yaptıraca: ğ1 evi ipotek etmek suretiyle va - tandaşlara ikrazatta bulunmakta- ' dır. Fakat profesör Mooders bu- | — Sandığın iştigal mevzuları bütün bunlar mı, diye sordum. — Ayvrupada olduğu gibi biz- de de bir (Şefkat sandığı) ku- rulması düşünülmüstü. Mevzu, Ankarada tetkik edilmektedir. Maamafih, biz yılbaşımndan iti- baren faaliyete geçecekmişiz gi- 9i hazırlanmıştık. Henüz bir € mir gelmedi. — Şefkat sandığından maksat nedir? — Rehinle para vermeyi, da- ha popüler kılmak. Meselâ başı sıkışan herkesin ceket, şapka, ayakkabı, ve sair kücük eşyayı ipotek etmek suretile sandıktan | üç, beş lira para almasıdır. Bir kaç sene evvel, Parisin şefkat sandıklarına bu suretle terhin edilmiş 3 milyon parca eşya var- di. — Başka? — Başka? Başka ne olacak?, Sahi, bizim bir de (Halk satışla- rımız) vardır. Burada da halk, tellâllara muhtaç kalmadan em- lâkini satabilir veya emlâk sa- tın alahilir. Muhatabım, verdiği izahatı, müşahidelerletevsik etmemi mü nasip görmüş olacaktı ki beni, bina dahilinde küçük bir seya- hate davet etti, Emniyet Sandığımnı kurar Mithat Paşa merhun Mithat Pasşa merhum, Emniyot sandığını bu binanın üst katında iki penceresini gördüğünüz odada ve (10) altın Hira sermaye ile kurmuştu... B Temiz holden geçtik. Gişele- rin önü kalabalık. Borç para veriliyor. Müşterilerin ekseriye- ti bayanlarda. İçlerinde belki, Bobstil, züppe evlâtlarına lüks temin etmek için “baba yadi- * lananlar bile var... Emniyet Sandığı “müda:im- lerinin”, diğer “banka müşterl- lerine” benzemiyen bir tarafla- rı da gu: Resim cektirtmiyor- lar! Muhatabım, anlıyamadığımı görünce izah etti: — Çünkü, dedi, ekseri bayan- lar, kocalarından veya evlâtla- rmdan gizli olarak rehin veri- yorlar. Gazetelerde resim çıkar- tip da ele geçmek isterler mi hiç?,.. Reşat Mahmul Haberin bulmacası Z $ 3 G 6 İ GS od 4 2 3 L | 5 ) 7 | | 8 N -i u 1 M Soldün sağa: 1 — Camiin kulesini aşıran (iki ke- lime), 2 — İnsan, gürültü. 8 — Yeni- çerilerin arasıra devirdikleri, güç bu- lunur. & — Amerikada bir nehir, bir edat, 5 — Ayınm oturduğu yeriu ler: si, boş ve manasız şey, 6 — Bir eda: tm tersi, bir emir,nota, 7 — hatırla. ma, ekşilik veren, 8 — İsim, tahkir edatı,, körfezin tersi, 9 — Çaıngıraö, yemeklerle beraber yenir, —10 — Bir coğrafya tabiri, ecdatlar, l11 — Muay- yen bir devirde doğmuş olanlar, alla: beden iki harf, yemek, Yukardan aşağı: 1 — Uzun bir yazı kaleme âlan ((- ki kelime), 2 — Yok etme,;pek seyp rek ele geçer, 3 — bir kadın ismi, ne: hir nakliye vasıtâasının tersi, « — Eski bir Mısır — Firavunu, 5 — Bir ayınım tersi, milli 6 — Arkadaş, dostça tavsiye, T7 — Büyük — zil, insanıı et nazik kılmın bulunduğu — yer, 1kırdı, 8 — Hazır, bir çeşit süslü, © — Tawvu- ğun bir kemiği, azılr ges, 10 — İstik bal, siyah, 11 — Sarhoşun bağırtıları. 70 numaralı bulmacamızm halli : 1 — Şekeriseven, 2 — Adana, Alat, 8 — Rivayet, R, Ç, 4 — Ab, Yement ci, 5 — B, Bitön, Mal, 6 — İfa, £, K, Me, 7 — Çeşid, Kelek, & — Fzü, Ödemek, 9 — Narin, Sahan, 10 — A- Vdet, Nine, 11 — Kanan, Tim, Y,. gârları” nı rehin vermiye kat- ğ & * n B ei dallnd, ü c P-i FU © | |