30 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Zelzele felâketi K mesi insanın dikkatine çarpıyor. Küânunevvelin son haftası T böyle, kazalı bir hafta . Karadenizde ların bazan bir araya gel wi denizci oldi nin del-elar aras: ile neti Din acısı henüz herkesin gönlün- il ederken bin. n uğradığı felâ celenen feci de bir elem teşk lere yüttasm Bugüne en şiddetli zelrele oldr. kadar, oeta ta ala Jakı 5 yaşlılarımızdan, 14 Büyük zelzele” wn tirmesi bizim için bir efsane idi. dinlediğimiz Herinden bi ye halkımın duyd teessür; süphesiz, yine mi'li görülmemiş Felöke, torlan- bir tesnüt nümunss” te uğrayanlar için inne mak üzeee bir komite kurulma sını Millet Meclisindeki vekiller teklif etti ve yalnız İstanbulda bir gün içinde 10 bin liradan fazla “Hepimiz birimiz, in” düsturunun iane toplandı: birimiz hepimiz acıklı, fakat güzel bir nümunesi, Vir . Gül “İnsani harp” 4) O Za Ruslar ilk taarruza giriştikleri Üç cephenin ikisinden geri çekil- meye ve kendi toprakları içeri kırk kilometreye gerilmeğe mecbur olduktan sonra, Finlere karsı bir tek taarruz cepheleri kaldı: O da, Mannerheim müda, faa hattı. Fakat, burasını da aş. mak mümkün olamayor. Onun için Ru » Finlere karşı kul- landıkları tek taarruz imkânı ha. va hütumlarından ibaret kalıyor. ine otuz, Sön bombardımanlarda değil a. ma, ilk bombardımanlarda Rus- ların zehirli gaz kullandıkları, "“Klorpkrin” ismi verilen bir ne. vi gazdır ve tesiri insanı — af. x — kusturmaktarı iba - i kahramanın “Ö. ölüm beğen” dediği « bombar ir halk denel dilecek şek gaz beğen" gın çıkarıcıdan, boğucudan, yakıcıdan tutun da, ağlatı- turucu gaza kadar hepsi var. Onun için İng gün Almanya bomb lecek tay er, eğer bir dıman eli- olursa, aretilerine, n Hitler Kayzere mü- I gönderdi ilerle Kayzeri karşı karşıya österen bir Fransız karikelürü Ben de bundan yirmi evvel o Hellendaya girmiştim... elm — tene erin F tinde oldi andaya taarruz inden İ heedildi bundan yirmi bir ser günler, evvel Alman İmps sıl oraya kaçmaya mecbur olduğu hatırlatılmyordu. Bugün yine Hit- lerle es Kayzerin isimleri yan yana zikrolunuyor. İngiliz gazetelerinin yazdığ za göre, Hitler yılbaşında Wilhelm'i Hollandanın Döorn şehrindeki | şatosunda yalmz bırakmak iste. memiş, kendi âdarslarından | kisi göndermiştir. Bunlar, yılbaşı | münasebetinde şatoda, Kayzerin | etrafında toplanan Hohenzollerm- ler alleâi kontrol etmiye memur Almanlar- Zira, bütün eski imparator . luk hanedanının henüz sağ olan araya toplan günde neler görüşüldüğü bugün. kü Alman devlet reisini şüphesiz çok alâkadar eder. efradının bir Ve yine şüph ki bu toplan uda, Hitlerin iki adamı bulundu. ğu İçin Kayzerle adamları pek ihtiyatlı konuşmuşlardır. Zira Hitlerin Hollandaya gölmek ihti. mali pek uzak olsada, Kâyzerin geçinmesine Oyarayan paranın geldiği emlâk ve akarın Alman - yada bulunduğunu unutmamak lâzımdır... Almanyada... Almanyanın dahili vaziyenne ve Almanların bugünkü hayatma dair yabancı matbuatta görülen bazı müşahede, hikâye ve şayla- lar: Baltık memleketlerinden Alma yaya getirilen Almanlar çok sefil bir hayata düşmüştür. Hüküme. tin onları böyle bir hayata zorla sevketmesine karşı halkın, protesto hareketi ile, sokaklarda erkeklerin arkasından pardesüle» rini, kadın kürklerini çıkarıp onlara giydirdikleri müş... görülüyor. Almanyada ekmek ve yemek yerine kullanılan patatesin kabu. Zurdan da is nu bulmuşlar: Bunlardan — Ta. bit fabrikalara gidip türlü kimye. de etmenin yolu- vi muamleden geçtikten sonra — | 5 elbiselik kumaş yapmak m olmaktadır. Yalnız, bu elbi sokağa çıkanların atlar, eşekler. öküzler tarafından paralanmak tehlikesi dalma mevcuttur... İ Almanyada biribiri üzerine tekrar eden son tren kazaları ü zerine, münakalât nazırı Dorp EE. İ Döndü en yüksek noktası nm en yüksek Boktasnın Everest dağının tepesi olduğunu söy- ierler, En dağ çak o'uras onun 3,060.metre daha 8,450 metre yüksekliği ndedir. Halkaki bu çok büyük bir ha- sek roktüm Hkuntonda bulunan Şimbarazp dağıdır *r& yüksekliğindedir Merkezi arzdar hesaplana- 3 arrdan hesap'nnseniz olan Üverest dağından Diyeceksiniz ki düryada dağların 'rtifar dalma sathı Obahre o mazaran hesaplanır, Fikat ona 'da'cevap yardır. Denizin şatht kürenin her o turafın dx ayni geti 3 FARELERİN KRALİ : Bu isim kay garibesine söylenir, yi alir ki küçük fareydi, olan bir çök farelerden müteşekkii bir hilkat siyah fareler arası bir hilkat gar'beni 1683 de Ştrısburgda görükmüştü. 'Tek kuyruğu olan rastyelinir. En son defa ikesini gösterme! İ yi batırmak korkakça bir müller Bitler tarafından sorguya çekili Aimaniyaitin Romanyaya ve Yu bu meroleketlerden v İntihar eden gemi ve diğerleri Alman gemisinin kendi kendi. ni balırmasına r” denildi. Şerefli Ken. dinden küçük gemilerle bile har. be girişmeyi göze alimaparak çareyi batmakta buldu, denildi... Tayfasını çıkardıktan sozra gemi. ini ir ölüm, denildi... FO. ldi... Bu suretle “Graf kumandanı, kendini kettir, den Spec” nin İ böyle bir vaziyete sevkeden Hit. lere karşı gürel bir protesto ha- reketinde bulundu, denildi... Ve nihayet, zırhlıyı Am sularından sağ salim Alman; getirmeye muvaffak olduğu tek . tirde kaptana bir 2. dandığı yazıldı. Bizce “Graf Spee” hâdisesinde €n dikkate çarpan şey budur zan- nederiz. Almanya, harp gemileri. ni dlişmâna Karşı çıkarmaya Kat. tâ memlekete kaçmaya pâra vadi ile teşvik ediyor? milyon Aynı şekilde bir düşünceye sev. keden diğer bir haber: Havadan bombartlımanla bir İn giliz vapuru batıracak her Alman em kaç yüz lira ış, daha doğ lân ediliyormuş. mükâfat veriliyor rusu, verileceği Bu vaziyet karşısında Alman» yarın, zafer kazanacak adamları. | na nişan vermek için “demir” bulamadığı, yerine, pek bel olan, kâğıt paralardan dağıttığı düşü. Taş parçası filminin h muvaflak ola küçük Mezlüzmenin hösla yatağından kalkışı ABER mine Postası, Türk tarihinin hakkfını koruyalım En son çıkan bir ders kitatımızın bir sayfası... Tarih, 1 inci cild : Müellifi Şemseddin Günaltay Laotse, Çinde yetişen en eski filozof değildir : O, Türk ülkesinin malıdır. yük rihi- | çok yersiz değildir. Halbuki üstad miz Bay Şemseddin Günaltay llse- | Şemseddin Günaltayın bu yeni ler için yeni tarih kitabı neş- | ders kitabının Çin faalı hiçbir mü- relti Kitab Maarif balâğa hisal olmaksızın iddia olu- basılmış ve genç neslin istifadesi- r ki Atatürk'e gelinceye ka- dar bizim mekteblerimizde garib Hocamız ve matbaasında na na arz miş bulunuyor. İ Kitab mahiyeti itibarile yalnız bir mekteb ders kitabı olmaktan daha bir kendinden geçerlikle Çine bah- mutad olun ilk medeni- liği an'anesinin hâlâ ser- iş bir hilab muhitine ma- lik olduğu gi do yanlış bulu | i taşımaktadır. n mektobkitablarmım büyük bir Kitabın bu ilik sayfalarını daha | riyat kasırgası davet et talebeye imtihan mevzuu olmadan, günlerden sonra devletçe çıka sıl. bir kere daha açık ve umumi bir 4 ilk eser bulunduğu için ayrica dikkat vo alâkayı eclbetmek tabii | idi, Üstadın, bilhassa islimdan #on- raki Türk değerli bir varlık olduğunu kâbul etmek tetkikten geçirmeyi işte içim bir zaruret diye kabul ediy ar, 1 — Laoise Çinde yaşamış bir sof değildir. Üstad kitabınm 57 inci sayfasm- şöyle demektedir! “Çinde diri ve fekefevi büyük hareket, Çeu'lar zamanmda' basla- muştar, Çin as'anesine memlekette yetişen filosoflarm ön eskisi Çen zamanmda yaşamış 0- lan Laotse'dir. Şimali Çinde (Hu- * nan) eyaleti dahilinde doğmuş o- lan Taolse, Ceü'lar sarayında kü- tüphane memuruydu, Çeu haneda- nmm İhitatı üyerine müteessir 0- larak memleketi terke karar ver. mis. hududu geçerken mubafe kendisinden bir kitab yazmasını rica etmiş, o da tno-tse adını ver- diği kitabı yazıb, sonra garb, Türk illerine gitmiştir.” Filvaki eserler böyle bir ef'sane- den bahsederler, Fakat bizim gö düğümüz eserlerdeki sfsans Laot- tarihinde gok her ilim adamı için bi: la beraber, talebe borç almak» n gerçekten e 1 bir ders kitabı evsa ni cami olarak bu ese ik say falarmda zihnimizin taktltp kaldığı | bazı noktalar oldu, Bunları da ilim talim âlemine bildirm bir borç bil temiz, gü: göre bu ve Türke | muştar, | Türk Taş parçası filmi Çok muvaffak olmuş bir eserdir ! Taksim sineması Halil K i re bir yosunun” hazırladığı yeni se'yo kitabım Çinde değil, Türk yerli filmi göstermeğe basladı | topraklarmdiYazdirtmaktadır. Bir Filmin mevzuu, “Reşat Narinini çok âtimlerse « Vil Düran, Childe Taşparçası eserinden — alınmıştır. | ve saire, - Laotse isminde bir zatın Taşıdığı isim de budur. Taş parçasını, tiyatroda görmi - yen kalmadığı için mevzuu anlat. mak lüzumsuzdur, Bu film mevzuunu aldığı güzel yaşımadığmı iddia etmektedirler, Onlar diyorlar ki, Laotso muay- yen bir şâhsm adı değildir, bir lâ- kaptır, bir unvandır. Sadece “ihti- yar Üstad., manasına gelir, Will Durant, kitabınm 3 üncü cil- dinde, bu bahsi tetkik ederken, bi- ze bir Çin efsanesini daha nakle- | der, Bunun dedi göre Laotse İ gelsefesi o kadar eskidir ki, Laot- İ hazırlanmıştır. | Canlr sahneler, milli müzik, iyi İ bir mizansen, ve çok güzel fotoğ. ine | raflarla çerçevelenen “Ta; parçası | p v be kadar yapıla verli film - yani Çeu'lar devrinden bin lerin en mükemme'lerindendir. beş Miz seneevvel de biliniyordu, sa filmin fotoğrafları" çok Şu: halde bu filosof gerçekten alınmıştır. yaşamış bir olsa bile, ken- disi ne Çinde yetişmiş, me felsefe- sl Çinde doğmuştu Felsefenin Çin dili ile de yazıl Filmi elik rejisör Faruk, n genç sursuz başarmağa muvalfak o'muştur. v i l 5 nal etme! Ampül dübel atlen meğpelıpa, |, POND e k at Örer) © İHuğirladığı (003 bie de kabi bir“ieeb olmadi İn eauvaffakıyetini | gpda bizzat üstadin kendisine, Si kenâi eserlerine istinat ederiz: Ta- Jiklerdendir. “aş parçasının en ağır rollerini üzerlerine alan iki genç artist, Remzi rolünde Suavi ve Mazlüme rolünde Nevzat fevkalâde - mu. vaffak — oldular. Üvey “anar lünde Melâhat, baba rolünde Meh iz ana rolünde Saniyenin vazi felerini kusursuz yaptıkları ve di. ğer artistlerin rollerini en iyi şe. şünülürse, mizansen » ne kad mavaflak olduğu kolayca anlağılır. nisinanın eserlerin! arabça yazma- 8: onu Türkilikten çıkarmadığı gi- bi... Esasen Leotse > tetkik ettiğimiz zaman, ker husujş- ta Çinlikklen Ki ve doğrudan doğtuya Türklükle alâkadar b Yuruz. Çin lojandiarının bize sö dikleri, onu Çine yanaştırmaktan ziyade garta, Türk ülkesine otur. tur, Çünkü Çin namına, Çinde büyük eserler vücuda getirmiş, hattâ Çin lisanında rönesans yapmış birçok Türkler buluruz. Tafsile bâcet yok, bu kitabın başında dahi pek doğ- ru, fakat adetâ eski hazırlanmış hir kitaba sonradan ilâve olun- muş, biribiriyle mütenakız gibi, şu satırları okuruz? Milli Çin an'snelerinin â6 kabul etliği veçhile bu memlekette ilk medeniyet ışığını yakanlar Türk ülerinden gelmişlerdir. * Çine gir- dikten sonra hâkim zümreyi teşkil eden bu Türkler neolitik k Ni inkişaf ettirmek. suretile Çin mede- temelini kurmuşlardır. niyetinin (8.55) Biliyoruz ki Jejandlarm tenvi- rinde, arkeoloji bizim en büyük rekberimizdir, Mythigue devirden ancak, yalnız arkeölor hiza esselr bir malümat verebildiği gibi, yine Yerine en biri ve Tol; bunun | | pep'e apart yanan “pe ——— >iliyormuydunuz 1 — Niçin krallar kendilerin * e den bahsederlerken “biz” derler: 2 — Amerikanın keşti Kos Kolomba ne kazandırmıştı? 3 rkeksiz kadı olark esi tanılan İngiltere kraliç dl kaç zaman i Z. - Kınlkâç işareti nerede” ge ÜL ÇA hart bütün alabile rin ilk harfi midir? — Polisi ve hapishan yesi Ol * uyan memleket hangisdi? 7 — İçki içilirken kadehleri i ırmak, deti Mer“ den 8 — Erkek şapkalarına KE” lâ takmak âdeti nereden kalı$ * hare ket etti iürsüniz? J9 — gelir?. 11 — Dünyanın “Punç” kelimes let Modeli ner — Cenub Xutbu mu, şimal kutbu s4 daha soğuk 13 — Nevyorkun en gurluğ bulvarı olan Brodvayın W ne kadardır? id Bunlara cevap veremedinizs, ? hut verdiğiniz cevaplarda müiterei miz ayağıdaki karşılıkla lütfen gazeteyi ters çevirerek olu? nuz, “öp —** SEPİL, se yi ö a) ne vuep panax deni sanyo Up nay Örme Kapıya e gorap yoryyk ue uefa? züğ uu pasları UrRKANOK “7 nn *rayo$ “moni “na *dareğ,, yarma Sekrp GA ara dag şip yedek Sung m “ep Sea wpurusei Pi Şak 4 uc yene UEp3N iü syup olm Tek meni *sop ODpe ÇI UT you sepe 04 EŞ yeşeğ mİ yet mwpe yöpy BE a uzurmpeydni > rulzuldanğı rusu “cuz dey ffagİ UpUYENANIAN apravıfna eğlasımpo EZE “an x enaapın Hoppe “A sezonu (gi Bairuğlu no ei Yinpmzmos ye prop ortaya zaf yapi resrapre rerğipmime TENİ me > uç * oder tin SA “oymğr de: saata faa» urpvurgd okepap e “a0 “Eopuyayoyudps1$ vo “ gep npaoagp GE e? a sapan yazmayi” örrak yeyrsz Tuyaspaaaz unuğ si 2 “Syasp wpe2O, taşruzeıdoz ap apasdası SP GESİ lm ” Kan nt Görmeye azn va pi yarlayapıy Avepe xeoapdui YPUDMEN gop geni MWpGEuEsz dav apaa petenale 0006 Li “ap Oz pes ANY GE) o SOLUN EEERDE unun $ apatunna vpefyeay perpa ye "ağıp mango vray na “pa o muoyesedun piş vpe Uve Ununfnızoyeradaş mavi adi awTdvAZ —* Li wAPIR SA o bu eski perdenin uhtevi” p elemanlariyle bakiki bir z gösterebilmeğe muvaffak Ola” Laotse efssnesini de böY? xw tatbik ve mukayeseden sey lüzimgelinre Çin mevcut ei çok evvel Brahmaizmiye, BU ye rehberlik etmiş bir Orta a” meveudiyetini görürü” iy Hattâ bu Orta Asya'nın tidai din ve felsefesinin de, tiyanlığın tam bir mürebbisi ğu hakkmda, birçok âlimler sağlam. ve derin esaslar mektedirler. Wil Durant Ö” yen” felsefenin, (İsa) nm dilile sö” diğini kayıt ve tesbit etti Bütün burlar Laotse erene Çin için bir itka'ât maddesi ri mast lüzumunu ispat etme3 — Arkası var — Riza Çav (1) Hisloire de ia ci oi” is” er”