25 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

25 EYLUL — 1939 ARDA: n telgrafına göre, 200 kilometrelik bir cephe üze Yapılmakta» büyü oyiat mühim Çin lerini **p etmekte oldnğn- 7 pe llirmektedir. İman ajansına göre Sovyet hü ti Polonyadati eki © sefrrel onsolosluk memurları hı - üz hir her alamam Dz eski Varşova büyük © elçisi Mlaşemililer Rusyaya dönmüş. i . Almanyanın şimal denizinde > an İnarruz tayyarecilerinden n askeri Mensa « verasimle orlağına gömülmüştür. İİ, İransanın Varşova büyük elçi. on Nosl, dün Parise tusa dimiştir, Bulgarlar manlarla iktisadi ; yapıyorlar Üeierai, 24 (AŞA) — Sötya öğrenildiğine göre, bir müd. ,“enbori Sofyada bulunan Al heyeti Bulgaristanla aktedi, anlaşmanın teferriaimı © için yakında Rerline döne- . Bu anlaşma ile Almanya, dan mühim miktarda tta bulunacaktir. Londrada mühim bir mülâkat siliz Hariciye Nazırı et sefirile uzun Uzadıya görüştü mdia,, 24 (A.A.) — İngiliz İ Ye nazırı Lord Halifaks, ler büyük elçisi Maiski ile bir mülâkatta bulunmuştur. Mülâkata büyük bir ehentmi - #Hedilmektedir. Hariciye idesadan Ba, 24 (A, A) “Tasa” — Ye hariciye vekili u, refskatinde hariciye erkün ve Sovyetler Bir. Ankara büyük elçisi Te- Olduğu halde, dün akşam y Sövyetler birliğinin misafir - Odesa Sovyeti Re. k, vtrmda vcenko, hariciye halk komi - İk Mükamatı mümessilleri ta- ML. selâimlanmıştır. Harici Maki Şükrü Saracoğlu, Tasa a. beyanatta bulunmuştur: Sovyetler birliği milletle . y,, > milletinin dostluk his- * Ketiriyorum. Memleketi. "inde ille dakikularim es Dömei ajansı, Uha bölgesinde 1 seneki harekâtn — şiddeti e Miyetinde büyük bir © Japon Heuhun başladığ-—- bildiriyor. muhasd. Japon ajansı, | yada “ielmshafen bahriye Yapurile buraya gelmiş. | Mümessili Novikov ve O. | | BİLE ie a - Alman taarruzlarının püskür- tüldüğü bildiriliyor Fransız kıtaları başlıca iki islika-| endise başgösterdi mete şimale doğru ilerliyorlar Paris, 25 — Fransız cephesinde | harekât daha ziyade Almanların mevzii mukabil — taarruzlarından | ibaret kalmaktadır, Bu hücumla rın hepsi püskürtülmüştür. Dünkü Fransız tebliğleri şunlar- dır: “Almanların geceleyin Sar mım- takasında ve Viessenburgun şima* ndeki ileri hatlarımıza yaptığı birçok mevzii hücumlar püskürtül- müştür.,, “Mahalli keşif faaliyeti olmuş” tur. Düşman Otopçusu bilhassa I Zwei - Bruelenin cenubunda bü” yük bir faaliyete geçmiş! Gazetelerin mütaleası Fransız gazeteleri, cephenin şar* ka doğru hissedilir derecede geni: lediğini ve bugün Hornbach i Lauterburgun şimali garbi mm takası arasındaki bütün (sahayı ihtiya etmekte olduğunu yazmak- tadır, Bu suretle ateş hattı 70 kilomet- reden fazla uzundur. Cumartesi gecesi Lauter (omebri boyunca ve bilhassa Vissenburk mıntakasın * muştur, larındaki muharebeler, bu cephe- de şimdiye kadar olun muharebe- lerin hepsinden daha ciddi bir ma* hiyet arzetmiştir. (o Almanların bütün hücumları opöskürtülmüş- tür. Bü iki mıntakadaki Fransız ileri mevzileri takviye edilmiş o tup Fransız askerleri bu mevziler arkasındaki küçük ormanlar için- de derece derece ilerlemektedirler. İcca iki istikamette, biri o Sarre- bruch istikametinde şimale doğru, İ diğeri Zweibruchene doğru ilerle mektedirler. Bu son istikametteki | Fransiz kıtaları o Saargenend ile Zweibruchen tepeleri üzerindeki küçük ormana vasıl olmuşlardır. Almanlar, sevkulceyşi kıymetin” İden dolayı bu ormanlara şiddet- le sahip olmak istemektedir. Vekilimiz Moskova- ya hareket etti Sükrü Saraçoğlu, dostluğumuzu “arüz ettiren beyanatta bulundu | masmda bunu sizin (o vasıtanızla bildirmekten çok bahtiyarım, Sov yet vatandaşlarının gen ve müte- bessim çehrelerini gördüğümden dolayı çok memnunum. Bu, Sov. yetler birliği milietierile Türk milleti arrasmdaki dostluğu te - | barüz etlirmektedir. Bu dostluk | iki büyük milletin kurtuluş mü. | cadeleleri yaptığı zamanda baş- | lamıştır, Bu iki imemleket, bugün de, her zaman olduğu gibi, şim. diye, kadar syni yüksek harare - tini muhafaza ©tmiş, dostlukla dolu ellerini biribirine uzatmak. i tadır. Türkiye hariciye ovekilini ve refakatindeki zevatt hâmil bulu- Rân husüsi tren saat 20 de Mos, kovaya doğru Odesadan hareket etmiştir. da şiçdetli topçu muharebesi ol- | Sarrede Blies ve Horn mıntaka- | seyyahlar türedi! Bunlar Yahudi isimleri takınarak seyahal eden Alman ajanları imiş! Fransız kıtaları bugünlerde baş- | Dünkü Alman tebliği Sudur: “Garp cephesinde topçu (o faali- / yeti olmuştur. Düşmanın hücum» j ları tardedilmiştir., / Fransadaki İngiliz askerleri Ingiliz ajansının bildirdiğine göre Fransadaki İngiliz seferi kı- | taların iskân ve iaşesi için Fran sada yapılan geniş hazırlıklar sür“ | atle ilerlemektedir. İngiliz askeri" ne kendi erzakından mada Prar sız mahsullerinden günde 50 cıga- ra verilmektedir. Bir asker göyle demiştir: “İngiltereye ve evlerimize o ha- Kikaten şikâyet edecek hiçbir tara- fumiz olmadığını söyleyiniz.,, Bu ifade İngiliz o kıtaatının w mumi hissiyatma tercüman ola" bilir, Diğer taraftan Okıtaatın oçok muğlak olan nakil (o mekanizması da fevkalâde mükemmel bir tarz- da işlemekte ve Fransız makamla- rının teşriki mesaj: hayranlıkla takdire değer bulunmaktadır. Avrup a yolcularının anlattıklarına göre Sahte Fransadaki ( talebemizden Deş kişilik bir grup bu sabahki Kom varsiyonel trenile memleketimize dönmüştür. Talebelerin arlattıklarına göre, birçok talebelerimiz de yoldadır. Fransızlar kendi aralarında yük sek tahsillerini yapmakta olan bu İ Türk gençlerinin, umumi vaziyet £ dolayısile, memleketlerinden ây- rılmalarından çok (müteessir ok muşlar ve kendilerini teşyi ederek yakında tekrar gelmelerini temen- ni etmişlerdir. Harp sahasına yakın olması yü” zünden Paris üniversite ve yüksek mektepleri kapatılmıştır. Ne 2 men açılacakları malâm değildir. Maamalih hükümetimizin einri kati ve umumi olduğundan talebe müfettişimiz, Fransada açık olan mekteplerdeki Türklerin de avdet- leri Wizımgeldiğini oalâkadarlara İ bildürmiştir, Türk yolcular dönerken İtalyan | İ larin muamelelerinde dikkate de” İ ger değişiklikler o görmüşlerdir. Burdan evvelki seyahatlerinde 1- İ talyan memurları tarahından göS- İ terilen güçlükler | kaldırılmış ve | yolcular sempati ve nezaketle kar* gılanmuşlardır. İtalyanlar Fransız neşriyatından gok korkuyorlar Memleketlerinden transit geçen ecnebi yolcuların bi“ le fransızca gazete ve kitaplarını müsadere etmişlerdir. Yolcuların gözüne çarpan mühim bir nokta da Bulgaristandaki Alman pro pagandalarıdır. Bu o memleketin her tarafında Alman diliyle yazıl- | mış propaganda yazılarma te | sadüt ediliyor ve bir fransızca ga” | ete bile tedarik etmek imkânsız ulmasına mukabil bülün almanca i gâzeteler bulunduruluyor. İstasyoplardaki bulgar satıcılar | ecnebilere almanca hilap ediyor RAB ransız hududunda cephe genişledi | üzerinde ısrarla duruyorlar. Torpillenen bitaraf vapurlar Şimal memleketlerinde Londra 25 — Sunday oTimese göre, Alman tahtelbahirleri artık denizler için bir tehdit teşkil et- | memektedir. Alman denizaltıları- nın beşte biri imhg edilmiştir. Batırılan Isveç gemisi Londra 25 — 1900 tonluk İsveç bandıralı Gertrude Brat vapuru, dün Norveç sahillerinden on mil uzakta bir Alman tabtelbahiri tas rafmdan batırılmıştır. Şimal memleketlerinde endişe Stokholm, 24 (A.A) — İki Fin lândiya vapurunun Skajarak boğa znıda bir Alman denizâlı gemisi tarafından batırılması yalnız Fin- landiyada değil, bütün şimal mem leketlerinde derin endişeler hasıl etmiştir. Svenska Dageblat gazetesinin de yazdığı gibi, torpillenen bu bita rat vapurlar hiçbir kaçak O eşyayı hamil değildi. Yahudi lar. Eski Bulgar muhariplerinden | bazıları bu dostluğu ileri sürerek umumi harpte kaybettikleri yerle ri ele geçireceklerini iddia ediyor» | lar ve bilhassa Dobricanın iadesi Avrupa trenlerile gelmek istiyen yahudiler, ancak İtalyadan geç tiklen sonra müsaade verildiğin den bir müddet evvel başlayan yahudi muhacereti akını durmuş tur, Tek tük gelenler de Balkanlar da ve Mâcaristnada bulunanlar- dandır. İtalya ve İsviçre hudutla” rında çevrilen yahudi isimli yolcu lardan bir kısmının halis Alman oldukları ve gizli istihbarat mak» sadile dünyanın her tarafına gön- derildikleri meydana (çıkmıştır. Ekseri bitaraf memleketler, casus" luğu önlemek için hiçbir yahudi nin pasaportunu vize (o etmemeğe karar vermişlerdir. Semplonla gelenler Bugünkü semplon ekspresi İ- talvan hududundan itibaren muh telif istasyonlarda sskeri nakli . yat dolaymile fazla bekletilmesi yüzünden üç saat gecikme ile an- cak on buçukta gelebilmiştir. Filistindeki o vazlfelerine dön . mekte olan İngiliz yüksek rütbe- & subay ve memurlarında mü . rekkeb 19 kişilik bir kafile eks- presin getirdiği yolcular arasın. dadır. Filistin emniyet müdürü de bunalria birlikte gelmiştir. Buradan transit geçen bu İn - giliz yolcuları, vaziyellen çok memnun görünüyorlar ve harbin muhakkak kendi taraflarının ze. teriyle neticelencceğini #öylüyor- lar, Ayni trenle Pariste bulunan iki maliye müfettişimiz va İki ta. lebemiz ve beş Türk ailesi de memlekete dönmüşlerdir. Anlatan; iğ İParisin mühim şahsiyetleriyle t şıyor ve propaganda yapıyoı Hızbımız, prens Sabahadöin vasıtasiyle bazı mühim mahfiller İle temas imkânını bulmuştu. Nitekim, © zamanlar matbuat âleminin kuvvetli birer rüknü o. lan “Maten,, gazetesinin ve "Rö- vü de Rövü,, mecmuasının sahiple rini, tarafımıza imale etmiş idik . Bu iki zat, milli davamıza karşı derin bir sempati duyuyorlar, bi. ze 'Maten,, in ve “Rövü de Rüvü,, nün sütunlarını açıyorlardı, Böylece, bu iki mühim organda gayelerimizi tebarüz ettiren yazı" Jar yazıyor, Osmanlı imparator, luğu hükümetini tenkid edenlere karşı bilhassa Türk gençliğinin müdelaasın yapıyorduk. Prens Sabahaddin beyin tabiri veçhile “mütefessih hükümeti hazıranın arkasında ber veçhile itilâ ve te- rakkiye hazırlanan genç bir Tür. kiye mevcut,, olduğunu cihana ilân etmeğe çalışıyorduk. Tanıdığımız zatların arasında Klemansonun da bulunduğunu söylemiştim. Klemansonun müte- addit defalar ziyaretinde bulun, muş ve gazetesi olan “Lom Libr,, de de (İstanbul mektupları) baş” lığı altında gene ayni esasları mü dafaa eden müteaddit makaleler yazmıştım. O devirde, Parisin mühim şah. siyetlerinden biri de “Anatol Frans,, idi. Edip Buadöbülon ci” yarında zarif, küçük bir evde © turuyordu. Anatol Frans: her pazar günü muhtelif sınıf ve mesleklere men sup insanlar; ziyaret eder, mu- maileyhin salonu dolupıdalup bo, şalırdı, lyği Biz, Anatol Fransın ziyaretle” rine başladıktan, bu meşhur Fran siz edibinin dostluk ve muhabbe- tini kazandıktan sonra; oraya devam eden bir çok nüfuz sahibi zatlar ile de tanıştık, Muhtelif vesile ve fırsatlar kol Jayarak muhataplarımız üzerinde müessir olmağa başladık ve vatan lehine yaptığımız propagandalara daha fazla bir genişlik vermeğe çalıştık. Ayni zamanda esbak Fransız bahriye nazırlarından mösyö Dö- lânessan'ın neşrettiği Siyekl ga- zetesinde Türklük ve imparator” Tuğun âtisi hakkında müteaddit yazılar yazıyor ve başkalarına da yazdırıyorduk. Bu arada prens Sabahaddin bey bazı siyasi mahfillerde konferars- Jar vermeği de ihmal etmiyordu . Bir çek siyasi ricalin makâarri o- lan Mole Lokvil cemiyeti prens Sabahaddin beyin âdeta siyasi bir propaganda o kürsknü geçmişti, Bütün bu söylediklerimie, Pa” rişte bulunduğumuz sıralarda, ih. tiyari menfa hayatımızı nasıl şart lar içinde geçirdiğimizi anlatabil. dim zannediyorum. Pek güzel takdir veçhile bütün emelimiz, bütün gayemiz, o sevgili (vatanımızda meşrutiyetin ilâm, Abdülhamidin sukutu idi. Nihayet, beklediğimiz mes'ut zaman hülül etti. Rumelide zabit lerin ve sivil halktan bir kısmının aldıkları vaziyet üzerine Abdül- hamid meşrutiyeti ilân etmek mecbüriyetinde kaldı. Bu hususa dair, tabii size tafsilât verecek de” ğilim, Meşrutiyetin ilânma takaddüm eden harici faaliyetleri anlatmış bulunuyorum. Dahili faaliyetlere gelince, bu hâdiselerin de tarih müvacehesinde hiç bir yeri giz- li kalmamıştır. Yalnız burada, ufacık bir hâdi- #eyi işaret çdeceğim: Meşrutiyetin ilin edildiğinden yerine Dr. NİHAT REŞAT BELGER, i Ben, edeceğiniz İ WYÖVTV HIgVS :Uez*x anı- a haberdar olur olmaz, İttihat ve Terakki Cemiyetinin Paris sube- si ile temasa geçmek İstedik. Lâkin, Pariste bulunan büre azası, bu büyük haberden &er mest ve mağrur oldukları için, bi, zim vuku bulan müracaatimiri gü Yer yüzle karşrlamadılar. Hattâ, umumi mahiyette bir müdavelei efkâra bile ikifat gös- termediler, #e* Meşrutiyet ilân edileli bir, iki hafta olmuştu. Artık, vatanımıza dönmemek için bir sebep kalma * mıştı. Arkadaşlara veda ettim ve Murad beyle birlikte (Oryant ekspres,, e binerek Paristen ay, rıldım. Fransadan Orta Avrupaya Temmuz sonunun şiddetli sıcağı içinde geçtik.. Boğucu bir tren yolculuğundan sonra vardık . Edirnede bir gece kaldık, Mu- Edirneye hitte, hürriyet ve meşrutiyet için” © tamamen müsait bir hava vardı, Bilhassa kolordu zabitleri muhi- tin en münevver zümresini teşkil ediyorlardı ve bize karşı bariz bir alâka gösterdiler. O gece askeri klübe gittik .* meşrutiyet ve teşebbüsü (| şahsi ile ademi merkeziyet hak . kında uzun bir hitabede bulun « dum. Konferansımda demokrasiye dair konulan bütün prensip ve akideleri tebarüz ettirerek, Avru" pada müdalaasını yaptığımız te. şebbüsü şahsi ve ademi merkezi» yet düsturunun faydalarını izah eyledim. © “ Ertesi günü gene trgrie bindik.“ ve İstanbula ayak bastık. Şehirde gördüğümüz manzara bize tamamen şevk verecek ma- hiyette idi. ” (Devamı var) Almanyada hayat şartları Kumaş ve havagazi de vesikaya tabi tutuldu Amsterdam,, 25 (A.A.) —Tek graf gazetesi, Almanyadaki hayat hakkında bazı malümat neğref * mektedir. Bu gazetenin bildirdiği ne göre halk yiyecek almak için sokaklarda beklemektedir. Fazla olarak vesikalarda yazık yiyecek miktarı gün geçtikçe azaltılmak- tadır. Esvaplık kumaşlar da bazı tak yidata tâbi tutulmuştur. Yakında halk yalnız muayyen bazı kumaş ları satın alabilecektir. ş Alman ev kadmlarına bundan sonra havagazı vesika ile verile" cektir. Tevziat ihtiyaçlara göre temin edilecek veya kaldırılacak - tır. Atletlerimiz Balkan oyunlarına iştirak ediyorlar 1 Ankara, 24 (A. A.) — Haber aldığımıza göre, Türkiyenin, A, tinada yapılacak Balkan olimpi-. yatlarma — iştiraki (o hükümetçe muvafık görülmüştür. Sokaklara yeniden lâmbalar konulacak Elektrik idaresi belediyeye geç © tikten sonra şehrin her sokağına lâmbalar konması kararlaşmıştır. Belediye muhtelif yerlere şimdi lik 1000 lâmba daha koyacaktır. Bu lâmbaların yerleri pastinin nahiye ve kaza kongrelerinde kal İm dileklerine göre tayin cdils. cektir ; ü d v Hi