14 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

I4 EYL UL — 1930 'lE EGIT&İ%%IF.'%TEE LERE eh kadınları da HABER — Akşam Postası SONARZADTO İmanlara ateş ediyor fri mastaka | Birçok Leh köylerinin sivil grupunda uklllı'ıı?,tın harici l&etı tasvip edildi * 13 (AA)—Cumhu— ’îau: ! k Partisi müstakil grupu j İlliğinden : un.YE:t Halk Partisi müs - | — UDu 13 eylül 1939 tarihin” 15 de reis vekili Ali Rana -___r" reisliğinde — toplanarak u, S1 Başvekilin Meclisteki Py " ifade edilen ve Hari . tarafından Parti gru. kü —toplantısmda izah harict siyaseti hakkmda W & bulunmuş ve bu si - N, dTamile tasvib etmiştir. uî"e saat 19.30 da nihayet Ü — Alman Emı tecavüz? tt haberleri; Yalandır ÜS (KAİ Z. Bazi menbalardan çıkarılan | g..:âî Türkiye ile Alman, büı: bir ademi tecavüz lanmakta olduğu bil- 'Wa.u ı tahkikat neticesinde »— VPRELETRUL, iştir. Ş | qrıSada harp ıntî'sı kuruldu! — Başvekil Daladye tEldil ederek bir harb b , "muş, kendisi başve , b.ğh'-!ka harbiye ve hari - %Prîm de ühdesine al" hariciye nazırı Bone | get—ll'ılmışm'. h İye nazırlarından Del- ;.%t'lrbi_ve nazırı, — Alfons ticareti, Dotri tesli , , #rno abluka nazırı ol , Ai uye intikal eden k macerası ı“z Yaşındaki âşık qu edildi ar asında geçen bir sev | -ı,_ , dün adliyeye akset . 'h la Mahallede oturan on Tnda Ekrem isminde '(*L!_kânbemle on dört yaşla, adlı bir genç kız "'t cnberı sevişmektedir. lağbenç bir hafta evvel %&&I Arlamışlar ve Türkân q—ı büyük annesine gi - &ğ *liyerek evden çık - ılgr Üü %k Ürt gece Yalovada, iki k Üçük Çekmecede kalmış” ha;, et yakalanarak mişlerdir. “kil müddcıumumjlıkçe lmh ©€rek Sultanahmet Mahkemesine veril . & Ekremi tevkif etmiş. Müddelumumilikteki : ' Ç, zi seviyoruz, Ev - ı_ Bğ Şin onunla kaçmakta © Tnedim,,, demiştir, DŞ lehinde bir inkişaf — göstermediği | anlaşılmaktadır. Buna en büyük delil Almanların Lehistandaki si- vil halkı da bombardıman edecek- lerini resmen ilâna lüzum görme- leridir. Filvaki Alman — resmi a- jansı dün Hitlerin umumi karar* gâhından şu tebliği vermiştir: | “Alman ordusu başkumandan- ' lığı, Palonyalılar tarafından tat- | bik edilen harp usulünün, Varşo- | vanmım Leh kumanda heyeti tarafın | dan bombardıman ettirilerek sivil h:ilı—: karşısında zayiata sebeb olun | masınm ve ahaliye çete şeklinde | teskilâtlanması hakkında emir ve- | rilmesinin insant olmadığını naza: ' yı dikkate alarak, Leh mukaveme: l tini katft olarak kırmağa — karar vermiştir. | — Buna binaen Alman ordusu baş- | kumandanlığı, Leh mukavemetini kırm'ıba ımkan verecek bütı.m va- —.. ı.ı-t £ ordulara emir vemuştır Bu tedbirlerin mesuliyeti Alman başkumandanlığına değil, tama- men Leh hükümetine ve Leh ku- mandanlığına terettüp — etmekte- dir..; Bu vaziyette Almanlara göre Le histanın kabahati, Varşovayı der- hal teslim etmiyerek — Almanları şehri bombardıman etmeğe mec- bur bırakmalarıdır. İngiltere mukabele edecek Lordlar kamarasında — dün bu mesele mevzuubahsş olmuştur. Bir süale cevap veren — İngiliz hariciye nazırı Lord Halifaks, Al- man — başkumandanlığının sivil ahalinin mukavemetini kırmak i- çin Polonya açık şehirlerini ve köylerini bombardıman etmek hak kındaki niyetinden İngiltere hü: kümetinin resmen haberdar olma dığını söylemiştir. Lord Halifaks, İngiltere hükü metinin kendi kuvvetlerini bu yol: da tahdidata tabi tutmasının an- cak düşmanlar tarafından da aynı tahdidata riayet edilmekle mukay yet olduğunu söylemiş ve düşman bunlara riyaet etmediği takdirde büyük — Britanya hükümetinin münasip addedeceği her hareketi takipte kendisini tamamile serbest göreceğini ilâve etmiştir. Harp vaziyeti Lehistandaki harp — vaziyetine gelince, Leh hükümet — merkezi etrafındaki harp mıntakalarında, dün nisbi bir sükün hüküm sür- müştür. Varşova garnizonunun da yardı mı ile Polonya motörlü — kıtaları birkaç hücum yapmış-ve üç düş" man tankını tahrip eylemiştir. Polonya resmi harp tebliği, Lodz şehrinin Polonya — kıtaları tarafından geri alındığını teyit ey lemektedri. 'Tebliğ, ayni zamanda, Poznan ve Pomorzede irtibatları kesilmek tehlikesinde bulunan iki Polonya ordusunun da Polonya kuyai kül- liyesi ile irtibatı yeniden tesis et- müdafileri merhametsizce « temizlenmiş » ! Alman Başkumandanlığı sivil ahalininde bombardıman edilceğini bildirdi Londra 14 — Gelen — haberler- j tiğini bildirmektedir. Diğer bütün den Lehistanda harbin Almanlar- | cephelerde de Alman ileri hareket- leri durdurulmuştur. Feci sahneler Hayas ajansı, gece yarısı verdi- &i bir telgrafta, Varşoyanın mu- kavemete devam ettiğini bildir- mektedir, Frankfurt Zeitung ismindeki Al- man gazetesi, işgal edilen Leh şe> hirlerinde silâhir Leh kadınlarının ekseriya Alman askerleri üzerine ateş ederek öldürdüklerini teslim ediyor ve diyor ki! “Alman askerleri hiç — şüphesiz buna mukabele etmekte ve bu su- retle bir çok Alman aileleri yeni felâketlerle karşılaşmaktadır.., Almanlar tarafından işgal edi- len bölgelerde turne yapan bir bi- taraftan Belçikaya gelen bir mek- tup kadınlar tarafından — yapılan bu taarruzları anlatıyor ve gördü- Bü ölüm ve neymidi manzaraları” nt tavsif ediyer: mauetddit şehirlerde bir.. tek çatı sağlam değildir. Bütün köpr rüler tahrip edilmiştir. Yollar ce- setlerle, yarı tahrip edilmiş bir halde terkedilen hücum arabaları ve kamyonlarla ve diğer vahşiya- ne muharebe nişanelerile doludur. Kadın ve çocuklarla ormanlara kaçmış olan yaşlı köylüler — açlık yüzünden köylerine dönmekte ve Alman kıtaatına mahzun — fakat kin dolu nazarlarla bakmaktadır lar. Cepheden Leh esirlerile dolu kamyonlar gelmektedir. Evvelâ topçu sonra da tayyareler — tara- fından bombardıman — edildikten sonra el bombalarile taarruz edi- lerek işgal edilen ve nihayet mer- hametsiz bir şekilde sivil müdafi- lerden temizlenen köyler — ikamet edijimez bir hale gelmiştir.,, Almanlara görs Dünkü Alman resmi tebliği şudur: “Şimal ve şark ordusu, 12 düşmanın seri imhasına etmiştir . Przemysl'in iki tarafından ilerleyen Alman kıtaları Sam - bor ve Jaloroyu almışlardır. Sür'atli motörlü kıtalar İvova cenup — kollariyle eylül günü, devam kadar gelmişlerdir. Radomun cenukunda çember içine alınman Polonya grubu ar- tık mevcut değildir. Bir çok esir ve harp levazımı elde edilmiştir. Kutno civarında muhasara e. dilmiş olan beş Polonya fırkası Kacklllala! DIŞARDA: * Tokyodaki İngiltere büyük el- çiliği Şanghayda ve Japonlarım iş- gali altında bulunan diğer liman. larda gümrük tediyatı için yeni Çin parasının kullanılmasını Japonya hariciye nezareti nezdinde prolesto elmiştir. * Dük ve düşes Vindsor dün öğ- leden sonra İngilterede South Har- fielde gelmişlerdir. Salâhiyettar mahfillerde Dükün bir askeri vazi- feye tayin edileceği bildirlmekle- dir. * Yeni İspanyol meclisi 90 aza- dan teşkil edilmiştir. Bunların otu- zu eski meclis azasıdır. * Almanya, Yugoslavyadan gele- cek yolcular için vize usulünü tek. rar mecburi kılmıştır. * Amerikan sigorta kumpanyala- rı İngiliz - Fransız ve Polonya va- purlarının sigorta ücretini — yüzde elli arttırmışır. * ÇCemberlayn dün Avamı kama: rasında yaptığı beyanatta — İngiliz hükümelinin son 12 ay zarfındaki İngiliz . Alman münasebetleri hak- kında başka bir beyaz kitap neşret- mek tasavvurunda — olduğunu bil- dirmiştir. * Finlândiya hükümeti, — hususi bir müsaade olmaksızın, demir ve odun ihracını yasak etmiştir. * Sovyet Rusyada harici ticaret komiserliği, kanunları idari niza. matı, veya döviz kontrol — sistemi Rusyanın harici ticareline — gayri müsait olan memleketlere ihracalı yasak edebilecektir. Bu yasak peşin olarak tediye yapılmadığı takdirde tatbik edilebilecektlir. * Bütün İngiltere halkı icin mmu- mi lakala nüfus hağzırlıkları yapıl- maktadır. Birkaç — haftaya * kadar milli bir defter açılacak ve bülün erkek, kadın ve çocuk bu — deftere kaydolunarak kendilerine birer hü. viyet cüzdanı verilecektir. Bu cüz- danlar laşe için vesika — esası ola- caktır. Orduya da sivil — halk gibi ayni vesikalar verilecektir, * İtalyada resmi gazete, — siyasi polis servisinin munlazam — süreltle işlemesi için dahiliye — nezareline iki buçuk milyon liretlik munzam tahsisat veren bir kararname neş- retmişlir. Şimali Amerika Kanadayı icabında müdafaa edecek Vaşington, 14 — Cumhurrcisi Ruzvelt Amerika meclisini 21 eylül öğle vakti fevkalâde top. lantırya davet etmiştir. Bu içti- mada bitaraflık kanununun ta" dili istenecektir. Kanun Ruzvel, tin istediği şekilde tadil edildiği takdirde — Amerika; İngiltere, Fransa ve Lehistana silâh sata. bilecektir. Şimdiki halde muha- riplere silâh satılması yasaktır. Ruzvelt, dün gazetecilere be- yanatta bulunan Kanadayı ve demokrasilerin Amerikadaki di. ğer topraklarını icabında Ame. rikanın müdafaa edeceğini söy- lemiştir. ile iki süvari livasının cenuba doğru çemberi yarmak için yap. tıkları bütün teşebbüsler akim kalmıştır.,, a. / (l Anlatan : — 15 — Fakat, ilk temasımız esna. sında pek umumi ve pek sathi konuştuk. Bütün bu meseleler hakkındaki suallerime karşı Ah- met Rıza bey, uzun uzadıya taf- | silâta girişmedi; “— Neşrettiğimiz gazeteleri okursanız, düşündüklerimizi gö. rür ve anlarsınız.,, dedi. Bir lâhza durduktan sonra da gözlerine şöylece devan'! etti: “— Abdülhamit II nin ve ist:pdat idaresinin zulmünü gör- “müş bir genç olmanız, bir mü- nevver haysiyetini taşımakta bu- lunmanız itibariyle “mücadelei ahrarane,, mize iştirakinizden ümitvarım. Bize karşı elinizden gelen hiç bir şeyi deriğ etmiyeceğinize &e. minim, Fakat, şimdilik. fazla bir yardımda bulunamazsanız bile, gene her hafta gazete idareha- nesine uğrayınız.. Hiç olmazsa, gazetelerin bandlarına, gönderi lecekleri adresleri yazınız, bu da kâfidir!.,, Ahmet Rıza Beye cevap ver- dim: yan ve zulüm ile mücadele etmiş bir insanım. Bu benim için, â. deta (peder mevrusu) olan bir haslettir. Sizin ile memnuniyet ve iftihar duyarak çalışırım. Bundan hiç şüpheniz olmasın .. Yalnız, henüz yerleşmek ve her şeyin üstünde gördüğüm tahsilimi tamamlamakla meşgu- lüm. Müsaade ederseniz, evvelâ tahsilime ait meseleleri hallede, yim. Bilâhare, yüksek direktif- letinizle mücadeleye daha faal bir surette atılacağımdan emin | olunuz!.,, Prense Sabahaddin beyle görüş. tüm.. Prens Sabahaddin bey yüksek talâkati, içtimai meseleler, dava- lar hakkında serdettiği vukuflu fikirleri ile üzerimde derin bir tesir yaptı. Çok iyi fransızca hi- len prens Sabahaddin bey, hür, riyet için, Abdülhamidi ve istib- dat hükümetini yıkmak için, memleket ufuklarından meşru - tiyet güneşinin idoğması için mü. temadiyen çalışıyor idi. Prens Sabahaddin beyle yap- - tığım ilk mülâkati — müteakip, kendisinin yüksek şahsiyetli bir insan olduğunu anlamıştım. O kadar ki sarayın cehil ve taassup yüzen muhitinden böy- le müstesna bir varlığın nasıl ye. tişmiş olduğuna hayret etmiş, bu na şaşıp kalmıştım! , Hoca Kadri Merhumü da zi- yaret etmekte gecikmedim. Mu. maileyh, Şark harsı ile yetiştiği, ömrünü, fıkhın, mecellenin ve tefsirin tetebbüüne verdiği hal- de, ÂAvrupai kültürü hazmetmiş bir münevverdi. Hoca Kadri merhumun garp medeniyetinin inkisaf tarzına, bu inkişaf tarzım âmillerine ve ga. vamızına dair söylediklerini din ledikçe hayrette — kalıyordum! Tam mânası ile olgun ve mü- — Beyefendi, ben tâ çocuk. | luğumdan beri istipdada karşı is- | Ahmet Rıza Beyden sanra, | Dr. NİHAT REŞAT BELGER, Yazan: SABİH ALAÇAM Ahmet Rıza bey, beni mücadele- lerine iştirake davet ettı tekâmil bir zihniyete sahip bulu. nan hoca Kadri merhumun fikir- lerinden çok istifade ettiğimi, bugün iftihar ile tekrarlıyorum. Hattâ, gerek prens Sabahad - din bey, gerek hoca Kadri mer. hum tıp tahsilinden vazgeçerek hukuk fakültesine girmek. istedi ğimi kendilerine anlattığım za- man, bu arzuma şiddetle muha- lefet etmişlerdi. Onların bu ka. namti, Manyasi zade Refik Be- yin mektubuna kavi bir destek olmuştu! . Daha © zamanlar, doktor Ba. haeddin Şakir bey henüz Parise gelmemişti. —Meslektaş olarak “Beldei Nur,, da yukarıda bah. si geçen doktor Refik Nevzatla doktor Nâzım merhumu bulmuş- tum, Her ikisi de hemen hemen ayni zamanda trbbiyeden kaç. mışlardı. Ben, gerek doktor Re. fik Nevzadı, gerek doktor Nâzı- mı, “Trbbiyei şahane,, de tahsil. de olduğum zaman tanrmamış. tım. Refik Nevzad da, Nazım da Tıbbiyeye girmemden — önce Parise gelmişlerdi. Doktor Nâzımla tanıştığım sı- rada, kendisi Patis Tıp fakülte. sini bitirmek üzereydi. Doktora imtihanlarını vermekle meşgul bulunuyordu. İlk görüşmemde, doktor Nâ . zımın iptilâkâr bir şekilde Ah- met Rıza beye hayran olduğunu anlamıştım. Hiç unutmam, 45 dakika süren bu mülâkatımızda doktor Nâzımla başka bir şey görüşebilmek imkânını bulama . mıştım| Hararetle, şevkle Ah. met Rıza Beyin lâfını açan dok- tor Nâzım, onun fedakârlığını, büyük mücadelesini, Paristeki geniş faaliyetini anlatmış, dur. muştu ! * &* 4 Bahaeddin Şakir bey de ben. den beş, altr ay sonra Parise gel- mişti. Bahaeddin Şakir beyi, İstan. bulda tanrmıştım.. "Tribbiyenin birinci sınıfında iken, o son sı. nıfta bulunuyordu. Mektepten mezun olduktah sonra da ,“Trp kanunu - Adli tıp, muallim muavinliğine tayin edilmiş, gene mektebin kadrosu içinde kalmış. tr. (Devamı var) Almanyada Reçineden yağ yapmağa çalışıyorlar Berlin, 14 — İngiliz tayyare- leri tarafından atılan propagan. da kâğıtlarını ökürken yakala . nanların hapis ve hattâ idam cz- zasiyle tecziye edilecekleri ' A- man halkına tebliğ edilmiştir. Diğer taraftan uzun bir harp ihtimaline karşt Alman maka . matının ciddi tedbirler almakta olduğu — bildirilmektedir. Bilhassa kimya endüstrisi bü. yük bir gayret sarfetmekte ve meselâ, reçineden yağ yaparak Almanyarın yağ meselesini hal- letmiye çalışmaktadır. N VE VEzen v NC -.rı